Takaful in Belgium

Johan

Camp

Een islamitische levensverzekering – ook iets voor u?

In Brussel is vandaag al 1 op 4 inwoners moslim. De moslim bevolking neemt de komende decennia toe van 5% tot 10% van de Europese bevolking. De recente vluchtelingenstroom zal dat alleen nog maar versnellen. Daarmee wordt dit een steeds interessante doelgroep voor bedrijven om producten of reclame op af te stemmen. Anderzijds is in sommige landen waar islamitische levensverzekeringen verkocht worden, tot 1 op 3 van de klanten niet-moslim.

Sommigen onder u hebben misschien al eens gehoord over islamitisch bankieren. Dat betekent een bank die werkt zonder interesten. Het onderliggend principe is op zich lovenswaardig: iemand mag geen geld verdienen door zonder risico in zijn luie zetel te zitten. Om geld te verdienen moet je zelf ondernemen of geld in een onderneming investeren en dus ook het risico lopen dat je geld verliest in plaats van verdient. Bovendien investeert een islamitische bank niet in zaken die ‘haram’ zijn. Haram betekent ‘verboden’ volgens de Shari’ah, de wetten van de Islam. Enkele voorbeelden hiervan zijn de wapenindustrie, drugs en alcohol, de productie van varkensvlees, … .

Islamitische levensverzekeringen zijn minder gekend, maar steunen op dezelfde principes. Naast een verbod op intrest en haram investeringen, zijn onzekerheid en ‘gokken’ niet toegelaten. Volgens de Shari’ah dienen twee partijen die een contract met elkaar aangaan, op voorhand duidelijk te weten wat de inhoud van dat contract is. Indien één van de twee meer (relevante dingen) weet dan de andere, dan is het contract nietig (ongeldig). Bij levensverzekeringen, waarbij een bepaald bedrag wordt uitbetaald indien de verzekerde sterft, uit zich dat in het inschatten van die sterftekans. De verzekeraar baseert zich daarbij op statistieken uit het verleden, op de antwoorden die de verzekeringnemer invult op een medische vragenlijst, op zijn eigen ervaring, … . Niet alleen beschikt de verzekeraar over heel wat extra informatie, bovendien is en blijft het maar een inschatting. Een nieuw medicijn of een nieuwe ziekte, een verandering in het gedrag of de levensomstandigheden van de verzekerde en tal van andere factoren zullen die kans in de toekomst beïnvloeden. Het aspect van ‘gokken’ kan u nog het eenvoudigst vergelijken met de lotto of met een casino: het casino (de bank) wint altijd. Door de stijgende levensverwachting is het in de praktijk ook de verzekeraar die hierdoor vaak stevige winsten kan boeken. Een oplossing voor dit probleem is dat de verzekeraar zijn winst (en verlies) deelt met de verzekeringnemers: zo betaalt iedereen uiteindelijk een correcte prijs voor deze levensverzekering en maakt het niet uit dat de verzekeraar op voorhand meer informatie had.

In zijn Engelstalige thesis beschrijft werkstudent Johan Camp uitgebreid hoe en waarom islamitische verzekeringen zijn ontstaan en zich de afgelopen decennia hebben ontwikkeld. Daarna gaat hij dieper in op hoe men dit type verzekeringen in België zou kunnen aanbieden. Op dit moment worden deze producten namelijk niet in België verkocht. Er bestaan dan ook een aantal hinderpalen.

Delen van winst en verlies met de klant wordt ook wel ‘onderlinge verzekering’ genoemd. In de ons omringende landen is dit een veel voorkomende manier om verzekeringen aan te bieden (vaak tot 40% of meer van de verkochte verzekeringen). In België is het aanbod echter beperkt, met Federale Verzekeringen als meest gekende speler. De Belgische wetgeving is dan ook eerder afgestemd op de commerciële verzekeraars en het is niet vanzelfsprekend een nieuwe onderlinge verzekeringsmaatschappij op te richten.

