Is een hervorming van de Europese privacywetgeving noodzakelijk? Een case study: Facebook
Is een hervorming van de Europese privacywetgeving noodzakelijk?
Een case study: Facebook
“Het nieuwe wurg-privacybeleid van Facebook, gaat Facebook zijn boekje te buiten?”[1] kopte De Morgen in januari 2015 na de bekendmaking van het vernieuwde gegevensbeleid van Facebook. Met de uitspraak “we decided that these would be the social norms now and we just went for it”[2], heeft Mark Zuckerburg enkele Jaren terug al toegegeven dat Facebook vrijelijk het lot van de privacy van Facebookgebruikers bestemd. In tegenstelling tot deze bewering is de sociale mediagigant, met elf vestigingen en meer dan 150.000 leden binnen Europa, wel onderworpen aan de Europese richtlijn gegevensbescherming.
De Europese Raad, het Europees Parlement en de Europese Commissie zijn sinds 2012 in de weer met het opstellen van een nieuwe Europese verordening betreffende gegevensbescherming. Één van de hoofddoelstellingen van deze verordening bestaat erin het hoofd te bieden aan de vele schendingen van de privacy van de Europese burgers door onder andere Facebook. Naar aanleiding van deze nieuwe wetgeving concentreert het onderzoek zich op het volgende thema: “in welke mate is een aanpassing van de Europese privacywetgeving noodzakelijk met het oog op de bescherming van de privacy van de Europese Facebookgebruikers?”
Deze vraag wordt in het onderzoek beantwoord aan de hand van een interdisciplinaire analyse waarbij zowel het huidige gegevensbeleid van Facebook, de huidige Europese privacygerelateerde wetgeving en sociaalwetenschappelijk onderzoek naar het privacygerelateerd gedrag en de privacy-attitudes van Facebookgebruikers betrokken wordt.
Eerst en vooral is onderzocht of er wel nood is aan regelgeving die in een bescherming voorziet ten aanzien van de bescherming van gegevens van de Facebookgebruikers. Deze vraag moet positief beantwoord worden op basis van drie vaststellingen.
Ten eerst brengen het gegevensbeleid en de privacy-instellingen die door Facebook gehanteerd worden op verschillende vlakken privacyrisico’s met zich mee. De vele veranderingen aan het gegevensbeleid en de standaardinstellingen, net zoals de vage bewoordingen van het gegevensbeleid en de gebruiksvoorwaarden en de complexiteit van de privacy-instellingen garanderen de privacybescherming van de Facebookgebruikers niet. Deze struikelblokken zorgen ervoor dat Facebookgebruikers, al dan niet bewust, meer en meer persoonlijke gegevens delen met meer en meer mensen.
Ten tweede stellen Facebookgebruikers zich passief op ten aanzien van de bescherming van hun privacy, en dit ongeacht hun privacy-attitude. Wanneer we Facebookgebruikers observeren, worden er drie zaken duidelijk: vooreerst gaat een groot deel van de gebruikers niet omzichtig om met hun persoonlijke gegevens, terwijl ze wel weten dat er gevaren gekoppeld zijn aan dit gedrag; daarnaast leest slechts een kleine minderheid van de gebruikers het gegevensbeleid; ook zijn gebruikers over het algemeen niet geneigd om hun privacy-instellingen aan te passen.
Ten slotte faalt de marktwerking in het domein van sociale netwerksites: door de sterke marktpositie van Facebook en het gebrek aan evenwaardige concurrentie wordt er geen optimaal niveau van privacybescherming bereikt.
Na de analyse van de huidige Europese wetgeving en de toetsing ervan aan het geldende gegevensbeleid van Facebook, kan het antwoord op de hoofdvraag geformuleerd worden: uit het onderzoek blijkt dat de huidige Europese privacywetgeving over het algemeen een goede bescherming bieden ten aanzien van de privacy van Facebookgebruikers. Het feit dat Facebook privacyschendende handelingen stelt met betrekking tot de privacy van zijn gebruikers is niet het gevolg van een lacune in de wetgeving.
Ondanks de solide basisbescherming van de huidige richtlijn, kan de toekomstige Europese verordening betreffende gegevensbescherming toch een meerwaarde bieden. De reden waarom Facebook privacyschendende praktijken hanteert, is dat voordelen die Facebook hierdoor verkrijgt veel groter zijn dan de kosten die vasthangen aan de overtreding van de Europese wetgeving. Deze vorm van risicomanagement speelt reeds een lange tijd in Facebook’s voordeel. Met een beperkt aantal rechtszaken in Europa slaagde de sociale mediagigant erin zijn beleid grotendeels te handhaven. Om ervoor te zorgen dat Facebook deze strategie aanpast, moet de nieuwe verordening de pakkans en de kosten vergroten ten aanzien van overtredingen van de Europese wetgeving. Deze verhoogde pakkans en kosten kunnen bijvoorbeeld vertaald worden naar grondige controles en aanzienlijke geldboetes.
Naast de repressieve houding ten aanzien van bedrijven zoals Facebook, kan de komende verordening ook inspelen op de passieve houding van de Facebookgebruiker met de bedoeling het voor de gebruikers zo makkelijk mogelijk te maken om hun gegevens conform hun privacy-attitudes te beheren. Daartoe is er in het onderzoek een prototype van een mogelijke registratietool uitgewerkt. Deze tool stapt af van complexe en moeilijk toegankelijke instellingen die nu gehanteerd worden door Facebook. Daarenboven sluit de tool aan bij het kader van de reeds bestaande Europese privacybeschemende wetgeving, alsook bij het business model van Facebook, waarin advertenties centraal staan.
