De Duitstalige Gemeenschap van België, een voorbeeld voor ons land?

Gaëlle
Schelstraete

De Duitstalige Gemeenschap (DG) in België vormt “der Zucker im Kaffee, ein echtes kleines Plus für Belgien“. Dit kleine deel van ons land wordt echter soms vergeten. Niet helemaal Belgisch, met een taal die ons vreemd is. Het Duits als moedertaal, maar toch onderdeel van het Waals Gewest, waardoor het Frans er een belangrijke rol speelt. Hoe gaan de inwoners van de DG om met deze meertaligheid? Vormt dit kleine deel van ons land inderdaad een pluspunt? En zo ja, kan het dan dienen als voorbeeld voor ons land?

Omarmen de inwoners van de DG hun meertalige omgeving of vechten ze net voor meer aandacht voor hun moedertaal, het Duits? Borden in de openbare ruimte kunnen deze taalconflicten aan het licht brengen.

Afbeelding verwijderd.

In dit onderzoek kregen enkele inwoners van de DG borden voorgelegd met verschillende talencombinaties, zoals het voorbeeld hiernaast waarbij het Frans doorstreept is. Door hun vragen te stellen over de talen op het bord kwamen hun taalvoorkeuren en taalattitudes naar boven.   

Noord <-> zuid

Vervolgens werd onderzocht of er een verschil op te merken is tussen het noorden en het zuiden van de DG. Vorig onderzoek gaf aan dat het noorden meer naar het Frans georiënteerd is. Onderzoek naar borden in de openbare ruimte richt zich vooral op steden. Dit onderzoek verplaatste de focus van steden naar dorpen. Kelmis, in het noorden van de DG werd vergeleken met Büllingen en Bütgenbach in het zuiden.

Uit de resultaten bleek op het eerste zicht dat er een verschil is tussen de bevraagde inwoners van het noorden en het zuiden, zoals onderstaande grafieken tonen. Zo waren alle inwoners van het noorden (Kelmis) voor meertalige borden, terwijl meer dan de helft uit het zuiden (Büllingen en Bütgenbach) voor eentalige Duitse borden was.  

       Afbeelding verwijderd. Grafiek 1 Talige voorkeuren Kelmis     

Afbeelding verwijderd.Grafiek 2 Talige voorkeuren Büllingen & Bütgenbach

Meertaligheid als een rijkdom

Na doorvragen bleek echter dat het merendeel van de ondervraagden openstond voor meertalige borden, zowel in het noorden als in het zuiden van de DG. Ze stelden zich tolerant op voor verschillende talen en zagen meertaligheid als een rijkdom. Als redenen werden de nabijheid van Wallonië en Duitsland en het drietalige België aangehaald. In het zuiden speelde ook de toeristische factor een rol, de meeste toeristen zijn namelijk Vlamingen.

Er kan dus gesteld worden dat de respondenten, dan wel onbewust, een meertalig taallandschap verkiezen om economische factoren, ten eerste omwille van de toeristen en ten tweede door de nabijheid van Wallonië. Aan de andere kant werd het belang van begrip en verstaanbaarheid ook vaak aangehaald. Daarnaast was het voor sommige geïnterviewden ook om het even. Zij hadden nog nooit stilgestaan bij de verschillende talen in de openbare ruimte.

Minderheid

Uit het onderzoek bleek echter ook dat de respondenten zich een minderheid voelen in België. Ze krijgen het gevoel dat ze zich moeten aanpassen aan het Frans. De geïnterviewden gaven spontaan voorbeelden aan die de spanningen met het Frans duidelijk maakten. Zo zijn er supermarkten in de DG waar er uitsluitend Frans gesproken wordt en ontvangen de inwoners brieven die slechts in een taal, het Frans, zijn opgesteld.

