N.B. De namen in dit artikel werden aangepast.
“Mijn camera is mijn wapen,” vertelt fotograaf Fadi Nafar, “en de artikels van journalisten zijn hun wapens.” Nafar, een voormalige inwoner van het vluchtelingenkamp Al’Amari in Ramallah, werkt als journalist en fotograaf in de Palestijnse Westbank. Daarnaast geeft de jonge Nafar fotografielessen aan kinderen in Al’Amari. Door fotografielessen te geven aan kinderen in het kamp, heeft Nafar het gevoel dat hij ze kansen geeft. De kinderen kunnen hun alledaagse beperkingen ontstijgen door hun foto’s of verhalen online te publiceren, waar ze mensen van over de hele wereld kunnen bereiken.
Fysieke realiteit ontstijgen
Of het nu gaat om de snelle verspreiding van de Arabische Lente of de opvallende rekruteringsmethoden van IS: sociale media hebben de afgelopen jaren een enorme impact gehad op de Arabische wereld. Dit is niet anders in de Palestijnse gebieden, waar er zo’n 2 miljoen Facebookgebruikers zijn op een bevolking van 4,5 miljoen. De relatie met Israël en de voortdurende bezetting maakt de situatie echter net iets anders. Palestijnen die in Jeruzalem, Gaza of de Westbank wonen, worden dagelijks geconfronteerd met beperkingen in hun bewegingsvrijheid, in de vorm van checkpoints en andere (grens)controles. In zo’n context van gelimiteerde mobiliteit, krijgen online media (websites, blogs, sociale media, …) een heel andere betekenis en doel. Nafar vertelt: “Veel mensen, niet enkel degenen die journalistiek gestudeerd hebben, zijn actief op het internet als journalisten of activisten. Dit is enorm belangrijk in periodes zoals de laatste Gaza-oorlog, om informatie te krijgen over een conflict die anders niet kan worden overgebracht.” Tijdens militaire campagnes, zoals het Israëlische offensief in Gaza in 2014, krijgen (buitenlandse) journalisten vaak geen toegang tot de regio. Online media geven de mogelijkheid om te vertellen over wat er echt aan de hand is. Dit gebeurt op verschillende manieren en het gaat verder dan enkel posten op sociale media: er zijn bijvoorbeeld tal van journalisten en nieuwsagentschappen die uitsluitend of vooral online publiceren. Daarnaast is een opvallende trend dat hoe langer hoe meer activistische Palestijnse organisaties journalistieke praktijken beoefenen, bijvoorbeeld door aanvaringen met Israëlische soldaten of settlers systematische te filmen en online te posten.
Het belang om de buitenwereld te vertellen over wat er aan de gang is in Palestina, is niet beperkt tot periodes van grootschalig conflict. In buitenlandse berichtgeving over Israël en Palestina wordt vaak vooral aandacht besteed aan de gevaren van (Palestijns) terrorisme en veel minder op de dagdagelijkse realiteit van leven onder een bezetting. Online media maken het mogelijk om te breken met het beeld van stenen werpende fundamentalisten en Palestijnen voor te stellen als echte mensen die toevallig in een slechte situatie zitten. Als kind zag Nafar nooit journalisten in Al’Amari, terwijl het volgens hem als inwoner van een Palestijns vluchtelingenkamp net ontzettend belangrijk is om je verhaal te delen. Om dit te illustreren, geeft hij het voorbeeld van zijn neef, die 20 dagen voor zijn huwelijk werd doodgeschoten door een Israëlische soldaat. Het Israëlische leger beweerde dat Nafars neef een terrorist was die een bom droeg, maar volgens Nafar speelden sociale media een cruciale rol in het ontkrachten van die bewering. Het verhaal werd verspreid via Facebook en vervolgens opgepikt door enkele kranten.
De waarheid is gevaarlijk
Er zijn nog andere redenen dat sociale media zo ontzettend populair zijn in Palestina. Veel Palestijnen hebben een fundamenteel wantrouwen t.o.v. mainstream media, omdat ze worden gezien als sterk politiek gekleurd. De meeste mediakanalen, zoals kranten, televisiezenders en radiozenders, volgen de maatschappelijke Hamas-Fatah verdeling en zijn loyaal aan één van beide partijen. Dit houdt in dat journalisten sterk beperkt worden in wat ze mogen schrijven. Om die reden zoeken veel Palestijnen hun toevlucht tot online media om aan nieuws te geraken, omdat ze het gevoel hebben dat ze hier meer neutrale berichtgeving zullen vinden. Nafar vat het als volgt samen: “We worden niet alleen onder druk gezet door de Israëli’s, maar ook door de Palestijnse Autoriteit. Om die reden gebruiken veel mensen het internet. Hier geldt: als je de waarheid vertelt, kom je in de problemen.”