De privacy van de Facebookgebruikers ligt momenteel in de handen van de Europese wetgevende instellingen. Of de mooie voornemens rond de verordening ingewilligd zullen worden, valt af te wachten. De aanwezigheid van het grote aantal lobbyisten die zich de afgelopen jaren in Brussel verschalkten, voorspelt echter weinig goeds. Desondanks moeten we ervan uit gaan dat de jonge rechtstak van de privacywetgeving enkel maar kan groeien, of zoals Mark Zuckerberg het zelf verwoordde: “our work to improve privacy continues today.”[3]
[1] S. Feys, “Het nieuwe wurg-privacybeleid van Facebook: dit verandert er vanaf vandaag. Gaat Facebook zijn boekje te buiten?” De Morgen, 29 januari 2015, http://www.demorgen.be/technologie/het-nieuwe-wurg-privacybeleid-van-facebook-dit-verandert-er-vanaf-vandaag-a2199242/ (laatst geraadpleegd op 10 mei 2015).
[2] Mark Zuckerberg, Crunchie Awards, 8 januari 2010, San Francisco.
[3] Mark Zuckerberg, open brief aan de Facebookgebruikers, https://newsroom.fb.com/.
Bibliografie
Bibliografie
Boeken
Boillat, P., Kjaerum, M., Handbook on European data protection law, European Union Agency for Fundamental Rights, Council of Europe, 2014, 1–232.
Chbeir, R., Al Bouna, B., Security and privacy preserving in social networks, Springer, 2013, 1–373.
Dice, M., Big Brother: The Orwellian Nightmare Come True, Resistance Manifesto, 2011, 1–330.
Easley, D., Kleinberg, J., Networks, crowds, and markETS: Reasoning about a highly connected world, Cambridge University Press, 2010, 1-744.
Smith, A., An inquiry into the nature and causes of the Wealth of Nations, 1976, Londen, Oxford University Press, 1-743.
Solove, D. J., The future of reputation: Gossip, rumor, and privacy on the Internet, Yale University Press, 2007, 1–257.
Bijdragen in boeken
Acquisti, A., Gross, R., “Imagined communities: Awareness, information sharing, and privacy on the Facebook”, in Privacy enhancing technologies, 2006, 36–58.
Bonneau, J., Preibusch, S., “The privacy jungle: On the market for data protection in social networks”, in Economics of information security and privacy, Springer, 2010, 121–167.
De Geest, G., “The signing-without-reading problem: an analysis of the European Directive on Unfair Contract Terms”, in Konsequenzen wirtschaftsrechtlicher Normen, Springer, 2002, 213–235.
Kuczerawy, A., “Facebook and its EU users-Applicability of the EU data protection law to US based SNS”, in Privacy and Identity Management for Life, Springer, 2010, 75–85.
Kuczerawy, A., Coudert, F., “Privacy settings in social networking sites: Is it fair?”, in Privacy and identity management for life, Springer, 2011, 231–243.
Richter, A., Koch, M., “Functions of social networking services”, in Proceedings International Conference on the Design of Cooperative Systems, 2008, 87–98.
Spiekermann, S., Grossklags, J., Berendt, B., “E-privacy in 2nd generation E-commerce: privacy preferences versus actual behavior”, in Proceedings of the 3rd ACM conference on Electronic Commerce, 2001, 38–47.
Wang, Y., Norcie, G., Komanduri, S., Acquisti, A., Leon, G., Cranor, L. F., “I regretted the minute I pressed share: A qualitative study of regrETS on Facebook”, in Proceedings of the Seventh Symposium on Usable Privacy and Security, 2011, 1–16.
Young, A. L., Quan-Haase, A., “Information revelation and internet privacy concerns on social network sites: a case study of facebook”, in Proceedings of the fourth international conference on Communities and technologies, 2009, 265–274.
Bijdragen in tijdschriften en kranten
Acquisti, A., Grossklags, J., “Losses, gains, and hyperbolic discounting: An experimental approach to information security attitudes and behavior”, in 2nd Annual Workshop on Economics and Information Security-WEIS, vol. 3, 2003, 1–27.
Ausloos, J., Kindt, E., Lievens, E., Valcke, P., Dumortier, J., “Guidelines for Privacy-Friendly Default Settings”, ICRI Research Paper, 2013, 1–37.
Baek, Y. M., “Solving the privacy paradox: A counter-argument experimental approach”, Computers in Human Behavior, vol. 38, 2014, Elsevier, 33–42.
Ballegeer, D., “Facebook-privacy bestaat niet. Verregaande gebruikersvoorwaarden ingevoerd”, De Tijd, 2 februari 2015.
Barkhuysen, T., Bos A. W., “De betekenis van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie voor het bestuursrecht: een actualisatie anno 2014”, JBplus, 2014, Sdu Uitgevers, 90–116.
Becher, S. I., “Asymmetric Information in Consumer Contracts: The challenge that is yet to be met”, American Business Law Journal, vol. 45, afl. 4, 2008, Wiley Online Library, 723–774.
