In deze bachelorproef ging ik na wie de belangrijkste actoren zijn in onderwijsbeleid, welke beslissingen zij de laatste jaren gemaakt hebben en wat de impact van die beslissingen was op vlak van arbeidskwaliteit bij de docenten van de Vlaamse hogescholen. Vanwege het vele kwantitatieve materiaal dat hieromtrent bestaat, leek het mij interessant ook kwalitatief te onderzoeken hoe deze gevolgen beleefd worden, in het bijzonder op de Arteveldehogeschool.Wat bij de decreten en verklaringen opviel, was dat het er veel zijn. Onderwijsdecreten worden sterk geïnspireerd door het Bolognaproces, waar om de twee jaar extra richtlijnen aan toegevoegd worden. Niet alleen inhoudelijk zorgen deze hervormingen voor heel wat problemen, maar ook door het tempo waaraan docenten zich telkens moeten aanpassen. Cijfers wijzen uit dat docenten weliswaar goed scoren op vlak van welbevinden op het werk, maar de cijfers in verband met werkdruk en stress zijn alarmerend.Wat uit de literatuur duidelijk naar voor komt en door de focusgroepgesprekken bevestigd wordt, is dat de problemen zich vooral situeren op vlak van werkdruk en autonomie. Emotionele belasting en ondersteuning door de directe leidinggevende zijn eveneens, doch in mindere mate, problematisch. Wat betreft taakvariatie zijn de docenten veelal tevreden. Administratieve werkbelasting, te grote groepen studenten en piekmomenten van opdrachten zijn slechts een greep uit de vele oorzaken die ze aan die werkdruk toeschrijven.Wel is heel wat mogelijk om de kwalijke gevolgen van deze beleidsbeslissingen te temperen. Om dit het efficiëntst aan te pakken moeten deze problemen op beleidsniveau aangepakt worden, maar onderzoek heeft uitgewezen dat ook op het niveau van de hogescholen zelf de arbeidskwaliteit kan gegarandeerd worden. Dit door middel van een werkdrukbeleid en een grondige personeelsomkadering. Op beide niveaus is ten slotte een rol weggelegd voor de onderwijsvakbonden, die via overlegorganen kunnen pleiten voor de invoering van dergelijke werkdrukverlagende maatregelen.
ACOD Onderwijs - COC - COV - VSOA Onderwijs. (2014). Memorandum voor de nieuwe Vlaamse Regering. ACOD Onderwijs - COC - COV - VSOA Onderwijs. Opgeroepen op mei 23, 2014, van http://www.vsoa-onderwijs.be/sites/default/files/uploaded/MEMORANDUMGVF…
Artikel 2, 10° van het decreet betreffende de financiering van de werking van de hogescholen en de universiteiten in Vlaanderen. (2008). Brussel: Vlaams Parlement. Opgeroepen op mei 4, 2014, van http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?doci…
Artikel 2, 17° van het decreet betreffende de financiering van de werking van de hogescholen en de universiteiten in Vlaanderen. (2008). Brussel: Vlaams Parlement. Opgeroepen op mei 4, 2014, van http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?doci…
Bamps, H., & Janssens, F. (2003). Boeiend maar vermoeiend: Werkdruk en stress in Vlaamse hogescholen. Brussel: Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen/ STV-Innovatie & Arbeid. Opgeroepen op april 21, 2014, van http://www.serv.be/sites/default/files/documenten/pdfpublicaties/492.pdf
Beunder, A., & Bos, W. (2012). Europa en het hoger onderwijs. Europa in de praktijk, pp. 15-18.
Blommaert, J., Mutsaers, P., & Siebers, H. (2012). De 360° werknemer. Berchem: uitgeverij EPO.
