Evaluerend onderzoek na twintig jaar NAFTA & vooruitblik op TTIP
- CedricBrosens
De masterthesis, geschreven door de TEW-studenten Bart Cornelissen en Cedric Brosens, behandelt twee handelsverdragen, namelijk NAFTA (North-American Free Trade Agreement) en TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership), die plaatsvinden in de wereldwijde trend van globalisering, handelsliberalisering en economische integratie. Het zijn echter controversiële akkoorden met vele voor- en tegenstanders. Er bestaat veel onenigheid over de effecten van deze vrijhandelsverdragen. In het eerste deel wordt er teruggeblikt op NAFTA, dat reeds 20 jaar bestaat. In het tweede deel wordt er vooruitgeblikt op TTIP, waarvan de onderhandelingen tussen de EU en de VS momenteel aan de gang zijn, maar waarop er eveneens enorm veel kritiek komt.
In deze masterthesis wordt er onderzocht hoe de handelsstromen tussen de NAFTA-leden en de EU zijn verschoven aan de hand van gegevens van de databank van Eurostat. Hierbij zal de nadruk liggen op enerzijds de automobiel- en luchtvaartsector van Canada en de VS en anderzijds de chemische sector voor Mexico en de VS gedurende het twintigjarige bestaan van de NAFTA. Men tracht deze verschuivingen te verklaren aan de hand van socio-economische en politieke ontwikkelingen. Ook wordt er in deze thesis een evaluatie gemaakt op basis van de gevolgen van het verdrag gedurende twintig jaar nadat het verdrag tot stand is gekomen, met een focus op het effect op de tewerkstelling en werkloosheid in de VS. Er zijn de ontegensprekelijke statistieken dat de handel tussen de drie partners is verdriedubbeld en dat de economische integratie heeft gezorgd voor betere jobs en verhoging van de levensstandaard in de drie landen. Toch krijgt het handelsverdrag de schuld van vele actuele problemen in de lidstaten, zoals inkomensongelijkheid, erbarmelijke werkomstandigheden, verlies van jobs, drugsteelt in Mexico, illegale immigratie, loondalingen…
In het tweede deel zal de focus verder verruimd worden met TTIP. Naast het data-onderzoek en het comparatieve gedeelte, zal er een evaluerend literatuuronderzoek gedaan worden. Hier tracht men een voorspelling te doen over de invloed op de meest prijsgevoelige sectoren die het sterkst beïnvloed zullen worden door het TTIP-verdrag.
Bibliografie
Literatuurlijst
Aerospace Industries Association of Canada. (n.d.). Canada’s Aerospace Industry. Geraadpleegd uit http://www.aiac.ca/canadas-aerospace-industry/
Aerospace Industries Association of Canada. (2015). Guide To Canada’s Aerospace Industry. Geraadpleegd uit http://www.aiac.ca/uploadedFiles/Resources_and_Publications/Products_an…
Amadeo, K. (2013, 13 juni). Facts About NAFTA. US Economy. Geraadpleegd uit http://useconomy.about.com/od/tradepolicy/tp/NAFTA_Facts.htm
Amadeo, K. (2014, 29 oktober). Advantages of NAFTA: 5 Benefits of NAFTA You May Not Even Realize. US Economy. Geraadpleegd uit http://useconomy.about.com/od/tradepolicy/p/NAFTA_Advantage.htm
American Idle. (2015, 30 januari). Geraadpleegd uit http://american-idle.newsvine.com/_news/2015/01/30/28656913-je-suis-the…
Avionica. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 22/05/2015 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Avionica
Bacon, D. (2014, 23 januari). The Workers' Scorecard on NAFTA. Truthout. Geraadpleegd uit http://truth-out.org/news/item/21370-the-workers-scorecard-on-nafta
Baines, P., Fill, C., & Page, K. (2011). Marketing. Oxford University Press.