Berkvens, J. M., Prins, C., “Privacyregulering in theorie en praktijk”, Recht en praktijk, Volume 75, Kluwer, 2007, 72-73.
Blok, P.H., “Privacy-bescherming in alle staten – Internationaal privacy-recht en I.P.R. onder de Europese Privacy-richtlijn”, Computerrecht, 2005, 299.
Boyd, D., “Why youth (heart) social network sites: The role of networked publics in teenage social life”, MacArthur foundation series on digital learning-Youth, identity, and digital media volume, 2007, MIT Press, Cambridge, 119–142.
Brandimarte, L., Acquisti, A. L. G., “Misplaced confidences privacy and the control paradox”, Social Psychological and Personality Science, vol. 4, afl. 3, 2013, Sage Publications, 340–347.
Chen, H.-T., Chen, W., “Couldn’t or Wouldn’t? The Influence of Privacy Concerns and Self-Efficacy in Privacy Management on Privacy Protection”, Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, vol. 18, afl. 1, 2015, 13–19.
Cheung, C. M., Chiu, P.-Y., Lee, M. K., “Online social networks: Why do students use facebook?”, Computers in Human Behavior, vol. 27, afl. 4, 2011, Elsevier, 1337–1343.
Christofides, E., Muise, A., Desmarais, S., “Information disclosure and control on Facebook: are they two sides of the same coin or two different processes?”, CyberPsychology & Behavior, vol. 12, afl. 3, 2009, 341–345.
Cormode, G., Krishnamurthy, B., “Key differences between Web 1.0 and Web 2.0.” First Monday,, vol. 13, afl. 6, 2 juni 2008.
Cuijpers, C., Marcelis, P., “Oprekking van het concept persoonsgegevens beperking van privacybescherming?”, Computerrecht, afl. 13, 2012, 339–351.
Culnan, M. J., Bies, R. J., “Consumer privacy: Balancing economic and justice considerations”, Journal of social issues, vol. 59, afl. 2, 2003, 323–342.
Cunningham, B., Witkow, E., “Click with Caution: Liability for Breach of Click-Wrap and Browse-Wrap Agreements”, Computer and internet lawyer, vol. 23, afl. 6, 2006, Aspen Publishers, 1–28.
De Geest, G., Kovac, M., “The formation of contracts in the draft common frame of reference”, European Review of Private Law, vol. 17, 2009, 113–32.
Debusseré, F., “EU E-Privacy Directive: A Monstrous Attempt to Starve the Cookie Monster, The”, International Journal of Law and Information Technology, vol. 13, 2005, HeinOnline, 70–97.
Devriendt, H., “Dataprotectie in het Europees recht: de interne en de externe dimensie”, onuitg. Masterproef Rechten UGent, 2010, 1–78.
Devriendt, H., “Dataprotectie in het Europees recht: de interne en de externe dimensie”, onuitg. Masterproef Rechten UGent, 2010, 35.
Di Rosa, E., “Facebook & Privacy: een paradox vanuit juridisch perspectief?”, onuitg. Masterproef Rechten UGent, 2013, 1–158.
Dinev, T., Bellotto, M., Hart, P., Colautti, C., Russo, V., Serra, I., “Internet users’ privacy concerns and attitudes towards government surveillance-an exploratory study of cross-cultural differences between Italy and the United States”, Bled, 2005, 13.
Dinev, T., Hart, P., “Internet privacy concerns and their antecedents-measurement validity and a regression model”, Behaviour & Information Technology, vol. 23, afl. 6, 2004, Taylor & Francis, 413–422.
Dinev, T., Hart, P., Mullen, M. R., “Internet privacy concerns and beliefs about government surveillance-An empirical investigation”, The Journal of Strategic Information Systems, vol. 17, afl. 3, 2008, Elsevier, 214–233.
Dingledine, R., Mathewson, N., “Anonymity loves company: Usability and the network effect”, in Proceedings of the Fifth Workshop on the Economics of Information Security (WEIS 2006), Cambridge, UK, vol. 99, 2006, 1–12.
Ellison, N. B., Boyd, D. M., “Social network sites: Definition, history, and scholarship”, Journal of Computer-Mediated Communication, vol. 13, afl. 1, 2007, Wiley Online Library, 210–230.
Feys, S., “Het nieuwe wurg-privacybeleid van Facebook: dit verandert er vanaf vandaag. Gaat Facebook zijn boekje te buiten?” De Morgen, 29 januari 2015.
Fogel, J., Nehmad, E., “Internet social network communities: Risk taking, trust, and privacy concerns”, Computers in Human Behavior, vol. 25, afl. 1, 2009, Elsevier, 153–160.
Furnell, S., Phippen, A., “Online privacy: a matter of policy?”, Computer Fraud & Security, vol. 2012, afl. 8, 2012, 12–18.
Govani, T., Pashley, H., “Student awareness of the privacy implications when using Facebook”, unpublished paper presented at the “Privacy Poster Fair” at the Carnegie Mellon University School of Library and Information Science, vol. 9, 2005, 1–17.
Grimmelmann, J., “Saving facebook”, Iowa Law Review, vol. 94, 2009, 1137–1206.
Grommen, S., “Facebook en het probleem van de extraterritorialiteit”, Knack, 1 december 2009.
