Bloomfullness

Kim Deruddere
Persbericht

Bloomfullness - blooming minds in the fullness of time

Differentiatie in de klas, hét onderwerp van het schooljaar 2015-2016. Meteen ook het onderwerp van mijn bachelorproef van het voorbije academiejaar.

‘Bloomfullness’ is een samenstelling van de woorden: to bloom of bloeien, ontplooien en the fullness of de volheid, de totaliteit. The fullness staat ook voor ‘in the fullness of time’ of te gepaste tijde.

Concreet onderzoek ik in dit werk hoe ik differentiatie toepas binnen het vakgebied Personenzorg, meer bepaald binnen het leerplan van het VVKSO voor het vak Verzorging-Voeding - BRUSSEL D/2013/7841/061 van de tweede graad BSO.

Ik onderzoek hoe ik leerlingen in de praktijk en op eigen tempo help bloeien tot competente en kwaliteitsbewuste mensen.

Ik ben bezield om een leven lang te leren, maar hoe beweeg ik leerlingen van de 21ste eeuw hiertoe?

De 21ste eeuw wordt immers een tijdperk van superdiversiteit. Het M-decreet roept het onderwijslandschap op tot differentiatie. Is het M-decreet een noodzakelijk kwaad of een zege? Het is zeker en vast nog brandend actueel.

De krant ‘De Morgen’ kopt met “Koudwatervrees scholen belemmert invoering M-decreet”. De Vlaamse Kinderrechtencommissaris, Bruno Vanobbergen, nuanceert met “het gaat de goede weg op met het inclusief onderwijs”, in de krant ‘de Standaard’. Volgens diezelfde krant veroorzaakt onwetendheid koudwatervrees.

Onze Vlaamse minister van Onderwijs, Hilde Crevits, benadrukt dat het “anno 2016 niet kan dat scholen de deur dichtdoen voor kinderen met specifieke zorgnoden”. En gelijk heeft ze! We geloven in het VN-verdrag en streven naar gelijke rechten voor alle kinderen. Dat betekent dat iedereen dezelfde leerkansen krijgt, dat we niemand uitsluiten.

Het M-decreet wil maatregelen om iedereen die leerkansen te bieden. Hoe leerkrachten die maatregelen in de praktijk brengen, onderzocht ik met een enquête en in mijn lesobservaties.

Mijn vermoeden werd bevestigd, differentiatie is alom aanwezig binnen het vakgebied Personenzorg. De kwestie is alleen, hoe delen we die kennis en technieken om de onwetendheid tegen te gaan?

Wie denkt aan differentiatie, denkt meestal ook aan leerproblemen of –stoornissen. Hierdoor ligt de nadruk algauw op problemen en niet op talenten, terwijl het onderwijs van de 21ste eeuw talenten wil ontwikkelen. Kris Van den Branden heeft het in zijn gelijknamige boek over sleutelcompetenties.

Leerkrachten van de 21ste eeuw begeleiden leerlingen in hun competentieontwikkeling. We geven meer dan inhoud. We leren leerlingen essentiële vaardigheden, kennis en attitudes voor een superdiverse maatschappij, voor een leven lang leren.

Werkgevers van de 21ste eeuw zoeken competente werknemers. Ik ontdekte vzw SODA die de link legt tussen scholen en werkgevers. Samen ontwikkelden ze het SODA-attest, het bewijs van verworven attitudes en competenties.

Samen leren, daar koos vzw SODA voor. Samen leren, daar koos ook ik voor in deze bachelorproef. Samen betekent delen van kennis, ervaringen, verwachtingen, gevoelens en alle facetten van het leven. De 21ste eeuw zoekt immers geen einzelgängers maar teamplayers! Inclusie is het kernwoord van het M-decreet. Diversiteit en vernieuwing zijn de kernwoorden van onze maatschappij.

Samen betekent coöperatief d.m.v. leerstrategieën. Ik bracht er een aantal voor u in de praktijk in het tweede praktische deel van mijn bachelorproef.

Samen betekent met aandacht voor elkaars talenten, die van eenieder anders zijn. Ook de manier waarop we leren is een talent, of meer nog, een competentie.

