Speeltuin voor allen: een theoretische benadering van hoe een speeltuin toegankelijk kan ingericht worden

Delphine
Ornelis

Een speeltuin voor iedereen

Op daguitstap met een inclusieve jeugdbeweging, zowel voor kinderen met een beperking als voor kinderen zonder beperking, wil de leiding graag met de kinderen even in een speeltuin spelen. De meeste kinderen vinden al snel hun weg in de speeltuin maar enkele kinderen blijven staan. Een meisje in een rolstoel kan niet zelfstandig in het zand rond de speeltoestellen rijden, een jongen met autisme spectrum stoornis vindt het te druk, een meisje met een verstandelijke beperking begrijpt niet hoe de speeltoestellen werken, een jongen met een visuele beperking is bang om zich te verplaatsen,… Mogen zij dan niet meespelen?

Vroeger werden mensen met een beperking verstopt in afgelegen gebieden zodat we niet met hen geconfronteerd zouden worden. In de huidige maatschappij mogen ze steeds actiever deelnemen aan het maatschappelijke leven. Daarvoor moeten we echter onze omgeving aanpassen. Toegankelijkheid van gebouwen, aangepaste toiletten, diensten op maat, daar besteden we voldoende aandacht aan. Speeltuinen waar elk kind in kan spelen komen evenwel te weinig voor. Spel heeft nochtans een grote invloed op de algemene ontwikkeling van een kind en mag dus zeker niet onderschat worden. Het is dan ook belangrijk dat elk kind, ongeacht zijn mogelijkheden en beperkingen, een plaats heeft om samen met andere kinderen te spelen. Als animator bij VZW Oranje merk ik nog veel te vaak dat kinderen met een beperking zelden zelfstandig kunnen spelen in een openbare speeltuin. Nochtans kunnen kleine aanpassingen grote verschillen maken.

Daarom bundelt deze scriptie concrete adviezen om openbare speeltuinen toegankelijk te maken. Deze adviezen richten zich zowel op de inrichting van de speeltuin als op de speeltoestellen. Er worden bijvoorbeeld adviezen gegeven over de voor- en nadelen van verschillende ondergronden, de meest geschikte zitplaatsen, een toegankelijke inkom maar ook over hoe een wip toegankelijk gemaakt kan worden en welke speeltoestellen het meest geschikt zijn. Verder vindt u er informatie over verschillende partners die u van dienst kunnen zijn bij het ontwerp en de uitvoering van de plannen. De bijlage is bedoeld om de jeugddiensten op een ludieke wijze kennis te laten maken met de adviezen.

Onze regering is van mening dat mensen met een beperking een evenwaardige plaats verdienen in de maatschappij. Ik sluit mij alvast aan bij deze visie. Maar wat doet u?