Gross, R., Acquisti, A., “Information Revelation and Privacy in Online Social Networks,” in Proceedings of the 2005 ACM Workshop on Privacy in the Electronic Society, 2005, 7.
Gupta, I., “Are websites adequately communicating terms & conditions link in a browse-wrap agreement?”, European Journal of Law and Technology, vol. 3, afl. 2, 2012, 1–10.
Haucap, J., Heimeshoff, U., “Google, Facebook, Amazon, eBay: Is the Internet driving competition or market monopolization?”, International Economics and Economic Policy, vol. 11, afl. 1-2, 2014, Springer, 49–61.
Hew, K. F., “Students’ and teachers’ use of Facebook”, Computers in Human Behavior, vol. 27, afl. 2, 2011, Elsevier, 662–676.
Hins, W., “Het ijzeren geheugen van internet”, Ars Aequi, vol. 57, afl. 7/8, 2008, 558–564.
Hormozi, A. M., “Cookies and privacy”, EDPACS, vol. 32, afl. 9, 2005, Taylor & Francis, 1–13.
Hui, K.-L., Tan, B.C., Goh, C.-Y., "Online information disclosure: Motivators and measurements", ACM Transactions on Internet Technology, volume 6 , 2006, ACM, 415-441.
Ilegems, M., “Privacycommissie: 'Als we niet goedschiks tot evenwicht met Facebook komen, dan kwaadschiks'”, Knack, 18 februari 2015.
Jensen, C., Potts, C., Jensen, C., “Privacy practices of Internet users: self-reports versus observed behavior”, International Journal of Human-Computer Studies, vol. 63, afl. 1, 2005, Elsevier, 203–227.
Joinson, A. N., “Looking at, looking up or keeping up with people?: motives and use of facebook”, in Proceedings of the SIGCHI conference on Human Factors in Computing Systems, 2008, 1027–1036.
Jones, H., Soltren, J. H., “Facebook: Threats to privacy”, Project MAC: MIT Project on Mathematics and Computing, vol. 1, 2005, 1–76.
Kaplan, A. M., Haenlein, M., “Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media”, Business Horizons, vol. 53, afl. 1, 2010, 59–68.
Kintz, B. L., Delprato, D. J., Mettee, D. R., Persons, C. E., Schappe, R. H., “The experimenter effect”, Psychological Bulletin, 1965, vol. 63, afl. 4, 223-232.
Krombholz, K., Merkl, D., Weippl, E., “Fake identities in social media: a case study on the sustainability of the Facebook business model”, Journal of Service Science Research, vol. 4, afl. 2, 2012, Springer, 175–212.
L. Goldwert, “Facebook named in a third of divorce filings in 2011, An affair is just a click away but the consequences can be long-lasting”, Daily News NY, 24 mei 2012.
Li, Y., “The impact of disposition to privacy, website reputation and website familiarity on information privacy concerns”, Decision Support Systems, afl. 57, 2013, Elsevier, 343–354.
Linnemann, J., “De browse-wrap-overeenkomst”, Computable, 24 augustus 2001.
Livingston, J. S., “Invasion contracts: The privacy implications of terms of use agreements in the online social media setting”, Albany Law Journal of Science and Technology, vol. 21, 2011, HeinOnline, 591–636.
Madden, M., “Privacy management on social media sites”, Pew Internet Report, 2012, 1–20.
Mary, C., Bies R. J., "Consumer privacy: Balancing economic and justice considerations." Journal of social issues, vol. 59, afl. 2, 2003, p. 327.
Mayer-Schӧnberger, V., “The Internet and Privacy Legislation: Cookies for a Treat?”, Computer Law & Security Review, vol. 14, afl. 3, 1998, Elsevier, 166–174.
McDonald, A. M., Cranor, L. F., “The cost of reading privacy policies”, I/S: A Journal of Law and Policy for the Information Society, vol. 4, 2008, HeinOnline, 543–565.
Milne, G. R., Culnan, M. J., “Strategies for reducing online privacy risks: Why consumers read (or don’t read) online privacy notices”, Journal of Interactive Marketing, vol. 18, afl. 3, 2004, Wiley Online Library, 15–29.
MOINY, J.-P., “Facebook au regard des règles européennes concernant la protection des données”, European Journal of Consumer law, vol. 2, 2010, 235–271.
Nadkarni, A., Hofmann, S. G., “Why do people use Facebook?”, Personality and individual differences, vol. 52, afl. 3, 2012, Elsevier, 243–249.
O'Reilly T., "What is Web 2.0: Design patterns and business models for the next generation of software", Communications & Strategies, 2007, 17.
Phillips, S., “A brief history of Facebook”, The Guardian, 25 juli 2007, vol. 25.
Pittaro, M. L., “Cyber stalking: An analysis of online harassment and intimidation”, International Journal of Cyber Criminology, vol. 1, afl. 2, 2007, 180–197.
Posner, R. A., “Economic Theory of Privacy”, Regulation, vol. 2, 1978, HeinOnline, 1–8.
Qi, M., Edgar-Nevill, D., “Social networking searching and privacy issues”, Information Security Technical Report, vol. 16, afl. 2, 2011, Elsevier, 74–78.
Rambarran, I., Hunt, R., “Are Browse-Wrap Agreements All They Are Wrapped up to Be”, Tulane Journal of Technology and Intellectual Property, vol. 9, 2007, HeinOnline, 173–192.