Berkowitz, J. (2013, juni). Free-Trade Cars: Why a U.S.–Europe Free-Trade Agreement Is a Good Idea. Car and driver. Geraadpleegd uit http://www.caranddriver.com/features/free-trade-cars-why-a-useurope-fre…
Besanko, D., & Braeutigam, R. (2008). Microeconomics. John Wiley & Sons, Inc.
Betermans, M. (2015, 31 januari). Handelsverdragen bedreigen milieu. Down To Earth. Geraadpleegd uit https://downtoearthmagazine.nl/handelsverdragen-bedreigen-milieu/
Canadian Centre For Policy Alternatives. (2002). Lessons From NAFTA: The High Cost of "Free Trade. Geraadpleegd uit
Canadian Drug Coalition Center. (2012). How Does NAFTA Impact Drug Policy?. Geraadpleegd uit http://drugpolicy.ca/2012/09/nafta-and-drug-policy/
Cavusgil, Knight & Riesenberger. (2008). International Business : Strategy, Management and the New Realities. Pearson International
Claessens, E. (2007). European integration: Global Trade & Transportation. University of Antwerp, Universitas
Clickescolar. (2014). O Velho Espaço Industrial dos Estados Unidos. Geraadpleegd uit http://www.clickescolar.com.br/o-velho-espaco-industrial-dos-estados-un…
Committee on Foreign Investment in the United States. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 18/05/2015 uit http://en.wikipedia.org/wiki/Committee_on_Foreign_Investment_in_the_Uni…
Congressional Research Service. (2008). European Union–US Trade and Investment Relations: Key Issues. Geraadpleegd uit http://www.fas.org/sgp/crs/row/RL34381.pdf
Congressional Research Service. (2009). U.S. Aerospace Manufacturing: Industry Overview and Prospects. Geraadpleegd uit https://www.fas.org/sgp/crs/misc/R40967.pdf
Congressional Ressearch Service. (2015a). The North American Free Trade Agreement (NAFTA). Geraadpleegd uit https://www.fas.org/sgp/crs/row/R42965.pdf
Congressional Ressearch Service. (2015b). Mexico’s Oil and Gas Sector: Background, Reform Efforts, and Implications for the United States. Geraadpleegd uit https://www.fas.org/sgp/crs/row/R43313.pdf
Corporate Europe Observatory. (2014). Who lobbies most on TTIP?. Geraadpleegd uit http://corporateeurope.org/international-trade/2014/07/who-lobbies-most…
Council on Foreign Relations. (2014). NAFTA's Economic Impact. Geraadpleegd uit http://www.cfr.org/trade/naftas-economic-impact/p15790
De Meyer, L. (2013). De Trans-Atlantische handelsrelatie onder
G.W. Bush en B. Obama. (Ongepubliceerde Masterthesis). Universiteit Antwerpen, België
De Ville, F. (2014, 13 maart). TTIP: nu de rook van de propaganda optrekt, tijd voor een fundamenteel debat. Mondiaal Nieuws. Geraadpleegd uit http://www.mo.be/opinie/ttip-nu-de-rook-van-de-propaganda-optrekt-tijd-voor-een-fundamenteel-debat
Dykes, G. (2013, 16 december). Automotive Industry. The Canadian Encyclopededia. Geraadpleegd uit http://www.thecanadianencyclopedia.com/en/article/automotive-industry/
Economic Policy Institute. (n.d.). The Economic Policy Institute’s mission is to inform and empower individuals to seek solutions that ensure broadly shared prosperity and opportunity. Geraadpleegd uit http://www.epi.org/about/
Economie van de Verenigde Staten. (2014) In Wikipedia. Geraadpleegd op 12/02/2015 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Economie_van_de_Verenigde_Staten
Editorials. (2014, 19 februari). U.S.-Mexico Economic Relations. Geraadpleegd uit http://editorials.voa.gov/content/us-mexico-economic-relations/1854125…
Environmental Protection Agency. (2015). About EPA. Geraadpleegd uit http://www2.epa.gov/aboutepa
Ensing, A. (2009a, 14 mei). Maquiladoras eerst, daarna pas de burgers. Noticias. Geraadpleegd uit http://www.noticias.nl/maquiladoras-eerst-daarna-pas-de-burgers
Ensinger, D. (2010, 10 november) NAFTA Fueling Drug Trade. Economy In Crisis, America’s Economic Report. Geraadpleegd uit http://economyincrisis.org/content/nafta-fueling-drug-trade
