What You Cannot Avoid: Thomas Pynchon’s Inherent Vice as a Pastiche of Hard-boiled Detective Fiction
Wat je niet kan vermijden: Inherent Vice van Thomas Pynchon als pastiche van het hard-boiled detective genre
Stel dat je een roman schrijft die zich afspeelt in het Californië van 1970 en de bijbehorende hippiecultuur en die bovendien een aan marihuana verslaafde privédetective als hoofdpersonage heeft. Kan je dan het hard-boiled detective genre geloofwaardig imiteren? En dit genre tegelijkertijd verwerpen? Dit is precies wat Thomas Pynchon doet in zijn roman Inherent Vice. Hij slaagt er met deze op het eerste zicht vreemde combinatie in om de typische elementen van hard-boiled detectives zowel te imiteren als te verwerpen en zo een pastiche op het genre te creëren.
Larry ‘Doc’ Sportello is een privédetective die probeert zich staande te houden in een omgeving waarin de corruptie welig tiert. Zijn voorliefde voor joints en de desastreuze gevolgen hiervan voor zijn vermogen tot helder denken maken het hem niet bepaald gemakkelijk. In Inherent Vice (een maritieme term die verwijst naar gebreken die eigen zijn aan de aard van bepaalde goederen, zoals eieren die tijdens het vervoer makkelijk kunnen breken) past Thomas Pynchon de literaire techniek van pastiche toe op het hard-boiled detective genre. Hierdoor worden de typische elementen van hard-boiled detectives zowel geïmiteerd als verworpen in zijn tekst.
Hard-boiled detective
Het genre van de hard-boiled detective ontwikkelde zich in Amerika tussen de beide Wereldoorlogen, waar het op een groeiend lezerspubliek kon rekenen. Dashiell Hammett en even later Raymond Chandler worden als de grondleggers van het genre beschouwd. Zij bepaalden de vaste elementen, zoals het gebruik van spreektaal, een complexe intrige met een privédetective als hoofdpersonage en onbetrouwbare cliënten. Ook corruptie en de femme fatale zijn onmisbare elementen van het genre. De stedelijke omgeving wordt benadrukt door het (al dan niet criminele) gebruik van de auto. Bovendien speelt het verhaal zich bij deze schrijvers bijna uitsluitend in Californië af. Dit is een bewuste keuze, want het falen van het individu wordt extra in de verf gezet juist omdat Californië eindeloos veel mogelijkheden lijkt te bieden om succesvol te zijn.
Pastiche
De term pastiche ontstond oorspronkelijk in het achttiende-eeuwse Italië, waar het verwees naar het gebruik van verschillende technieken in de schilderkunst. Daarna breidde de betekenis zich via het Frans uit tot alle kunstvormen. Hoewel er veel onduidelijkheid bestaat rond pastiche, zijn de belangrijkste kenmerken enerzijds de bewuste link tussen het origineel en de imitatie (waardoor vooral de oudere vormen van het genre worden geïmiteerd, omdat de typische elementen hierin het duidelijkst te onderscheiden zijn) en anderzijds de overdrijving van deze typische elementen. Hierin ligt het ambigue van de pastiche: omdat het origineel verworpen wordt, kan het niet volledig geïmiteerd worden. Inherent Vice van Thomas Pynchon kan gelezen worden als een pastiche van het hard-boiled detective genre, omwille van deze gelijktijdige imitatie en verwerping van het origineel.
Imitatie
Pynchon imiteert het origineel door de typische elementen van het genre in Inherent Vice te verwerken, onder andere door het gebruik van spreektaal. Doc Sportello is een privédetective met een aantal onbetrouwbare cliënten, zoals Crocker Fenway. De politie is zo corrupt dat ze een huurmoordenaar in dienst heeft en verschillende vrouwelijke personages fungeren als femme fatale. Doc verplaatst zich constant door een stedelijke omgeving met zijn auto, die onder andere op een plaats delict opduikt en die later gebruikt wordt om cocaïne te smokkelen. Er wordt impliciet verwezen naar de originele teksten van het genre via intertekstualiteit met diezelfde teksten. Vooral het werk van Raymond Chandler vormt een grote inspiratiebron voor Pynchon: zowel op gebied van personages (Japonica Fenway herinnert de lezer aan Carmen Sternwood uit The Big Sleep) als van plaatsen (de ‘klinieken’ van louche dokters zoals Tubeside en Threeply zijn geïnspireerd door gelijkaardige instellingen bij Chandler). Specifieke situaties vertonen zelfs sterke gelijkenissen met het origineel (het moment waarop Doc Mickey Wolfmann herkent in de Kismet Lounge lijkt erg op een gelijkaardige situatie in Farewell, My Lovely). Ook ten opzichte van L.A. Confidential van James Ellroy vertoont Inherent Vice opvallende gelijkenissen: Bigfoot Bjornsen vertoont overeenkomsten met verschillende personages in de tekst van Ellroy. De duidelijkste gelijkenis vindt men echter in de verhaallijn zelf: zowel in Inherent Vice als in L.A. Confidential wordt een samenzwering door een schietpartij aan het licht gebracht. Ook de verfilmingen van hard-boiled detectives dienen als inspiratiebron: Shasta Fay, de naam van de ex-vriendin van Doc, verwijst naar de verfilming van The Maltese Falcon, waarin een schip de naam Shasta King draagt.