Raynes-Goldie, K., “Aliases, creeping, and wall cleaning: Understanding privacy in the age of Facebook”, First Monday, 4 januari, vol. 15, afl. 1.
Rizk, H., “Fundamental Right or Liberty: Online Privacy’s Theory for Co-Existence with Social Media”, Howard Law Journal, vol. 56, 2012, HeinOnline, 951–985.
Rosenblatt, S., “That privacy notice you’re posting to Facebook? It won’t work”, CNET, 2 december 2014.
Rosenblum, D., “What anyone can know: The privacy risks of social networking sites”, IEEE Security & Privacy, afl. 3, 2007, 40–49.
Shibchurn, J., Yan, X., “Information disclosure on social networking sites: An intrinsic-extrinsic motivation perspective”, Computers in Human Behavior, vol. 44, 2015, Elsevier, 103–117.
Solove, D. J., “A taxonomy of privacy”, University of Pennsylvania Law Review, 2006, JSTOR, 477–564.
Steel, E., Fowler, G. A., “Facebook in Privacy Breach, Top-Ranked Applications Transmit Personal IDs, a Journal Investigation Finds”, The Wall Street Journal, 18 oktober 2010.
Stigler, G. J., “An introduction to privacy in economics and politics”, The Journal of Legal Studies, 1980, JSTOR, 623–644.
Strauss, J., Rogerson, K. S., “Policies for online privacy in the United States and the European Union”, Telematics and Informatics, vol. 19, afl. 2, 2002, Elsevier, 173–192.
Stross, R., “When Everyone’s a Friend, Is Anything Private?” New York Times, 7 maart 2009.
Stutzman, F., Capra, R., Thompson, J., “Factors mediating disclosure in social network sites”, Computers in Human Behavior, vol. 27, afl. 1, 2011, Elsevier, 590–598.
Suddath, C., “The downside of friends: Facebook’s hacking problem”, CNN, 5 mei 2009.
TNS Opinion & Social, “Attitudes on data protection and electronic identity in the European Union”, Eurobarometer Special Surveys, vol. 359, 2011, 1–330.
Van Alsenoy, B., “Legal requirements for privacy-friendly model privacy policies”, The Modern Law Review, 2010, 1–31.
Van Alsenoy, B., Ballet, J., Kuczerawy, A., Dumortier, J., “Social networks and web 2.0: are users also bound by data protection regulations?”, Identity in the information society, vol. 2, afl. 1, 2009, Springer, 65–79.
Van Eecke, P., Truyens, M., “Privacy and social networks”, Computer Law & Security Review, vol. 26, afl. 5, 2010, Elsevier, 535–546.
Van Leemputten, P., “Waarom blijft Facebook gratis?”, de Standaard, 27 september 2011.
Verstraete, A., "Privacycommissie heeft al 163 klachten tegen Facebook ontvangen", De Redactie, 30 januari 2015.
Wilson, R. E., Gosling, S. D., Graham, L. T., “A review of Facebook research in the social sciences”, Perspectives on Psychological Science, vol. 7, afl. 3, 2012, Sage Publications, 203–220.
X., “Daarom word je depressief van Facebook”, De Standaard, 25 juni 2014.
X., “Facebook weet meer over jou dan je beste vriend”, EOS, 13 januari 2015.
X., “Facebook: veranderen of verlaten”, De Morgen, 20 februari 2009.
X., “Kritiek via Facebook reden voor onmiddellijk ontslag”, De Standaard, 18 november 2011.
X., “Privacycommissie dreigt met gerechtelijke stappen als Facebook gebruiksvoorwaarden niet uitstelt”, Knack, 28 januari 2015.
X., “Understanding Facebook Business Model”, BMI Matters, 2012.
Youn, S., “Determinants of online privacy concern and its influence on privacy protection behaviors among young adolescents”, Journal of Consumer Affairs, vol. 43, afl. 3, 2009, Wiley Online Library, 389–418.
Zimmerman, M. A., Copeland, L. A., Shope, J. T., Dielman, T. E., “A longitudinal study of self-esteem: Implications for adolescent development”, Journal of youth and Adolescence, vol. 26, afl. 2, 1997, Springer, 117–141.
Online Bronnen
Allan, R., “Setting the Record Straight on a Belgian Academic Report”, Facebook, 8 april 2015, http://newsroom.fb.com/news/h/setting-the-record-straight-on-a-belgian-academic-report/.
Bankston, K., “Facebook's New Privacy Changes: The Good, The Bad, and The Ugly”, EFF, 9 december 2009, https://www.eff.org/deeplinks/2009/12/facebooks-new-privacy-changes-good-bad-and-ugly.
Brinkmann, M., “How to remove your search history on Facebook”, 10 maart 2015, http://www.ghacks.net/2015/03/19/how-to-remove-your-search-history-on-facebook/.
Curtin, S., “Facebook’s got a reputation problem: Harris Poll”, Yahoo Finance, 14 februari 2012, http://finance.yahoo.com/blogs/daily-ticker/facebook-got-reputation-problem-harris-poll-143142912.html.
Druschel, P., Backes, M., Tirtea, R., “The right to be forgotten - between expectations and practice”, 2013, European Network and Information Security Agency, 1–22, https://www.wsgr.com/eudataregulation/pdf/112012.pdf.