Om leerlingen te begeleiden naar deze competentie, bundelde ik diverse werkvormen volgens de taxonomie van Bloom. Stapsgewijs en volledig in het kader van kwaliteitsbewust handelen (meteen ook een competentie), leren de leerlingen leren. Ze ontdekken door de werkvormen waarin ze goed en minder goed zijn. Volgens de niveaus van de taxonomie verdiepen ze telkens hun kennis van simpel tot complex, van feiten tot metacognitie en van onthouden tot creëren.

Voor de leerkracht is de taxonomie een model om te plannen en te evalueren. Volledig in de lijn van het leerplan, ligt de nadruk op de werkwoorden. Door het werkwoord van de leerplandoelstelling te plaatsen in de taxonomie, kreeg ik een beter inzicht in de concrete doelstelling. Vervolgens goot ik de doelstelling in een uitdagende werkvorm om de leerlingen te motiveren om aan die doelstelling te werken.

Voor de leerlingen is de werkvorm slechts het middel om hun doel te bereiken. Net zoals de taxonomie een middel is om hun doel te begrijpen en te bereiken. Door een gevarieerd aanbod aan werkvormen krijgen de leerlingen de kans om hun leertalenten of hun leer-kracht te ontdekken en verder te verdiepen. Zo worden zij competente burgers in onze toekomstige maatschappij.

Opdat de werkvormen gebruiksklaar voor u zouden zijn, reik ik steevast de nodige hulpmiddelen; de bronnen, de werkbladen en andere tools aan. Met dit werk wil ik iedereen de kans geven om de nodige doelen te bereiken. Inclusie geldt niet alleen voor de leerlingen.

Ik gaf een keukentrolley een tweede leven als handige materiaalwagen, waarin de werkvormen en het nodige lestoebehoren gebundeld zijn. Uit het grote aanbod aan visualiseringen van Blooms taxonomie, koos ik de piramide. De top van de piramide bereiken, is de ultieme succeservaring. Bovendien zijn de leerlingen vertrouwd met het piramidemodel door de actieve voedingsdriehoek. Herkenning is dan weer een belangrijk principe binnen Universal Design for Learning.

Opdat leerkracht en leerling het leerniveau binnen de piramide zouden herkennen, deelde ik de werkvormen op in gerecycleerde hangmappen met dezelfde kleurcodes van de piramide.

De materiaalwagen is hierdoor niet alleen handig, hij is ook het toonbeeld van kwaliteitsbewust handelen. De leerkracht komt ergonomisch het klaslokaal binnengereden, heeft alles tijdig klaargezet en toont de mogelijkheden van recyclage.

Onderwijsdeskundige David Mitchell, professor aan de Universiteit van Canterbury in Christchurch Nieuw-Zeeland, bevestigde mijn visie op het onderwijs van de 21ste eeuw. Hij is een grote voorvechter van inclusie. Hij vindt dat leerlingen opdelen in niveaugroepen een schending van hun rechten is en de realiteit geen eer aandoet.

Na jarenlange ervaring in het onderwijs op basis- en op hoger niveau, besluit hij dat inclusie op klasniveau bereikt wordt door coöperatief leren, peer tutoring, instructie van cognitieve strategieën, formatieve beoordeling en feedback en veel herhaling en praktijk.

Ik stel met plezier vast dat ik al deze punten integreerde in dit werk.

Ik heb bij deze de top van mijn piramide van Bloom bereikt. Ik creëerde stapsgewijs en samen met anderen een kwaliteitsbewuste toepassing van het vakgebied Personenzorg. Ik deelde met u mijn eigen kijk op kwaliteit. Ik hoop dat u ze verder deelt.

Bibliografie

Boeken
Bamps, R., Loman, J., Versteden, P. (2006). Werkvormen voor een interactieve klaspraktijk in de basisschool.
Leuven: Centrum voor taal en onderwijs.
Bosman L., Detrez C., Gombeir D. (1998). Jongeren aanspreken op hun leerkracht. Leuven: Acco.
Flokstra J.H. (2006). Activerende werkvormen. Enschede: SLO Stichting leerplanontwikkeling.
Govaert M. (2004). De proefjeskoffer. vzw WiNaDoe.
Hoogeveen, P., Winkels, J. (2009). Het didactische werkvormenboek. Assen: Van Gorcum.
Huybrechts, L., Truyers, R., Van Bastelaere, A., Vanolst, A. (2013). Praktische gids voor het huishouden.
Berchem: De Boeck nv.
Spencer, K. (2010). Coöperatieve leerstrategieën. Vlissingen: Bazalt.
Van den Branden, K. (2014). Onderwijs voor de 21ste eeuw. Leuven: Acco.
Struyven, K., Coubergs, C., Gheyssens, E., Engels, N. (2015). Ieders Leer-kracht. Leuven: Acco.
Wyffels, D. (2006). Hoe coach ik mijn klas. Tielt: Lannoo.
Van Dijck, J., Cnudde, H. (2009). Oprechte deelneming. Werkmap leerlingenparticipatie voor alle kinderen
van de basisschool. Brussel: vzw Doedeskaden en Kinderrechtencommissariaat.
Verbeek, L. (2012). Op mij kun je rekenen. BVL. Brugge: Die Keure.
Willems, G. (2012). NBN-Normen. Efficiënte communicatie. Brussel: Licap.