Verwerping
Door de typische elementen van hard-boiled detectives te overdrijven, verwerpt Pynchon ook het genre. Volgens Doc kan zo ongeveer alles dienen om notities te nemen, tot een luciferdoosje toe. Het ‘buikgevoel’ van de detective wordt een ‘lopende neus’ bij Doc. Er wordt meermaals naar het Pinkerton Detectivebureau gerefereerd, zoals in het logo van het detectivebureau van Doc, namelijk een psychedelische oogbal die is gebaseerd op het originele geopende oog. Bovendien is Doc ervan overtuigd dat fictieve personages, zoals Sherlock Holmes, echt hebben bestaan.
Verder verwerpt Pynchon het geïdealiseerde gezin. Het huwelijk van Mickey en Sloane Wolfmann draait alleen maar om uiterlijk vertoon en Coy en Hope Harlingen zijn enkel getrouwd om zo goedkoper aan drugs te geraken. Hoewel de Tweedles in een aangename buitenwijk wonen, vinden ze het noodzakelijk om hun kinderen te leren om met wapens om te gaan. Ook familiebanden worden op de korrel genomen: zowel de tante als de broer van Doc zijn succesvolle zakenmensen, maar ze hebben allebei hun huwelijk op de klippen zien lopen.
Wat je niet kan vermijden
Tijdens het lezen van Inherent Vice kan je de duidelijke imitatie van hard-boiled detectives niet ontkennen, onder andere door de vele herkenbare typische elementen en intertekstuele verwijzingen. Maar de verwerping van de typische elementen, zoals de overdrijving van bepaalde elementen en de kritiek op het geïdealiseerde gezin, kan je ook niet negeren. Door dit contrast is Thomas Pynchon er in Inherent Vice in geslaagd om een pastiche van het hard-boiled detective genre te schrijven.
Bibliografie
Abbott, Megan E. " "Nothing You Can’t Fix": Screening Marlowe’s Masculinity." Studies in the Novel 35.3 (2003): 305-324. Print.
Allamand, Carole. "Ellroy, James." The Encyclopedia of Twentieth-Century Fiction. Volume II: Twentieth-Century American Fiction. Ed. Brian W. Schaffer, Patrick O’Donnell, David W. Madden and Justus Nieland. Malden: Wiley-Blackwell, 2011. 544-545. Print.
Altman, Robert. dir. The Long Goodbye. Perf. Elliott Gould and Nina Van Pallandt. 1973. Metro-Goldwyn-Mayer Studios. 2007. DVD.
Baldick, Chris. The Oxford Dictionary of Literary Terms. Oxford: Oxford University Press, 2008. Print.
Beal, Wesley. "Philip Marlowe, Family Man." College Literature 41 (2014): 11-28. Print.
Bertens, Hans, and Theo D’haen. Contemporary American Crime Fiction. Basingstoke, Palgrave, 2001. Print.
Carvill, John. "The "Bong" Goodbye: On Thomas Pynchon’s Inherent Vice." Brightlightsfilm.com Bright Lights Film Journal, July 2009. Web. 20 April 2015.
Cassuto, Leonard. Hard-Boiled Sentimentality: The Secret History of American Crime Stories. New York: Columbia University Press, 2009. Print.
Chandler, Raymond. The Big Sleep and Other Novels. London: Penguin Books, 2001. Print.
Chandler, Raymond. The Lady in the Lake and Other Novels. London: Penguin Books, 2000 Print.
Childers, Joseph and Gary Hentzi. The Columbia Dictionary of Modern Literary and Cultural Criticism. New York: Columbia University Press, 1995. Print.
Ellroy, James. L.A. Confidential. London: Windmill Books, 2011. Print.
Ferncase, Richard K. "Robert Altman’s The Long Goodbye: Marlowe in the Me Decade." Journal of Popular Culture 25.2 (1991): 87-90. Print.
Fine, David M. "James M. Cain and the Los Angeles Novel." American Studies 20.1 (1979): 25-34. Print.
Fowler, Roger. A Dictionary of Modern Critical Terms. London: Routledge and Kegan Paul, 1973. Print
Gray, Richard. A History of American Literature. Malden: Blackwell Publishing, 2004. Print.