Halpin, H., Tuffield, M., Appelquist, D., Brickley, D., Carvahlo, M., Iannella, R., Passant, A., Perey, C., Story, H., “A Standards-based, Open and Privacy-aware Social Web, W3C Incubator Group Report 6th December 2010”, http://www.w3.org/2005/Incubator/socialweb/XGR-socialweb-20101206/.
Hu, E., “When Social Sharing Goes Wrong: Regretting The Facebook Post”, 2 juli 2013, http://www.npr.org/blogs/alltechconsidered/2013/07/05/199074493/when-social-sharing-goes-wrong-regretting-the-facebook-post.
Kelleman, A., “Unfair Dismissal and Facebook”, 24 juni 2013, http://www.employee-assist.com.au/unfair-dismissal-and-facebook/?utm_source=Mondaq&utm_medium=syndication&utm_campaign=View-Original.
Kern, E., “Facebook is collecting your data – 500 terabytes a day”, 22 augustus 2012, https://gigaom.com/2012/08/22/facebook-is-collecting-your-data-500-terabytes-a-day/.
Koops, B.-J., “Het failliet van het grondrecht op dataprotectie”, JEJ Prins ea (red.), 16 Miljoen BN’ers? Bescherming van Persoonsgegevens in het Digitale Tijdperk, 2010, 99–110, https://pure.uvt.nl/portal/files/1248041/Koops_failliet_grondrecht_dataprotectie_100712.pdf.
Licht, C., “ A quarter of Young People Regret Social Media Posts”, 30 juli 2013, http://www.lawyermarketing.com/blog/a-quarter-of-young-people-regret-social-media-posts/.
Madejski, M., Johnson, M. L., Bellovin, S. M., “The failure of online social network privacy settings”, 2011, 1–20, http://academiccommons.columbia.edu/catalog/ac:135406.
McKeon, M., “The Evolution of Privacy on Facebook”, http://mattmckeon.com/facebook-privacy/.
Mukherji A., “Social Media Posts Costing Jobs: FindLaw Survey”, 24 oktober 2013, http://blogs.findlaw.com/law_and_life/2013/10/social-media-posts-costing-jobs-findlaw-survey.html.
Opsahl, K., “Facebook’s eroding privacy policy: A timeline”, 2010, Electronic Frontier Foundation, https://www.eff.org/deeplinks/2010/04/facebook-timeline.
Padova, Y., “PRISM scandal threatens EU-US 'Safe Harbour' agreement”, 12 november 2014, http://www.euractiv.com/sections/infosociety/prism-scandal-threatens-eu-us-safe-harbour-agreement-309952.
Rotenberg, M., Verdi, J., McCall, G., Louie, V., “Complaint, Request for Investigation, Injunction, and Other Relief in the matter of Facebook Inc.before the Federal Trade Commission Washington, DC”, EPIC, 5 mei 2010, https://epic.org/privacy/facebook/EPIC_FTC_FB_Complaint.pdf.
Van Alsenoy, B., Verdoodt, V., Heyman, R., Ausloos, J., Wauters, E., “From social media service to advertising network, A critical analysis of Facebook’s Revised Policies and Terms”, 2015, 1–61, https://www.law.kuleuven.be/icri/en/news/item/facebooks-revised-policies-and-terms-v1-2.pdf.
X. “Dingen die je doet en gegevens die je levert.”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/about/privacy,.
X. “Unfair Contract Terms in Cloud Computing Service Contracts Discussion Paper”, 2014, European Commission’s Expert Group on Cloud Computing Contracts, 1–11, http://ec.europa.eu/justice/contract/files/expert_groups/unfair_contract_terms_en.pdf.
X., “2015 Harris poll RQ summary report: A survey of the U.S. General Public and opinion elites using the reputation quotient”, The Nielsen Company, 2015, http://www.harrisinteractive.com/vault/2015%20RQ%20Media%20Release%20Report_020415.pdf.
X., “A New Data Center for Iowa”, Facebook, 23 april 2013, http://newsroom.fb.com/news/2013/04/a-new-data-center-for-iowa/.
X., “About Behavioural Advertising”, 2015, EDAA, http://www.youronlinechoices.com/uk/about-behavioural-advertising.
X., “Apps die anderen gebruiken”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/settings?tab=applications.
X., “Basisinformatie over groepen, lid worden van groepen”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/www/366702950069221.
X., “Bescherming van persoonlijke gegevens binnen de Europese Unie”, http://ec.europa.eu/justice/data-protection/files/eujls08b-1002_-_protection_of_personnal_data_a4_nl.pdf.
X., “Cookies, pixels en vergelijkbare technologieën”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/cookies/.
X., “De Facebook-bedrijven”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/111814505650678.
X., “Een pagina beheren, zichtbaarheid”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/255700674532721/.
X., “Facebook Ad Basics”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/business/learn/facebook-ads-basics/.
X., “Facebook Ads”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/settings?tab=ads.
X., “Facebook Dropping “Sponsored Stories” Ads in Response to Lawsuit”, http://www.josic.com/facebook-dropping-sponsored-stories-ads-in994-response-to-lawsuit.
X., “Facebook Platform Policy. Follow the law”, Facebook, 2015, https://developers.facebook.com/policy/.