Er is dus een kloof tussen een theoretisch sterk beschermde taal, die al 50 000 euro van de Europese Unie ter bescherming kreeg en de realiteit. In het SMiLE-rapport (Support for Minority Languages in Europe) staat de DG op de derde plaats qua sterke taal. En België wordt aangehaald als voorbeeld om taalconflicten op te lossen. Dat kan echter in twijfel getrokken worden omdat de inwoners van de DG zich een minderheid blijven voelen.

Gleichberechtigung

De DG streeft om die reden naar een ‘Gleichberechtigung’, wat betekent dat de inwoners gelijk behandeld willen worden als de andere taalgemeenschappen. Het Duits, als minderheidstaal in België, kan enkel sterk staan, als ze zichtbaar is in de openbare ruimte en deel is van de identiteit van haar sprekers.

De DG eist meer respect voor haar taal. Zo werden de federale regering, het parlement en ook het Waals Gewest, in een resolutie eind februari 2016, opgeroepen om tegen de minderheidspositie van de DG in te gaan. Ook Oliver Paasch, minister-president van de DG, streeft naar een ‘Gleichberechtigung’.

Brückefunktion

Kortom blinkt deze minderheid van België uit in hun meertaligheid. De inwoners van de DG hebben een groot aanpassingsvermogen en stelden begrip en respect voorop. Dankzij hun meertaligheid, krijgen de inwoners van de DG de “Funktion des Verstehens” of de “Brückefunktion”. Dat betekent dat de inwoners van de DG als brug tussen andere taalgemeenschappen optreden en het begrip vooropplaatsen. Een naamsverandering, zoals een geïnterviewde voorstelde, zou misschien geen slecht idee zijn, de Duitstalige-Vlaamstalige-Franstalige Gemeenschap. Dat vormt echter gewoon België, misschien moeten we dus allemaal een voorbeeld nemen aan deze kleine gemeenschap aan de rand van ons land en meertaligheid omarmen.

Bibliografie

 

Aiestaran, J, Cenoz, J., & Gorter, D. (2010). Multilingual cityscapes: Perceptions and Preferences of the Inhabitants of the City of Donostia-San Sebastian. In E. Shohamy, E. Ben-Rafael, & M. Barni (Eds.), Linguistic landscape in the city (pp. 219–234). Clevedon: Multilingual Matters. 

Baarda, B., Bakker, E., van der Hulst, V., Julsing, M., Fischer, T., van Vianen, R., & de Goede M. (2014). Basishandboek methoden en technieken. Groningen: Noordhoff Uitgevers B.V.

Baarda, D. & de Goede M. (2007). Basisboek Interviewen. Groningen: Noordhoff Uitgevers B.V.

Backhaus, P. (2006). Multilingualism in Tokyo: A look into the linguistic landscape. International Journal of Multilingualism, 3(1), 52-63. doi:10.1080/14790710608668385

Barni, M., & Bagna, C. (2015). The critical turn in LL, new methodologies and new items in LL. Linguistic Landscape, 1(1/2). doi :  10.1075/ll.1.1/2.01bar

Blackwood, R. J. (2011). The linguistic landscape of Brittany and Corsica: A comparative study of the presence of France’s regional languages in the public space. Journal of French Language Studies, 21(2), 111-130. doi:10.1017/S0959269510000281

Blackwood, R. J. (2011). The linguistic landscape of Brittany and Corsica: A comparative study of the presence of France's regional languages in the public space. Journal of French Language Studies, 2011, 21(2). doi: 10.1017/S0959269510000281

Blackwood, R., & Tufi, S. (2012). Policies vs non-policies: analysing regional languages and the national standard in the linguistic landscape of French and Italian Mediterranean cities. In D. Gorter, H.F. Marten & L. Van Mensel (Eds.), Minority languages in the linguistic landscape (pp. 109-126). London: Palgrave Macmillan

Blackwood, R., & Tufi, S. (2012). Policies vs non-policies: analysing regional languages and the national standard in the linguistic landscape of French and Italian Mediterranean cities. In D. Gorter, H.F. Marten & L. Van Mensel (Eds.), Minority languages in the linguistic landscape (pp. 109-126). London: Palgrave Macmillan

Blommaert, J. (2013). Ethnography, superdiversity and linguistic landscapes: chronicles of complexity. Bristol: Multilingual Matters

Born, J., & Dickgießer, S. (1989). Deutschsprachige Minderheiten. Ein Überblick über den Stand der Forschung für 27 Länder. Mannheim: Institut für deutsche Sprache.

