Japan en de walvisvangst: Een kritische benadering in historisch perspectief
Japan en de walvisvangst
Op 31 maart 2014 eindigde in Den Haag het proces waarin Australië Japan aanklaagde omdat het twijfels had bij de argumentatie voor het bestaande wetenschappelijk onderzoek (JARPA II) naar walvissen. Het Internationaal Gerechtshof oordeelde dat Japan de bestaande vergunningen in het kader van JARPA II moet intrekken en geen nieuwe toelatingen mag uitvaardigen binnen dit programma. Op de dag van de uitspraak publiceerde het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Japan een verklaring van de Kabinetssecretaris. Hierin staat dat Japan teleurgesteld is door het verdict maar dat het zich er aan zal houden.
Dit proces was een belangrijk onderdeel van de discussie rond de walvisvaart die al langere tijd aan de gang is en waarin twee meningen duidelijk tegenover elkaar staan. In 1949 werd de International Whaling Commission binnen een reeds bestaande conventie opgericht om een evenwicht te bewerkstelligen tussen het beheer van de walvispopulaties en de ordelijke ontwikkeling van de walvisvangst. Alle landen die officieel voldoen aan de voorwaarden van het Verdrag van 1946 kunnen lid worden van de IWC. Momenteel telt de commissie 89 lidstaten. Belangrijk binnen de commissie is het Wetenschappelijke Comité, dat het wetenschappelijk onderzoek naar walvissen en de humaniteit van de jacht uitvoert. Het was een beslissing van dit comité dat in 1986 aan de basis lag van het moratorium. Volgens het Wetenschappelijke Comité waren er namelijk te weinig gegevens en methodes voorhanden om correcte vangstlimieten te bepalen, waardoor de vangstlimiet voor de commerciële walvisvangst op nul werd vastgelegd. Binnen dit moratorium werd wetenschappelijk onderzoek toegestaan (volgens artikel VIII) om zo gegevens te verzamelen en in de toekomst wel correcte vangstlimieten vast te kunnen leggen.
Japan werd lid van de IWC in 1951 en heeft sinds 1987 elk jaar opnieuw toelatingen voor onderzoek uitgevaardigd aan het Japanse Institute for Cetacean Research (ICR). Deze programma’s worden door vele anderen beschouwd als een excuus van Japan om toch aan walvisjacht te kunnen doen. De Japanse overheid benadrukt echter het belang dat ze hecht aan het beschermen van bedreigde walvissoorten. De aantallen walvissen die jaarlijks in het kader van wetenschappelijk onderzoek, conform artikel VIII, gevangen worden, vormen in geen geval een bedreiging voor de bestaande walvispopulaties. Ook de verkoop van het walvisvlees is toegestaan onder dit artikel. Deze verkoop is bovendien niet winstgevend. Deze inkomsten worden aangewend om een deel van de kosten van het onderzoek en de jacht te dekken. Het gaat dus niet om misbruik van een loophole in de conventie.
Van Japans kant komen er verschillende argumenten om de walvisjacht te steunen. Deze verdienen voldoende aandacht en men moet kritisch blijven.
Het meest aangehaalde argument is dat de walvisjacht een traditie van duizenden jaren oud en uniek onderdeel van de Japanse cultuur is. Hierbij moeten twee vragen gesteld worden: is de walvisvaart wel degelijk een Japans traditie? En als ze een echte traditie is, verantwoordt dit dan het voortzetten van deze praktijk in onze tijd?
Verder is er nog de eerder vermelde wetenschappelijk noodzaak. Het moratorium werd slechts ingevoerd door een tekort aan gegevens en wetenschappelijk onderzoek wordt binnen Artikel VIII door de IWC zelf toegestaan. Maar hoe noodzakelijk is dit wetenschappelijk onderzoek nog? Welke methodes zijn hierbij gerechtvaardigd? En is er geen sprake van belangenvermenging wanneer Japan dit onderzoek zelf uitvoert?
Een derde argument aangedragen door de Japanse overheid is van economische aard. De handel in walvisvlees is voor sommige kustgemeenschappen een primaire bron van inkomsten en de verkoop van walvisvlees moet het wetenschappelijk onderzoek helpen financieren. Klopt het echter dat er nog veel mensen van deze industrie afhankelijk zijn? En hoe zwaar moet de regering dit onderzoek subsidiëren? Is een overgang naar het walvistoerisme zoals in IJsland economisch gezien niet interessanter?