Die toevlucht tot het internet als bron van nieuws is echter niet onopgemerkt voorbij gegaan. Niet alleen gewone journalisten en mediaorganisaties worden onder druk gezet - zowel van Palestijnse als Israëlische zijde worden steeds meer mensen geviseerd omwille van wat ze op Facebook en andere sites posten. (Zie tabel)
Geen 3G
Er zijn echter nog andere factoren die het gebruik van online media bemoeilijken. De afspraken die in de jaren 1990 tussen de Israëlische en Palestijnse zijden werden gemaakt (in de vorm van de Oslo-akkoorden), gingen onder meer over de telecomindustrie. Concreet werd hier overeengekomen dat internettoegang in de Palestijnse gebieden door Israël geregeld en dus ook bepaald wordt. Het probleem is dat de frequenties die langs Palestijnse zijde gebruikt mogen worden al sinds 1996 vastliggen. Dit houdt in dat Palestijnse mobiele netwerken geen internet kunnen aanbieden voor 3G-telefoons. Ironisch genoeg lopen veel Palestijnen rond met hippe smartphones, hoewel ze er dus geen mobiel internet op kunnen gebruiken.
Verhalen delen
Ondanks de nieuwe problemen die internetbronnen met zich meebrengen, zijn online media enorm belangrijk in Palestina - misschien zelfs belangrijker dan elders in de Arabische wereld. Ze maken het mogelijk voor Palestijnen om met elkaar in contact te staan, wanneer dat soms fysiek onmogelijk is. Ze maken het mogelijk om de politieke realiteit van het Palestijnse medialandschap te ontstijgen. En bovenal maken ze het mogelijk om de buitenwereld te vertellen over het echte leven in Palestina. Als het van Nafar afhangt, zullen online media een belangrijke rol blijven spelen in Palestina, want: “Ze maken het mogelijk om onze verhalen met de buitenwereld te delen.”
Bijlagen
Foto (Fotografe: Nele Bauwens): Een journaliste is aan het werk in de redactiekantoren van PNN (Palestine News Network), een online nieuwsagentschap in Bethlehem.
Tabel (Bron: MADA): Het MADA (een afkorting voor: Palestinian Center for Development and Media Freedoms) publiceert jaarlijks en halfjaarlijks rapporten over schendingen van media-vrijheden in Palestina. Het MADA zag in de eerste helft van 2015 een toename van 20 procent t.o.v. voorgaande jaren, zoals de eerste tabel laat zien. De tweede tabel maakt een onderscheid tussen de partijen die verantwoordelijk zijn voor aanvallen of schendingen. Deze cijfers bevatten ook aanvallen omwille van wat mensen op sociale media hebben gepost.
De eerste 6 maanden van
2011
2012
2013
2014
2015
Totale aantal overtredingen
112
108
112
186
224
(MADA, 2015, 2)
Maand
Israëlische zijde
Palestijnse zijde (Fatah of Hamas)
Totaal
Januari
8
23
31
Februari
16
10
26
Maart
36
22
58
April
16
15
31
Mei
18
13
31
Juni
20
27
47
Totaal
114
110
224
(MADA, 2015, 3)
BIBLIOGRAPHY
Books and articles
Allan, S. (2013). Citizen witnessing: revisioning journalism in times of crisis. Cambridge: Polity Press.
Allan, S. (2009). Histories of citizen journalism. In S. Allan & E. Thorsen (Eds.). Citizen journalism: Global perspectives. New York: Peter Lang, 17-31.
Aouragh, M. (2012). Palestine online: transnationalism, the Internet and construction of identity. New York: IB Tauris.
Clarke, J., & Bromley, M. (Eds.). (2012). International news in the digital age: East-West perceptions of a new world order. New York: Routledge.
Dahlgren, P. (2013). Online Journalism and Civic Cosmopolitanism: Professional vs. Participatory Ideals. Journalism Studies, 14(2), 156-171.
Egorova, Y., & Parfitt, T. (Eds.). (2002). Jews, Muslims and Mass Media: Mediating the 'other'. New York: Routledge Curzon.
El Gody, A. (2009). New media, new audience, new topics, and new forms of censorship in the Middle East. In P. Seib (Ed.), New media and the new Middle East. New York: Palgrave Macmillan, 213-234.
