To fish, or not to fish? Wetenschappelijk literatuurstudie over alternatieven voor vis.
To fish, or not to fish?
Wetenschappelijk literatuurstudie over alternatieven voor vis
Sofie Moe
Student voedings- en dieetkunde
“Op één generatie hebben menselijke activiteiten de oceaan erg beschadigd door sneller vis te vangen dan ze kan produceren en tegelijk haar kraamkamers te vernietigen. Er zijn grondige wijzigingen nodig in ons gedrag om de rijkdom van de zee te bewaren voor toekomstige generaties." (De standaard, 2015)
In 2006 voorspelde Boris Worm dat, als we nu niets veranderen aan de manier waarop we vis consumeren, de oceaan uitgeput gaat zijn tegen 2048.
Hij toonde aan dat in de voorbije 50 jaar de vispopulatie is gedaald met 50%. Zelfs de populatie grote roofvissen (vb tonijn, marlijn, zwaardvis, kabeljauw, heilbot…) is gedaald met 90% (WWf, 2015). De FAO becijferde in 2014 dat 61,3% van de gemonitorde visbestanden volledig bevist zijn, dit betekent dat alle bijkomende vangst tot uitputting zal leiden. 28,8% is bevist op een biologisch- niet duurzaam niveau (in 1974 was dit 10%) en maar 9,9% wordt bevist op een duurzame manier.
De contradictie hierin is dat we met heel de maatschappij verkondigen dat vis gezond is en dat we vis moeten blijven eten omwille van al zijn belangrijke voedingsstoffen.
Maar wilt dit nu zeggen dat we massaal vis moeten eten en in 2048 onze broekriemen moeten aantrekken? Dat wij nu nog kunnen genieten van de goede eigenschappen van vis, maar dat onze kinderen het maar moeten redden zonder? En wat als de oceaan leeg is over 32 jaar, weet iemand wat de impact gaat zijn? Wat gebeurt er als de vissen zijn uitgestorven en de oceaan leeg is gevist?
(Zie afbeelding 1 in bijlage)
Dit zijn vragen waar ik het antwoord niet van te weten wil komen, alleszins niet door het zelf mee te maken.
Daarom dat wij nu al moeten beginnen zoeken naar alternatieven voor vis.
Om te beginnen moeten we begrijpen waarom we vis moeten eten. Welke voedingsstoffen maken dat vis nu zo speciaal is?
Als we voedingswaarde van vis gaan ontleden en vergelijken met andere voedingsmiddelen, zien we dat er één bestanddeel is dat bijna uniek is voor vis. Namelijk de visvetzuren eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur. Deze maken deel uit van de omega 3 vetzuren. Het plantaardig omega 3 vetzuur is alfa-linoleenzuur, deze vinden we terug in andere voedingsmiddelen.
Nu we het antwoord weten waarom we vis moeten eten, kunnen we beginnen zoeken of er toch geen voedingsmiddelen bestaan die deze visvetzuren bevatten.
De technologie hieromtrent staat nog in babyschoentjes.
Beginnende studies hebben aangetoond dat algen een goede bron kunnen vormen, via genetische modificatie kunnen we planten kweken die genen bevatten van algen om zo onze nodige visvetzuren in te nemen en insecten blijken ook veelbelovend te zijn. Deze voorbeelden geven al hoop voor de toekomst.
Maar wat nog het meest interessantste blijkt te zijn is dat er een omzetting is in ons lichaam van het plantaardig omega 3 vetzuur naar de visvetzuren. Dit geeft ons de mogelijkheid om met courante voedingsmiddelen zoals koolzaadolie, lijnzaadolie, walnoten… makkelijk onze aanbevelingen voor vis te halen.
(Zie afbeelding 2 in bijlage)
Het enige nadeel is dat er in deze omzetting een snelheidsbeperkende stap is. Deze stap is een enzym, delta 6 desaturase, dat ervoor zorgt dat de omzetting niet zo efficiënt verloopt als het zou moeten.
Als we weten dit te omzeilen, en deze omzetting te verhogen tot zelfs maar 50% (dat er met een inname van 100mg plantaardig omega 3 vetzuur, 50mg visvetzuren in ons lichaam worden gesynthetiseerd).
Dan kunnen we met een handje walnoten per dag vis vervangen.
Wetenschappelijke studies om deze stap te omzeilen ontbreken nog, maar als we deze stap gezet hebben is het niet zo ver meer om te leven in een wereld waar vis niet noodzakelijk is. Hierdoor kunnen we de oceaan de kans geven om zich te herstellen zodat ook onze kinderen nog de kans kunnen krijgen om te genieten van sushi.