Ook voor de voedselzekerheid is de walvisvangst volgens de Japanse overheid van belang. Als met deze voedselbron duurzaam omgesprongen wordt, zal die blijvend kunnen aangesproken worden. De walvisvangst is voor de Japanse overheid, net zoals de landbouw, een logische manier van zelfvoorziening. Tegelijkertijd zijn deze dieren concurrenten voor de mens. Wanneer er niet meer op ze gejaagd wordt, zal er minder vis overblijven voor menselijke consumptie. Ook het herstel van momenteel beschermde vispopulaties wordt door de walvissen vertraagd. Hoe groot is de consumptie van walvisvlees werkelijk? Wordt al het vlees verkocht of zijn er overschotten? In hoeverre overlapt het dieet van de zeezoogdieren met de prooien van de vissers? Hoe groot zijn de hoeveelheden die door de zeezoogdieren geconsumeerd worden?
Bovenstaande discussies lijken niet onoverkomelijk en een compromis lijkt niet onhaalbaar. Wat uiteraard nog ontbreekt is de politieke discussie. In Japan spelen drie officiële instanties een rol bij de walvisvangst: het Ministerie van Buitenlandse Zaken, het Institute for Cetacean Research en het Japanese Fisheries Agency. Japan is op politiek en diplomatiek vlak erg actief om de commerciële walvisvangst te herstellen en zelfs uit te breiden. Anderzijds wordt de walvisvangst gebruikt om de identiteit van het land te verstevigen en om zich af te zetten tegen bepaalde vormen van westers imperialisme. De emotionele kijk van de westerse landen op walvissen zorgt ervoor dat zij de dieren een speciaal statuut toeschrijven, terwijl ze voor Japan, net als andere dieren, gewoon een voedselbron zijn. Volgens Japan heeft het westen niet alleen een andere visie op de walvissen, het dringt deze visie aan Japan op onder het mom van globalisering en modernisering. Voor de Japanse overheid staat de vrije keuze om walvisvangst te beoefenen symbool voor de nationale soevereiniteit en voor het duurzaam gebruik van natuurlijke bronnen. Het land stelt dat het als vrije handelsnatie recht heeft op het vangen, verwerken, produceren, distribueren en consumeren van walvissen.
Het is duidelijk dat Japan een hervatting van de commerciële walvisvangst nastreeft. Toch beseft de Japanse overheid maar al te goed dat de weg naar een eventuele heropstart van de internationale commerciële walvisvangst nog zeer lang en zeer moeilijk is.
Bibliografie
Boeken en tijdschriften
Abel, Jessamyn R. 2005. “The Ambivalence of Whaling: Conflicting Cultures in Identity Formation”. In: Pflugfelder, Gregory M. en Walker, Brett L. (eds.) JAPANimals: History and Culture in Japan’s Animal Life. 2005: 315-340.
Blok, Anders. 2008. “Contesting Global Norms: Politics of Identity in Japanese Pro-Whaling Countermobilization.” In: Global Environmental Politics. Vol. 8, No. 2: 39-66.
Brown, Michael en May, John. 1992. Het verhaal van Greenpeace. Weert: M&P Uitgeverij.
Bruers, Stijn. 2008. De Odyssee van Medeleven. De walvisstrijd en mijn inzet voor mens, dier, natuur. Soest: Uitgeverij Boekscout.
Cisneros-Montemayor A.M., Sumaila U.R., Kaschner K. en Pauly D. 2010. “The global potential for whale watching.” In: Marine Policy. 2010.
Cowan, Richard. 2011. “A Contemporary View of the International Whaling Commission”. In: Brakes Philippa, Simmonds Mark (eds.). Whales and Dolphins. Cognition, culture, conservation and human perceptions. 2011: 100-103.
Darby, Andrew. 2008. Harpoon. Into the heart of whaling. Cambridge: Da Capo Press.
Epstein, Charlotte. 2008. The Power of Words in International Relations: Birth of an Anti-Whaling Discourse. Cambridge: MIT Press.
Gales, N., Leaper, R. en Papastavrou V. 2008. “Is Japan’s whaling humane?”. In: Marine Policy. 2008. Vol. 32: 408-412.
