De Talenknobbel, bestaat die?
- EvyWoumans
Een tweede taal kennen is in deze moderne tijden een noodzaak geworden. Het verhoogt bijvoorbeeld je kansen op een job en biedt je meer mogelijkheden om te communiceren in een muliticulturele wereld. Maar, het leren van een tweede taal is niet zonder uitdagingen. Daarom zou het goed zijn mochten we kunnen voorspellen hoe goed je een tweede taal kan leren. Kan dit?
Onderwijs in België legt de nadruk op het leren van een tweede en derde taal. In Vlaanderen begint dit met Frans op tienjarige leeftijd en Engels vanaf het tweede middelbaar. In Wallonië krijgen ouders de kans hun kind reeds als kleuter een tweede taal te laten leren. Door dit soort immersieonderwijs worden kinderen vanaf de derde kleuterklas tot het zesde leerjaar ondergedompeld in een taalbad. In het begin komen de kindjes de helft van de tijd op een spelende wijze in contact met Nederlands of een andere taal via liedjes, gedichtjes en spelletjes. De kinderen krijgen zo een tweede taal te horen zonder de eerst de grammaticale regels te leren.
Om te kunnen voorspellen hoe goed iemand een tweede taal leert, werden 35 kleuters die immersieonderwijs volgden tweemaal getest. Eenmaal in de tweede kleuterklas en vervolgens een jaar later, aan het einde van de derde kleuterklas. Enkele weken voordat het Nederlandse taalbad van start ging, werd gekeken hoe de kinderen scoorden voor hun moedertaal Frans en voor IQ. Aangezien geheugen en cognitie – de vaardigheid om informatie te verwerken – ook een belangrijke rol spelen in taalvaardigheid, werden deze competenties ook gemeten via computerspelletjes. Een jaar later werden dezelfde testen afgenomen, in combinatie met een Nederlandse test. Verder werd de socio-economische status van elk kind in kaart gebracht aan de hand van het opleidingsniveau van de ouders.
Tijdens het eerste jaar scoorden de kinderen gemiddeld op IQ, namelijk rond het 52ste percentiel, wat wil zeggen dat 52% van alle Belgische kinderen op die leeftijd gelijk of lager scoren. Na een jaar immersieonderwijs nam de IQ score toe tot het 67ste percentiel, wat bovengemiddeld is. Deze bevinding bevestigd nogmaals het positieve effect van tweetaligheid op IQ, dat reeds eerder gevonden was. Het leren van een tweede taal had niet alleen een positief effect op IQ, de moedertaal verbeterde ook significant. Het eerste jaar scoorden de kinderen in het 68ste percentiel, in het tweede jaar kwam hun score overeen met het 80ste percentiel. De IQ en Franse testen zijn steeds uitvoerig gevalideerd geweest. Een groei in de scores geeft dus een reëel effect weer. Cognitie en geheugen verbeterden ook gedurende dit jaar, wat een normaal proces weerspiegelt op deze jonge leeftijd. Tussen drie en zes jaar nemen deze vaardigheden namelijk zeer sterk toe.
Naast de vooruitgang die de kinderen doorheen het jaar boekten op IQ en Frans, bestudeerden we ook welke factoren nu net hun vooruitgang in Nederlans en Frans bepaalden. Sommige kinderen waren zeer succesvol op de Nederlandse test na een jaar immersieonderwijs, andere kinderen scoorden wat lager. Aan de hand van een statistisch model trachtten we de scores voor Nederlands en Frans te anticiperen. We vonden dat geheugen, cognitie, en socio-economische status een positief effect hadden op de vooruitgang die de kinderen maakten gedurende dat jaar voor Frans. Dat wil zeggen dat kinderen die een goed geheugen en cognitie hadden, en wiens ouders een hogere socio-economische status hadden, beschikten over een grotere woordenschat Frans. Wanneer we de Nederlandse scores voorspelden, vonden we dat geheugen, cognitie en IQ zeer belangrijk waren. Dus hoe beter het geheugen en de vaardigheid om informatie te verwerken, en hoe hoger het IQ, hoe beter de kleuter in staat was om Nederlands te leren.