Erasmus School of Economics. (2008, 1 april). Internationale handel heeft een significante invloed op de toename van de inkomensongelijkheid in de VS. Geraadpleegd uit http://www.eur.nl/ese/nieuws/economieopinie/artikelen/detail/article/12725-internationale-handel-heeft-een-significante-invloed-op-de-toename-van-de-inkomensongelijkheid/
EuroNCAP. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 18/05/2015 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/EuroNCAP
European Automobile Manufacturers Association. (2015). Geraadpleegd uit http://www.acea.be/industry-topics/tag/category/usa
European Commission. (2013). Reducing Transatlantic Barriers
to Trade and Investment: An Economic Assessment. Geraadpleegd uit http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/march/tradoc_150737.pdf
European Commission. (2014). The Future of TTIP – The Benefits and How to Achieve Them. Geraadpleegd uit http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2014/april/tradoc_152343.pdf
European Commission. (2015a). In focus: Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Geraadpleegd uit http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/documents-and-events/ind…
European Commission. (2015b). Outward processing. Geraadpleegd uit http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/procedural_aspects/export/…
European Commission. (2015c). Investor-to-State Dispute Settlement (ISDS)
Some facts and figures. Geraadpleegd uit http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/january/tradoc_153046.pdf
European Commission. (n.d.). The Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) Regulatory Issues: EU position on motor vehicles. Geraadpleegd uit http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2014/may/tradoc_152467.pdf
Europese Commissie. (2014). Publicatieblad van de Europese Unie. Geraadpleegd uit http://www.nbb.be/doc/DQ/n_pdf_ex/Nomclat2013Pubbladnl.pdf
Europese emissiestandaard. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 18/05/2015 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Europese_emissiestandaard
Eurostat. (2014) In Wikipedia. Laatst geraadpleegd op 10/12/2014 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Eurostat
Eurostat. (2015). External trade detailed data. Laatst geraadpleegd op 18/05/2015 uit http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/external_trade/data/datbase
Expropiación Petrolera. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 12/03/2015 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Expropiaci%C3%B3n_Petrolera
Faux, J. (2013, 9 december). NAFTA’s Impact on U.S. Workers. Economic Policy Institute. Geraadpleegd uit http://www.epi.org/blog/naftas-impact-workers/
Ford Motor Company. (2014) In Wikipedia. Geraadpleegd op 22/04/2014 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Ford_Motor_Company
Gardner, N., Lalonde, G., Boag, P., Windsor, P., & Pole, K. (2006, 6 juni). Aerospace Industry. The Canadian Encyclopedia. Geraadpleegd uit http://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/aerospace-industry/#top
Geneeskunde uit de derde wereld. (2013). Mexico: NAFTA weegt op de volksgezondheid, Geraadpleegd uit http://g3w.be/news/mexico-nafta-weegt-op-de-volksgezondheid
Gini-coëfficiënt. (2014) In Wikipedia. Geraadpleegd op 27/04/2014 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Gini-co%C3%ABffici%C3%ABnt
Glassman, M. (2013, 30 december) Nafta 20 Years After: Neither Miracle nor Disaster. Bloomberg Business. Geraadpleegd uit http://www.bloomberg.com/bw/articles/2013-12-30/nafta-20-years-after-ne…
Godoy, E. (2014, 17 januari). Vrijhandelsakkoord NAFTA drijft maïsboeren Mexico naar drugteelt. de wereld morgen. Geraadpleegd uit http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2014/01/17/vrijhandelsakkoord-nafta-drijft-maisboeren-mexico-naar-drugteelt
Hackbarth, S. (2012, 16 december). 20 Years of NAFTA are an Unqualified Success. de wereld morgen. Geraadpleegd uit http://www.freeenterprise.com/international/20-years-nafta-are-unqualif…
Houthoofd, N. (1997). Micro-economie voor managers. In N. Houthoofd, Micro-economie voor managers. Academia Press.