Gourley, James. Terrorism and Temporality in the Works of Thomas Pynchon and Don DeLillo. London: Bloomsbury, 2013. Print.
Hamilton, Cynthia. Western and Hard Boiled Detective Fiction in America: From High Noon to Midnight. Iowa City: University of Iowa Press, 1987. Print. 27
Hammett, Dashiell. The Maltese Falcon, The Thin Man, Red Harvest. New York: Everyman’s Library, 2000.
Hanson, Curtis. dir. L.A. Confidential. Perf. Kevin Spacey and Russell Crowe. 1997. Warner Brothers, 1998. DVD.
Hawks, Howard. dir. The Big Sleep. Perf. Humphrey Bogart and Lauren Bacall. 1946. Turner Entertainment. 2000. DVD.
Herman, Luc. "Blijven hangen in de Sixties?" nY: Tijdschrift voor Literatuur, Kritiek en Amusement 1 (2009): 462-469. Print.
Hilfer, Tony. The Crime Novel. A Deviant Genre. Austin: University of Texas Press, 1990. Print.
Hock, Stephen. "Maybe He’d Have to Just Keep Driving, or Pynchon on the Freeway." Pynchon’s California. Eds. Scott McClintock and John Miller. Iowa City: University of Iowa Press, 2014. 201-219. Print.
Hoesterey, Ingeborg. Pastiche: Cultural Memory in Art, Film and Literature. Bloomington: Indiana University Press, 2001. Print.
Horsley, Lee. "From Sherlock Holmes to the Present." A Companion to Crime Fiction. Eds. Charles J. Rzepka and Lee Horsley. Malden: Wiley-Blackwell, 2010. 28-42. Print.
Horsley, Lee. Twentieth-Century Crime Fiction. Oxford: Oxford University Press, 2005. Print.
Huston, John. dir. The Maltese Falcon. Perf. Humphrey Bogart and Mary Astor. 1941. Turner Entertainment. 2000. DVD.
Jameson, Frederic. "Postmodern and Consumer Society" The Anti-Aesthetic. Essays on Postmodern Culture. Ed. Hal Foster. Port Townsend: Bay Press, 1983. 111-125. Print.
Kemp, Simon. "Crime Fiction Pastiche in the Novels of Jean Echenoz." Romance Studies 20.2 (2002): 179-189. Print.
Kemp, Simon. Defective Inspectors: Crime Fiction Pastiche in Late-Twentieth-Century French Literature. London: Legenda, 2006. Print.
Kenney, W. P. "Hammett, Dashiell." Encyclopedia of World Literature in the 20th Century. Volume 2: E-K. Ed. Stephen R. Serafin. Farmington Hills: St. James Press, 1998-1999. 337-339. Print.
Kolbuszewska, Zofia. "Introduction. Thomas Pynchon and the (De)Vices of Global (Post-) Modernity." Thomas Pynchon and the (De-)vices of Global (Post-)Modernity. Ed. Zofia Kolbuszewska. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2012. 17-25. Print. 28
Macleod, Scott. "Playgrounds of Detection: The Californian Private Eye in Thomas Pynchon’s The Crying of Lot 49 and Inherent Vice." Pynchon’s California. Eds. Scott McClintock and John Miller. Iowa City: University of Iowa Press, 2014. 113-134. Print.
Madden, David W. "Cain, James M." The Encyclopedia of Twentieth-Century Fiction. Volume II: Twentieth-Century American Fiction. Ed. Brian W. Schaffer, Patrick O’Donnell, David W. Madden and Justus Nieland. Malden: Wiley-Blackwell, 2011. 481-482. Print.
Madden, David W. "Chandler, Raymond." The Encyclopedia of Twentieth-Century Fiction. Volume II: Twentieth-Century American Fiction. Ed. Brian W. Schaffer, Patrick O’Donnell, David W. Madden and Justus Nieland. Malden: Wiley-Blackwell, 2011. 493-494. Print.
Madden, David W. "Hammett, Dashiell." The Encyclopedia of Twentieth-Century Fiction. Volume II: Twentieth-Century American Fiction. Ed. Brian W. Schaffer, Patrick O’Donnell, David W. Madden and Justus Nieland. Malden: Wiley-Blackwell, 2011. 606-607. Print.
Marling, William. "City of Sleuths." The Cambridge Companion to the Literature of Los Angeles. Ed. Kevin R. McNamara. Cambridge: Cambridge University Press, 2010. 111-122. Print.
McClintock, Scott. "The Origins of the Family, Private Property and the State of California in Pynchon’s Fiction." Pynchon’s California. Eds. Scott McClintock and John Miller. Iowa City: University of Iowa Press, 2014. 91-111. Print.
Messent, Peter. The Crime Fiction Handbook. Malden: Wiley-Blackwell, 2013. Print.
Moore, Lewis D. "Lies and Deceit: The Family in the Hard-Boiled Detective Novel." Clues: A Journal of Detection 21.2 (2000): 67-76. Print.