Greenland, Felicity. 2011. “Whaling Songs in Japan as a Reflection of Cultural Attitudes.” In: Bukkyō Daigaku Bungakubu Ronshū 佛教大学文学部論集.2011: 87-101.
Herrera G.E., Hoagland P. 2006. “Commercial whaling, tourism, and boycotts: An economic perspective.” In: Marine Policy. 2006: 261–269.
Hirakawa, Sukehiro. 2005. Japan’s Love-Hate Relationship with the West. Kent: Global Oriental LTD.
Hirata, Keiko. 2005. “Why Japan Supports Whaling”. In: Journal of International Wildlife Law and Policy 8: 129-149.
Hobsbawn, Eric en Ranger, Terence. 1983. The Invention of Tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
Imamura, Keiji. 1996. Prehistoric Japan. New perspectives on insular East Asia. Londen: UCL Press Limited.
Ishii Atsushi, Okubo Ayako. 2007. “An Alternative Explanation of Japan’s Whaling Diplomacy in the Post-Moratorium Era”. In: Journal of International Wildlife Law and Policy. 2007: 55-87.
Kalland, Arne en Moeran, Brian. 1992. Japanese Whaling. End of an Era? London: Curzon Press Ltd.
Kalland, Arne. 1993. “Whale Politics and Green Legitimacy: A Critique of the Anti-Whaling Campaign” In: Anthropology Today. 1993. Vol. 9, No. 6: 3-7.
Kalland, Arne. 1995. Fishing Villages in Tokugawa Japan. Surrey: Curzon Press Ltd. King, Angela. 1975. “Whales and the Whaling Industry.” In: The Friends of the Earth. 1975: 89-94.
Kishigami, Nobuhiro. 2008. “Trends in Japanese Cultural Anthropological Research on Whaling Cultures.” In: Japanese Review of Cultural Anthropology. Vol. 9: 71-99.
Kuo H., Chen C. en McAleer M. 2012. “Estimating the impact of whaling on global whale-watching.” In: Tourism Management. 2012. Vol. 33: 1321-1328.
Mahaffey, Kathryn. 1999. “Methylmercury: A New Look at the Risks.” In: Public Health Reports (1974-…). Vol. 114, No. 5: 396-399, 402-413.
Marino, Lori. 2011. “Brain Structure and Intelligence in Cetaceans”. In: Brakes Philippa, Simmonds Mark (eds.). Whales and Dolphins. Cognition, culture, conservation and human perceptions. 2011: 100-103.
Mitchell, Ronald B. 1998. “Discourse and Sovereignty: Interests, Science, and Morality in the Regulation of Whaling” In: Global Governance 4. 1998: 275-293.
Morikawa Jun, Hoyt Erich. 2011. “Of Whales, Whaling and Whale Watching in Japan: A Conversation.” In: Brakes Philippa, Simmonds Mark (eds.). Whales and Dolphins. Cognition, culture, conservation and human perceptions. 2011: 89-99.
Morikawa, Jun. 2009. Whaling in Japan. Power, Politics and Diplomacy. Londen: C. Hurst & Co.
Morisaki, Kazue. 1995. “Tabisaki no kujira no hanashi 旅先の鯨の話” (Reisverhalen over walvissen) In: Fukuoka Style, Vol. 12: 8-10.
Morishita, Joji. “Multiple analysis of the whaling issue: Understanding the dispute by a matrix.” In: Marine Policy. 2006. Vol. 30: 802-808.
Morishita, Joji. “The Truth about the Commercial Whaling Moratorium” In: Senri Ethnological Studies. 2013. Vol. 83: 335-351.
Nakabana, Hiroshi. 1995. “Jon Manjiro to amerika hogei ジョン万次郎とアメリカ捕鯨” (John Manjiro en de Amerikaanse walvisvaart) In: Fukuoka Style, Vol. 12: 26-27. Naomichi, Ishige. 2009. “Food culture”. In: Sugimoto, Yoshio (ed.). The Cambridge companion to Modern Japanese Culture. 2009: 300-316.
Nihon Kujirarui Kenkyūjo. 1998. Japanese position on whaling and anti-whaling campaign. Tokyo: The Institute of Cetacean Research.