Hueck, H. (2014, 19 november). Handelsverdrag TTIP: slechte deal voor Europa. rtlnieuws. Geraadpleegd uit http://www.rtlnieuws.nl/economie/home/column/hella-hueck/handelsverdrag…
Hufbauer, G., & Schott, J. (1992). North American Free Trade: Issues and Recommendations. Institute for International Economics
Hufbauer, G., & Schott, J. (1993). NAFTA: An Assessment. Institute for International Economics
Immigration Reform and Control Act of 1986. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 18/05/2015 uit http://en.wikipedia.org/wiki/Immigration_Reform_and_Control_Act_of_1986
Inter-American Development Bank. (2015). Transatlantic negotiations and the outlook for LAC. Geraadpleegd uit http://www10.iadb.org/intal/cartamensual/Cartas/Articulo.aspx?Id=bea5ce…
International Council of chemical associations. (2014). ICCA Members. Geraadpleegd uit http://www.icca-chem.org/en/Home/About-us/Members-of-the-ICCA/?country=mx
Janecek, D. (10 april, 2014). Back to Square One for TTIP: a Green Agenda for Free Trade. Atlantic-community.org. Geraadpleegd uit http://www.atlantic-community.org/-/back-to-square-one-for-ttip-a-green-agenda-for-free-trade?redirect=http%3A%2F%2Fwww.atlantic-community.org%2Fttip%3Fp_p_id%3D101_INSTANCE_IwftOG3azG5k%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3Daf-column-1-2%26p_p_col_pos%3D2%26p_p_col_count%3D
Kander, M. (2015). TTIP: Evaluation of several social issues. Interview met Trade & Economics Manager van ACEA, 26/5/2015.
Knack. (2015, 28 februari). Wat zijn de voordelen van het vrijhandelsakkoord tussen Europa en de VS?. Geraadpleegd uit http://www.knack.be/nieuws/wereld/wat-zijn-de-voordelen-van-het-vrijhan…
Korund. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 10/04/2015 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Korund
Landenweb. (2015a). Canada Economie. Geraadpleegd uit http://www.landenweb.net/canada/economie/
Landenweb. (2015b). Mexico Economie. Geraadpleegd uit http://www.landenweb.net/mexico/economie/
Landenweb. (2015c). Verenigde Staten Economie. Geraadpleegd uit http://www.landenweb.net/verenigde-staten/economie/
Maintenance, repair, and operations. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 15/05/2015 uit http://en.wikipedia.org/wiki/Maintenance,_repair,_and_operations
Martinez, E. (2012, oktober). The Chemical Industry in Mexico: Evolution, Challenges and Perspectives. Aiche. Geraadpleegd uit http://www.aiche.org/sites/default/files/cep/20121045.pdf
Mekay, E. (2003, 18 december). Wereldbank prijst de zegeningen van Noord-Amerikaanse Vrijhandelsakkoord. Inter Press Service. Geraadpleegd uit http://ipsnouvelles.be/print.php?idnews=3272
Mekay, E. (2013, 28 december). Tien jaar NAFTA geen reden tot feesten. Inter Press Service. Geraadpleegd uit http://www.ipsnouvelles.be/print.php?idnews=3304
Mestrum, F. (2014, 5 januari). 20 jaar NAFTA, voorbode TTIP-vrijhandelsakkoord tussen VS en EU. De Wereld Morgen. Geraadpleegd uit http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2014/01/05/20-jaar-nafta-voorbode-ttip-vrijhandelsakkoord-tussen-vs-en-eu
Minster C. (2014). Biography of Hernán Cortés, Conquistador of the Aztec Empire. About.com, Latin American History. Geraadpleegd uit http://latinamericanhistory.about.com/od/theconquistadors/a/cortesbio.htm