Ousby, Ian. The Crime and Mystery Book. A Reader’s Companion. London: Thames and Hudson, 1997. Print.
Parker, Robert B. "Hammett, (Samuel) Dashiell." Twentieth-Century Crime and Mystery Writers. Ed. John M. Reilly. London: Macmillan, 1980. 723-725. Print.
Pepper, Andrew. The Contemporary American Crime Novel. Race, Ethnicity, Gender, Class. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2000. Print.
Pepper, Andrew. "The "Hard-boiled" Genre." A Companion to Crime Fiction. Eds. Charles J. Rzepka and Lee Horsley. Malden: Wiley-Blackwell, 2010. 140-151. Print.
Polanski, Roman, dir. Chinatown. Perf. Jack Nicholson and Faye Dunaway. 1974. Paramount Productions, 2004. DVD.
Porter, Dennis. "The Private Eye." The Cambridge Companion to Crime Fiction. Ed. Martin Priestman. Cambridge: Cambridge University Press, 2003. 95-113. Print.
Pynchon, Thomas. Inherent Vice. London: Vintage Books, 2010. Print. 29
Reck, Tom S. "J. M. Cain’s Los Angeles Novels." Colorado Quarterly 22 (1974): 375-387. Print.
Richter, David H. "Background Action and Ideology: Grey Men and Dope Doctors in Raymond Chandler." Narrative 2.1 (1994): 29-40. Print.
Rippletoe, Rita Elizabeth. "…Sober, and I Didn’t Care Who Knew It.": Alcohol and the Hard-Boiled Detective’s Code. Reno: University of Nevada, 2004. Print.
Rohland, Mark. "Feeling Totally Familied Out:" Teaching Pynchon through Families." Approaches to Teaching Pynchon’s The Crying of Lot 49 and Other Works. Ed. Thomas H. Schaub. New York: Modern Language Association of America, 2008. 46-51. Print.
Rose, Margaret A. Parody: Ancient, Modern, and Post-Modern. Cambridge: Cambridge University Press, 1993. Print.
Rose, Margaret A. "Parody/Post-Modernism." Poetics: International Review for the Theory of Literature 17.1-2 (1988): 49-56. Print.
Rose, Margaret A. "Post-Modern Pastiche." British Journal of Aesthetics 31.1 (1991): 26-38. Print.
Rzepka, Charles J. Detective Fiction. Cambridge: Polity, 2005. Print.
Sage, Victor. "Parody and Pastiche." Encyclopedia of the Novel. Volume 2: M-Z. Ed. Paul Schellinger, Christopher Hudson and Marijke Rijsberman. Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, 1998. 975-977. Print.
Scaggs, John. Crime Fiction. New York: Routledge, 2005. Print.
Silver, Alain. and James Ursini. "Crime and the Mass Media." A Companion to Crime Fiction. Eds. Charles J. Rzepka and Lee Horsley. Malden: Wiley-Blackwell, 2010. 57-75. Print.
Simonetti, Paolo. "A Mystery’s Redemption: Thomas Pynchon and the "Inherent Vice" of Detective Fiction." Thomas Pynchon and the (De-)Vices of Global (Post)Modernity. Ed. Zofia Kolbuszewska. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2012. 287-296. Print.
Smoak, Shelby. "Tails, Gunfights, and Murder: The Role of the Automobile in the Noir Fiction of James M. Cain and Raymond Chandler." Clues: A Journal of Detection 29.2 (2011): 40-46. Print.
Steinbrunner, Chris, Otto Penzler, Marvin Lachman and Charles Shibuk. Encyclopedia of Mystery and Detection. New York: McGraw-Hill Book Company, 1976. Print.
Stevenson, John Allen. "Crime, Detective, and Mystery Novel." Encyclopedia of the Novel. Volume 1: A-L. Ed. Paul Schellinger, Christopher Hudson and Marijke Rijsberman. Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, 1998. 256-259. Print. 30
Thomas Pynchon Wiki. Inherent Vice. 22 July 2009. Web. 8 March 2015.
Wallhead, Celia. "The Unavoidable Flaws in Hippiedom and Fascism in Thomas Pynchon’s Inherent Vice." Thomas Pynchon and the (De-)Vices of Global (Post)Modernity. Ed. Zofia Kolbuszewska. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2012. 69-86. Print.
Wilmington, Michael. "Robert Altman and The Long Goodbye." Robert Altman: Interviews. Ed. David Sterritt. Jackson: University Press of Mississippi, 2000. 131-151. Print.
Wilson, Rob. "On the Pacific Edge of Catastrophe, or Redemption: California Dreaming in Thomas Pynchon’s Inherent Vice." Boundary 2: An International Journal of Literature and Culture 37.2 (2010): 217-225. Print.
