Differentiatie binnen een economieles (een aantal praktijkvoorbeelden voor aso en bso)
Differentiëren: na de theorie tijd voor de praktijk!
Binnen een klas zijn er heel wat niveauverschillen. Dat is wel algemeen bekend. Maar wat wordt hier eigenlijk aan gedaan? Hoe probeert men hierop in te spelen? Hoe pakt men die individuele verschillen tussen leerlingen aan? Het antwoord op die vragen moeten veel leerkrachten schuldig blijven.
De oplossing is nochtans vrij eenvoudig samen te vatten onder de term differentiatie. Na enkele gesprekken met mensen uit het werkveld en het volgen van een paar bijscholingen, ontdekte ik al snel dat dit voor veel leerkrachten nog een vaag item is. Ik ben er zeker van dat er ook heel wat economieleerkrachten zijn die het wel ergens toepassen in hun lessen, maar misschien niet voldoende gericht.
Voor die mensen is het eerste deel van mijn onderzoeksopdracht wel interessant. Daar wordt beknopt maar duidelijk besproken wat differentiatie is. De bekendste soort is ongetwijfeld differentiatie op niveau, maar dat is nog maar het begin. Heel wat andere vormen worden ook besproken. Dat differentiatie heel wat voor- en nadelen heeft, zal u wellicht niet verbazen. Ook hier heb ik wat aandacht aan gespendeerd. Hoe je die niveauverschillen nu eerlijk kan evalueren, vindt u ook in deze onderzoeksopdracht.
Over differentiatie is natuurlijk al heel wat gezegd en geschreven. Maar echte praktijkvoorbeelden, die zijn veel moeilijker te vinden. De roep naar bruikbaar materiaal is bij de meeste leerkrachten erg groot. Velen willen wel differentiëren maar weten niet hoe. Sommigen zeggen zelf dat het onhaalbaar is of dat het alleen maar kan met behulp van een computer.
Om aan die wensen te voldoen, en om het tegendeel te bewijzen, heb ik me in deze onderzoeksopdracht vooral gefocust op de praktijkvoorbeelden. De doelgroep is tweede graad aso en derde graad bso. Dit zijn immers leerlingen die soms van studierichting veranderen.
Concreet heb ik zes werkvormen uitgewerkt die ik telkens tijdens mijn stages heb toegepast. Heel concrete voorbeelden dus, die stuk voor stuk bruikbaar zijn en meteen kunnen ingezet worden. Ze focussen elk op een andere soort van differentiatie, om aan te tonen dat je op bij elke soort wel een werkvorm kan toepassen. Per werkvorm wordt eerst de context beschreven. Daarna vindt u er alle leermateriaal zoals werkblaadjes, fiches en schema's terug.
De conclusie van mijn onderzoeksopdracht is dat differentiëren op een klassieke methode wel degelijk mogelijk is en dat dit voor de leerlingen een grote meerwaarde is.
Bibliografie
Bronnenlijst
- Bade, J., & Bult, H. (1981). De praktijk van interne differentiatie. Handboek voor de leraar. Nijkerk: Intro.
- Bandura, A. (2006). Guide for constructing self-efficacy scales. In F. Pajares, & T. Urdan, Self-efficacy Beliefs of Adolescents (pp. 307-337). Greenwich: Information Age Publishing. Retrieved from http://www.uky.edu/~eushe2/BanduraPubs/BanduraGuide2006.pdf.
- Bosker, R. (2005). De grenzen van gedifferentieerd onderwijs. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar, Rijksuniversiteit, Groningen.
- Bridge2learn. (2012). Leerstijlen van Vermunt. Opgeroepen op december 3, 2014, van Jouw Persoonlijke Leerstijl: http://www.persoonlijke-leerstijl.com/leerstijlen-van-vermunt.html
- BYL, R. (2014, mei 22). Alleen het aso aanpakken is niet genoeg. Trends, p. 26.
- Castelijns, J., Segers, M., & Struyven, K. (2011). Evalueren om te leren: toetsen en beoordelen op school. Coutinho.
- Corley , M. (2005). Differentiated instruction adressing to the needs of all learners. In Focus on Basics (pp. 13-16). Retrieved from http://www.ncsall.net/fileadmin/resources/fob/2005/fob_7c.pdf.
- Coubergs, C., Struyven, K., Engels, N., Cools, W., & De Martelaer, K. (2013). Binnenklasdifferentiatie: Leerkansen voor alle leerlingen. Leuven / Den Haag: Acco.
- Coubergs, C., Struyven, K., Engels, N., Cools, W., & De Martelaer, K. (2013). Binnenklasdifferentiatie: Leerkansen voor alle leerlingen (steekkaarten). Leuven / Den Haag: Acco.
- De Bruyne, S. (2012-2013). Binnenklasdifferentiatie in Vlaanderen. Masterproef tot het behalen van de graad van master in de pedaggogische wetenschappen, afstudeerrichting onderwijskunde. Universiteit Gent, faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.
- Deleu, A., & Wante, D. (2008). Puzzelen aan een uitdagende leeromgeving. Basisdidactiek voor de leraar lager onderwijs. Mechelen: Plantyn.
- DPB. (2002). Binnenklasdifferentiatie. Gent.
- Evers, W., Brouwers, A., & Tomic, W. (2002). Burnout and self-efficacy: a study on teachers' beliefs when implementing an innovative educational system in the Netherlands. In British Journal of Educational Psychology (pp. 227-243).
- Heylen, L., Stoop, H., van Esch, W., Bakkers, E., Paelman, F., Saveyn, J., et al. (2006). Differentiatie in de klas: omgaan met verschillen. EE cahier. Leuven: Cego publishers .
- Leren van je collega's. (1997, september 1). Klasse, pp. 32-33.
- Meel, K. (2013-2014). Didactiek van het secundair onderwijs 2.
- Ons onderwijs is niet klaar voor de 21ste eeuw. (2014, januari 1). Klasse, p. 24.
- Segers, M. (2004). Assessment en leren als een twee-eenheid: onderzoek naar de impact van assessment op leren. In Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 22 (4) (pp. 188-219).
- Tomlinson, C. (1999). The differentiated classroom: responding to the needs of all learners. Association for supervision and curriculum development.
- Tomlinson, C. (2000). Reconcilable differences? Standards-based teaching and differentiation. In Educational Leadership (pp. 6-11).
- Vanderhoeven , J. (2008). Differentiëren voor meer gelijkheid: een pleidooi voor kwalitatieve differentiatie. In E. Desmedt, & I. Nicaise, Gelijke kansen op school: het kan! Zestien sporen voor praktijk en beleid (pp. 477-500). Mechelen: Plantyn