MISH’S Global Economic Trend Analysis. (2012). Robots to Rule the World? Taking All Jobs? Replace Women?. Geraadpleegd uit http://globaleconomicanalysis.blogspot.be/2012/08/robots-to-rule-world-…
Nafta Now. (2015). Geraadpleegd uit http://www.naftanow.org/
National Association of Manufacturers. (e.d.) About NAM. Geraadpleegd uit http://www.nam.org/About/
National Highway Traffic Safety Administration. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 18/05/2015 uit http://en.wikipedia.org/wiki/National_Highway_Traffic_Safety_Administra…
Nederlandse Ambassade in Mexico-Stad, Mexico. (2013). Geraadpleegd uit http://mexico.nlambassade.org/producten-en-diensten/economie-en-handel/de-mexicaanse-economie.html
Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst. (2014) In Wikipedia. Geraadpleegd op 12/12/2014 uit http://nl.wikipedia.org/wiki/NAFTA
Office of the United States Trade Representative. (2015). Geraadpleegd uit https://ustr.gov/
OSEC. (2012a). The Automotive Industry in Canada.
Opportunities for Swiss Companies. Geraadpleegd uit http://www.s-ge.com/switzerland/export/en/filefield-private/files/42524…
OSEC. (2012b). The Aerospace Industry in Canada. Geraadpleegd uit http://www.s-ge.com/de/filefield-private/files/42066/field_blog_public_…
Plaisier, N., Mulder, A., Vermeulen, J., & Berden, K. (2012). Study on EU-US High Level Working Group. Final Report. Ecorys.
Policy Alternatives. (n.d.). “Lessons From NAFTA: The High Cost of "Free Trade". Geraadpleegd uit http://www.policyalternatives.ca/sites/default/files/uploads/publicatio…
Pride, W., & Ferrel, O. C. (2008). Marketing. Cengage Learning.
Quandl. (2014). Gini Index By Country. Geraadpleegd uit http://www.quandl.com/demography/gini-index-by-country
Race to the bottom. (2015, 7 januari). In Wikipeda. Geraadpleegd uit http://en.wikipedia.org/wiki/Race_to_the_bottom
Randall, L. (2015). Changing Structure of Mexico: Political, Social and Economic Prospects. Routledge.
Reuters. (2014, 2 januari). Fiat lijft Chrysler volledig in. Knack. Geraadpleegd uit http://trends.knack.be/economie/nieuws/bedrijven/fiat-lijft-chrysler-volledig-in/article-4000488564750.htm
Ritsema, G., & de Clerck, P. (2014, 14 maart). Nieuw handelsverdrag EU-VS schaadt burger en milieu. Jouw Online Opinie Pagina. Geraadpleegd uit http://www.joop.nl/opinies/detail/browse/9/artikel/25961_nieuw_handelsverdrag_eu_vs_schaadt_burger_en_milieu/
Rogers, C. (2013, 13 mei). What are Some Organic Chemical and Compound Imports?. Zepol. Geraadpleegd uit http://www.zepol.com/blog/post/2013/5/13/what-are-some-organic-chemical…
Roosendaal, F., & Van der Heyden, J. (2012). Twee decennia NAFTA: Het standpunt van de buren (Ongepubliceerde Masterthesis). Universiteit Antwerpen, België
Scielo. (2008). Poverty and Inequality in Mexico after NAFTA: Challenges, Setbacks and Implications. Geraadpleegd uit http://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0187-696120…
Scott, R. (2003, 17 november). The high price of ‘free’ trade
NAFTA’s failure has cost the United States jobs across the nation. Economic Policy Institute. Geraadpleegd uit http://www.epi.org/about/board/