Goede cognitieve vaardigheden en geheugen zorgen dus voor het vlotter leren van een taal. Eerder onderzoek heeft ook het omgekeerde aangetoond, een tweede taal kennen leidt tot betere cognitie en geheugen. Als gevolg kan je tweetaligheid en cognitie dus zien als tweerichtingsverkeer; beide beïnvloeden elkaar op een positieve manier. Is het daarom nodig je kind met spoed een tweede taal aan te leren? Hoewel een tweede taal beheersen zeker en vast voordelen heeft op sociaal vlak, is het aan te raden eerst verder onderzoek uit te voeren naar de effecten van IQ, cognitie en geheugen om het proces van een taal leren beter in kaart te brengen. Een kleuter voldoende in contact stellen met taal door bijvoorbeeld voor te lezen voor het slapengaan zal ook al een positief effect hebben.
De positieve effecten van tweetaligheid zijn reeds uitgebreid onderzocht en in de media gebracht. “Tweetaligheid is goed voor de hersenen” (HLN, 13/05/15), “Tweetalig? Niets dan voordelen!” (Jobat, 03/04/2012), “Tweetalig onderwijs maakt kleuters slimmer” (De Standaard, 13/05/2015) zijn maar een kleine greep uit de vele krantenkoppen. Dit onderzoek toont aan dat tweetaligheid niet alleen een oorzaak is van verbeterde competenties, zoals een hoger IQ, maar ook een gevolg kan zijn van deze competenties. Dus, hoewel een letterlijke talenknobbel dan niet bestaat, kan je wel een voorsprong creëren op leeftijdsgenoten om succesvol een tweede taal te leren.
Bibliografie
Abdelgafar, G. M., & Moawad, R. A. (2015). Executive function differences between bilingual Arabic–english and monolingual Arabic children. Journal of Psycholinguistic Research, 44(5), 651-667. doi: 10.1007/s10936-014-9309-3
Antón, E., Duñabeitia, J. A., Estévez, A., Hernández, J. A., Castillo, A., Fuentes, L. J., & Carreiras, M. (2014). Is there a bilingual advantage in the ANT task? Evidence from children. Frontiers in psychology, 5(398), 1-12. doi: 10.1027/1618-3169/ a000243
Arsenian, S. (1937). Bilingualism and mental development. The Teachers College Record, 39(3), 242-243.
Baddeley, A. (1992). Working memory. Science, 255(5044), 556-559. doi: 10.1126/ science.1736359
Barac, R., & Bialystok, E. (2011). Cognitive development of bilingual children. Language Teaching, 44(1), 36–54. doi: 10.1017/S0261444810000339
Best, J. R., & Miller, P. H. (2010). A developmental perspective on executive function. Child development, 81(6), 1641-1660. doi: 10.1111/j.1467-8624.2010.01499.x
Bialystok, E. (1988). Levels of bilingualism and levels of linguistic awareness. Developmental psychology, 24(4), 560. doi: 10.1037/0012-1649.24.4.560
Bialystok, E. (1992). Selective attention in cognitive processing: The bilingual edge. Advances in Psychology, 83, 501-513. doi: 0.1016/s0166-4115(08)61513-7
Bialystok, E. (2001). Metalinguistic aspects of bilingual processing. Annual Review of Applied Linguistics, 21, 169-181. doi: 10.1017/s0267190501000101
Bialystok, E., Craik, F. I. M., Klein, R., & Viswanathan, M. (2004). Bilingualism, Aging, and Cognitive Control: Evidence From the Simon Task. Psychology and Aging, 19(2), 290–303. doi:10.1037/0882-7974.19.2.290
Bialystok, E. (2009). Bilingualism: The good, the bad, and the indifferent. Bilingualism: Language and cognition, 12(01), 3-11. doi: 10.1017/s1366728908003477
Blom, E., Küntay, A. C., Messer, M., Verhagen, J., & Leseman, P. (2014). The benefits of being bilingual: Working memory in bilingual Turkish–Dutch children.Journal of experimental child psychology, 128, 105-119. doi: 10.1016/j.jecp.2014.06.007
Calvo, N., Ibáñez, A., & García, A. M. (2016). The impact of bilingualism on workingmemory: A null effect on the whole may not be so on the parts. Frontiers in psychology, 7. doi: 10.3389/fpsyg.2016.00265
Carlson, S. M. (2005). Developmentally sensitive measures of executive function inpreschool children. Developmental Neuropsychology, 28(2), 595-616. doi: 10.1207/s15326942dn2802_3
Carlson, S. M., & Meltzoff, A. N. (2008). Bilingual experience and executive functioning in young children. Developmental Science, 11(2), 282–298. doi: 10.1111/j.1467-7687.2008.00675.x
Costa, A., & Sebastian-Galles, N. (2014). How does the bilingual experience sculpt the brain? Nature Reviews Neuroscience, 15(5), 336–345. doi: 10.1038/nrn3709
Cragg, L. (2016). The Development of Stimulus and Response Interference Control in Midchildhood. Developmental Psychology, 52(2), 242-252. doi: 10.1037/ dev0000074
Crivello, C., Kuzyk, O., Rodrigues, M., Friend, M., Zesiger, P., & Poulin-Dubois, D. (2016). The effects of bilingual growth on toddlers’ executive function. Journal of Experimental Child Psychology, 141, 121–132. doi:10.1016/j.jecp. 2015.08.004
Cunningham, W. A., & Zelazo, P. D. (2007). Attitudes and evaluations: a social cognitive neuroscience perspective. Trends in Cognitive Sciences, 11(3), 97– 104. doi:10.1016/j.tics.2006.12.005
Darsie, M. L. (1926). Mental capacity of American-born Japanese children. Comparative Psychology Monographs.
