ADHD staat nooit stil
Bekende figuren hebben een toekomst als metafoor in de ontwikkeling van educatief materiaal. Dit materiaal kan helpen om ADHD begrijpelijk te maken voor kinderen en jongeren. Psychologisch consulent Rebecca De Cuyper (Thomas More Antwerpen) ontwikkelde materiaal en vond veelbelovende resultaten.
Uit het onderzoek van De Cuyper blijkt dat broers en zussen van kinderen met de diagnose ADHD, meer kennis hebben over ADHD na het krijgen van psycho-educatie. “Aangepast materiaal aan het ontwikkelingsniveau van kinderen en jongeren, laat hen beter begrijpen wat ADHD inhoudt”.
Psycho-educatie
“Psycho-educatie bestaat uit verschillende onderdelen. In dit onderzoek heb ik vooral de focus gelegd op het overdragen van informatie aan de broers en zussen”, geeft De Cuyper aan. Het onderwerp van deze psycho-educatie ging over ADHD. ADHD is de afkorting voor een aandachtstekortstoornis met mogelijks de aanwezigheid van hyperactiviteit en/of impulsiviteit. Tijdens de psycho-educatie wordt aan de broers en zussen uitgelegd wat ADHD is aan de hand van een voorleesboek en een werkboek. “Het voorleesboek vertelt een verhaal waarin een figuur, in dit geval het Disney-figuur Teigetje, verschillende situaties meemaakt. In deze situaties komen de gedragingen specifiek voor ADHD duidelijk naar voor. Aan de hand van dit verhaal wordt samen met de broers en zussen gewerkt in het werkboek. Dit boek integreert de complexe theorie over ADHD, en opdrachten inleidend of afsluitend op deze theorie. Deze combinatie van werkvormen creëert de vrijheid om zelfstandig aan de slag te gaan met deze informatie”.
Herkenbaarheid
Het onderzoek van De Cuyper toont aan dat er een kennisverhoging optreedt. De deelnemers gaven via een vragenlijst aan meer kennis over ADHD te hebben na het volgen van psycho-educatie. “De broers en zussen gaven dit psycho-educatieprogramma een positieve beoordeling”. De toevoeging van de metafoor Teigetje bleek een hoge herkenbaarheid te geven doordat de informatie aangepast is aan de leefwereld en het leeftijdsniveau van de deelnemers. “Het gebruikte figuur stond garant als voorbeeld voor de broers en zussen. Hierdoor konden ze eenvoudiger de weg bewandelen tussen theorie en hun eigen persoonlijke situatie”.
Bijzondere aandacht
Bijzondere broers en zussen, bijzondere aandacht. Het is van groot belang broers en zussen te betrekken in de ondersteuning van ADHD, stelt het onderzoek van De Cuyper voorop. Dit is een unieke onderzoeksopzet waarbij nog maar weinig onderzoek verricht is in het verleden. “Dit onderzoek is de basis van een nieuwe piste in wetenschappelijk onderzoek naar psycho-educatie over ADHD aan broers en zussen”.
Ontwikkeling
De Cuyper geeft aan dat in de toekomst een gelijkaardig psycho-educatieprogramma kan uitgewerkt worden met een figuur, onafhankelijk van een bepaalde organisatie. “Het zou geweldig zijn als een individu of organisatie mee op de kar wil springen om dit idee op de markt te brengen”. De Cuyper uit haar wil om dit materiaal verder uit te werken zodat het kan gepubliceerd worden. Dit kan ook voor andere problematieken binnen andere situaties. “Het materiaal kan gericht worden naar broers en zussen van kinderen met ADHD, maar het kan ook breder… Er zijn veel kinderen en jongeren die te maken krijgen met bijvoorbeeld een bijzondere klasgenoot”. Eerste stappen binnen dit domein zijn gezet, maar verdere ontwikkeling is van groot belang want ADHD staat nooit stil.
Bibliografie
Adams, J. R. (2009). Using Winnie the Pooh Characters to Illustrate the Transactional Analysis Ego States. Journal of Creativity in Mental Health, 4, 237-248, doi: 10.1080/15401380903192721
American Psychiatric Association. (2014). Nederlandse vertaling van Diagnostisc and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Amsterdam: Boom.