“With every drop of water you drink,
every breath you take,
you’re connected to the sea.
No matter where on earth you live.”
- Sylvia Earle
Bibliografie
Bibliografie
Abedi, E., & Sahari, M. A. (2014). Long-chain polyunsaturated fatty acid sources and
evaluation of their nutritional and functional properties. Food Science & Nutrition, 2(5),
443–63. http://doi.org/10.1002/fsn3.121
Ahiflower. (2016). Retrieved February 12, 2016, from http://ahiflower.com/
Algenweb.be. (2016). Retrieved from http://www.algenweb.be/
Aquascope. (2015). Who steals your fish?, 1–6. Retrieved from http://aquascope.org/
Barceló-Coblijn, G., & Murphy, E. J. (2009). Alpha-linolenic acid and its conversion to longer
chain n-3 fatty acids: Benefits for human health and a role in maintaining tissue n-3
fatty acid levels. Progress in Lipid Research, 48(6), 355–374.
http://doi.org/10.1016/j.plipres.2009.07.002
Berti, M., Johnson, B. L., Dash, S., Fischer, S., Wilckens, R., & Hevia, F. (2007). Echium : A
Source of Stearidonic Acid Adapted to the Northern Great Plains in the US. Issues in New
Crops and New Uses, (C), 120–125.
Betancor, M. B., Sprague, M., Usher, S., Sayanova, O., Campbell, P. J., Napier, J. A., & Tocher, D.
R. (2015). A nutritionally-enhanced oil from transgenic Camelina sativa effectively
replaces fish oil as a source of eicosapentaenoic acid for fish. Scientific Reports, 5, 8104.
http://doi.org/10.1038/srep08104
Burdge, G. C. (2006). Metabolism of ??-linolenic acid in humans. Prostaglandins Leukotrienes
and Essential Fatty Acids, 75(3), 161–168. http://doi.org/10.1016/j.plefa.2006.05.013
Chirinos, R., Zuloeta, G., Pedreschi, R., Mignolet, E., Larondelle, Y., & Campos, D. (2013). Sacha
inchi (Plukenetia volubilis): A seed source of polyunsaturated fatty acids, tocopherols,
phytosterols, phenolic compounds and antioxidant capacity. Food Chemistry, 141(3),
1732–1739. http://doi.org/10.1016/j.foodchem.2013.04.078
Ciftci, O. N., Przybylski, R., & Rudzińska, M. (2012). Lipid components of flax, perilla, and chia
seeds. European Journal of Lipid Science and Technology, 114(7), 794–800.
http://doi.org/10.1002/ejlt.201100207
Cohen, D. (2012). The Sixth Extinction, 1–11.
Corn gromwell. (n.d.). Retrieved March 17, 2016, from
http://www.niab.com/pages/id/319/Corn_Gromwell
De standaard. (2015). Mariene fauna op veertig jaar bijna gehalveerd.
Delarue, J., & Guriec, N. (2014). Opportunities to enhance alternative sources of long-chain n-
3 fatty acids within the diet. The Proceedings of the Nutrition Society, (Supplemental),
1–9. http://doi.org/10.1017/S0029665114000123
Dos Winkel. (2014). De huilende zee. Succesboeken.
EFSA Panel on Dietetic Products Nutrition and Allergies (NDA). (2010). Scientific Opinion on
Dietary Reference Values for fats, including saturated fatty acids, polyunsaturated fatty
acids, monounsaturated fatty acids, trans fatty acids, and cholesterol. EFSA Journal,
8(3), 1461 [107 pp.]. http://doi.org/10.2903/j.efsa.2010.1461
FAO. (2014). The state of world fisheries and aquaculture. Food and Agriculture Oraganization
of the United Nations (Vol. 2014). http://doi.org/92-5-105177-1
Genetisch gemodificeerde organismen. (2016). Retrieved from
http://www.belgium.be/nl/gezondheid/gezond_leven/voeding/voedselveiligh…
/
Gent, U., Economie, F., & Bedrijfskunde, E. N. (2010). De commercialisatie van omega-3
vetzuren uit algen.