Vervolgens is een goede manier om onzekerheid in een contract weg te nemen, een zeer transparante opsomming van de voorwaarden, de risico’s en de kosten. Op dat vlak is er wel een recent initiatief vanuit de overheid met de nieuwe verzekeringswet van april 2014. Die wordt verder uitgewerkt en gecontroleerd door de FSMA (een orgaan van de Belgische overheid dat onder andere de rechten van de consument beschermt in de financiële sector). Binnenkort dienen ook een aantal Europese initiatieven op dat vlak in Belgische wetgeving omgezet te worden. Zeker wat betreft investeringsproducten zou dit moeten leiden tot een verbetering van de huidige situatie. In het algemeen blijft het echter voor u als klant nog vaak onduidelijk wat de specifieke risico’s zijn, hoeveel u daarvoor betaalt, wat de tussenpersoon die u de verzekering adviseert precies betaald krijgt, wat de verzekeraar verdient en wat hij daarvoor allemaal doet. Het mag u misschien verbazen, maar bij islamitische levensverzekeringen is een veel uitgebreidere transparantie eigenlijk essentieel.

We komen tenslotte terug op de titel van dit artikel. Stel dat er islamitische levensverzekeringen worden aangeboden op de Belgische markt, waarom is dit product dan misschien iets voor u? Om te beginnen zijn er de ‘ethische’ investeringen. U mag dan misschien geen bezwaar hebben tegen varkensvlees, maar uit de belangstelling voor ethische investeringen in het algemeen blijkt toch dat u wel sympathie kan opbrengen voor het niet investeren in wapens, drugs en andere activiteiten die de samenleving als geheel schade berokkenen. Vervolgens is er het delen van winst en verlies tussen de verzekeringsnemers als kenmerk van de onderlinge verzekering – in tegenstelling tot de commerciële verzekeringsmaatschappij die met alle winst gaat lopen. Tenslotte zal u door een verhoogde transparantie een veel duidelijker beeld krijgen op wat u koopt, wat er met uw geld gebeurt en wat de verzekeraar daar allemaal voor doet. En geef toe: wie kan daar nu tegen zijn?

Bibliografie

[1] William Feller, An Introduction to Probability Theory and Its Applications Vol.I, third edition (New York: Wiley, 1968)
[2] S.I. Resnick and E. Willekens, ‘Moving averages with random coefficients and ran- dom coefficient autoregressive models’, Communications in Statistics. Stochastic Models Vol. 7 Issue 4 (1991), 511–525
[3] M. Berger, Sharia. Islam tussen recht en politiek (Den Haag: Boom Juridische uitgevers, 2006)
[4] Muhammad Baqir al-Sadr, Iqtisaduna (1961) available on Wikipedia <http://en. wikipedia.org/wiki/Iqtisaduna>[consulted 03/07/2015]
[5] R. Wilson, ‘The development of Islamic economics: theory and practice’ in Shuha Taji-Farouki & Basheer M. Nafi, Islamic Thought in the Twentieth Century (London and New York: I.B. Tauris, 2004), 195–222
[6] Muhammad Taqi Usmani, An introduction to Islamic finance (1998)
[7] Mohammed Nejatullah Siddiqi, Muslim Economic Thinking (International Centre for Research in Islamic Economics, 1981)
[8] Charles J. Adams, ‘The Ideology of Mawlana Maududi’, in Donald Eugene Smith, South Asian Politics and Religion (Princeton: Princeton University Press, 1966)
[9] A. Hanif, ‘Islamic Finance - An Overview’, International Energy Law Review, 2008-

1 (2008)
[10] Ahmad Ajaj & Nabil A. Saleh, Unlawful Gain and Legitimate Profit in Islamic Law: Riba, Gharar and Islamic Banking (London and Boston: Graham and Trotman, 1992)
[11] B. Kettel, Islamic Finance in a nutshell (Wiley, 2010)
[12] S. Hameed, ‘Islamic Accounting - A Primer’, Akauntan Nasional (Currently Accountants Today) Jan-Feb issue (2003)
1. [13] OECD, OECD Principles of Corporate Governance (Revised) <www.oecd. org/daf/ca/corporategovernanceprinciples/31557724.pdf>(Paris, 2004) [consulted 05/07/2015]
2. [14] IFSB, Guiding Principles on Corporate Governance for Takˆaful (Islamic Insur- ance) undertakings <http://www.ifsb.org/standard/ED8Takaful%20Governance% 20Standard.pdf>(Kuala Lumpur, 2009) [consulted 05/07/2015]
3. [15] IFSB, Standard on Solvency Requirements for Takˆaful (Islamic Insurance) Undertakings <http://www.ifsb.org/standard/IFSB-11%20-%20Standard% 20on%20Solvency%20Requirements%20for%20Takaful%20(Islamic%20Insurance) %20Undertakings.pdf>(2010) [consulted 05/07/2015]
4. [16] R. Abbas, ‘Takaful in Europe: a fertile ground’, Middle East Insurance Review <http://www.assaif.org/index.php/Notizie/Agenda/pdf/MEIR-June-2009>(2009) [consulted 05/07/2015]
5. [17] Mustafa al-Siba’i, Ishtirakiyyat al-Islam (The Socialism of Islam) (1960)
6. [18] Peter L. Bernstein, Against the Gods: The remarkable story of risk (John Wiley &
  