Bongers, N. (2013). Werkdruk toegenomen. Digitaal Universiteitsblad Utrecht, Utrecht. Opgeroepen op mei 15, 2014, van http://www.dub.uu.nl/cartoon/2013/06/13/werkdruk-toegenomen.html
Bourdeaud’hui, R., & Vanderhaeghe, S. (2013). Vlaamse Werkbaarheidsmonitor werknemers 2013. Brussel: SERV - Stichting Innovatie & Arbeid. Opgeroepen op mei 15, 2014, van http://www.serv.be/sites/default/files/documenten/informatiedossier_loo…
(2010). Budapest-Vienna Declaration on the European Higher Education Area. Budapest: EHEA. Opgeroepen op mei 8, 2014, van http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/Bologna/2010_conference/doc…
Commissie voor Onderwijs en Gelijke Kansen. (2011, april 20). Gedachtewisseling over de werkdruk in het hoger onderwijs. België. Opgeroepen op april 9, 2014, van http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2010-2011/g1089-1.pdf
Commission of the European Communities. (1991). Memorandum on Higher Education in the European Community. Brussels. Opgeroepen op april 28, 2014, van http://kritischestudentenutrecht.files.wordpress.com/2009/06/ec-memoran…
(2001). Communiqué of the meeting of European Ministers in charge of Higher Education. Praag: European Higher Education Area. Opgeroepen op maart 15 2014, van http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/documents/MDC/PRAGU…
De Kock, L. (2008, april 18). Infosessie Financieringsdecreet. Opgeroepen op mei 2, 2014, van kuleuven.ac.be: http://www.kuleuven.ac.be/onderwijs/presentaties/20080418/infodag_finan…
europa.eu. (2010, april 9). Het Bolognaproces: totstandbrenging van een Europese ruimte voor hoger onderwijs. Opgeroepen op april 25, 2014, van http://europa.eu/: http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/lifelon…
Glorieux, I., Laurijssen, I., & Sobczyk, O. (2013). De recente veranderingen in het hoger onderwijs van Europa en Vlaanderen. Leuven: Steunpunt Studie- en Schoolloopbanen. Opgeroepen op april 17, 2014, van http://www.vub.ac.be/TOR/main/publicaties/downloads/t2013_33.pdf
(1999). Joint declaration of the European Ministers of Education. Parijs: European Higher Education Area. Opgeroepen op maart 11, 2014, van http://www.ehea.info/Uploads/Declarations/BOLOGNA_DECLARATION1.pdf
(1998). Joint declaration on harmonisation of the architecture of the European higher education system. Parijs: European Higher Education Area. Opgeroepen op april 18, 2014, van ond.vlaanderen.be: http://www.ehea.info/Uploads/Declarations/SORBONNE_DECLARATION1.pdf
KU Leuven. (2008, mei 21). Het Leerkrediet: Infosessie. Opgeroepen op mei 2, 2014, van kuleuven.be: http://www.kuleuven.be/onderwijs/presentaties/infosessie%20leerkrediet%…
Lorenz, C. (2006). Van homo academicus tot homo economicus: Over de functieverandering van de universiteit in de 'kenniseconomie'. (A. Verbrugge, M. Verbrugge, G. de Jong, A. Klink, & T. Jansen, Red.) Christen Democratische Verkenningen, pp. 124-151. Opgeroepen op april 8, 2014, van http://dare.ubvu.vu.nl/bitstream/handle/1871/10992/Homo%20academicus.pd…
Martens, T. (2009). Gedachtewisseling Bologna-proces. Brussel: Vlaamse Hogescholenraad. Opgeroepen op mei 6, 2014, van http://www.vlaamsehogescholenraad.be/documenten/KOnieuwsActiviteiten/20…
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - departement Onderwijs. (sd). Studentengegevens. Opgeroepen op april 9, 2014, van Onderwijs.vlaanderen.be: http://www.ond.vlaanderen.be/HogerOnderwijs/werken/studentadmin/student…
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Uitgeverij Acco.