Obata, Kei en Tomimatsu, Yuki. 1995. “Kujira o kataru 鯨を語る” (Spreken over walvissen) In: Fukuoka Style, Vol. 12: 89-96.
Orians, Gordon. 2003. “‘Scientists versus Whaling’: Whose Errors of Judgment?”. In: BioScience, Vol. 53, No. 3: 200-202.
Peterson, M.J. 1992. “Whalers, Cetologists, Environmentalists, and the International Management of Whaling”. In: International Organization. Vol. 46, No. 1: 147-186.
Slooten, Liz. 2011. “The Nature of Whales and Dolphins”. In: Brakes Philippa, Simmonds Mark (eds.). Whales and Dolphins. Cognition, culture, conservation and human perceptions. 2011: 100-103.
Spong, Paul. 2011. “Communication”. In: Brakes Philippa, Simmonds Mark (eds.). Whales and Dolphins. Cognition, culture, conservation and human perceptions. 2011: 100-103.
Steinar, Andersen. 1989. “Science and politics in the international management of whales” In: Marine Policy. 1989: 99-117.
Takahashi, Mutsuo . 1995. “Kujira no shimajima o nazoru chisana tabi 鯨の島島をなぞる小さな旅 ” (Een korte reis om de eilanden van de walvissen op te sporen) In: Fukuoka Style, Vol. 12: 38-43.
Tatehira, Susumu. 1995. “Nishikai hogei kankei kokiroku 西海捕鯨関係古記録“ (Oude documenten betreffende de walvisvaart in de westelijke zeeën) In: Fukuoka Style, Vol. 12: 18-19.
Tonnessen, J.N. en Johnsen, O.A. 1982. The History of Modern Whaling. C Hurst & Co Publishers Ltd.
Torisu, Kyoichi. 1995. “Nishikai hogei shoushi 西海捕鯨小史“ (Een korte geschiedenis van de walvisvaart in de westelijke zeeën) In: Fukuoka Style, Vol. 12: 30-34. Tsurumi, Shunsuke. 1987. A cultural history of postwar Japan 1945-1980. New York: Columbia University Press.
van der Lugt, Dick. 2009. Interviewen in de praktijk. Groningen: Noordhoff Uitgevers bv.
Watanabe, Hiroyuki. 2009. Japan’s Whaling. The Politics of Culture in Historical Perspective. Victoria: Trans Pacific Press.
Watson, Paul. 2001. Ocean Warrior. Mijn gevecht tegen de plunderaars van de zee. Rijswijk: Uitgeverij Elmar.
William Aron, William Burke en Milton Freeman. 2002. “Scientists versus Whaling: Science, Advocay, and Errors of Judgment”. BioScience, Vol. 52, No. 12: 1137-1140.
Online artikels
“2012 Nendo Dainiki Hokusei Taiheiyou Geirui Hokaku Chousa (JARPNII) 2012年度第二期北西太平洋鯨類捕獲調査(JARPNII)” (Onderzoek naar de vangst van walvisachtigen in de noordwestelijke Stille Oceaan in het tweede kwartaal van 2012) op http://www.icrwhale.org (Laatst geraadpleegd op 12/05/2012)
“Amazon.com Removes Whale Products From Japan Website” op http://www.hsi.org (Laatst geraadpleegd op 12/05/2012)
“Are whales eating too many fish, revisited” op http://www.wwf.at (Laatst geraadpleegd op 21/12/2013)
“Dainiki Nankyokukai Geirui Hokaku Chousa (JARPA II) 第二期南極海鯨類捕獲調査(JARPAII)” (Onderzoek naar de tweede periode van vangst van walvisachtigen in de Antarctische Oceaan) op http://www.icrwhale.org (Laatst geraadpleegd op 27/05/2012)
“De walvisvangst: barbaars, meedogenloos en hypocriet” op http://www.hln.be (Laatst geraadpleegd op 12/05/2012)
“Iceland tourism chiefs warn whalers” op http://news.bbc.co.uk (Laatst geraadpleegd op 27/05/2012)
“Japan en de walvisvaart” op http://mediawiki.arts.kuleuven.be (Laatst geraadpleegd op 14/05/2012)