  Sons, 1996)
7. [19] Eirini Kakoulidou, The backound and formation of the Four Schools of Is- lamic Law <https://www.academia.edu/2310961/The background and formation of the Four Schools of Islamic Law >[consulted 07/07/2015]
8. [20] Ural Man ̧co and Meryem Kanmaz, ‘The case of Belgium’ in Jørgen S. Nielsen, Samim Akg ̈onu ̈l, Ahmet Alibaˇsi, Brigitte Mar ́echal, Christian Moe (eds.) Yearbook of Muslims in Europe. Volume 1 <http://www.manavzw.be/ files/Yearbook% 20of%20Muslims%20in%20Europe %20The%20Case%20of%20Belgium%20-% 20Manco%20&%20Kanmaz%202009.pdf> (Brill and Leiden, 2009) [consulted 07/07/2015]
9. [21] Lieve Lowet, Icoda Lowet, P. <http://www.icoda.info/wp-content/uploads/2012/ 12/ICODA Lowet 092012 DVZW NL.pdf> (Brussel, 2012) [consulted 08/07/2015]
10. [22] AMICE, Facts and figures <http://www.amice-eu.org/Facts and figures.aspx> [consulted 08/07/2015]
11. [23] Kabir Hassan, Rasem N. Kayed, Umar Aimhanmosi Oseni, Introduction to Islamic Banking & Finance (Pearson, 2013)
12. [24] EY, Global Takaful Insights 2014: market updates <http://www.ey. com/Publication/vwLUAssets/EY Global Takaful Insights 2014/$FILE/ EY-global-Takaful-insights-2014.pdf> [consulted 09/07/20015]
13. [25] Mohammad Omar Farooq, Toward Defining and Understanding Riba: An Outline Essay <http://ssrn.com/abstract=1723803> <http://dx.doi.org/10.2139/ ssrn.1723803 > (December 1, 2010) [consulted 09/07/2015]
14. 1. [26] Humayon Dar, Nursofiza Azmi, Rizwan Rahman, Rizwan Malik, Global Islamic Fi- nance Report 2013 <http://www.gifr.net/gifr2013/ch 01.PDF> (Edbiz Consulting, 2013) [consulted 09/07/2015]
  2. [27] Jacky Lim, Muhammad Fahmi Idris, Yura Carissa, History, Progress and Future Challenge of Islamic Insurance (Takaful) in Malaysia <https: //www.academia.edu/953632/History Progress and Future Challenge of Islamic Insurance Takaful In Malaysia> (Oxford Business & Economics Conference Program, 2010) [consulted 09/07/2015]
  1. [28] icmif, Takaful in Southeast Asia: the growing pains and challenges?, Number 11, <http://www.kantakji.com/media/2910/d314.pdf> (2007) [consulted 10/07/2015]
  2. [29] Milliman, Takaful (Islamic Insurance): Concept, Challenges and Op- portunities <http://www.islamicfinance.com/wp-content/uploads/2015/06/ Takaful-islamic-insurance-concept-challenges-and-opportunities-pdf.pdf> (2010) [consulted 10/07/2015]
  3. [30] Milliman, The global family Takaful report 2013: Industry Growth and Unfolding Family Takaful Potential (presentation) <http://www.milliman. com/uploadedFiles/insight/2013/2013-takaful-report.pdf> (2013) [consulted 10/07/2015]
  4. [31] ‘Takaful in Europe shows signs of life again’ in Middle East Insurance Re- view <http://www.meinsurancereview.com/Magazine/ReadMagazineArticle/aid/ 32992> (2012) [consulted 10/07/2015]
  5. [32] Deloitte, Islamic Finance in Europe <http://www2.deloitte.com/content/dam/ Deloitte/lu/Documents/financial-services/lu-en-islamicfinance-ineurope-11042014. pdf> (2014) [consulted 12/07/2015]
  6. [33] ECB, ‘Islamic Finance in Europe’, in Occasional paper series, no 146 <https: //www.ecb.europa.eu/pub/pdf/scpops/ecbocp146.pdf> (June 2013) [consulted 12/07/2015]
  7. [34] Aly Khorshid, Islamic Insurance - a modern approach to Islamic banking (London: RoutledgeCurzon, 2014)
  8. [35] Simon Archer, Rifaat Ahmed Abdel Karim and Volker Nienhaus, ‘Chapter 2: Busi- ness Models in Takaful and Regulatory Implications’, part of Takaful Islamic In- surance - Concepts and Regulatory Issues (John Wiley & Sons (Asia) Pte. Ltd., 2009)