X., “Facebook To Drop Sponsored Stories: What Does This Mean For Advertisers?”, 16 januari 2014, http://www.forbes.com/sites/drewhendricks/2014/01/16/facebook-to-drop-sponsored-stories-what-does-this-mean-for-advertisers/.
X., “Facebook to Establish International Headquarters in Dublin, Ireland”, Facebook, 2 oktober 2008, https://newsroom.fb.com/news/2008/10/facebook-to-establish-international-headquarters-in-dublin-ireland/.
X., “Facebook’s Data Pool, Wallposts”, 2011, http://europe-v-facebook.org/EN/Data_Pool/data_pool.html.
X., “Facebook-advertenties richten op een doelgroep”, Facebook for business, 2015, https://www.facebook.com/business/a/online-sales/ad-targeting-details.
X., “First Hearing on “Privacy Class Action” against Facebook - Facebook tries to avoid facing allegations in trail”, 9 april 2015, http://www.europe-v-facebook.org/sk/PR_vbTS_en.pdf.
X., “Founder bios”, Facebook, 2015, https://newsroom.fb.com/founder-bios/.
X., “Gegevensbeleid”, Facebook, 2015, https://nl-nl.facebook.com/about/privacy.
X., “Hoe werkt het nieuwsoverzicht?”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/www/327131014036297/.
X., “Hoe worden deze gegevens gedeeld? Diensten voor advertenties, metingen en analyses (Alleen niet persoonlijk identificeerbare informatie).”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/policy.php.
X., “How much do Facebook Ads cost?”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/business/learn/how-much-facebook-ads-cost/.
X., “Investor Relations, Facebook Report First Quarter 2015 Results”, Facebook, 22 april 2015, http://investor.fb.com/releasedetail.cfm?ReleaseID=908022.
X., “Je gegevens en Facebook-advertenties, Gebruikt Facebook mijn naam of foto in advertenties?”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/about/ads/.
X., “Je persoonlijke gegevens, Wat gebeurt er met materiaal dat ik van Facebook verwijder?”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/330229433729799/.
X., “Kennisgeving over bescherming van persoonsgegevens”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/safeharbor.php.
X., “Lijsten voor vrienden”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/www/204604196335128.
X., “Making Ads Bette rand Giving People More Control Over the Ads They See”, Facebook, 12 juni 2014, http://newsroom.fb.com/news/2014/06/making-ads-better-and-giving-people-more-control-over-the-ads-they-see/.
X., “Making It Easier to Share With Who You Want”, Facebook, 22 mei 2014, https://newsroom.fb.com/news/2014/05/making-it-easier-to-share-with-who-you-want/.
X., “Market share held by the leading social networks in the United Kingdom (UK) as of January 2014”, 2014, http://www.statista.com/statistics/280295/market-share-held-by-the-leading-social-networks-in-the-united-kingdom-uk/,.
X., “Most popular social media websites in the United States in March 2015, based on share of visits”, 2015, http://www.statista.com/statistics/265773/market-share-of-the-most-popular-social-media-websites-in-the-us/.
X., “Ontvangt Facebook cookiegegevens wanneer ik een site bezoek met de knop Vind ik leuk of een andere sociale plug-in?”, Facebook, 2014, https://www.facebook.com/help/206635839404055.
X., “Open Social Network”, 2015, http://europe-v-facebook.org/EN/Objectives/objectives.html.
X., “Over apps, Wat is een app op Facebook?”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/www/493707223977442.
X., “Over sociale plug-ins”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/www/443483272359009.
X., “Perfect competition”, 2015, http://www.economicsonline.co.uk/Business_economics/Perfect_competition.html.
X., “Privacy basics”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/about/basics.
X., “Privacy voor profiel en tijdlijn. Aanpassen wat mensen kunnen zien”, Facebook, https://www.facebook.com/help/393920637330807/.
X., “Privacyinstellingen voor apps en je gegevens”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/262314300536014/.
X., “Samenvatting van de EU-wetgeving, Handvest van de grondrechten”, 2010, http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/combating_discrimination/l33501_nl.htm.
X., “Stats”, Facebook, 2015, https://newsroom.fb.com/company-info/.
X., “Support for advertisers”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/business/resources.
X., “Taggen”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/www/366702950069221.
X., “The Wolrd’s Most Valuable Brands”, http://www.forbes.com/powerful-brands/list/.
X., “Ticker”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/255898821192992/.
X., “Tijdlijn en instellingen voor taggen”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/settings?tab=timeline.
X., “U.S. Consumer Confidence Privacy Report: What Consumers Think, Business Impact, and Recommended Actions”, 2013, TRUSTe, 1–11, http://cdn2.hubspot.net/hub/242975/file-1751656876-pdf/docs/consumerconfidence_us_full_study.pdf.
X., “Understanding Facebook’s Sponsored Stories”, Facebook, 11 juli 2011, https://www.facebook.com/notes/hyperarts-web-design/understanding-facebooks-sponsored-stories/10150320031255844.
X., “Updating our Terms and Policies: Helping You Understand How Facebook Works and How to Control Your Information”, Facebook, 13 november 2014, https://newsroom.fb.com/news/2014/11/updating-our-terms-and-policies-helping-you-understand-how-facebook-works-and-how-to-control-your-information/.
X., “Veel gehoorde fabeltjes over Facebook”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/369078253152594/.
