Getolkte kinderverhoren: geen kinderspel
Getolkte kinderverhoren: geen kinderspel
Alina* is zes. Ze is Roemeense. Ze doolt moederziel alleen rond aan de ingang van een winkelcomplex. Een voorbijrijdende patrouille merkt haar op en vraagt het meisje wat ze daar doet. Alina verstaat en spreekt geen Nederlands. Een conversatie voeren is onmogelijk.
Door de voortdurende globalisering komen de politie en het gerecht regelmatig in contact met minderjarigen die geen van onze landstalen spreken. Vaak gaat het om niet-begeleide minderjarigen. Hun migratiebeweegredenen zijn in elke situatie anders: ze zijn het slachtoffer van mensenhandel, ze ontvluchten om welke reden dan ook hun land van herkomst, soms zijn ze op doorreis etc. Ook kinderen die met hun ouders op vakantie zijn, kunnen verhoord worden door de politie of het gerecht. De minderjarigen kunnen worden verhoord als getuige, slachtoffer of verdachte. Volgens de Europese wetgeving (artikel 7 van de Europese Richtlijn 2012/29/EU) moeten zij dan een beroep kunnen doen op een beëdigd tolk. De tolk is een facilitator van de communicatie tussen de minderjarige en de ondervrager, hij mag niet bemiddelen maar moet zich neutraal en onpartijdig opstellen. Uit onderzoek blijkt dat het er in de praktijk soms anders aan toegaat.
Theorie versus praktijk
Voor verhoren bij de politie en zittingen op het gerecht moet er een beroep gedaan worden op beëdigd tolken, dat zijn personen die door een rechtbank officieel als tolk erkend zijn. Al te vaak worden er nog ad-hoc tolken zonder enige tolkopleiding ingeschakeld, zoals politiemensen of vrienden en familieleden van de ondervraagde. Zij spreken dan toevallig de twee talen waartussen getolkt moet worden maar beheersen geen enkele tolktechniek of hebben geen deontologische achtergrond.
Het blijkt dat wanneer er dan toch een beëdigd tolk ingeschakeld wordt voor kinderverhoren, hij geconfronteerd wordt met een aantal uitdagingen. Hij moet immers voor een kind tolken en niet voor een volwassene, dat vraagt om een andere aanpak. Je kan het vergelijken met een arts en een pediater. Een pediater is een medisch specialist in de kindergeneeskunde. Kinderen verschillen van volwassenen. Ze zitten namelijk volop in hun groei en ontwikkeling, zowel fysiek als mentaal. Daar moet tijdens een kinderverhoor uiteraard ook rekening mee gehouden worden. Zo moet ten eerste het taalgebruik op het kind afgestemd worden, dat is de taak van de politieagent. Toch gebeurt het in de praktijk vaak niet. Soms weet de politieagent niet dat hij op een andere manier moet communiceren met het kind en op welke manier hij dat moet doen. Het is ook mogelijk dat er een bepaalde benadering ten opzichte van het kind gekozen moet worden denk maar aan dove, blinde of autistische kinderen die nog kwetsbaarder zijn. Om deontologische redenen mag de tolk niet zomaar in zijn vertolking “kindvriendelijke” taal gebruiken, hij moet immers alles tolken op de manier waarop het gezegd is. Idealiter moet de tolk de politieman er dan op wijzen dat alles te moeilijk verwoord werd. Niet alleen het taalgebruik kan een probleem vormen tijdens getolkte kinderverhoren, het is ook moeilijk voor de tolk om een vertrouwensband op te bouwen met de minderjarige. De tolk moet neutraal en onpartijdig blijven, maar toch moet de minderjarige de tolk vertrouwen. Als dat niet zo is, kan dat een vlot verloop van het verhoor in de weg staan. Daarom worden er door tolken suggesties gedaan om een informeel gesprek te laten plaatsvinden tussen de tolk en het kind buiten de context van het verhoor om zo een zekere vertrouwensband te scheppen. De psychologische impact van kinderverhoren mag eveneens niet onderschat worden. Voor kinderen kan het een traumatische ervaring zijn. Een tolk op zijn beurt kan geconfronteerd worden met emotionele of gruwelijke verhalen. Het is belangrijk om ook de tolk na zo’n verhoor te begeleiden. Professionele hulp wordt niet voorzien voor tolken en wegens hun beroepsgeheim mogen ze buiten de werkgerelateerde context er niet over praten.