  9. [36] Madzlan Mohamad Hussain, ‘Chapter 5: Legal issues in Takaful’, part of Simon Archer, Rifaat Ahmed Abdel Karim and Volker Nienhaus, Takaful Islamic Insurance - Concepts and Regulatory Issues (John Wiley & Sons (Asia) Pte. Ltd., 2009)
  10. [37] Engku Rabiah Adawiah, Hassan Scott Odierno, Azman Ismail, Essential Guide to Takaful (Islamic Insurance) (Kuala Lumpur: CERT Publications Sdn Bhd., 2008)
  11. 1. [38] Azman Mohd Noor, ‘A Shari’ah compliance review on investment linked Takaful in Malaysia’ in Islamic Economic Studies, Vol. 17, No. 1, June 2009 <http://www.irti. org/English/Research/Documents/IES/075.pdf> (2009) [consulted on 14/07/2015]
    2. [39] A.M. Best Company, Inc. Rating Takaful Companies <http://www3.ambest. com/ambv/ratingmethodology/OpenPDF.aspx?rc=197661> (2012) [consulted 14/07/2015]
    3. [40] A.M. Best Company, Inc. Takaful review, 2013 edition <http://www.ambest.com/ resources/Takaful review.pdf> (2013) [consulted 14/07/2015]
    4. [41] Standard & Poor’s, Islamic Finance Outlook, September 2012 <http: //www.standardandpoors.com/spf/upload/Ratings EMEA/2012-09-01 IslamicFinanceOutlook.pdf> (McGraw-Hill, 2012) [consulted 14/07/2015]
    5. [42] Sheila Nu Nu Htay & Syed Ahmed Salman, ‘Viability of Islamic Insurance (Taka- ful) in India: SWOT Analysis Approach’, Review of European Studies; Vol. 5, No. 4; 2013 <http://www.ccsenet.org/journal/index.php/res/article/viewFile/29897/ 17735> (Canadian Center of Science and Education, 2013) [consulted 15/07/2015]
    6. [43] Nico P. Swartz, Pieter Coetzer, Takaful: an Islamic insurance instrument <http://atlas.irit.fr/PIE/VSST/Actes VSST 2010 Toulouse/Atelier%204%20-% 20Ethnomediologies/SWARTZ-COETZER.pdf> (2013) [consulted 15/07/2015]
    7. [44] Moody’s Investors Service, A guide to Moody’s Islamic Financial Ratings <https://www.moodys.com/sites/products/ProductAttachments/ SP25393 MIS Islamic%20Finance.pdf> [consulted 18/07/2015]
    [45] Jeroen Van Gampelaere, De levensverzekering als instrument van vermogensplan- ning <http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/458/542/RUG01-001458542 2011 0001 AC.pdf> (masterthesis, Universiteit Gent, 2010)
    1. [46] Bilal Ahmed Khan, ‘Solvency II: a solution to liquidity and solvency risks in in- surance and Takaful?’, www.meinsurancereview.com <http://www.Takaful.coop/ images/stories/MIR-Nov2010-TakSolvency.pdf> (2010)
    2. [47] Azlin Alisa Ahmad, Salmy Edawati Yaacob, Mat Noor Mat Zain, ‘The use of Wa’Dan in Islamic Contract FX Forward: Weighting between Maslahah and Maf- sadah’, Asian Social Science, Vol. 10 No. 22 <http://ccsenet.org/journal/index. php/ass/article/view/41755> (2014) [consulted 21/07/2015]
    3. [48] International Monetary Fund, The World Bank, Malaysia: Publication of Finan- cial Sector Assessment Program Documentation - Detailed Assessment of Obser- vance of Insurance Core Principles <https://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/ 2013/cr1357.pdf> (2013) [consulted 23/07/2015]
    4. [49] Bank Negara Malaysia, Risk-based Capital for Takaful Operators <http://www. bnm.gov.my/guidelines/02 insurance takaful/01 capital adequacy/gl 004 23.pdf> (2012) [consulted 23/07/2015]
    5. [50] Bank Negara Malaysia, Life Insurance & Family Takaful Framework: Concept Paper <http://www.bnm.gov.my/files/2013/Life Insurance and Family Takaful Framework Concept Paper v2.pdf> (2013) [consulted 23/07/2015]
      