Davies, M., & Hughes, A. G. (1927). An Investigation into the Comparative Intelligence and Attainments of Jewish and non-Jewish school children. British Journal of Psychology. General Section, 18(2), 134-146. doi:10.1111/j. 2044-8295.1927.tb00457.x
Decreet Basisonderwijs (2015, november 23), retrieved May 15, 2016 from http:// data- onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=12254
Decroly, O. (1926). IV. Essai d'application du test de Ballard dans les écoles belges. L'année psychologique, 27(1), 57-93. doi: 10.3406/psy.1926.6313
De Houwer, A., Bornstein, M. H., & Putnick, D. L. (2014). A bilingual-monolingual comparison of young children’s vocabulary size: Evidence from comprehension and production. Applied Psycholinguistics, 35(6), 1189–1211. doi: 10.1017/ S0142716412000744
Diamond, A. (2002). Normal development of prefrontal cortex from birth to young adulthood: cognitive functions, anatomy, and biochemistry. In D.Stuss & R.Knight (Eds.), Principles of frontal lobe functioning (pp. 466–503). New York: Oxford University Press. doi: 10.1093/acprof:oso 9780195134971.003.0029
Duñabeitia, J. A., Hernández, J. A., Antón, E., Macizo, P., Estévez, A., Fuentes, L. J., & Carreiras, M. (2014). The inhibitory advantage in bilingual children revisited. Experimental Psychology. doi: 10.1027/1618-3169/a000243
Engel de Abreu, P. M. (2011). Working memory in multilingual children: Is there a bilingual effect?. Memory, 19(5), 529-537. doi: 10.1080/09658211.2011.590504
Engel de Abreu, P. M. E., Cruz-Santos, A., Tourinho, C. J., Martin, R., & Bialystok, E. (2012). Bilingualism enriches the poor enhanced cognitive control in low- income minority children. Psychological science, 23(11), 1364-1371. doi: 10.1177/0956797612443836
Eriksen, B. A., & Eriksen, C. W. (1974). Effects of noise letters upon the identification of a target letter in a nonsearch task. Perception & Psychophysics, 16, 143–149. doi: 10.3758/bf03203267
Fan, J., Wu, Y., Fossella, J. A., & Posner, M. I. (2001). Assessing the heritability of attentional networks. BMC neuroscience, 2(1), 1.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage publications: London. doi: 10.1002/bjs.7040
Fishbein, S. (1980). IQ and social class. Intelligence, 4, 51-63. doi: 10.1016/0160-2896(80)90006-9
Fitzgerald, J. (1993). Views on bilingualism in the United States: A selective historical review. Bilingual Research Journal, 17(1-2), 35-56. doi: 10.1080/15235882.1993.10162647
Garon, N., Bryson, S. E., & Smith, I. M. (2008). Executive function in preschoolers: a review using an integrative framework. Psychological bulletin, 134(1), 31. doi: 10.1037/0033-2909.134.1.31
Gathercole, S., & Baddeley, A. (1989). Evaluation of the Role of Phonological Stm in the Development of Vocabulary in Children - a Longitudinal-Study. Journal of Memory and Language, 28(2), 200–213. doi: 10.1016/0749-596X(89)90044-2
Grabo. R. P. (1931). A study of comparative vocabularies of junior high schoolpupils from English and Italian speaking homes. Bulletin No. 13. Washington, D.C.: U. S. Office of Education.