Werk aan de winkel
Tolken zijn zich bewust van de moeilijkheid van kinderverhoren, maar al te vaak bestaat er nog een onduidelijk beeld van de tolk. Wat doet een tolk? Wat mag en kan er van hem verwacht worden? In het belang van het kind is het evenwel van cruciaal belang dat alle betrokken partijen weten wat ieders taak is en wat ze van elkaar kunnen verwachten. Daarom is het aangewezen om zowel politieagenten, als andere juridische actoren, psychologen, sociaal medewerkers en tolken op te leiden om enerzijds met kinderen en anderzijds met elkaar te leren werken. Zo kunnen ze belangrijke informatie uitwisselen en leren over elkaars competenties en taken, wat het verhoor alleen maar ten goede kan komen.
Beterschap in zicht
In de praktijk is er nog heel wat werk aan de winkel, ook op het vlak van onderzoek staat het thema nog al te vaak in de schaduw van andere tolkgerelateerde onderwerpen. Toch is er een project dat zich specifiek op getolkte kinderverhoren focust: het CO-Minor-IN/QUEST-project van de onderzoeksgroep Tolkwetenschap aan de KU Leuven. Tijdens CO-Minor-IN/QUEST I werd er een studie in een aantal Europese landen uitgevoerd om zo aanbevelingen voor alle betrokken partijen te kunnen formuleren waardoor er een interdisciplinaire expertise kan ontstaan. Het vervolgproject zal zich toeleggen op focusgesprekken met alle actoren betrokken bij getolkte kinderverhoren, er zullen toolkits samengesteld worden en uiteindelijk zal er een gezamenlijke opleidingsmodule uitgewerkt worden. De weg is nog lang, maar de eerste steen is gelegd. Hopelijk komt Alina ooit terecht in een context waar iedereen haar op de best mogelijke manier kan bijstaan.
*Het verhaal van Alina is fictief, net als de naam, en is puur illustratief bedoeld.
Bibliografie
Bibliografie
Wetenschappelijke bronnen
Anderson, R., B., W. (2002). Perspectives on the role of interpreter. In Pöchhacker, F., & Shlesinger, M. (Eds.). The Interpreting Studies Reader. (pp. 209-217). Londen: Routlegde.
Angelelli, C. V. (2015) Invisibility. In Pöchhacker, F. (Ed.). Routlegde encyclopedia of interpreting studies. (pp. 310-312). New York: Routledge.
Balogh, K., & Salaets, H. (Eds.). (2015). Children and justice: overcoming language barriers. Cooperation in interpreter-mediated questioning of minors. Antwerpen: Intersentia.
Bauer, M., W. (2002). Classical Content Analysis: a review. In Bauer, M., W. & Gaskell, G. Qualitative Researching with Text, Image and Sound. (pp. 131-151). Londen: Sage.
Berk-Seligson, S. (1990). The Bilingual Courtroom. Court Interpreters in the Judicial Process. Chicago: Chicago University Press.
Berk-Seligson, S. (2009). Coerced Confessions: The Discourse of Bilingual Police Interrogations. New York: Mouton de Gruyter.
Bessi, B. (2015). Discussion: psychologist. In Balogh, K., & Salaets, H. (Eds.). Children and justice: overcoming language barriers. Cooperation in interpreter-mediated questioning of minors (pp. 60-63). Antwerpen: Intersentia.
Blumer, H. (1969). Symbolic Interactionism. Perspective and method. Los Angeles: University of California Press.
Bockstaele, M., & De Clercq, B. (2014). Verhoren van minderjarigen en kwetsbare volwassenen. Antwerpen, Apeldoorn: Maklu.
Colin, J. & Morris, R. (1996). Interpreters and the Legal Process. Winchester: Waterside Press.