Frisch, H. (2003). The Palestinian media and anti-Americanism: A case study. Middle East, 7(4), 75.
Hamdy, N. (2010). Arab media adopt citizen journalism to change the dynamics of conflict coverage. Global Media Journal: Arabian Edition, 1(1), 3-15.
Hamdy, N. (2009). Arab citizen journalism in action: Challenging mainstream media, authorities and media laws. Westminster Papers in Communication and Culture, 6(1), 92-112.
Eriksen, T. H. (2005). How can the global be local? Islam, the West and the globalisation of identity politics. In O. Hemer & T. Tufte (Eds.). Media and glocal change. Rethinking Communication for Development, Buenos Aires: CLACSO, 25-40.
Hoey, B. (2014). A Simple Introduction to the Practice of Ethnography and Guide to Ethnographic Fieldnotes. Marshall University Digital Scholar (June 2014), 1-10.
Howard, P. & Hussain, M. (2011). The role of digital media. Journal of democracy, 22(3), 35-48.
Howard, P. & Hussain, M. (2013). Democracy's fourth wave?: digital media and the Arab Spring. Oxford: Oxford University Press.
Jamal, A. (2000). The Palestinian media: An obedient servant or a vanguard of democracy?. Journal of Palestine Studies, 29(3), 45-59.
Limor, Y. (2009). Israel and the New Media. In P. Seib (Ed.), New media and the new Middle East. New York: Palgrave Macmillan, 157-169.
Martin, J., & El-Toukhy, S. (2012). Blogging for sovereignty: An analysis of Palestinian blogs. In T. Dumova & R. Fiordo (Eds.). Blogging in the global society: Cultural, political and geographical aspects, Hershey (PA): IGI Global, 139-151.
McPhail, T. (Ed.). (2009). Development communication: Reframing the role of the media. Hoboken (NJ): Wiley-Blackwell.
Najjar, O. (2009). New Palestinian media and democratization from below. In P. Seib (Ed.), New media and the new Middle East. New York: Palgrave Macmillan, 191-212.
Naveh, C. (2009). The Palestinian-Israeli Web War. In P. Seib (Ed.), New media and the new Middle East. New York: Palgrave Macmillan, 171-190.
Newman, N. (2009). The rise of social media and its impact on mainstream journalism. Reuters Institute for the Study of Journalism, 8(2), 1-9.
Norman, J. (2009). Creative activism: Youth media in Palestine. Middle East Journal of Culture and Communication, 2(2), 251-274.
Nossek, H., & Rinnawi, K. (2003). Censorship and Freedom of the Press Under Changing Political Regimes Palestinian Media from Israeli Occupation to the Palestinian Authority. Gazette, 65(2), 183-202.
Rettberg, J. (2013). Blogging. Cambridge: Polity Press.
Saleh, I. (2009). The Arab Search for a Global Identity: Breaking Out from the Mainstream Media Cocoon. In P. Seib (Ed.), New media and the new Middle East. New York: Palgrave Macmillan, 19-38.
Scott, M. (2014). Media and Development. London: Zed Books.
Seib, P. (2009). New media and prospects for democratization. In P. Seib (Ed.), New media and the new Middle East. New York: Palgrave Macmillan, 1-18.
Sen, S. (2014). Journalism as Resistance: Contextualizing Media Culture in the Gaza Strip. Asian Politics & Policy, 6(3), 487-492.
Siapera, E., & Veglis, A. (2012). Introduction: the evolution of online journalism. In E. Siapera & A. Veglis (Eds.), The handbook of global online journalism, Hoboken (NJ): Wiley-Blackwell, 1-17.
Tewksbury, D., & Rittenberg, J. (2012). News on the Internet: Information and Citizenship in the 21st Century. Oxford: Oxford University Press.
Tremayne, M. (Ed.). (2012). Blogging, citizenship, and the future of media. London: Routledge.
Zayyan, H. & Carter, C. (2009). Human rights and wrongs: blogging news of everyday life in Palestine. In S. Allan & E. Thorsen (Eds.). Citizen journalism: Global perspectives. New York: Peter Lang, 85-94.
Zink, V. (2009). A quiet transfer: the Judaization of Jerusalem. Contemporary Arab Affairs, 2(1), 122-133.
Zweiri, M., & Murphy, E. (Eds.). (2012). The new Arab media: Technology, image and perception. Reading (UK): Ithaca Press.