Green, D. (1998). Mental control of the bilingual lexico-semantic system. Bilingualism: Language and Cognition, 1, 67–81. doi: 10.1017/s1366728998000133
Grosjean, F. (1982). Life with two languages: An introduction to bilingualism. Harvard University Press.
Hale, L., Berger, L. M., LeBourgeois, M. K., & Brooks-Gunn, J. (2009). Social and demographic predictors of preschoolers’ bedtime routines. Journal of developmental and behavioral pediatrics: JDBP, 30(5), 394. doi: 10.1097/dbp. 0b013e3181ba0e64
Hermanto, N., Moreno, S., & Bialystok, E. (2012). Linguistic and metalinguistic outcomes of intense immersion education: how bilingual? International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 15(2), 131–145. doi: 10.1080/13670050.2011.652591
Hilchey, M., & Klein, R. (2012). Cognitive Control and Bilingualism. Canadian Journal of Experimental Psychology-Revue Canadienne De Psychologie Experimentale, 66(4), 312–312.
Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36. doi: 10.1007/bf02291575
Kapa, L. L., & Colombo, J. (2014). Executive function predicts artificial language learning. Journal of Memory and Language, 76, 237–252. doi: 10.1016/j.jml. 2014.07.004
Karasinski, C. (2015). Language ability, executive functioning and behaviour in school- age children. International Journal of Language & Communication Disorders, 50(2), 144–150. doi:10.1111/1460-6984.12104
Kaushanskaya, M., Gross, M., & Buac, M. (2014). Effects of classroom bilingualism on task-shifting, verbal memory, and word learning in children. Developmental Science, 17(4), 564–583. doi: 10.1111/desc.12142
Kovács, Á. M., & Mehler, J. (2009a). Cognitive gains in 7-month-old bilingual infants. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(16), 6556–6560. doi: 10.1073/pnas.0811323106
Kovács, Á. M., & Mehler, J. (2009b). Flexible learning of multiple speech structures in bilingual infants. Science, 325(5940), 611-612. doi: 10.1126/science.1173947
Marian, V., Spivey, M., & Hirsch, J. (2003). Shared and separate systems in bilingual language processing: Converging evidence from eyetracking and brain imaging. Brain and Language, 86(1), 70–82. doi: 10.1016/S0093-934X(02)00535-7
Martin-Rhee, M. M., & Bialystok, E. (2008). The development of two types of inhibitory control in monolingual and bilingual children. Bilingualism: language and cognition, 11(01), 81-93. doi: 10.1017/s1366728907003227
McCarthy. D. A . (1930). The language development of the pre-school child. Minneapolis: University of Minnesota Press.
McClelland, M. M., Cameron, C. E., Connor, C. M., Farris, C. L., Jewkes, A. M., & Morrison, F. J. (2007). Links between behavioral regulation and preschoolers’ literacy, vocabulary, and math skills. Developmental Psychology, 43, 947–959. doi: 10.1037/0012-1649.43.4.947
Mischel, W., Ebbesen, E. B., & Raskoff Zeiss, A. (1972). Cognitive and attentional mechanisms in delay of gratification. Journal of personality and social psychology, 21(2), 204. doi: 10.1037/h0032198
Mischel, W., Shoda, Y., & Rodriguez, M. I. (1989). Delay of gratification in children. Science, 244(4907), 933-938. doi: 10.1126/science.2658056
Miyake, A., Friedman, N. P., Emerson, M. J., Witzki, A. H., Howerter, A., & Wager, T. D. (2000). The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex “frontal lobe” tasks: A latent variable analysis. Cognitive Psychology, 41(1), 49–100. doi: 10.1006/cogp.1999.0734
Morales, J., Calvo, A., & Bialystok, E. (2013). Working memory development in monolingual and bilingual children. Journal of Experimental Child Psychology, 114(2), 187–202. doi: 10.1016/j.jecp.2012.09.002
Nicolay, A.-C., & Poncelet, M. (2013a). Cognitive abilities underlying second-language vocabulary acquisition in an early second-language immersion education context: A longitudinal study. Journal of Experimental Child Psychology, 115(4), 655–671. doi: 10.1016/j.jecp.2013.04.002
Nicolay, A.-C., & Poncelet, M. (2013b). Cognitive advantage in children enrolled in a second-language immersion elementary school program for three years. Bilingualism-Language and Cognition, 16(3), 597–607. doi: 10.1017/ S1366728912000375