Brüll, C. (2009). L'identité des Belges germanophones est une non-identité: Quelques réflexions à propos de publications récentes sur l'histoire de la Communauté germanophone de Belgique. Bijdragen tot de eigentijdse geschiedenis (21). Geraadpleegd via http://www.cegesoma.be/docs/media/chtp_beg/chtp_21/007_Chron_Brull.pdf

Cartrite, B. (2002). Contemporary ethnopolitical identity and the future of the Belgian state. Nationalism and Ethnic Politics, 8(3). doi: 10.1080/13537110208428669

Cools, S. (2016, 14 maart). Duitstalige Gemeenschap eist respect voor derde landstaal. De Standaard, p. 9

Coupland, N. (2012). Bilingualism on display: The framing of Welsh and English in Welsh public spaces. Language in Society, 41(1), 1-24. doi:10.1017/S0047404511000893

Curtin, M. L. (2009). Language on Display: Indexical Signs, Identities and the Linguistic Landscape of Taipei. In: Shohamy, E., & Gorter, D. Linguistic landscape: expanding the scenery (pp. 221-237). New York: Routledge

Custred, G. (2011). The Linguistic Consequences of Boundaries, Borderlands, and Frontiers. Journal of Borderlands Studies,26(3). doi: 10.1080/08865652.2011.675716

Dal Negro, S. (2009). Local policy modeling the linguistic landscape. In E. Shohamy & D. Gorter (Eds.), Linguistic landscape: Expanding the scenery. (pp. 206-2018). New York: Routledge.

Darquennes J. (2013). Language policy and planning in indigenous language minority settings in the EU. Revue française de linguistique appliquée, (2). Geraadpleegd via  http://www.cairn.info/revue-francaise-de-linguistique-appliquee-2013-2-…

Darquennes, J. (2006): „Duits als autochtone taal in België: een schets met aandacht voor onderzoeksdesiderata.“ In: Mededelingen van de Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis, p. 93-109

Darquennes, J. (2010). Language contact and language conflict in autochthonous language minority settings in the EU: A preliminary round-up of guiding principles and research desiderata. Multilingua 29. doi: 10.1515/mult.2010.016

Darquennes, J., & Nelde, P. (2006). GERMAN AS A LINGUA FRANCA. Annual Review of Applied Linguistics,(26). doi: 10.1017/S0267190506000043

Darte, A., Mertens, C., & Meyer, J. (2009). TAALLANDSCHAP EUPEN EN MALMEDY. (Ongepubliceerde paper). Namen: Université de Namur

DE BELGISCHE GRONDWET (2014). Geraadpleegd via http://www.senate.be/doc/const_nl.html

Deutschsprachigen Gemeinschaft Belgiens (2015): Kulturelle Identität. Geraadpleegd via http://www.dg.be/desktopdefault.aspx/tabid-2806/5350_read-34679/, Zugriff am 18.4.2012.

Dewulf J. (2009). "O liebes Land", "o Belgiens Erde": The Development of the German-Speaking Community in Belgium Reflected in the Light of the Flemish Struggle for Autonomy. German Studies Review, 32(1), 65-81. Geraadpleegd via http://www.jstor.org/stable/27668656

DGStat (2014). Die DG in Zahlen

Du Plessis, T. (2011). Language visibility and language removal: A South African case study in linguistic landscape change. Communicatio, 37(2). doi:10.1080/02500164.2011.604170

du Plessis, T. (2012). The role of language policy in linguistic landscape changes in a rural area of the Free State Province of South Africa. Language Matters: Studies in the Languages of Africa, 43(2). doi: 10.1080/10228192.2012.741098