Scott, R. (2004, 1 april). Distorting the record: NAFTA’s promoters play fast and loose with facts. Economic Policy Institute. Geraadpleegd uit http://www.epi.org/publication/issuebriefs_ib158/
Scott, R. (2014, 12 november). Fast Track to Lost Jobs: Free Trade Agreements Are Bad Deals for Working Americans. Economic Policy Institute. Geraadpleegd uit http://www.epi.org/publication/fast-track-to-lost-jobs-free-trade-agree…
Select USA. (2015). The Aerospace Industry in the United States. Geraadpleegd uit http://selectusa.commerce.gov/industry-snapshots/aerospace-industry-uni…
Shopfloor. (2013). NAFTA’s Boost to Manufacturing – 20 Years in the Making. Geraadpleegd uit http://www.shopfloor.org/2013/12/naftas-boost-to-manufacturing-20-years…
Skynet. (2014). Ten laatste volgend jaar vrijhandelsakkoord tussen EU en VS. Geraadpleegd uit http://www.skynet.be/nieuws-sport/nieuws/politiek/artikel/1049091/ten-laatste-volgend-jaar-vrijhandelsakkoord-tussen-eu-en-vs
Staes, B. (2014). TTIP, beware what lies beneath. The Greens, European Free Alliance. Geraadpleegd uit http://www.bartstaes.be/images/bartstaes/PDF/TTIP.pdf
Stolper-Samuelson theorem. (2014). In Wikipedia. Geraadpleegd op 27/04/2014 uit http://en.wikipedia.org/wiki/Stolper%E2%80%93Samuelson_theorem
Stopttip. (2015). Dangers of the investor rights within the proposed EU-US trade deal. Geraadpleegd uit http://stopttip.net/investor-state-dispute-settlement-isds/
Taylor, E. (2015, 28 januari). Car industry heads lobby to drop tariffs between EU, US. Reuters. Geraadpleegd uit http://www.reuters.com/article/2015/01/28/autos-ttip-bosses-idUSL6N0V73…
The Council Of Canadians. (2014). In the name of 'free trade' our public health care system is forced to swallow another poison pill. Geraadpleegd uit http://canadians.org/blog/name-free-trade-our-public-health-care-system…
The Dow Chemical Company. (2014). Geraadpleegd uit http://www.dow.com/productsafety/industry/associations.htm
The Economist. (2003, December 30). Ten years of NAFTA: Free trade on trial. The Economist. Laatst geraadpleegd uit: http://www.economist.com/node/2312920
Thomas, P. (2015, 13 maart). “Onderhandelingen handelsverdrag tussen Europa en de Verenigde Staten baart ziekenfondsen zorgen.”, Trends. Geraadpleegd uit http://trends.knack.be/economie/beleid/onderhandelingen-handelsverdrag-…
Transatlantic Trade and Investment Partnership. (2014) In Wikipedia. Geraadpleegd op 28/04/2014 uit http://en.wikipedia.org/wiki/Transatlantic_Trade_and_Investment_Partner…
Tufts University. (2014). TTIP: European Disintegration, Unemployment and Instability. Geraadpleegd uit http://ase.tufts.edu/gdae/Pubs/wp/14-03CapaldoTTIP_ES.pdf
University of Texas at Austin. (2014). As Mexico deregulates its state-run oil industry, UT-Austin expertise could play a significant role. Geraadpleegd uit http://www.jsg.utexas.edu/news/2014/10/opening-up/
USA Today. (2014). U.S.: Oil production in 2015 to be highest since 1972. Geraadpleegd uit http://americasmarkets.usatoday.com/2014/07/08/u-s-oil-production-in-20…
US Energy Information Administration. (2015). International energy data and analysis. Geraadpleegd uit http://www.eia.gov/beta/international/
Vande keybus, L. (2015). TTIP: een vooruitblik op een aantal sociale kwesties. Interview met economisch adviseur van ABVV, 21/5/2015.