Bibliografie

Bibliography Aalderen, W. (2011). Psychosociale aspecten. In W. Aalderen, Ziekte en handicaps (pp. 79-80). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Aarons, M., Gittens, T., & Roeyers, H. (2000). Suggesties voor activiteiten. In M. Aarons, T. Gittens, & H. Roeyers, Autisme: werkboek sociale vaardigheden (p. 42). Leuven: Acco. Aerts, E. (2011, Juni). Interessante literatuur. Opgeroepen op januari 14, 2015, van VZW Tolbo: http://94994.frog07.afegroup.be/94994/wwwroot/media/images/upload/mobil… Agtenberg, O., Caminada, M., Cramer, S., Deman, P., Goossens, E., van 't Hoog, M., et al. (2012, maart). Spel- en ontwikkelingsmateriaal. Expertje , p. 17. Algemeen beleidsprogramma. (2013, mei). Opgeroepen op september 27, 2014, van Brugge: https://www.brugge.be/files/uploads/document/algemeen-beleidsprogramma-… Benelux, E. (2015). Waar staan wij voor. Opgeroepen op april 20, 2015, van Eibe: http://www.eibe.nl/waarstaan-wij-voor Bespeelbaarheid. (2011). Opgeroepen op april 13, 2015, van Yalp: http://www.yalp.nl/909- Bespeelbaarheid.html Bolsenbroek, A., & Van Houten, D. (2010). Wat is inclusie. In A. Bolsenbroek, & D. Van Houten, Werken aan een inclusieve samenleving (pp. 14-16). Amsterdam: Uitgeverij Nelissen. Boudewijnse, H., van Lokven, E., & Oskam, E. (2005). Aandoeningen van de zintuigen. In H. Boudewijnse, E. van Lokven, & E. Oskam, Nederlands leerboek jeugdgezondheidszorg (pp. 188-189). Assen: Van Gorcum. bv, R. p. (sd). overige toestellen. Opgeroepen op april 2, 2015, van replay speeltoestellen: http://www.replayspeeltoestellen.nl/index.php?pid=2&posts=45&type=11&ma… ftijden=0&vrijeruimte=0&prijsklasse=0 De Rijdt, C. (2014). Het gebruik van visualisaties. In C. De Rijdt, B. Serrien, & C. Van Dam, Praktijkboek over oplossingsgericht werken en visualisaties bij mensen met een verstandelijke beperking (pp. 13-17). Antwerpen: Garant. Deduytschaever, P. (2014, december 22). Hoe kwam de speeltuin tot stand? (D. Ornelis, Interviewer) Eibe. (2014, juni 6). Ontwerpvoorstel provincie Oost-Vlaanderen Puyenbroeck. Avontura . Nederland. Erikson, E. H. (1963). Childhood and society. New York: Norton & Company. Everaerts, F. (2008). Publicaties. Opgeroepen op januari 16, 2015, van Speelom VZW: http://www.speelom.be/upload/ckeditor/file/wijziging-normen/en1177-onde… everybody, p. f. (2015). home. Opgeroepen op januari 23, 2015, van build jake's place: http://www.buildjakesplace.org/photos.html 45 Garvey, C. (1977). What is play? In C. Garvey, Play (pp. 2-7). Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. Gehandicaptenforum, s. (2011). Week van de toegankelijkheid. Opgeroepen op april 11, 2015, van st Gehandicaptenforum: http://www.gehandicaptenplatformklm.nl/index.php/project-menu/promotie/… Gevaert, J. (2014, september). Navraag interesse in eindwerk. (D. Ornelis, Interviewer) Gringhuis, D., Moonen, J., & van Woudenberg, P. (2010). Slechtziende en blinde kinderen. In D. Gringhuis, J. Moonen, & P. van Woudenberg, Ziekten en handicaps (pp. 249-274). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Helders, P., & Hadders-Algra, M. (2009). Ontwikkeling van bewegingsvaardigheden. In M. Meihuizen-de Regt, J. de Moor, & A. Mulders, Kinderrevalidatie (pp. 65-70). Assen: Van Gorcum. Hellendoorn, J., & van Berckelaer-Onnes, I. (1991). de betekenis van spel. In J. Hellendoorn, & I. van Berckelaer-Onnes, Speciaal spel voor speciale kinderen (pp. 11-21). Groningen: Wolters-Noordhoff. Hellendoorn, J., & van Berckelaer-Onnes, I. (2012). Onderzoek naar spel bij verstandelijk gehandicapten. In J. Hellendoorn, & I. van Berckelaer-Onnes, Speciaal spel voor speciale kinderen (pp. 35-38). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Hoegaarden, d. t. (2015). het park. Opgeroepen op april 25, 2015, van De tuinen van Hoegaarden: http://www.detuinenvanhoegaarden.be/ Huizinga, J. (1949). Nature and significance of play as a cultural phenomenon. In J. Huizinga, Homo ludens (pp. 7-11). London, Boston and Henley: Routlegde and kegan paul. Kopjes, S. K. (2013, augustus 31). over ons. Opgeroepen op januari 23, 2015, van kopjes voor kopjes: http://www.kopjesvoorkopjes.nl/over-ons/ Kranowitz, C. (2007). Met plezier uit de pas. Amsterdam: Nieuwezijds B.V. kunstgras. (sd). Opgeroepen op januari 16, 2015, van alles over spelen: http://www.allesoverspelen.nl/csi/spelen.nsf/wwwVwContent/l3kunstgras.h… kunststof tegels. (sd). Opgeroepen op januari 16, 2015, van alles over spelen: http://www.allesoverspelen.nl/csi/spelen.nsf/wwwVwContent/l3kunststofte… Law, M., Cooper, B., Strong, S., Stewart, D., Rigby, P., & Letts, L. (1996). The person-environmentoccupation model: a transactive approach to occupational performance. Canadian Journal of Occupational Therapy , 19. Leuven, U. (2015). Cerebrale Parese. Opgeroepen op april 26, 2015, van UZ Leuven: https://www.uzleuven.be/cp-referentiecentrum/cerebraal-parese Logister-Proost, I., & Kinébanian, A. (2012). Inhoudsmodellen. Opgeroepen op april 28, 2015, van Ergowijs: http://www.ergowijs.com/Inhoudsmodellen.htm Loonstra, J. H., Mentink, M., & Rem, C. (2015). Van baby tot kleuter. Antwerpen: Garant. McColl, M. A., Law, M., Stewart, D., Doubt, L., Pollock, N., & Krupa, T. (2003). Using the taxonomy to classify occupational conceptual models. In M. A. McColl, M. Law, D. Stewart, L. Doubt, N. Pollock, & T. Krupa, Theoretical basis of occupational therapy (pp. 21-27). Thorofare: SLACK incorporated. 46 NINDS. (2015, februari 23). Spina Bifida fact sheet. Opgeroepen op april 26, 2015, van National Institute of Neurological Disorders and Stroke: http://www.ninds.nih.gov/disorders/spina_bifida/detail_spina_bifida.htm NSGK. (2011). balanceren. Opgeroepen op april 1, 2015, van speeltuinbende: http://www.speeltuinbende.nl/toegankelijke-voorbeelden/balanceren NSGK. (2011). Draaitoestel. Opgeroepen op april 2, 2015, van Speeltuinbende: http://www.speeltuinbende.nl/toegankelijke-voorbeelden/draaitoestel NSGK. (2011). Experts. Opgeroepen op april 20, 2015, van Speeltuinbende: http://www.speeltuinbende.nl/experts/springzaad NSGK. (2011). Heuvel. Opgeroepen op april 11, 2015, van Speeltuinbende: http://www.speeltuinbende.nl/toegankelijke-voorbeelden/heuvel NSGK. (sd). Schommel en draaitoestel. Opgeroepen op april 12, 2015, van speeltuinbendewijzer: http://www.speeltuinbendewijzer.nl/#onderwerp6 NSGK. (sd). Toegang speeltuin. Opgeroepen op april 13, 2015, van Speeltuinbendewijzer: http://www.speeltuinbendewijzer.nl/#onderwerp1 NSGK. (2011). Wipwap. Opgeroepen op april 13, 2015, van Speeltuinbende: http://www.speeltuinbende.nl/toegankelijke-voorbeelden/wipwap-0 onbekend. (2011). InterActief. Opgeroepen op april 25, 2015, van Yalp: http://www.yalp.nl/interactief/overview/80 Parkbank. (sd). rolstoelvriendelijke betonnen picknicktafel. Opgeroepen op mei 5, 2015, van Parkbank: http://www.parkbank.be/index.php?item=rolstoelvriendelijke-betonnenpick… Pendleton, J. (2012). suppliers. Opgeroepen op januari 23, 2015, van the play park: http://www.theplaypark.co.uk/ playtables, K. (2015). Speelwanden en wandpanelen. Opgeroepen op april 15, 2015, van Kids playtables: http://www.kidsplaytables.nl/c-180718/speelwanden-en-wandpanelen/ Producten. (2011). Opgeroepen op april 20, 2015, van Yalp: http://www.yalp.nl/2-Producten.html redactie. (2011, maart 17). Maak je speelterrein voor iedereen toegankelijk. Opgeroepen op april 12, 2015, van Pretwerk: http://pretwerk.nl/topnieuws/maak-je-speelterrein-voor-iedereen-toegank… Richtlijn diagnostiek en behandeling van kinderen met spastische cerebrale parese. (2006). Nederlandse vereniging van revalidatieartsen , 44-47. Richtlijn diagnostiek en behandeling van kinderen met spastische cerebrale parese. (2006). Nederlandse vereniging van revalidatieartsen , 62-64. Rubin, K. H., Fein, G. G., & Vandenberg, B. (1983). Play. In K. H. Rubin, G. G. Fein, & B. Vandenberg, Handbook of child psychology (pp. 693-774). New York: Wiley. Ruts, K. (2006). Inclusiespiegel Vlaanderen. Brussel: Gelijke rechten voor iedere persoon met een handicap (GRIP) vzw. 47 S. P. (2015). Mindervalide toegankelijkheid. Opgeroepen op maart 30, 2015, van Speeltuin Philipsdorp: http://www.speeltuinphilipsdorp.nl/mindervalide/ Snyder, C., & Lopez, S. J. (2009). Oxford Handbook of positive psychology. New York: Oxford University Press. Sorée, V. (2010). Psychologische inzichten. In E. Broekaert, G. Van Hove, S. Vandevelde, V. Soyez, & W. Vanderplasschen, Handboek bijzondere orthopedagogiek (pp. 81-90). Antwerpen: Garant. Speelpleinen centrum Brugge. (2015). Opgeroepen op januari 10, 2015, van Brugge: https://www.brugge.be/speelpleinen-centrum-brugge speel-tuin.nl. (2011). Kunstgras. Opgeroepen op januari 16, 2015, van speeltuin/schoolplein info: http://www.speel-tuin.be/ondergronden/kunstgras speel-tuin.nl. (2011). rubber. Opgeroepen op januari 16, 2015, van Speeltuin/schoolplein info: http://www.speel-tuin.be/ondergronden/rubber Speeltuinen en aangepaste speeltuigen voor blinde en slechtziende kinderen. (2005, januari 6). Opgeroepen op april 12, 2015, van Kennisportaal visuele handicap: http://kimbols.be/spelen-spelletjes/speeltuinspeeltuigen/speeltuinen-en… Stagnitti, K., & Unsworth, C. (2000). The importance of pretend play in child development: an occupational therapy perspective. British Journal of Occupational Therapy , 121-127. Sutton-Smith, B. (1997). Conclusion. In B. Sutton-Smith, The ambiguity of play (pp. 214-220). Harvard: University Press. toegankelijkheidsbureau, v. (2006). beplanting. Kermt: Vlaams Steunpunt Toegankelijkheid. toegankelijkheidsbureau, V. (2006). inkom. Kermt: Vlaams steunpunt toegankelijkheid. toegankelijkheidsbureau, V. (2006). meubilair. Kermt: Vlaams steunpunt toegankelijkheid. toegankelijkheidsbureau, V. (2006). signalisatie. Kermt: Vlaams steunpunt toegankelijkheid. toegankelijkheidsbureau, v. (2006). speeltoestellen. Kermt: Vlaams Steunpunt Toegankelijkheid. Toegankelijkheidsbureau, v. (2010). Toegankelijkheid van speeltuinen. Kermt: Vlaams Steunpunt toegankelijkheid. toegankelijkheidsbureau, v. (2006). veiligheid. Kermt: Vlaams steunpunt toegankelijkheid. toegankelijkheidsbureau, V. (2006). wandelpaden. Kermt: Vlaams steunpunt toegankelijkheid. Troch, E. (2006). Vademecum Integrale toegankelijkheid van parken. Brussel: Agentschap voor natuur en bos. van Amelsvoort, H. (2005). Begripsomschrijving en speltheorieën. In H. van Amelsvoort, Spelend ontwikkelen (pp. 9-27). Assen: Uitgeverij Van Gorcum. Van Amelsvoort, H., Bolhuis, N., & Damhuis, M. (2013). Het belang van spel. In H. Van Amelsvoort, N. Bolhuis, & M. Damhuis, Spelend ontwikkelen (pp. 2-9). Assen: Van Gorcum. 48 Van Bael, F. (2005, februari). Publicaties. Opgeroepen op januari 16, 2015, van Speelom VZW: http://www.speelom.be/upload/ckeditor/file/valdempende-ondergronden.pdf van Berckelaer-Onnes, I. (2012). Spel van autistische kinderen. In I. van Berckelaer-Onnes, Speciaal spel voor speciale kinderen (pp. 25-28). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. van der Heijden, I. (2012). Multisensorische omgevingen. In I. van der Heijden, Prikkels in de groep (p. 129). Antwerpen: Garant. van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). Belang en functie van spel. In L. van der Poel, & A. Blokhuis, Wat je speelt ben je zelf (pp. 25-35). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). Bijlage 8: inrichting van een spelkamer. In L. van der Poel, & A. Blokhuis, Wat je speelt ben je zelf over spel en spelbegeleiding (pp. 162-163). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). De ontmoeting met de wereld van mensen met een verstandelijke beperking. In L. van der Poel, & A. Blokhuis, Wat je speelt ben je zelf (pp. 61-73). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). De verschillende verschijningsvormen van spel: de spelontwikkeling. In L. van der Poel, & A. Blokhuis, Wat je speelt ben je zelf (pp. 36-60). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). Moeite met verbeeldend spel. In L. van der Poel, & A. Blokhuis, Wat je speelt ben je zelf (pp. 64-65). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). Wat is spel. In L. van der Poel, & A. Blokhuis, Wat je speelt ben je zelf (pp. 15-24). Houten: Bohn Dtafleu van Loghum. Verbelen, J., Samoy, E., & Van Geel, H. (2005). Vlamingen met een handicap of langdurige gezondheidsproblemen. Brussel: Josée Lemaître. Vercruysse, J. (2013, november 19). Presentaties. Opgeroepen op april 24, 2015, van West-Vlaanderen: http://www.westvlaanderen.be/overwvl/beleid_bestuur/winvorm2/Presentati… .pdf Vercruysse, J. (2013). Speelruimtebeleidsplan Brugge. Brussel: ruimtecel kind en samenleving. Verhulst, F. C. (2005). De ontwikkeling van spel. In F. C. Verhulst, De ontwikkeling van het kind (pp. 107- 108). Assen: Uitgeverij Van Gorcum. Vermeer, E. A. (1955). Spel en spelpedagogische problemen. Utrecht: Bijleveld. Vygotsky, L. (1966). Play and its role in the mental development of the child. Sovjet Psychology , 12 (6), 62- 76. VZW, E. (sd). Enter VZW, Vlaams expertisecentrum Toegankelijkheid. Opgeroepen op april 18, 2015, van Enter : http://www.entervzw.be/ vzw, O. N. (1999). De standaardregels van de Verenigde Naties. Brussel: PHOS. Wijnja, A. (2009). Natuurlijk toegankelijk spelen. Hoorn: Eric Mels concept en vormgeving. 49 Yalp. (2011). nieuws. Opgeroepen op januari 23, 2015, van Yalp: http://www.yalp.nl/795- Stichting_Kopjes_voor_Kopjes_opent_speeltuin_waar_alle_kinderen_samen_kunnen_spelen.html

Download scriptie (2.33 MB)
Universiteit of Hogeschool
VIVES Hogeschool
Thesis jaar
2015