NVAO. (2014). Nieuw accreditatiestelsel Vlaanderen. Opgeroepen op april 24, 2014, van nvao.net: http://www.nvao.net/nieuw_accreditatiestelsel_vlaanderen
(2009). The Bologna Process 2020 - The European Higher Education Area in the new decade. Leuven: EHEA. Opgeroepen op mei 6, 2014, van http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/conference/document…
(2007). Towards the European Higher Education Area: responding to challenges in a globalised world. Londen: EHEA. Opgeroepen op april 28, 2014, van http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/documents/MDC/Londo…
Van den Berghe, w., & Kirsch, M. (2010). Syntheserapport werkdruk van de lectoren in de Vlaamse Hogescholen. Regeringscommisariaat van het Vlaams Hoger Onderwijs. Opgeroepen op april 21, 2014, van http://www.vlaamsehogescholenraad.be/documenten/KOnieuwsActiviteiten/we…
Van Petegem, P., & Imbrecht, I. (2010). Wegwijs in het Vlaamse onderwijs: onderwijsorganisatie en -beleid in kaart gebracht. Mechelen: Plantyn.
Verbruggen, M. (2002). De Bolognaverklaring en het Europees onderwijsbeleid: enkele juridische kanttekeningen. Onderwijsraad, 29-55. Opgeroepen op april 18, 2014, van http://www.onderwijsraad.nl/upload/documents/publicaties/volledig/europ…
Verckens, A., Simons, M., & Kelchtermans, G. (2009). Welke overheid voor welk onderwijs? Een kritische studie van Vlaamse beleidsdocument. Pedagogische studiën, 86, 21-40. Opgeroepen op april 6, 2014, van www.vorsite.nl/content/bestanden/ps_1_09_c_verckens.pdf
Verhoeven, J. (2009). De uitdagingen van het hogescholendecreet van 1994. Een terugblik. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, 2008(6), 494-505. Opgeroepen op april 6, 2014, van http://www.academia.edu/4970070/De_uitdaging_van_het_Hogescholendecreet…
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. (sd). Fusietabel. Opgeroepen op april 16, 2014, van ond.vlaanderen.be: http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/werken/studentadmin/fusieta…
VLUHR - VLIR - VLHORA. (2014). Memorandum. Brussel: S' Jegers, Rosette & Vandewalle, Marc. Opgeroepen op maart 24, 2014, van http://www.vlir.be/media/docs/Algemeen/memorandumuniversiteitenenhogesc…
VVKHO. (2010). Het Aanvullingsdecreet. Opgeroepen op april 17, 2014, van Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs: http://ond.vsko.be/portal/page?_pageid=1516,3279363&_dad=portal&_schema…
VVKHO. (2010). Het Dienstverleningsdecreet. Opgeroepen op april 14, 2014, van Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs: http://ond.vsko.be/portal/page?_pageid=1516,3279204&_dad=portal&_schema…
VVKHO. (2010). Het Financieringsdecreet. Opgeroepen op april 19 2014, van Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs: http://ond.vsko.be/portal/page?_pageid=1516,3279900&_dad=portal&_schema…
VVKHO. (2010). Het Flexibiliseringsdecreet. Opgeroepen op april 17, 2014, van Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs: http://ond.vsko.be/portal/page?_pageid=1516,3279334&_dad=portal&_schema…
VVKHO. (2010). Het Hogeschooldecreet. Opgeroepen op april 14, 2014, van Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs: http://ond.vsko.be/portal/page?_pageid=1516,3278871&_dad=portal&_schema…
VVKHO. (2010). Het Lerarendecreet. Opgeroepen op april 19, 2014, van Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs: http://ond.vsko.be/portal/page?_pageid=1516,3280017&_dad=portal&_schema…
VVKHO. (2010). Het Structuurdecreet. Opgeroepen op april 15, 2014, van Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs: http://ond.vsko.be/portal/page?_pageid=1516,3279262&_dad=portal&_schema…
VVS. (z.j.). Een inleiding tot Sorbonne - Bologna - Prague Proces. Vlaamse Vereniging van Studenten. Opgeroepen op mei 30, 2014, van http://www.vvs.ac/files/Bologna%20Verklaring-200103-inleiding-standpunt…