Naslagwerk
Deschepper, B. (2014). Huis-houden. Torhout: VIVES.
Vandevoorde, V. (2015). VoVe-Vakdidactiek 1-2-3. Torhout: VIVES.
Jansegers, L. (2015). Wat verandert er in het secundair onderwijs. Brussel: Agentschap voor
onderwijscommunicatie.
Spes Nostra. (2015) Afspraken ‘Zorg voor maaltijdzorg’, 2de graad. Brugge: O.L.V.-Hemelvaartinstituut,
afdeling Spes Nostra.
Artikels
Axters, B. (2015). Universal Design: diversiteit als troef. Breedbeeld, 30-33.
Beerens, N., Bulckaert, W., De Wilde, B. (2015). Differentiëren dat gaat niet. Klasse Magazine, 9 (15), 11-21.
Knevel, R. (2013). Taxonomieën zijn hot en handig. Toets!, 1-10.
Pijls, D. (2015). Leraren en onderwijzers bij elkaar op bezoek. Breedbeeld, 16-18.

Internet
Acadin. Handige hulpen. Geraadpleegd op 5 maart 2016, via http://maken.wikiwijs.nl.
Andika. (s.d.). Andika font. Geraadpleegd op 4 mei 2016, via http://software.sil.org/andika.
Auteursbureau Kapok. Speeddaten met vaardigheden. Geraadpleegd op 7 maart 2016 , via
http://www.werkvormen.info.
Bloomfullness 228
Bruggeman, F. (2016). Crevits wil dubbel zoveel leerkrachten uit buitengewoon onderwijs in gewoon
onderwijs. Geraadpleegd op 20 april 2016, via http://deredactie.be.
Bulckaert, W. (2015). Speel de differentiatiebingo. Geraadpleegd op 25 september 2015, via www.klasse.be.
Celic P. (2013). Bloom's taxonomy. Geraadpleegd op 22 april 2016, via www.pinterest.com.
Cobben, B. (2013). Coöperatieve leerstrategieën presentatie. Geraadpleegd op 8 april 2016, via
www.slideshare.net.
Dalton Deventer. (2006). Werkvormen coöperatief leren. Geraadpleegd via internet op
www.daltondeventer.nl.
De Ambrassade. Werkvormen. Geraadpleegd op 3 maart 2016, via www.ambrassade.be/werkvormen.
De Vries I. (2015). Begrijpend luisteren voor kleuters. Geraadpleegd op 2 november 2015, via
www.begrijpendluisterenvoorkleuters.nl.
Deruddere, K. (2015). Een koekje van eigen deeg? Geraadpleegd op 12 april 2016, via
https://docs.google.com/forms.
DMCA. (s.d.). Business Icons. Geraadpleegd op 25 februari 2016 via all-free-download.com.
Ezelsbrug.nl (2016). Met ezelsbrug.nl onthou je het wel. Geraadpleegd op 8 april 2016, via www.ezelsbrug.nl.
Hoerspielhelden. (s.d.). Benjamin Blümchen. Geraadpleegd op 4 mei 2016, via www.hoerspielhelden.de.
Hoogewijs F. (2016). Placemat: overlegtechniek. Geraadpleegd op 5 november 2015, via
www.klascement.net.
Huitt, W. (2011). Bloom et al.'s taxonomy of the cognitive domain. Geraadpleegd op 1 mei 2016, via
http://www.edpsycinteractive.org/topics/cognition/bloom.html.
Kennisdelen. Demonstratie. Geraadpleegd op 12 april 2016, via http://www.kennisdelen.eu/werkvorm.
Klasse. (z.j.). Ik reken je goed. Geraadpleegd op 8 maart 2016, via www.klasse.be.
Lane, M. (s.d.). Elementary Math chart. Geraadpleegd op 7 november 2015, via
www.teacherspayteachers.com.
Leemans, L. (2016). Onderwijsmethodes die echt werken in de klas. Geraadpleegd op 29 januari 2016 via
