Vriend of vijand? Een kwalitatieve analyse van de relatie tussen woordvoerders en de pers vanuit het perspectief van de journalist.
Reeds decennialang wordt de relatie tussen journalisten en woordvoerders in de literatuur gekenmerkt door ambivalentie. Een vijandige ondertoon ontstond voornamelijk door hun tegengestelde belangen over hoe beide beroepen moesten worden ingevuld. De laatste jaren maakte deze vijandige ondertoon echter plaats voor een meer positieve relatie, dankzij een groeiende professionalisering van het woordvoerderschap. Dit onderzoek heeft als doel de aard van de relatie te achterhalen tussen journalisten en woordvoerders in Vlaanderen, vanuit het perspectief van de journalist. Aan de hand van 27 diepte-interviews werd bij journalisten gepeild naar hun visie over de relatie met woordvoerders, hoe ze omgaan met aangereikt persmateriaal en hoe ze staan tegenover geschenken die aangeboden worden door woordvoerders.
Uit de resultaten werden vervolgens enkele conclusies getrokken. Zo verloopt de relatie volgens de bevraagde journalisten evenwichtig. Spanningen en frustraties horen erbij. Hun samenwerking wordt gekenmerkt door geven en nemen vanwege de tegenstrijdige belangen die beide groepen aanbelangen. Toch ondervond geen enkele van de bevraagde journalisten blijvende spanningen in hun samenwerking met woordvoerders. Negatieve elementen die tot spanning of frustratie konden leiden waren hun strijdende doelen, waarbij woordvoerders hun boodschap willen verkondigd zien versus de kritische aanpak van journalisten. Verder zorgden het breken van beloftes en het nalezen van artikels volgens de journalisten vaak voor strubbelingen in de relatie. Naast deze nadelige aspecten, werden door de journalisten ook positieve elementen aangehaald die voor een optimale verstandhouding kunnen zorgen. Ze pleiten voor een grondige dossierkennis, inzicht in de mediawerking, continue bereikbaarheid, heldere communicatie en een zelfstandig mandaat van de woordvoerder. Ook het onderhouden van goede persoonlijke relaties met woordvoerders wordt door de geïnterviewden aangehaald als een van de belangrijkste zaken voor een aangename relatie. De informatie die wordt vergaard door middel van woordvoerders is een van de belangrijkste bronnen van nieuws voor een journalist. Vandaag de dag selecteren journalisten het nieuws vaak uit binnenkomende persberichten en ook sociale media worden nauwlettend in het oog gehouden. Woordvoerders laten zich zo gelden door nieuwe ideeën te lanceren. Voor zelfstandig research is bijgevolg minder tijd in vergelijking met enkele jaren geleden. Letterlijke overnames gebeuren vaak en het meest onder tijdsdruk. Vaak gaat het om citaten, mededelingen of feitelijke informatie. In die gevallen zijn journalisten vaak ook lakser in het dubbelchecken van de informatie, zeker indien die ook afkomstig blijkt van een betrouwbare bron. Tot slot worden freebies, geschenken aangeboden door de woordvoerder voor persoonlijk gebruik van de journalist, getolereerd onder de Vlaamse journalisten. Wel heeft dit geen directe invloed op het wel of niet publiceren van een artikel in de toekomst. Van omkopingspraktijken zijn geen sprake, al kunnen geschenken in bepaalde gevallen wel een indirecte invloed hebben op de gedachtegang van de journalist. Er kan gesteld worden dat Vlaamse journalisten en woordvoerders noch vriend, noch vijand zijn maar zakelijke partners in het brengen van nieuwswaardige verhalen.
Bibliografie
Referenties
Aronoff, C. (1975). Credibility of public relations for journalists.
Public Relations Review, 1(2), pp. 45-56.
Arrington, M. (27.11.2008). I Can’t Believe Some People Are Still
Saying Twitter Isn’t a News Source.01.03.2015,
TechCrunch.com: http://techcrunch.com/2008/11/27/i-cantbelieve-
some-people-are-still-saying-twitter-isnt-a-news-source/.