X., “Verklarende woordenlijst”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/www/219443701509174/.
X., “Verklaring van rechten en verantwoordelijkheden”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/legal/terms.
X., “Verzoeken tot gegevensverstrekking van overheden en wETShandhavende instanties”, Facebook, 2015, https://govtrequests.facebook.com/faq/.
X., “Vrienden zoeken en de functie Suggesties”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/433894009984645/.
X., “Wat is openbare informatie?”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/help/203805466323736.
X., “Wat voor soort gegevens worden er verzameld”, Facebook, 2015, https://www.facebook.com/about/privacy.
X., “What happened to Facebook?”, 2013, http://rixstep.com/2/1/20100505,00.shtml.
Europese (concept-) regelgeving en beleid
Aanbeveling nr. 04/2015 van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, 13 mei 2015.
Afkondiging Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, Pb.L. nr. 2000/C, 18 december 2000, C 364/1.
EDPS, Advies van 31 mei 2011 over het evaluatieverslag van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over de richtlijn gegevensbewaring.
Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van 4 november 1950, BS 19 augustus 1955.
Europese Commissie, “Commission decisions on the adequacy of the protection of personal data in third countries”, 15 december 2014.
Europese Commissie, “Data Protection: Europeans share data online, but privacy concerns remain – new survey”, persbericht 16 juni 2011, Brussel, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-11-742_en.htm?locale=en.
Handvest betreffende de Grondrechten van de Europese Unie, Pb.L. afl. 364, 18 december 2000, 1-22.
Protocol nr. 8, gehecht aan de Verdragen, betreffende art. 6, lid 2, VEU inzake de toetreding van de Unie tot het EVRM, PbEU 2008, CU5/273.
Richtlijn 2002/58/EG betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de sector elektronische communicatie en Verordening (EG) nr. 2006/2004 betreffende samenwerking tussen de nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor handhaving van de wetgeving inzake consumentenbescherming, Pb. L., afl. 337, 18 december 2009, 9.
Richtlijn 2009/136/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 tot wijziging van Richtlijn 2002/22/EG inzake de universele dienst en gebruikersrechten met betrekking tot elektronische communicatienetwerken en -diensten, OJ C, afl. 179, 12 juni 2014, 1–621.
Richtlijn 93/13/EEG van de Raad van 5 april 1993 betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten, Pb. L. afl. 95, 21 april 1993, 29 – 34.
Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, Pb. L. afl. 281, 23 november 1995, 31.
United States Securities and Exchange Commission, Form S-1 Registration Statement Under The Securities Act of 1933, Facebook, Inc., “letter from Mark Zuckerberg”, http://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1326801/000119312512034517/d287954ds1.htm#toc287954_10.
Verdrag 108 tot bescherming van personen ten opzichte van de geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens van de Raad van Europa, ETS afl. 108, 28 januari 1981.
Verordening (EG) Nr. 593/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst, 4 juli 2008, Pb. L. afl. 177, 6-16.
Verordening (EU) Nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, Pb. L. afl. 351, 20 januari 2012, 1-32.
Verordening nr. 45/2001 E.P. en de Raad 18 december 2000 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door de communautaire instellingen en organen en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, PB. L. afl. 8, 12 januari 2001, 1.
Werkgroep artikel 29, Fourth Annual Report: On the situation regarding the protection of individuals with regard to the processing of personal data and privacy in the community and in third countries, aangenomen op 17 mei 2001, WP 46.
Werkgroep artikel 29, Opinion 1/2008 on data protection issues related to search engines, WP 148, aangenomen op 4 april 2008.
Werkgroep artikel 29, Opinion 15/2011 on the definition of consent, WP187, aangenomen op 25 november 2011.
Werkgroep artikel 29, Opinion 2/2010 on online behavioural advertising, WP 171, aangenomen op 22 juni 2010.
Werkgroep artikel 29, Opinion 4/2012 on Cookie Consent Exemption, WP 194, aangenomen op 7 juni 2012.
Werkgroep artikel 29, Opinion 5/2009 on online social networking, WP 163, aangenomen op 12 juni.
Werkgroep artikel 29, Working document on determining the international application of EU data protection law to personal data processing on the Internet by non-EU based web sites, WP 56, aangenomen op 30 mei 2002.
Rechtspraak
EHRM 16 februari 2000, nr. 27798/95, Amann/Zwitserland.
EHRM, Von Hannover / Duitsland (nr. 2), nrs. 40660/08 en 60641/08, 7 februari 2012.
HvJ, 6 november 2003 in zaak C-101/01, Bodil Lindqvist, Jur. 2003, I-12971.
HvJ, gevoegde zaken C-468/10 en C-469/10, Asociación Nacional de Establecimientos Financieros de Crédito (ASNEF) en Federación de Comercio Electrónico y Marketing Directo (FECEMD) / Administración del Estado, 24 november 2011.
Landgericht Berlin, 6 maart 2012, Az. 16 O 551/10.
Supreme Court of British Columbia, 2 september 2011, Century 21 Canada Limited Partnership v. Rogers Communications Inc., BCSC 1196 (CanLII).
U.S. District Court, California, 27 maart 2000, nr. 99-CV-07654, Ticketmaster Corp., et al. t. TickETS.Com, Inc.
US District Court California 26 augustus 2013, Afl. C11‐1726RS, Fraley v. Facebook.