      [51] Bank Negara Malaysia, Introduction of New Products by Insurers and Taka- ful Operators <http://www.bnm.gov.my/guidelines/02 insurance takaful/ 03 prudential stds/Introduction%20of%20New%20Products%20by%20Insurers% 20and%20Takaful%20Operators.pdf> (December 2014) [consulted 23/07/2015]
      1. [52] Jeremy Lim, 2014 Key Trends for Life Insurance and Family Taka- ful in Malaysia <https://www.towerswatson.com/DownloadMedia.aspx?media= %7B7B37A2B5-FEB4-430C-8E89-4E40DD0EFD58%7D> (Kuala Lumpur: Towers Watson, 2014) [consulted 23/07/2015]
      2. [53] Robin Roose, Islamitisch Bankieren in Vlaanderen (Islamic Banking in Flanders) (masterthesis, Hogeschool Gent, 2009)
      3. [54] FWU Group, Takaful industry: global challenges and opportunities <https://www. fwugroup.com/images/upload/Euromoney-12.05.pdf> [consulted 27/07/2015]
      4. [55] National Bank van Belgi ̈e, Memorandum voor het verkrijgen van een toelating tot bedrijfsuitoefening door een verzekeringsonderneming naar Belgisch recht <https:// www.nbb.be/doc/cp/nl/vo/circ/pdf/memo 02-07.pdf> en <https://www.nbb.be/ doc/cp/nl/vo/circ/pdf/memo 02-07 annexes.pdf> [consulted 27/07/2015]
      5. [56] National Bank van Belgi ̈e, Provisions that may apply to the branches registered in Belgium of insurance companies governed by the law of another Member State of the European Economic Area <https://www.nbb.be/doc/cp/eng/vo/bep/pdf/ab5. pdf> [consulted 27/07/2015]
      6. [57] National Bank van Belgi ̈e, Provisions that may apply to the insurance companies governed by the law of another Member State of the European Economic Area and that carry on activities in Belgium within the framework of the free pro- vision of services <https://www.nbb.be/doc/cp/eng/vo/bep/pdf/ab6.pdf> [con- sulted 27/07/2015]
      7. [58] Marhanum Che Mohd Salleh, Nurdianawati Irwani Abdullah, Siti Salwani Razali, Saodah Wok, ‘Takaful Agents’ Roles in Accordance with the Quran and Sun- nah’, GJAT, December 2012, Vol. 2, Issue 2 <http://www.gjat.my/gjat122012/ 2120120202.pdf> (2012) 41–45 [consulted 31/07/2015]
      8. [59] Omar Salah, Islamic finance: Structuring sukuk in the Netherlands (Wolf Legal Publishers, 2011)
      9. [60] Sheila Nu Nu Htay, Mohammad Khalid Jawahir & Syed Ahmed Salman, ‘Shariah Scholars’ View Point on the Practice of Underwriting and Risk Rating for Family Takaful Model’, Asian Social Science; Vol. 9, No. 9; 2013 <http://www.ccsenet.org/journal/index.php/ass/article/viewFile/28618/171…; (Canadian Center of Science and Education, 2013) [consulted 31/07/2015]
        
        [61] Bain, Global digital insurance benchmarking report 2015 <http://www.bain.com/ Images/GLOBAL-DIGITAL-INSURANCE-2015.pdf> [consulted 16/08/2015]
        
        [62] European Consumer Center Germany, The European single market: cross-border insurance contracts: conclusion or exclusion? <http://www.eu-verbraucher. de/fileadmin/user upload/eu-verbraucher/PDF/Berichte/Resume final EN.pdf> [consulted 16/08/2015]