De Kimpe, S., Noorda, J., Ferwerda, H. (Eds.). (2015). Jongeren en politie. Antwerpen, Apeldoorn: Maklu.
Gile, D. (2009). Basic Concepts and Models for Interpreter and Translator Training. Amsterdam, Philadelphia. John Benjamins Publishing Company.
Hale, S. & Napier, J. 2013). Research Methods in Interpreting. A Practical Resource. London/ New York: Bloomsbury.
Humphrey, J. H., & Alcorn, B. J. (2001). So you want to be an Interpreter?: An introduction to sign language interpreting. Amarillo Texas: H & H Publishers.
Inghilleri, M. (2015). Sociological approaches. . In Pöchhacker, F. (Ed.). Routlegde encyclopedia of interpreting studies. (pp. 388-391). New York: Routledge.
Matthias C. and Zaal Z. (2002). ‘Hearing only a faint echo? Interpreters and Children in Court’. 18 (3) SAJHR (South African Journal on Human Rights) 350, 371.
Mikkelson, H. (2000). Introduction to court interpreting. Manchester: St. Jerome Publishing.
Perez, I. (2015). Police settings. In Pöchhacker, F. (Ed.). Routlegde encyclopedia of interpreting studies. (pp. 310-312). New York: Routledge.
Pöllabauer, S. (2015). Role. In Pöchhacker, F. (Ed.). Routlegde encyclopedia of interpreting studies. (pp. 355-360). New York: Routledge.
Quigley, S. P., & Young, J. P. (1965). Interpreting for deaf people, a report of a workshop on interpreting. Washington DC: US Government Printing Office.
Roy, C., B. (2002). The problem with definitions, descriptions, and the role metaphors of interpreters. In Pöchhacker, F., & Shlesinger, M. (Eds.). The Interpreting Studies Reader. (pp. 345-353). Londen: Routlegde.
Russel, D. (2012). Court/Legal interpreting. In Gambier, Y. & van Doorslaer, L. (Eds.). Handbook of Translation Studies, Volume 3. (pp. 17-20). Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Setton, R. (2015). Models. In Pöchhacker, F. (Ed.). Routlegde encyclopedia of interpreting studies. (pp.263-268). New York: Routledge.
Solem, L. (2015). Interpreting techniques. In Balogh, K., & Salaets, H. (Eds.). Children and justice: overcoming language barriers. Cooperation in interpreter-mediated questioning of minors (pp. 281-311). Antwerpen: Intersentia.
Solow, S. (1981). Sign language interpreting: A basic resource book. Silver Spring, MD: National Association of the Deaf.
Szekeres, A., & Szenczi, B. (2015). Highly vulnerable children in the justice system. In Balogh, K., & Salaets, H. (Eds.). Children and justice: overcoming language barriers. Cooperation in interpreter-mediated questioning of minors (pp. 94-112). Antwerpen: Intersentia.
Tate, G. & Turner, G., H. (2002). The code and culture. Sign language interpreting – in search of the new breed’s ethics. In Pöchhacker, F., & Shlesinger, M. (Eds.). The Interpreting Studies Reader. (pp. 373-383). Londen: Routlegde.
Van Daele, D., & Van Welzenis, I. (red.). (2004). Actuele thema’s uit het strafrecht en de criminologie. Leuven: Universitaire Pers Leuven.
Van der Mussele, E. (2015). Discussion: Legal actor (lawyer). In Balogh, K., & Salaets, H. (Eds.). Children and justice: overcoming language barriers. Cooperation in interpreter-mediated questioning of minors (pp. 139-146). Antwerpen: Intersentia.
Virág, G. (2015). Interpreted interviews with highly vulnerable children. In Balogh, K., & Salaets, H. (Eds.). Children and justice: overcoming language barriers. Cooperation in interpreter-mediated questioning of minors (pp. 77-93). Antwerpen: Intersentia.
Wadensjö, C. (1998). Interpreting as interaction. New York: Addison Wesley Longman.
Wadensjö, C. (2002). The double role of a dialogue interpreter. In Pöchhacker, F., & Shlesinger, M. (Eds.). The Interpreting Studies Reader. (pp. 355-370). Londen: Routlegde.
Online bronnen
Algemene vergadering van de Verenigde Naties. (1989). Verdrag inzake de Rechten van het Kind. [pdf]. Geraadpleegd op 4 januari 2016 via http://www.kinderrechtencommissariaat.be/sites/default/files/bestanden/…
Amato & Mack. (2015). The ImPLI project, pre-trial interpreting in Italy and the transposition of directive 2010/64/eu. [pdf]. Geraadpleegd op 27 februari via http://www.trans.uma.es/Trans_19-1/Trans19-1_043-056.pdf
Balcaen, L. (2014). Het politieverhoor van minderjarige verdachten. Meermaals geraadpleegd via http://www.jeugdrecht.be/?action=artikel_detail&artikel=390
Bureau van de Europese Unie voor de Grondrechten. (2015). Kindvriendelijke justitie –vooruitzichten en ervaringen van beroepsbeoefenaars. [pdf]. Geraadpleegd op 6 januari 2016 via http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-2015-child-friendly-justic…
Desmet, N. (2013). ’t Zitemzo Jeugdrecht. [pdf] Meermaals geraadpleegd via http://www.kinderrechtswinkel.be/index.php?ID=43483
Eulita. ImPLI. Meermaals geraadpleegd via http://eulita.eu/impli-improving-police-and-legal-interpreting
Fontes, L., A. (2010). Interviewing immigrant children for suspected child maltreatment. [pdf] Geraadpleegd op 30 april via https://www.researchgate.net/publication/265678701_Interviewing_Immigra…
Garwoord, C.J. (2012). Court interpreting in Italy. The daily violation of a fundamental human right. [pdf]. Geraadpleegd op 8 januari 2016 via http://etabeta.univ.trieste.it/dspace/bitstream/10077/8625/1/Garwood_IN…
Garwood,C. J., Rudvin, M., Tomassini, E., Alimenti, A. (2013). Legal Interpreting in Italy: Recruitment policies and quality standards. Problem solving. [pdf]. Geraadpleegd op 25 februari via http://www.eulita.eu/sites/default/files/Legal%20interpreting%20in%20It…
Herbots, K. (2014). Het verhoor van minderjarige slachtoffers of getuigen. Meermaals geraadpleegd via http://www.jeugdrecht.be/?action=artikel_detail&artikel=391
IMPLI (2012). Final Report. Geraadpleegd op 27 februari via www.isit-paris.fr/documents/ImPLI/Final_Report.pdf
Jiang, L. (2007). From ‘Community Interpreting’ to ‘Discourse Interpreting’: Establishing Some Useful Parameters. [pdf] Geraadpleegd op 7 januari 2016 via http://www.euroconferences.info/proceedings/2007_Proceedings/2007_Jiang…
Lamb, M., Orbach, Y., Hershkowitz, I., Esplin, P., W., & Horowitz, D. (2009). Structured forensic interview protocols improve the quality and informativeness of investigative interviews with children: A review of research using the NICHD Investigative Interview Protocol. [pdf] Geraadpleegd op 18 februari via http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2180422/pdf/nihms35447.pdf&…;
Llewellyn-Jones, P. & Lee, R., G. (2013). Interpreter Role-Space. Getting to the Core of Role: Defining Interpreters’ Role Space. [pdf] geraadpleegd op 6 januari via https://cygnus.cc.kuleuven.be/bbcswebdav/pid-17031073-dt-content-rid-60…
Mayring, P. (2000) Qualitative Content Analysis. Geraadpleegd op 8 januari via http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/1089/2385
Nilsen, A., B. (2013). Exploring interpreting for young children. Geraadpleegd op 28 februari via https://oda.hio.no/jspui/bitstream/10642/1645/1/1021858.pdf
Official Journal of the European Union. DIRECTIVES. DIRECTIVE 2010/64/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 20 October 2010 on the right to interpretation and translation in criminal proceedings. (2010). [pdf] Meermaals geraadpleegd via http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:280:000…