“Japan sluit walvisseizoen af met minder buit” op http://www.deredactie.be (Laatst geraadpleegd op 10/05/2012)
“Japan uses $28.5m in disaster funds for whaling: claim” op http://www.smh.com.au (Laatst geraadpleegd op 30/06/2012)
“Kujira Shokubunka Mamorou: Kyūshoku ni Tatsutaage Tojō クジラ食文化守ろう: 給食に竜田揚げ登場” (Het behoud van de voedselcultuur betreffende walvis: de introductie van tatsutaage in schoollunchen) op http://www.asahi.com (Laatst geraadpleegd op 12/05/2012)
Tinch, Rob en Phang, Zara. 2009. “Sink or Swim : The Economics of Whaling Today” op http://www.wdcs.org (Laatst geraadpleegd op 28/05/2012)
Internetbronnen
http://animal.discovery.com (Laatst geraadpleegd op 30/06/2012)
http://iwc.int (Laatst geraadpleegd op 09/04/2013)
http://janjan.voicejapan.org (Laatst geraadpleegd op 16/11/2013)
http://wwf.panda.org (Laatst geraadpleegd op 19/12/2013)
http://www.abc.net.au (Laatst geraadpleegd op 09/04/2013)
http://www.asahi.com (Laatst geraadpleegd op 01/12/2013)
http://www.ascobans.org (Laatst geraadpleegd op 01/12/2013)
http://www.bluevoice.org (Laatst geraadpleegd op 28/05/2012)
http://www.ceta-base.com (Laatst geraadpleegd op 28/12/2013)
http://www.cites.org (Laatst geraadpleegd op 03/12/2013)
http://www.cms.int (Laatst geraadpleegd op 01/12/2013)
http://www.demorgen.be (Laatst geraadpleegd op 23/11/2013)
http://www.deredactie.be (Laatst geraadpleegd op 18/12/2013)
http://www.eftec.co.uk (Laatst geraadpleegd op 27/05/2012)
http://www.encyclo.nl (Laatst geraadpleegd op 23/11/2013)
http://www.environment.gov.au (Laatst geraadpleegd op 09/12/2013)
http://www.greenpeace.org (Laatst geraadpleegd op 29/12/2013)
http://www.gva.be (Laatst geraadpleegd op 04/12/2013)
http://www.hln.be (Laatst geraadpleegd op 22/12/2013)
http://www.hsi.org (Laatst geraadpleegd op 29/12/2013)
http://www.icrwhale.org (Laatst geraadpleegd op 28/05/2012)
http://www.ifaw.org (Laats geraadpleegd op 20/12/2013)
http://www.iwcoffice.org (Laatst geraadpleegd op 22/12/2013)
http://www.japantimes.co.jp (Laatst geraadpleegd op 03/12/2013)
http://www.marinemammals.gov.au (Laatst geraadpleegd op 09/12/2013)
http://www.mofa.go.jp (Laatst geraadpleegd op 01/12/2013)
http://www.oceania.org.au (Laatst geraadpleegd op 27/05/2012)
http://www.opsociety.org (Laatst geraadpleegd op 28/05/2012)
http://www.rspca.org.uk (Laatst geraadpleegd op 18/06/2012)
http://www.sciencedirect.com (Laatst geraadpleegd op 09/04/2013)
http://www.sciencemag.org (Laatst geraadpleegd op 10/12/2013)
http://www.seashepherd.org (Laatst geraadpleegd op 22/12/2013)
http://www.smh.com.au (Laatst geraadpleegd op 27/05/2012)
http://www.soumu.go.jp (Laatst geraadpleegd op 23/12/2013)
http://www.ualberta.ca (Laatst geraadpleegd op 27/05/2012)
http://www.wdcs.co.uk (Laatst geraadpleegd op 28/05/2012)
http://www.wdcs.org (Laatst geraadpleegd op 28/05/2012)
http://www.whale-and-dolphin-facts.com (Laatst geraadpleegd op 18/06/2012)
http://www.whalefacts.org (Laatst geraadpleegd op 09/04/2013)
http://www.worldofwildlife.nl (Laatst geraadpleegd op 28/05/2012)
https://my.seashepherd.org (Laatst geraadpleegd op 28/12/2013)
Films
The Cove
Interviews
Frédéric Chemay (27 november 2013)
Stijn Bruers (6 december 2013)