Goed. (2014). Global recommendations for EPA and DHA intake, (April), 1–20. Retrieved
from http://www.goedomega3.com/
Guil-Guerrero, J. L. (2007). Stearidonic acid (18:4n-3): Metabolism, nutritional importance,
medical uses and natural sources. European Journal of Lipid Science and Technology,
109(12), 1226–1236. http://doi.org/10.1002/ejlt.200700207
Het Wetenschappelijk Instituut Volkgezondheid. (2006). De Belgische
Voedselconsumptiepeiling 1 -2004.
Hoge Gezondheidsraad. (2009). Gezondheidsraad Voedingsaanbevelingen voor België. Hoge
Gezondheidsraad.
Hoshaw, L. (2014). The Key to Sustainable Fish Farming? Vegetarian Fish. Retrieved from
http://ww2.kqed.org/quest/2014/02/13/vegetarian-farmed-fish-may-be-key-…-
aquaculture/
Studie over alternatieven voor vis p 68 / 69
Ian Givens, D., & Gibbs, R. a. (2008). Current intakes of EPA and DHA in European
populations and the potential of animal-derived foods to increase them. The
Proceedings of the Nutrition Society, 67(3), 273–280.
http://doi.org/10.1017/S0029665108007167
James, M. J., Ursin, V. M., & Cleland, L. G. (2003). Metabolism of stearidonic acid in human
subjects : comparison with the metabolism of other n Ϫ 3 fatty acids 1 – 3, 1140–1145.
Kitessa, S. M., Abeywardena, M., Wijesundera, C., & Nichols, P. D. (2014). DHA-containing
oilseed: A timely solution for the sustainability issues surrounding fish oil sources of
the health-benefitting long-chain omega-3 oils. Nutrients, 6(5), 2035–2058.
http://doi.org/10.3390/nu6052035
MacIntosh, B. a, Ramsden, C. E., Faurot, K. R., Zamora, D., Mangan, M., Hibbeln, J. R., & Mann, J.
D. (2013). Low-n-6 and low-n-6 plus high-n-3 diets for use in clinical research. The
British Journal of Nutrition, 110(3), 559–68.
http://doi.org/10.1017/S0007114512005181
Maki, K. C., & Rains, T. M. (2012). Stearidonic acid raises red blood cell membrane
eicosapentaenoic acid. Journal of Nutrition, 142(3), 626–629.
http://doi.org/10.3945/jn.111.153858.FIGURE
Marine stewardship council. (n.d.). Retrieved from https://msc.org/
Martins, D. A., Cust??dio, L., Barreira, L., Pereira, H., Ben-Hamadou, R., Varela, J., & Abu-Salah,
K. M. (2013). Alternative sources of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acids in
marine microalgae. Marine Drugs, 11(7), 2259–2281.
http://doi.org/10.3390/md11072259
Meus, J., Dierickx, T., Club, F., Zeeuwse, D., Scherp, M., Biosystemen, D., & Iva-vlaanderennederland,
I. (n.d.). Topchefs bereiden nieuwe duurzame vis gekweekt in Leuven.
Monsanto. (n.d.). Omega-3 Enriched Soybean Oil : An Effective Means of Enriching the Body
with. Retrieved from www.monsanto.com
Mozaffarian, D., Appel, L. J., & Van Horn, L. (2011). Components of a cardioprotective diet:
New insights. Circulation, 123(24), 2870–2891.
http://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.110.968735
Mozaffarian, D., & Wu, J. (2012). ( n-3 ) Fatty Acids and Cardiovascular Health : Are Effects of
EPA and DHA Shared or Complementary? The Journal of Nutrition, 142, 614S–625S.
http://doi.org/10.3945/jn.111.149633.PUFA
Mozaffarian, D., & Wu, J. H. Y. (2011). Omega-3 fatty acids and cardiovascular disease: Effects
on risk factors, molecular pathways, and clinical events. Journal of the American College
of Cardiology, 58(20), 2047–2067. http://doi.org/10.1016/j.jacc.2011.06.063
Neijat, M., Suh, M., Neufeld, J., & House, J. D. (2016). Hempseed Products Fed to Hens
Effectively Increased n-3 Polyunsaturated Fatty Acids in Total Lipids, Triacylglycerol
and Phospholipid of Egg Yolk. Lipids, 51(5), 601–14. http://doi.org/10.1007/s11745-
015-4088-7
NEVO. (2013). Retrieved May 20, 2016, from http://nevo-online.rivm.nl/Default.aspx
Panel, E., & Nda, A. (2011). Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to
docosahexaenoic acid ( DHA ), eicosapentaenoic acid ( EPA ) and gamma-linolenic acid
( GLA ) and contribution to normal cognitive function ( ID 532 ) and maintenance of
normal bone ( ID , 9(1924), 1–16. http://doi.org/10.2903/j.efsa.2011.2224.