OG Tolkwetenschap. Projecten. CO-Minor-IN/QUEST. Meermaals geraadpleegd via http://www.arts.kuleuven.be/forms/tolkwetenschap/projecten/co_minor_in_…
Pirozzi, G. (2005). Childhood defined. Geraadpleegd op 5 januari 2016 via http://www.unicef.org/sowc05/english/childhooddefined.html
Pittarello, S. (2009). Interpreter Mediated Medical Encounters in North Italy: Expectations, Perceptions and Practice. Geraadpleegd op 1 maart via https://www.openstarts.units.it/dspace/bitstream/10077/3464/1/Pittarell…
Plancke, A. (2002). De weg naar Santiago de Compostela: analyse van verhalende bronnen als graadmeter voor een gemeenschappelijk gedachtegoed. Geraadpleegd op 10 maart via http://lib.ugent.be/nl/catalog/rug01:000789023
Publicatieblad van de Europese Unie (14 november 2012). RICHTLIJN 2012/29/EU VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 25 oktober 2012 tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, en ter vervanging van Kaderbesluit 2001/220/JBZ. L 315, 61, 63, 65, 66, 67. Meermaals geconsulteerd via: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:315:005…
Rap, S., & Weijers, I. (2011). De jeugdstrafzitting: een pedagogisch perspectief. De communicatie tussen jeugdrechter en jeugdige verdachte. Meermaals geraadpleegd via https://www.rechtspraak.nl/SiteCollectionDocuments/De-jeugdstrafzitting…
Ritchie, J. & Spencer, L. (1994). Qualitative Date Analysis for Applied Policy Research. Geraadpleegd op 10 maart via http://admn502a2010a01.pbworks.com/f/wk_9_Richie_Spencer_Qualitative_da…
Rudvin, M., & Spinzi, C. (2014). Negotiating the Terminologivl Borders of ‘Language Mediation’ in English and Italian. A Discussion on the Repercussions of Terminology on the Practice, Self-perception and Role of Language Mediators in Italy. Geraadpleegd op 1 maart via file:///C:/Users/Laura/Downloads/748-2427-4-PB.pdf
Schaffer, B., & Wilcox, S. (2005). Towards a Cognitive Model of Interpretation. [pdf] Geraadpleegd op 7 januari 2016 via https://www.academia.edu/1330113/Towards_a_cognitive_model_of_interpret…
Schweda Nicholson, N. (2005). The Court Interpreters Act of 1978: A 25-Year Retrospective: Part I. [pdf]. Geraadpleegd op 7 januari 2016 via http://www.najit.org/publications/Proteus/Court%20Interpreter's%20Act.p…
Van Atteveldt, W., Ruigrok, N., Takens, J. & Jacobi, C. (2014) Inhoudsanalyse met AmCAT. Meermaals geraadpleegd via http://vanatteveldt.com/wp-content/uploads/amcatbook.pdf
Van Schoor, D. (2013). Interpreter-mediated interviews of child witnesses and victims: status quaestionis. [pdf] Geraadpleegd op 8 januari via https://www.arts.kuleuven.be/tolkwetenschap/projecten/co_minor_in_quest…
UN Economic and Social Council (ECOSOC). (2005). UN Economic and Social Council 2005/20: Guidelines on Justice in Matters Involving Child Victims and Witnesses of Crime. [pdf]. Geraadpleegd op 6 januari 2016 via http://www.refworld.org/cgi-bin/texis/vtx/rwmain?docid=468922c92
WET op het gebruik der talen in gerechtszaken. Geraadpleegd op 8 januari via http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&…
WETBOEK VAN STRAFVORDERING - EERSTE BOEK. (Art. 8 tot en met 136ter) Geraadpleegd op 8 januari via http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&…
Overige bronnen
De Wiest, H. (2016). Maatschappijprijs van de Groep Humane Wetenschappen 2016 Voordracht OG Tolkwetenschap, KU Leuven, Campus Sint-Andries, Antwerpen [Word]
Vandaele, Ph. (2016) rechter Familie- en Jeugdrechtbank Antwerpen mondeling verkregen informatie tijdens het college Jeugdrecht
Van Dale online woordenboeken http://vowb.vandale.be.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/zoeken/zoeken.do