www.klasse.be.
Loupe. Collage. Geraadpleegd op 12 april 2016, via www.getloupe.com.
Mediaraven vzw. (2014). Films bewerken en monteren met VideoPad: Handleiding. Geraadpleegd op 2 mei
2016, via www.klascement.be.
Monsaert K. (2011). Kwaliteitsbewust handelen: bundel. Geraadpleegd op 2 april 2016, via
www.klascement.net.
NCH Software. VideoPad Video Editing Software. Gedownload op 1 februari 2016, via www.softonic.com.
Onderwijs Vlaanderen (2015). Nieuw M-decreet voor meer inclusie in het onderwijs. Geraadpleegd op 25
september 2015, via http://www.ond.vlaanderen.be/specifieke-onderwijsbehoeften/beleid/M-dec….
Presto plans. Tweets about today’s lesson. Geraadpleegd op 21 april 2016, via
www.teacherspayteachers.com.
Prodia. (s.d.). Zorgcontinuüm. Geraadpleegd op 9 mei 2016, via www.prodiagnostiek.be.
Ramaut, A. (s.d.). Taxonomie van Bloom. Geraadpleegd op 3 april 2016, via www.plusklas-unique.com.
Reisgids digitaal leermateriaal. Collage maken. Geraadpleegd op 11 april 2016, via
http://www.reisgidsdigitaalleermateriaal.org.
Roels V. (2010). Appreciatiekaartjes. Geraadpleegd op 10 februari 2016, via www.klascement.net.
Samenwerkingsverband Web (2012). Kwaliteitskaart coöperatief leren. Geraadpleegd op 26 januari 2016, via
www.bergenbeekschool.nl.
Schenk S. (2011). Taxonomie van Bloom. Geraadpleegd op 1 mei 2016, via www.sanderschenk.nl.
Steunpunt inclusief hoger onderwijs. (s.d.). UDL. Geraadpleegd op 1 april 2016, via siho.pxl.be.
Technopolis. Spelend ondernemen. Geraadpleegd op 16 april 2016, via www.technopolis.be.
Bloomfullness 229
Vandeputte, S. (2016). Is dit de klas van de toekomst? Geraadpleegd op 18 maart 2016, via
http://deredactie.be.
Vandevoorde V. (2014). ppt Sinnercirkel textiel. Geraadpleegd op 11 maart 2015, via toledo.vives.be.
Commissie voor Onderwijs. (2016). Verslag van de commissievergadering van donderdag 21 april 2016.
Geraadpleegd op 24 april 2015, via
https://www.vlaamsparlement.be/commissies/commissievergaderingen/104829….
VVKSO. (2012). Muzikale opvoeding 2012-012. Geraadpleegd op 5 mei 2016, via http://ond.vvksoict.
com/vvksomainnieuw/leerplanpubliek.asp?NR=2012/012.
VVKSO. (2012). PAV 2012-014. Geraadpleegd op 5 mei 2016, via http://ond.vvksoict.
com/vvksomainnieuw/leerplanpubliek.asp?NR=2012/014.
VVKSO. (2013). Leerplan Verzorging-Voeding-2013-061. Geraadpleegd op 2016-02-03, via http://ond.vvksoict.
com/vvksomainnieuw/leerplanpubliek.asp?NR=2013/061.
VVKSO. (2013). Servicedocument verzorging-voeding juli 2013. Geraadpleegd op 5 mei 2016, via
http://ond.vvkso-ict.com/vvksomainnieuw/leerplanpubliek.asp?NR=2013/061.
VVKSO. (2014). Visie op UDL en redelijke aanpassingen. Geraadpleegd op 15 oktober 2015, via
http://ond.vvkso-ict.com/vvksosites/UPLOAD/2014/M-VVKSO-2014-040.pdf.

Universiteit of Hogeschool
Leerkracht secundair onderwijs: Voeding-Verzorging en Engels
Publicatiejaar
2016
Promotor(en)
mevrouw Veerle Vandevoorde
Kernwoorden
Share this on: