Stimuler les attitudes positives envers le français

Dit kunnen we doen om Frans opnieuw aantrekkelijk te maken voor jongeren

“Frans is saai en moeilijk”, “De leerkracht volgt gewoon het boek”, “We leren alleen maar theorie”, gelijkaardige uitspraken zullen vele jongeren, ouders en ook leerkrachten wellicht bekend in de oren klinken. Twee studenten aan de HoGent onderzochten dan ook of deze demotivatie geen waanbeeld betrof van enkelingen. De realiteit overtreft echter nog de verwachtingen. Kinderen uit de lagere school beginnen vol goede moed aan het leren van een nieuwe taal maar enkele jaren later is er bij jongeren uit het algemeen secundair onderwijs nog maar bitterweinig motivatie terug te vinden. Om deze negatieve evolutie te doorbreken formuleerden de twee leerkrachten in spé een aantal tips en tricks om aan de noden van de leerlingen tegemoet te komen.

Er werd bij 358 leerlingen tussen 10 en 16 jaar oud en afkomstig uit de regio rond Geraardsbergen – Aalst – Ninove een enquête afgenomen die in de eerste plaats peilde naar hun huidige attitude ten opzichte van het vak Frans. Aan de hand van vragen zoals “geef het vak Frans een score op 10”, “Wil je een uitgebreide kennis van het Frans?” en “Hoe ervaar je de lessen Frans?” werd de gevreesde negatieve evolutie al snel zichtbaar.

Het onderzoek toont aan dat het probleem zich vooral vanaf het middelbaar manifesteert. Voor de meerderheid van de leerlingen verloopt de overgang van het lager naar het secundair dan ook niet zonder slag of stoot. Waar 75% van de leerlingen in het 5e leerjaar nog volmondig aangeven dat ze een uitgebreide kennis van het Frans willen opbouwen, geldt dit slechts twee jaar later maar voor 50% van de leerlingen meer.

Nog frappanter is hoe de jeugd de lessen Frans ervaart. Bij de lagereschoolkinderen vindt 60% de lessen Frans leuk, slechts een vierde van de jongeren uit de eerste graad secundair onderwijs deelt deze mening en bij de pubers uit de tweede graad geeft slechts 13% nog aan graag in de les Frans te zitten.

Uit het onderzoek blijkt echter wel dat kinderen die een goede score behalen of af en toe in contact komen met het Frans buiten de schoolmuren langer gemotiveerd blijven om Frans te leren. Tegen de verwachtingen in lijkt het niet echt van belang op welke leeftijd kinderen voor het eerst een mondje in hun tweede landstaal leren spreken.

In de strijd tegen deze veruit negatieve attitudes blijkt in de eerste plaats de leerkracht een cruciale rol te spelen. Gelukkig zijn de meeste jongeren vrij tevreden. Vooral de jongsten vinden het allemaal prima, maar hoe ouder de leerlingen worden hoe veeleisender ook. De jeugd van tegenwoordig verwacht een leerkracht Frans met een leuke persoonlijkheid, die een goede vakkennis bezit en dit ook kan omzetten in een voor hen duidelijke uitleg, die behulpzaam is en liefst ook nog gevarieerde en leuke werkvormen gebruikt. Vooral in het middelbaar lijken een aantal leerkrachten niet aan dit profiel te kunnen voldoen.

Om de leerkracht – leerling relatie te bevorderen werd er gesuggereerd om met een onderwijscontract te werken. Bij het begin van het schooljaar worden de wederzijdse verwachtingen op papier vastgelegd. Zo is het voor iedereen duidelijk wat de “spelregels” zijn voor het komend jaar. Ook wordt er gesuggereerd dat de leerkracht de laatste 10 minuutjes van de laatste les van de week even nagaat of er suggesties, opmerkingen of vragen zijn om zo kort op de bal te kunnen spelen. Het zou ook een hele verbetering zijn mocht elke leerkracht tweewekelijks een uurtje “spreekuur” houden zodat de jongeren zonder drempelvrees even kunnen binnenwandelen voor wat extra uitleg of gewoon een goed gesprek in het Frans.

Er werd ook op zoek gegaan naar waar de leerlingen uit de verschillende leeftijdscategorieën nu juist nood aan hebben wat betreft de invulling van de lessen. In de eerste plaats willen leerlingen graag meer hun vaardigheden kunnen oefenen. De meeste jongeren willen best grammatica en woordenschat vergaren, maar willen die kennis dan ook kunnen toepassen door te lezen, te luisteren, te schrijven en vooral te spreken. Daarnaast zou er ook meer visueel gewerkt moeten worden. Het merendeel van de jongeren geeft ook aan liever in groep te werken dan alleen en het liefst van al spelenderwijs te leren. Ook meer muziek en films integreren staan hoog op hun verlanglijstje.

In groep werken en spelenderwijs leren gaan vaak hand in hand. Met hun scriptie wilden de gloednieuwe leerkrachten Frans dan ook aantonen dat zulke zaken integreren in de klas niet altijd even tijdrovend is zoals velen van hun ervaren collega’s vaak denken. Met hun concrete voorbeelden zoals flaschcards, werkwoorddobbelstenen, memory en verschillende zelfgemaakte gezelschapsspelletjes willen ze de onderwijswereld hier graag van overtuigen.

Net zoals hun doelpubliek hebben de studenten een hekel aan de vaak gedateerde liedjes en films die terug te vinden zijn in de bestaande werkboeken. Als ze er al werden opgenomen natuurlijk. Ze roepen de leerkrachten en ook  de uitgevers dan ook op om het bestaande materiaal dringend te actualiseren. Gebruik liever “Christine & the queens” zodat ze deze zomer op Rock Werchter de tekst van haar grootste hit begrijpen en “De Rouille et d’Os” met de Belgische superster Matthias Schoenaerts wanneer je echt op de leefwereld van de leerlingen wil inspelen.

Tot slot volgt misschien nog de meest vanzelfsprekende tip. Toon je leerlingen het nut aan van wat ze leren. Laat hen zaken toepassen in concrete situaties zodat droge theorie plots een werkinstrument wordt om mee te communiceren.

Conclusie van het verhaal: leerkrachten moeten niet alleen hoge eisen stellen aan hun leerlingen maar ook en vooral aan zichzelf. Wil je gemotiveerde leerlingen die je naar een hoger niveau kan tillen? Begin dan vooral bij jezelf en daag jezelf uit! Zoals Mandy Hale het al aangaf “A great attitude becomes a great day, wich becomes a great month, wich becomes a great year, wich becomes a great life.”