Van der Marel, G. (2015, 21 januari). Obama optimistisch over economie Amerika in State of the Union. Het Financieel Dagblad. Geraadpleegd uit http://fd.nl/economie-politiek/1089433/obama-optimistisch-over-economie…
Vanoost, L. (2013, 11 juni). Vrijhandelsakkoord EU/VS: voorkomen is beter dan genezen. De Wereld Morgen. Geraadpleegd uit http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2013/06/11/vrijhandelsakkoord-euvs-voorkomen-beter-dan-genezen
Vanoost, L. (2014, 12 september). EU Commissie weigert inspraak bevolking over TTIP-verdrag. De Wereld Morgen. Geraadpleegd uit http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/09/12/eu-commissie-weigert-in…
Van Rooijen, S. (2014). Geraadpleegd uit http://930929541.blogspot.be/p/stageland.html
Verband der Automobilindustrie. (2015). In Wikipedia. Geraadpleegd op 18/05/2015 uit http://en.wikipedia.org/wiki/Verband_der_Automobilindustrie
Verband der Automobilindustrie. (2015, 28 januari). Press Release: Manufacturers and suppliers stand shoulder to shoulder supporting trade agreement between EU and USA. Geraadpleegd uit http://www.transatlanticbusiness.org/wp-content/uploads/2015/02/German-…
Verbond van Belgische Ondernemingen. (n.d.). Ambitieus en evenwichtig EU-USA handelsakkoord een noodzaak. Geraadpleegd uit http://vbo-feb.be/nl-BE/Actiedomeinen/Internationaal/Internationale-han…
Veresk. (2015). Oil Production in the United States. Geraadpleegd uit http://www.veresk.co.uk/oil-production-in-the-united-states/
Wallace, A., Kretman, W., & Strogatz, S. (2015). NAFTA Overview and Its Effect on Undocumented Immigration. University of Michigan, The Immigration Debate. Geraadpleegd uit http://www.umich.edu/~ac213/student_projects07/global/nafta.html
Weekes, J. M. (2006). NAFTA negotiations and Implementation Canada. Sidley Austin LLP.
Weerts, C. (2015). TTIP: een vooruitblik op een aantal kwesties. Interview met Corporate Communications Manager van de BMW GROUP Belux , 20/5/2015.
Weissman J. (2012, 19 september). U.S. Income Inequality: It's Worse Today Than It Was in 1774. the Athlantic. Geraadpleegd uit http://www.theatlantic.com/business/archive/2012/09/us-income-inequalit…
Wetzels, H. (2014, 9 april). TTIP: Vloek of zege?. OneWorld. Geraadpleegd uit http://www.oneworld.nl/wereld/ttip-vloek-zege
Wharton, University of Pennsylvania. (2014, 19 februari). NAFTA, 20 Years Later: Do the Benefits Outweigh the Costs?. Geraadpleegd uit http://knowledge.wharton.upenn.edu/article/nafta-20-years-later-benefit…
Williams, L. (2014, 7 Oktober). What is TTIP? And six reasons why the answer should scare you. The independent. Geraadpleegd uit http://www.independent.co.uk/voices/comment/what-is-ttip-and-six-reason…
WTO. (2014). Statistics Database. Geraadpleegd uit http://stat.wto.org/CountryProfile/WSDBCountryPFView.aspx?Language=E&Co…
Zarsky, L., & Gallagher, K. (2004, 28 januari). NAFTA, buitenlandse investeringen en duurzame industriële ontwikkeling in Mexico. noticias. Geraadpleegd uit http://www.noticias.nl/nafta-buitenlandse-investeringen-en-duurzame-industri%C3%ABle-ontwikkeling-mexico