Brown, C., Brown T. R., Rivers W. (1978). The Media and the
People. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Cameron, G.T., Sallot, L.M. and Curtin, P.A. (1997). Public relations
and the production of news: a critical review and theoretical
framework. In Burleson, B.R. (Red.), Communication Yearbook
(pp. 111-156). New Brunswick, NJ: International Communication
Association.
Cline, C. (1982). The Image of Public Relations in Mass Comm
Texts. Public Relations Review, 8, pp.63-72.
Cook, F, J. (1972). The Muckrakers. New York: Doubleday & Co.
Cooper, K. (1928). Corporation publicity: the press-agent and the
associated press. The Century Magazine, 117, pp. 178.
Curtin, P. A. (1999). Reevaluating public relations information
subsidies: Market-driven journalism and agenda-building theory
and practice. Journal of Public Relations Research, 11(1), pp. 53-
90.
Davies, N. (2008). Flat Earth News. Londen: Chatto and Windus.
Delorme, D. E., & Fedler, F. (2003). Journalist’s hostility toward
public relations: an historical analysis. Public Relations Review,
29, pp. 99-124.
Diekerhof, E. (2008) Indekken of checken? Een verkennend
onderzoek naar het checken van mondelinge
bronnen in de Nederlandse journalistiek. In B. Ummelen (Red.),
Journalistiek in diskrediet (pp. 67-80). Diemen: AMB.
Dougherty, C. (2000). Germans cash in. American Journalism
Review, 22(2), pp. 16.
80
Farhi, P. (2009). The Twitter Explosion. American Journalism
Review, 31(3), pp. 26-31.
Goldstein, T. (2007). Journalism and Truth. Strange bedfellows.
Evanston: Northwestern University Press.
Hermida, A. (2010). Twittering the news: The emergence of ambient
journalism. Journalism Practice, 4(3), pp. 297-308.
Hijmans, E., Schafraad, P., Buijs, K., d'Haenens, L.(2011).Wie
schrijft ons nieuws? Een analyse van voorverpakt nieuws en
brontransparantie in binnenlandse nieuwsonderwerpen in vier
Nederlandse en Vlaamse kwaliteitskranten. Tijdschrift voor
Communicatiewetenschap, 39(2), pp. 77-91.
Ingram, M. (26.11.2008). Yes, Twitter is a Source of Journalism.
01.03.2015, MathewIngram.com:
http://www.mathewingram.com/work/2008/11/26/yes-twitter-isa-
source-of-journalism/.
Jeffers, D. W. (1977). Performance expectations as a measure of
relative status of news and PR people. Journalism Quarterly,
54(2), pp. 299 – 308.
Kaur, K. & Shaari, H. (2006). Perceptions on the relationship
between public relations practitioners and journalists. Kaijan
Malaysia, 24(1-2), pp. 9.
Kopenhaver, L. L. (1985). Aligning values of practitioners and
journalists. Public Relations Review, 11(2), pp. 34-42.
Lewis, J., Williams, A., & Franklin, B. (2008). A compromised
fourth estate? UK news journalism, public relations and news
sources. Journalism Studies, 9(1), pp.1-22.
Lodamo, B. & Skjerdal, T. S. (2009). Freebies and Brown Envelopes
in Ethiopian Journalism. African Journalism Studies, 30(2), pp.
134-154.
Lowrey, W., & Woo, C.W. (2010). The news organization in
uncertain times: Business or institution? Journalism and Mass
Communication Quarterly, 87(1), pp. 41-63.
Lucarelli, S. (1983). The Newspaper industry's campaign against
spacegrabbers, 1917-1921. Journalism Quarterly, 70(4), pp. 883-
889.
81
Lysak, S., Cremedas, M., & Wolf, J. (2012). Facebook and Twitter in
the newsroom: How and why local television news is getting
social with viewers? Electronic News, 6(4), pp. 187-207.
Macnamara, J. (2014). Journalism – PR relations revisited: the good
news, the bad news, and insights into tomorrow’s news. Public
Relations Review, 40(5), pp. 739-750.
McManus, J. (1994). Market-driven journalism: Let the citizen
beware? Thousand Oaks, California: Sage.
