Zo veel meer dan 'babbelen'.
Snoer mij niet de mond!
Wanneer ik mijn stem gebruik dan produceren mijn stembanden klanken die tot slot woorden vormen. Zo komen er hele zinnen uit mijn mond. In vele gevallen wordt er naar mijn woorden geluisterd. Maar, wat met mensen met een verstandelijke beperking? Zij hebben ook een stem, maar wordt er naar hen ook ‘echt’ geluisterd?
Velen onder ons gaan ervan uit dat mensen met een verstandelijke beperking niet in staat zijn om hun eigen gedachten, gevoelens en wensen kenbaar te maken. ‘Ze kunnen het niet’ of ‘Ze begrijpen zelf niet eens wat ze zeggen’, zijn maar enkele voorbeelden van vooroordelen over mensen met een verstandelijke beperking. Tegen mensen die zo denken, mag gezegd worden dat ze zich ruimschoots vergissen. Ze kunnen wel degelijk hun wensen en verlangens kenbaar maken. Alleen hebben ze hier soms ondersteuning bij nodig.
De scriptie “Zo veel meer dan babbelen” zoekt uit op welke manier we volwassenen met een verstandelijke beperking kunnen ondersteunen tijdens een bewonersvergadering (een vergadering voor mensen met een verstandelijke beperking die verblijven in een voorziening). Met andere woorden: hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze meer inspraak hebben over dingen die hen aanbelangen. Deze scriptie gaat niet op zoek naar de grote oplossing, maar naar de ondersteuning die aansluit bij de persoon. We gaan na wat de vragen zijn van de persoon en hoe we hierop kunnen inspelen.
Wanneer we in de literatuur over bewonersvergaderingen lezen, komen steeds volgende thema’s aan bod: de voorzitter en deelnemers, een goede agenda, een verslag opmaken, opkomen voor de eigen mening, argumenten aanbrengen. Maar alvorens men kan opkomen voor de eigen mening, moet men beschikken over de juiste informatie. Je kunt immers niks zinnigs vertellen als je niet weet waarover je spreekt.
Iemand informatie meedelen lijkt eenvoudig. Echter wanneer we mensen met een verstandelijke beperking over bepaalde aspecten informeren dan moet hierbij rekening gehouden worden met hun communicatieve vaardigheden.
Mensen met een verstandelijke beperking hebben vaak een communicatieve achterstand. Ze hebben moeite met lange, ingewikkelde zinnen. Wanneer we hen dus informatie geven, moeten we nagaan of ze ondersteunende communicatiemiddelen nodig hebben. Dit kan gaan om pictogrammen, tekeningen, gebaren… .
Binnen deze scriptie wordt gebruik gemaakt van een planbord en pictogrammen. Een planbord is een communicatiebord waarop bijvoorbeeld foto’s gehangen kunnen worden. Aan de hand hiervan kunnen de bewoners nagaan wat er tijdens de vergadering besproken is zoals de weekplanning, het menu voor het weekend en bijkomende activiteiten. Op deze manier beschikken de bewoners over de nodige informatie en dit op een voor hen begrijpbare manier.
Jullie denken nu misschien dat dit alles heel eenvoudig klinkt. Gewoon enkele prentjes die op een bord worden gehangen. En eigenlijk is dat ook zo, voor ons zijn dit kleine dingen. Maar voor mensen met een verstandelijke beperking kunnen deze kleine dingen van groot belang zijn. We zeggen vaak wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd. Een uitdrukking waar we allemaal vaker mogen bij stil staan, vindt u ook niet?
Bibliografie
Boeken
Adams, R., 2003. Social work and emowerment. 3e red. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Bleeksma, M., 2001. Begeleiding van oudere cliënten met een verstandelijke handicap. 1e red. Baarn: Uitgeverij H. Nelissen B.V..
Boschman, M., 2005. Communiceren met mensen met een verstandelijke handicap. 1e red. Soest: Uitgeverij Nelissen.
Brinkman, F., 2001. Optimaliseren van cliëntenparticipatie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
De Rijdt, C., 2013. Ondersteunend communiceren: werken met visualisaties. Antwerpen: Garant.
den Dulk, L., 2001. Raad op maat opzoekboek vergaderen. Soest: Uitgeverij Nelissen B.V..
Frederiks, B. & den Dulk, L., 2009. Rechten van cliënten met een verstandelijke beperking. Barneveld: Uitgeverij Nelissen.
Gennep, A. v., 2000. Emancipatie van de zwaksten in de samenleving. Over paradigma's van verstandelijke beperking. Amsterdam: Uitgeverij Boom.
Kerr, D., 2010. Verstandelijke beperking en dementie effectieve interventies. 1e red. Antwerpen: Garant.
Oskam, E. & Scheres, W., 2000. Totale communicatie. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg.
Schermer, K., 2004. Vergaderen en onderhandelen in teams en besturen. 5e red. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Schuurman, M., 2009. Inclusie zeggenschap support. Antwerpen: Garant.
Van Hove, V., 2007. De begeleider als bruggenbouwer. 1e red. Sint - Amandsberg: Werkcentrum voor Inclusief en Emancipatorisch Vormingswerk.
Wiese, A., 2006. Vraaggestuurde ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. 1e red. Soest: Uitgeverij Nelissen.
Cursussen:
DE RIJDT, C. (2013). Werken in en met groepen 1. Cursus. Gent, Departement Sociaal-Agogisch Werk – Hogeschool Gent.
Website:
Garritsen, C., 2012. Tevreden vergaderen. [Online] Available at: http://essay.utwente.nl/61718/1/MSc_C_Garritsen.pdf [Geopend 17 Maart 2015].
53
van Regenmortel, T., 2009. Empowerment als uitdagend kader voor sociale inclusie en moderne zorg. [Online] Available at: http://www.journalsi.org/index.php/si/article/view/186/163 [Geopend 8 Maart 2015].
van Schaik-van Rossum, K., 2014. Weerstand bij verandering. [Online] Available at: file:///C:/Users/Gebruiker/Downloads/Scriptie-IH-van-Schaik.pdf [Geopend 2 mei 2015].
Maaskant, M. & Schuurman, M., 2012. Dementie bij mensen met een verstandelijke handicap brochure voor verwanten en professionele ondersteuners. [Online] Available at: http://www.kennispleingehandicaptensector.nl/docs/KNP/inspiratie/pdf/Br… [Geopend 22 April 2015].
Interne bronnen:
Dienstencentrum Mozaïek, 2012. Onthaalbrochure voor nieuwe meedewerkers, stagiars en vrijwilligers. Brochure. Oostakker, Dienstencentrum Mozaïek.
Dienstencentrum Mozaïek, 2015. Flexibel aanbod meerderjarigen: zeg maar FAM.... Flits, maart, p. 12.