Online sources
Abu Sada, F. (2015). Media Landscapes Palestine. Consulted on March 22, 2015 via http://ejc.net/media_landscapes/palestine
Alternative Information Center. (October 2, 2014). Who are we? Consulted on March 7, 2015 via http://www.alternativenews.org/english/index.php/about-the-aic/who-are-we
Anderson, B. (August 11, 2012). Capturing daily life on the night-time streets of Tripoli. Consulted on April 12, 2015 via
Biddle, S. (November 14, 2012). Israel Announces War Campaign via Twitter. Consulted on April 15, 2015 via http://gizmodo.com/5960528/israel-announces-war-campaign-via-twitter
Gilbert, S. N. (September 22, 2013). Access denied: Phone politics in Palestine. Consulted on April 7, 2015 via http://www.aljazeera.com/indepth/features/2013/09/20139171334748594.html
Hadawi, S. (June 15, 2012). Shoot As You Walk in Jerusalem. Consulted on April 12, 2015 via http://nairuz18.blogspot.co.il/2012_06_01_archive.html
International Solidarity Movement. (2015). About ISM. Consulted on April 12, 2015 via http://palsolidarity.org/2015/05/recollection-and-memory-al-nakba-continues/
Israel Ministry of Foreign Affairs. (September 28, 1995). The Israeli-Palestinian Interim Agreement, Annex III, Consulted on May 18, 2015 via http://www.mfa.gov.il/mfa/foreignpolicy/peace/guide/pages/the%20israeli-palestinian%20interim%20agreement%20-%20annex%20iii.aspx
Karzoun, S. (February 25, 2014). Twitter in Palestine 2013. Consulted on April 2, 2015 via https://www.youtube.com/watch?v=4viB0zn258A
Karzoun, S. (February 25, 2014). Facebook in Palestine 2013. Consulted on April 2, 2015 via https://www.youtube.com/watch?v=4pYttA2wipQ
Karzoun, S. (February 26, 2014). Social Media in Palestine 2014. Consulted on April 2, 2015 via https://www.youtube.com/watch?v=3qQcDgPzBaA
Karzoun, S. (February 25, 2014). Maps: Facebook in Palestine 2013. Consulted on May 17, 2015 via https://www.youtube.com/watch?v=AyvnZwA-JKM
MADA. (2015). Media freedoms Violations in Palestine. Semiannual report 2015. Retrieved from http://www.madacenter.org/reports.php?id=5&lang=1&year=2015
Middle East Monitor. (January 27, 2015). Palestinian student arrested after Facebook post. Consulted on April 4, 2015 via https://www.middleeastmonitor.com/news/middle-east/16596-palestinian-student-arrested-for-facebook-post
Middle East Monitor. (July 26, 2013). The rise of Palestinian citizen journalists in Gaza. [Video]. Consulted via https://www.youtube.com/watch?v=kct8XwsYEeA.
Palestinian Journalists Syndicate. (2015). About Us. Consulted on April 16, 2015 via
Palestine News Network. (2015) . About Us. Consulted on April 16, 2015 via
http://english.pnn.ps/about-us/
Paltel Group. (2015). Who we are. Consulted on March 13, 2015 via http://www.paltelgroup.ps/index.php?TemplateId=1&PageId=1&ParentId=7&MenuId=93&Lang=en
Partners for Sustainable Development. (2015). What We Do. Consulted on April 3, 2015 via http://psdpal.org/
Popular Struggle Coordination Committee. (2015). Who are we? Consulted on April 2, 2015 via http://www.popularstruggle.org/popeng/?page_id=11
Reporters Without Borders. (2014). Palestinian journalists caught between three sides. Retrieved via http://rsf.org/files/RAPPORT_PALESTINE_GB.pdf
Robbins, A. (July 5, 2013). Shooting the messenger: occupation filmmaker al-Azza is arrested, 3 months after being shot in head. Consulted on April 25, 2015 via
http://mondoweiss.net/2013/07/messenger-occupation-filmmaker
Salem, B. (November 17, 2014). The changing face of Palestinian journalism. Consulted on March 22, 2015 via https://www.middleeastmonitor.com/articles/middle-east/15310-the-changing-face-of-palestinian-journalism.
Strickland, P. (January 29, 2015). Palestinian Authority arrests student for lampooning sports official on Facebook. Consulted on April 4, 2015 via
We Love Tripoli. (2015). Shoot As You Walk. About. Consulted on April 12, 2015 via https://shootasyouwalk.wordpress.com/about/
Youth Against Settlements. (2013). About Youth Against Settlements. Consulted on April 7, 2015 via http://www.youthagainstsettlements.org/