Patterson, E., Wall, R., Fitzgerald, G. F., Ross, R. P., & Stanton, C. (2012). Health implications of
high dietary omega-6 polyunsaturated Fatty acids. Journal of Nutrition and Metabolism,
2012, 539426. http://doi.org/10.1155/2012/539426
Rumpold, B. A., & Schlüter, O. K. (2013). Nutritional composition and safety aspects of edible
insects. Molecular Nutrition & Food Research, 57(5), 802–23.
http://doi.org/10.1002/mnfr.201200735
Simopoulos, A. P. (2004). Omega-3 fatty acids and antioxidants in edible wild plants.
Biological Research, 37(2), 263–277. http://doi.org/10.4067/S0716-
97602004000200013
Simopoulos, A. P. (2011). Evolutionary aspects of Diet: The omega-6/omega-3 ratio and the
brain. Molecular Neurobiology, 44(3), 203–215. http://doi.org/10.1007/s12035-010-
8162-0
Simopoulos, A. P., Norman, H. A., Gillaspy, J. E., & Duke, J. A. (1992). Common purslane: a
source of omega-3 fatty acids and antioxidants. Journal of the American College of
Nutrition, 11(4), 374–382. http://doi.org/10.1080/07315724.1992.10718240
Studie over alternatieven voor vis p 69 / 69
Surette, M. E. (2013). Dietary omega-3 PUFA and health: Stearidonic acid-containing seed
oils as effective and sustainable alternatives to traditional marine oils. Molecular
Nutrition and Food Research, 57(5), 748–759.
http://doi.org/10.1002/mnfr.201200706
Tzompa-Sosa, D. A., Yi, L., van Valenberg, H. J. F., van Boekel, M. A. J. S., & Lakemond, C. M. M.
(2014). Insect lipid profile: Aqueous versus organic solvent-based extraction methods.
Food Research International, 62, 1087–1094.
http://doi.org/10.1016/j.foodres.2014.05.052
Vanhauwaert, E. (2012). De actieve voedingsdriehoek. Vigez (Vol. 1). Retrieved from
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/cbdv.200490137/abstract
Vega. (n.d.). Retrieved from https://myvega.com/
Vigez. (n.d.-a). Vetten. Retrieved April 1, 2016, from http://www.vigez.be/themas/voedingen-
beweging/voedingsstoffen/vetten
Vigez. (n.d.-b). Vlees, vis, eieren en vervangproducten.
Vigez. (2016). Vigez thuis in gezond leven. Retrieved February 2, 2016, from
Wageningen university. (2016). Insecten duurzame bron van omega 3, 3–5. Retrieved from
Walker, C. G., Jebb, S. A., & Calder, P. C. (2013). Stearidonic acid as a supplemental source
of ??-3 polyunsaturated fatty acids to enhance status for improved human health.
Nutrition, 29(2), 363–369. http://doi.org/10.1016/j.nut.2012.06.003
Whelan, J. (2009). Dietary stearidonic acid is a long chain (n-3) polyunsaturated fatty acid
with potential health benefits. The Journal of Nutrition, 139(1), 5–10.
http://doi.org/10.3945/jn.108.094268.life
Wood, K. E., Lau, A., Mantzioris, E., Gibson, R. A., Ramsden, C. E., & Muhlhausler, B. S. (2014). A
low omega-6 polyunsaturated fatty acid (n-6 PUFA) diet increases omega-3 (n-3) long
chain PUFA status in plasma phospholipids in humans. Prostaglandins Leukotrienes and
Essential Fatty Acids, 90(4), 133–138. http://doi.org/10.1016/j.plefa.2013.12.010
Worm, B., Barbier, E. B., Beaumont, N., Duffy, J. E., Folke, C., Halpern, B. S., … Watson, R.
(2006). Impacts of Biodiversity Loss on Ocean Ecosystem Services. Science, 314(5800),
787–790. http://doi.org/10.1126/science.1132294
WWf. (2015). Living Blue Planet Report. Retrieved from www.zsl.org/indicators
WWF. (2015). Zeeën en oceanen in gevaar, (74).
Year 8 Aquatics Port
Noarlunga. (2013), (November), 6–8. Retrieved from
https://sites.google.com/site/year8aquaticsportnoarlungacc/background-i…
zeewierwinkel.nl. (2016). Retrieved from http://www.zeewierwinkel.nl/