Mellado, C. & Hanusch, F. (2011). Comparing professional
identities, attitudes, and views in public communication: A study
of Chilean journalists and public relations practitioners. Public
Relations Review, 37, pp. 384-391.
Mortelmans, D. (2011). Handboek Kwalitatieve
onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.
Morton, L. (1986). How newspapers choose the releases they use.
Public Relations Review, 12(3), pp. 22-27.
Morton, L., & Warren, J. (1992). Acceptance characteristics of
hometown press releases. Public Relations Review, 18(4), pp.
385-390.
Neijens, P. & Smit, E. (2006). Dutch public relations practitioners
and journalists: antagonists no more. Public Relations Review, 32,
pp. 232-240.
Paulussen, S. & Harder, R. A. (2014). Social Media References in
Newspapers. Journalism Practice, 8(5), pp. 542-551.
Paulussen, S.,& Raeymaekers, K. (2010). Journalisten. Profiel van
een beroepsgroep. Tielt: Lannoo Campus.
Platt, R. W. (1964). An Experimental Investigation of Common
Ground in Oral Communication Doctoraatsverhandeling.
Illinois: University of Illinois.
Rennen, T. (2000). Journalistiek als kwestie van bronnen. Delft:
Eburon.
Roepke, W. J. (1981). Educators Ponder Shifts in Student Career
Goals. Journalism Educator, 36 (3), pp.3.
82
Ryan, M. & Martinson, D. L. (1988) Journalists and public relations
practitioners: why the antagonism?. Journalism Quarterly, 65(1),
pp.131.
Sallot, L. M., & Johnson, E. A. (2006). Investigating relationships
between journalists and public relations practitioners: Working
together to set, frame and build the public agenda, 1991- 2004.
Public Relations Review, 32, pp. 151-159.
Sallot, L. M., Steinfatt, T. M., Salwen, M. B. (1998). Journalists’ and
public relations practitioners’ news values: perceptions and crossperceptions.
Jounalism and Mass Communications Quarterly,
75(2), pp. 366-377.
Sanders, K. (2003). Ethics & journalism. London: Sage.
Stelter, B. (28.06.2009). Journalism Rules Are Bent in News
Coverage from Iran. New York Times.
Shaw, T.,& White, C. (2004). Public relations and journalism
educators’ perceptions of media relations. Public Relations
Review, 30, pp. 493-502.
Stegall, S. & Sanders, K. (1986). Coorientation of PR practitioners
and news personnel in education news. Journalism Quarterly,
63(2), pp. 341-347.
Sissons, H. (2012). Journalism and public relations: A tale of two
discourses. Discourse & Communication, 6(3), pp. 273-294.
Sterne, D. G. (2010). Media perceptions of public relations in New
Zealand. Journal of Communication Management, 14(1), pp. 4-
31.
Tilley, E. & Hollings, J. (2008). Still stuck in “A love-hate
relationship”: Understanding journalists’ enduring and
impassioned duality towards public relations. Paper
gepresenteerd op ANZCA Conferentie Power and Place van juli
2008 in Wellington.
Turk, J. V. (1985). Information subsidies and influence. Public
Relations Review, 11(3), pp. 1-14.
Walker, A. J. (1981). Status and Trends in Public Relations
Education in U.S. Senior Colleges and Universities 1981. New
York: Foundation for Public Relations Research and Education.
83
Walters, L. & Walters, T. (1992). Environment of confidence: Daily
newspaper use of press releases. Public Relations Review, 18(1),
pp. 31–46.
Walters, T., Walters, L.,& Starr, D. (1994). After the highwayman:
Syntax and successful placement of press releases in newspapers.
Public Relations Review, 20(4), pp. 345–356.
Whetmore, E. J. (1979). Mediaamerica: Form, Content and
Consequence of Mass Communication. Belmont, California:
Wadsworth.
Wright, D. K. (2005). We have rights too: examining the existence of
professional prejudice and discrimination against public relations.
Public Relations Review, 31, pp. 101-109.
Yun, S. & Yoon, H. (2011). Are ‘journalists’ own problems’
aggravating their hostility toward public relations? – a study of
Korean journalists. Public Relations Review, 37, pp. 305-313.