Baard, M. (2008). Weet jij wat ADHD is? Ervaar en leer alles over kinderen met ADHD. Huizen: Pica
Bettelheim, B. (1980). Het nut van sprookjes. Amsterdam: De Bezige Bij
Boer, F. (2012). Broers en zussen van speciale en gewone kinderen: invloed op ontwikkeling en gedrag. Houten: Lannoo
Cuadros Perez, R., & Bouckaert, M. (2009). D.R.U.K. of A.D.H.D.? Een educatief pakket rond ADHD voor allochtone ouders. Leuven: Acco
De Keyser, J. (2015). Onderwijs- en leerlingenbegeleiding. Niet gepubliceerde cursus, Thomas More Hogeschool, departement toegepaste psychologie, Antwerpen
Dejonghe, C. (2015). Psychodiagnostiek. Niet gepubliceerde cursus, Thomas More Hogeschool, departement toegepaste psychologie, Antwerpen
Disney [website]. Geraadpleegd op 30 november 2015 via www.disney.be
Duncan, B. L., Miller, S. D., Sparks, J. A., Claud, D. A., Reynolds, L. R., Brown, J., & Johnson, L. D. (2003). The Session Rating Scale: Preliminary Psychometric Properties of a “Working” Alliance Measure. Journal of Brief Therapy, 3(1), 3-12. Retrieved from Google Scholar
Eenhoorn, A. (2012). ADHD bij kinderen: kinderpsychologie in praktijk. Tielt: Lannoo
Groothoff, E. Harinck, F., Hellendoorn, J., & Mostert, P. (1985). Andere vormen van beeldcommunicatie. In Groothoff, E., Harinck, F., Hellendoorn, J., & Mostert, P. (Red.), Beeldcommunicatie: een vorm van kinderpsychotherapie (pp. 176-188). Deventer: Van Loghum Slaterus
Hallowell, E., & Ratey, J. (2006). Hulpgids ADHD: de meest actuele en complete gids voor een succesvol leven met ADHD. Amsterdam: Nieuwezijds
Hess, S. (2015). De Walt Disney-strategie: Dé strategie voor creativiteit en vernieuwing. Geraadpleegd via http://www.nlp-groningen.com/walt-disney-strategie-nlp/
Janssens, V. (2014). School- en pedagogische psychologie. Niet gepubliceerde cursus, Thomas More Hogeschool, departement toegepaste psychologie, Antwerpen
Janssens, V. (2015). Leerstoornissen. Niet gepubliceerde cursus, Thomas More Hogeschool, departement toegepaste psychologie, Antwerpen
Kempeneers, S. (2005). Als woorden spreken: over het gebruik van verhalen en metaforen in psychotherapie. Leuven: Acco
Kerseboom, R. (2004). Vertel mij wat: kinderen helpen met verhalen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum
Kraijenhoff, L. (2010). Het vollehoofdenboek: een werkboek voor kinderen en volwassenen. Leuven: Acco
Miranda, A., Presentación, M. J., & Soriano, M. (2002). Effectiveness of a School-Based Multicomponent Program for the Treatment of Children with ADHD. Journal of learning disabilities, 35(6), 546-562. Retrieved from Limo
Montoya, A., Colom, F., & Ferrin, M. (2010). Is psychoeducation for parents and teachers of children and adolescents with ADHD efficacious? A systematic literature review. European Psychiatry, 26, 166-175. Retrieved from Limo
Nijmanting, M. (2007). Creatieve therapie. In Nijmanting, M. (Red.), Handboek kindercounseling (pp. 71-89). Amsterdam: SWP
Pollio, D. E., North, C. S., Osborne, V., Kap, N., & Foster, D. A. (2001). The Impact of Psychiatric Diagnosis and Family System Relationship on Problems Identified by Families Coping with a Mentally Ill Member. Family Process, 40(2), 199-209. Retrieved from Limo
Pollio, D. E., North, C. S., Reid, D. L., Miletic, M. M., & McClendon, J. R. (2006). Living with Severe Mental Illness – What Families and Friends Must Know: Evaluation of a One-Day Psychoeducation Workshop. Social Work, 51(1), 31-38. Retrieved from Limo
Poortvliet, E., Verhoeks, M., & Baarda, B. (2005). Leesdokter: de bibliotherapeutische invloed van kinderboeken. Amsterdam: SWP
Stubbé, H. E., Jetten, A. M., Paradies, G. L., & Veldhuis, G. J. (2015). Creatief Vermogen – de ontwikkeling van een meetinstrument voor leerlingen op school. Geraadplegd via file:///C:/Users/user/Downloads/TNO-2015-R11421.pdf
The Walt Disney Company [website]. Geraadpleegd op 30 november 2015 via www.thewaltdisneycompany.com
Valkeneers, G., & Vanhoomissen, T. (2012). Inleiding in de statistiek voor de gedragswetenschappen: met ondersteuning van SPSS (3de dr.). Leuven: Acco
Van Daele, T., Hermans, D., Vansteenwegen, D., Van Audenhove, C., & Van den Bergh, O. (2010). Preventie van stress, angst en depressie door psycho-educatie: een overzicht van interventies. Psychologie & Gezondheid, 38(5), 224-235. Retrieved from Limo
Van Der Stel, J. (2004). Handboek preventie: voorkomen van psychische problematiek en bevorderen van geestelijke gezondheid. Assen: Van Gorcum
Vanhoomissen, T., & Valkeneers, G. (2014). Inductieve statistiek voor de gedragswetenschappen: toegepaste hypothesetoetsing met SPSS (3de dr.). Leuven: Acco
Vermeulen, P. (2007). Ik ben speciaal 2: werkboek psycho-educatie voor mensen met autisme. Berchem: EPO
Vriesema, I. (2011). Het beroemde Broer & Zus Boek. Amsterdam: Thomas Rap
Walt Disney. (1997). De Meest Verre Tocht Van Winnie De Poeh [Film]. (Buena Vista Home Entertainment B.V.)
Weijnen, A. A. (2007). Archetype. In Prisma woordenboek Nederlands (42nd ed.) (pp. 46). Utrecht: Het Spectrum
Weijnen, A. A. (2007). Metafoor. In Prisma woordenboek Nederlands (42nd ed.) (pp. 348). Utrecht: Het Spectrum
Weijnen, A. A. (2007). Verhaal. In Prisma woordenboek Nederlands (42nd ed.) (pp. 580). Utrecht: Het Spectrum