Nicolay, A.-C. & Poncelet, M. (2015). Cognitive benefits in children enrolled in an early bilingual immersion school: A follow up study. Bilingualism: Language and Cognition, 18(4), 789-795. doi: 10.1017/s1366728914000868
Paap, K. R., & Greenberg, Z. I. (2013). There is no coherent evidence for a bilingual advantage in executive processing. Cognitive Psychology, 66(2), 232–258. doi: 10.1016/j.cogpsych.2012.12.002
Paap, K. R., Johnson, H. A., & Sawi, O. (2014). Are bilingual advantages dependent upon specific tasks or specific bilingual experiences? Journal of Cognitive Psychology, 26(6), 615-639. doi: 10.1080/20445911.2014.944914
Peal, E., & Lambert, W. E. (1962). The relation of bilingualism to intelligence. Psychological Monographs: general and applied, 76(27), 1. doi: 10.1037/ h0093840
Poarch, G. J., & van Hell, J. G. (2012). Executive functions and inhibitory control in multilingual children: Evidence from second-language learners, bilinguals, and trilinguals. Journal of Experimental Child Psychology, 113(4), 535–551. doi: 10.1016/j.jecp.2012.06.013
Raven, J. (2000). The Raven’s Progressive Matrices: Change and Stability over Culture and Time. Cognitive Psychology, 41(1), 1–48. doi: 10.1006/cogp.1999.0735
Raven, J. C., Court, J. H., & Raven, J. (1998). Progressive Coloured Matrices. Oxford: Oxford Psychologists Press.
Saer. D. J. (1923). The effects of bilingualism on intelligence. British Journal of Psychology, 14, 25-38. doi: 10.1111/j.2044-8295.1923.tb00110.x
Salthouse, T. (2010). Is flanker-based inhibition related to age? Identifying specific influences of individual differences on neurocognitive variables. Brain and Cognition, 73, 51–61.
Schweizer, T. A., Ware, J., Fischer, C. E., Craik, F. I., & Bialystok, E. (2011). Bilingualism as a contributor to cognitive reserve: Evidence from brain atrophy in Alzheimer’s disease. Cortex, 48(8), 991-996. doi:10.1016/j.cortex. 2011.04.009
Segalowitz, N., & Hulstijn, J. (2005). Automaticity in Bilingualism and Second Language Learning. In J. F. Kroll & A. M. B. de (Eds.), Handbook of bilingualism: Psycholinguistic approaches (pp. 371–388). New York, NY, US: Oxford University Press.
Stark, W. A. (1940). The effect of bilingualism on general intelligence: an investigation carried out in certain Dublin primary schools. British Journal of Educational Psychology.
Stevens, M., Lammertyn, J., Verbruggen, F., & Vandierendonck, A. (2006). Tscope: A C library for programming cognitive experiments on the MS Windows platform. Behavior Research Methods, 38(2), 280–286. doi: 10.3758/BF03192779
Struys, E., Mohades, G., Bosch, P., & van den Noort, M. (2015). Cognitive Control in Bilingual Children Disentangling the Effects of Second-Language Proficiency and Onset Age of Acquisition. Swiss Journal of Psychology, 74(2), 65-73. doi:
Van Assche, E., Duyck, W., Hartsuiker, R. J., & Diependaele, K. (2009). Does Bilingualism Change Native-Language Reading? Cognate Effects in a Sentence Context. Psychological Science, 20(8), 923–927. doi: 10.1111/j. 1467-9280.2009.02389.x
Woumans, E., & Duyck, W. (2015). The bilingual advantage debate: moving toward different methods for verifying its existence. Cortex, 73, 356-357. doi: 10.1016/ j.cortex.2015.07.012
Woumans, E., Santens, P., Sieben, A., Versijpt, J., Stevens, M., & Duyck, W. (2015). Bilingualism delays clinical manifestation of Alzheimer's disease. Bilingualism: Language and Cognition, 18(03), 568-574. doi: 10.1017/s136672891400087x
Woumans, E., Surmont, J., Struys, E., & Duyck, W. (2016). The longitudinal effect of bilingual immersion schooling on cognitive control and intelligence. Language Learning.
Zelazo, P. D. (2006). The Dimensional Change Card Sort (DCCS): a method of assessing executive function in children. Nature Protocols, 1(1), 297–301. doi: 10.1038/nprot.2006.46
Zelazo, P. D. (2015). Executive function: Reflection, iterative reprocessing, complexity, and the developing brain. Developmental Review, 38, 55-68. doi: 10.1016/j.dr. 2015.07.001