Euromosaic (s.d.). List by languages. Geraadpleegd op 31 oktober 215 via http://www.uoc.edu/euromosaic/web/homean/index1.html

Europa.eu (2016, 15 januari). EU-bestuur: personeel, talen, vestigingsplaatsen. Geraadpleegd via http://europa.eu/about-eu/facts-figures/administration/index_nl.htm

Europese Commissie (1996). Euromosaic: the production and reproduction of the minority language groups in the European Union. Geraadpleegd via http://bookshop.europa.eu/is-bin/INTERSHOP.enfinity/WFS/EU-Bookshop-Sit…

Europese Commissie (2015). Regional and minority languages. Geraadpleegd via http://ec.europa.eu/languages/policy/linguistic-diversity/regional-mino…

Extra, G., Yağmur, K. (2011). Urban multilingualism in Europe: Mapping linguistic diversity in multicultural cities. Journal of Pragmatics, 43(5), 1173-1184. doi:10.1016/j.pragma.2010.10.007

Forsa, Gesellschaft für Sozialforschung und statistische Analysen (2014, 29 oktober). demoskopischen Befragung für die Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens, Ergebnisse einer Befragung für das Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft Belgiens.

Garvin, R. T. (2010). Repsonses to the Linguistic Landscape in Memphis, Tennessee: an Urban Space in Transition. In E. Shohamy, E. Ben-Rafael, & M. Barni (Eds.), Linguistic landscape in the city (pp. 252–274). Clevedon: Multilingual Matters. 

Goethe Institut (2010). Statistische Erhebungen. Die Deutsche Sprache in der Welt. München: Goethe Institut. Geraadpleegd via https://www.goethe.de/resources/files/pdf19/5759818-STANDARD.pdf

Gorter, D. (2006). Introduction: The Study of the linguistic landscape as a new approach to multilingualism. International Journal of Multilingualism, 3(1), 1-3. doi:10.1080/14790710608668382

Gorter, D. (2013). Linguistic landscapes in a multilingual world. Annual Review Of Applied Linguistics, 33, 190-212. doi:10.1017/S0267190513000020

Grin, F., Moring, T. & al. (2002). SMiLE-Support for Minority Languages in Europe. Brussels, European Commission. Geraadpleegd via http://www.unige.ch/traduction-interpretation/recherches/groupes/elf/do…

Hall, R. B. (1999) National collective identity: social constructs and international systems. Columbia University Press. Geraadpleegd via http://www.researchgate.net/publication/49515936

Heller, M. (2000). Bilingualism and identity in the post-modern world. Estudios de Sociolingüística, 1(2), 9-24. Geraadpleegd via www.sociolinguistica.uvigo.es

Heller, M. (2003). Globalization, the new economy,and the commodification of language and identity. Journal of Sociolinguistics, 7(4). doi: 10.1111/j.1467-9841.2003.00238.x

Heller, M. (2008). Language and the nation-state: Challenges to sociolinguistic theory and practice. Journal of Sociolinguistics, 12(4). doi: 10.1111/j.1467-9841.2008.00373.x

Hippler, H.-J., & Schwarz, N. (1996): "Umfragen". In: H. Goebl & Nelde, P. et al. (Eds.), Kontaktlinguistik. Volume 1 (pp. 726- 733). Berlin/New York: de Gruyter,.

Huebner, T. (2006). Bangkok's Linguistic Landscapes: Environmental Print, Codemixing and Language Change. International Journal of Multilingualism, 3(1). doi: 10.1080/14790710608668384

Huebner, T. (2009). A framework for the linguistic analysis of linguistic landscapes. In E. Shohamy & D. Gorter (Eds.), Linguistic landscape: Expanding the scenery. (pp. 70-87). New York: Routledge.

Jacobs, P. (2016, 11 maart). Moresnet. Een pizzapunt geopolitiek. De Standaard (Bijlage Letteren), p.4-6

Janssens, R. (2015, November) Global City-Region Brussels: Language policy, language use and identity issues. Gastcollege voor de studenten van de master meertalige communicatie, KU Leuven, Brussel.

Jones, P., Griff B., Evans, J., Gibbs, H., & Hein, J.R. (2008). Exploring Space and Place With Walking Interviews. Journal of Research Practice 4(2). Geraadpleegd via http://jrp.icaap.org/index.php/jrp/article/view/150/161

Kern, R. (1996). Französisch-Deutsch. In H. Goebl, P. H. Nelde, Z. Starý & W. Wölck (Eds.), Kontaktlinguistik. Volume 2 (pp. 1130-1135). Berlin/New York: de Gruyter.

Kotze C.R., & du Plessis T. (2010). Language visibility in the Xhariep – a comparison of the linguistic landscape of three neighbouring towns. Language Matters: Studies in the Languages of Africa, 41(1). doi: 10.1080/10228192.2010.494682

Landry, R. and Bourhis, R.Y. (1997) Linguistic landscape and ethnolinguistic vitality: An empirical study. Journal of Language and Social Psychology, 16 (1), 23-49. doi:10.1177/0261927X970161002

Lecours, A. (2001). Political Institutions, Elites, and Territorial Identity Formation in Belgium. National Identities, 3(1). doi: 10.1080/14608940020028493

Lüdeking, R. (2016, 16 april). [conferentie] 43. Jahrestag des Belgischen Germanisten- und Deutschlehrerverbandes (BGDV). Eupen, Ministerium der Deutschsprachige Gemeinschaft.

Lündi G. (1996). Mehrsprachigkeit. In H. Goebl, P. H. Nelde, Z. Starý & W. Wölck (Eds.), Kontaktlinguistik. Volume .1 (pp. 233-244). Berlin/New York: de Gruyter.

Marten, H.F., Van Mensel, L., & Gorter, D. (2012). Studying minority languages in the linguistic landscape. In D. Gorter, H.F. Marten & L. Van Mensel (Eds.), Minority languages in the linguistic landscape (pp. 1-15). London: Palgrave Macmillan

Mathiak, R. (1993). Die rechtliche Stellung der Minderheiten in Belgien. In J. A. Frowein, R. Hofmann, & S. Oeter (Eds.). (1993). Das Minderheitenrecht europäischer Staaten. Teil 1 (pp. 1−61). Berlin/New York: Springer.

Mettewie, L., Lamarre, P., & Van Mensel, L. (2012). Clins d’oeil bilingues dans le paysage linguistique de Montréal et Bruxelles: Analyse et illustration de mécanismes parallèles. Linguistic landscapes, multilingualism and social chang

Milani T. M. (2014). Sexed signs – queering the scenery. International Journal of the Sociology of Language (228). doi: 10.1515/ijsl-2014-0011

Ministerium der Deutschsprachige Gemeinschaft, Fachbereich Kommunikation. (s.d.) Die Deutschsprachige Gemeinschaft. Das Kleine plus für Belgien

Ministerium der Deutschsprachige Gemeinschaft. (2009) Belgien und die Deutschsprachige Gemeinschaft – in Kürze.

Ministerium der Deutschsprachige Gemeinschaft. (s.d.) Die Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens

Moriarty, M. (2014). Contesting language ideologies in the linguistic landscape of an Irish tourist town. International Journal of Bilingualism, 18(5). doi:10.1177/1367006913484209

Muth, S. (2014). Linguistic landscapes on the other side of the border: signs, language and the construction of cultural identity in Transnistria. International Journal of the Sociology of Language,(,227). doi: 10.1515/ijsl-2013-0086

Nelde, P. H. (1979). Zur volkssprachlichen Situation in einer germanisch-romanischen Übergangszone. In P. H. Nelde, (Ed.), Deutsch als Muttersprache in Belgien: Forschungsberichte zur Gegenwartslage (Vol. 5). (pp. 67-84). Wiesbaden: Steiner Franz Verlag.

Nelde, P. H. (1988). SPRACHKONFLIKTFORSCHTUNG. Folia Linguistica, 22(1-2). doi: http://dx.doi.org/10.1515/flin.1988.22.1-2.73

Nelde, P., & Darquennes, J. (2002). German in Belgium: Linguistic Variation from a Contact Linguistic Point of View. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 23(1-2). doi: 10.1080/01434630208666455

Ostbelgien Direkt. (2014, 29 augustus). Teils verregneter Sommer hat Tourismus in Ostbelgien wenig geschadet. Geraadpleegd via http://ostbelgiendirekt.be/teils-verregneter-sommer-hat-tourismus-in-os…

Paasch, O. (2016, 16 april). [conferentie] 43. Jahrestag des Belgischen Germanisten- und Deutschlehrerverbandes (BGDV), Eupen, Ministerium der Deutschsprachige Gemeinschaft.

Parlement der Deutschsprachigen Gemeinschaft. (2014). Die Deutschsprachige Gemeinschaft und ihr Parlement

Pietikäinen, S., Huss, L., Laihiala-Kankainen S., Aikio-Puoskari, U., & Lane, P. (2010) Regulating Multilingualism in the North Calotte: The Case of Kven, Meänkieli and Sámi Languages, Acta Borealia, 27(1). doi: 10.1080/08003831.2010.486923

Pietikäinen, S., Lane, P., Salo, H., & Laihiala-Kankainen, S. (2011). Frozen Actions in the Arctic Linguistic Landscape: A Nexus Analysis of Language Processes in Visual Space. International Journal of Multilingualism, 8(4). doi:10.1080/14790718.2011.555553

Porst, R. (1996) Fragebogenerstellung. In: H. Goebl & Peter N.H. et al. (Eds.), Kontaktlinguistik. Band 1 (pp.737-744). Berlin/New York: de Gruyter,.

Portaal Belgische Overheid (2012). België, een federale staat. Geraadpleegd via http://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/federale_staat/

Quadflieg, P. M. (2016, 16 april). Die DG – Identitätsstiftung im „Belgien zu viert“, Sprache, Kultur und Geschichte als Säulen der Identität in Ostbelgien. [Vortrag Belgischer Germanistenverband]

Raad van Europa (1992). The European charter for regional or minority languages. Geraadpleegd via http://conventions.coe.int/treaty/en/Treaties/Html/148.htm

Rasinger, S.M. (2014). Linguistic landscapes in Southern Carinthia (Austria). Journal of Multilingual and Multicultural Development, 35(6). doi:10.1080/01434632.2014.889142

Reershemius, G. (2011). Reconstructing the past? Low German and the creating of regional identity in public language display. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 32(1), 33-54. doi:10.1080/01434632.2010.536238

Reh, M. (2004). Multilingual writing: A reader-oriented typology - With examples from Lira Municipality (Uganda). International Journal of the Sociology of Language, 170, 1-41. doi 10.1515/ijsl.2004.2004.170.1,

Riehl C. M. (2007). Varietätengebrauch und Varietätenkontakt in Südtirol und Ostbelgien. Linguistik online, 32(3). Geraadpleegd via http://www.linguistik-online.de/32_07/riehl.html

Salo, H. (2012). Using linguistic landscape to examine the visibility of Sámi languages in the North Calotte. In D. Gorter, H.F. Marten & L. Van Mensel (Eds.), Minority languages in the linguistic landscape (pp. 243-259). London: Palgrave Macmillan

San Martin, G. (2011, 25 april). Viola calaminaria (Plumbaginaceae) on a calaminarian grassland. Geraadpleegd via https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Viola_calaminaria_20110425_0746…

Schelstraete, G. (2014). Het taallandschap van minderheidstalen in Europa (Ongepubliceerde bachelorproef). KU Leuven, Leuven, België.

Scollon, R., & Scollon-Wong, S. (2003). Discourses in place. London: Routledge.

Shohamy, A., & Ben-Rafael, E. (2015).  Introduction Linguistic Landscape A new Journal. Linguistic Landscape, 1(1/2). doi : 10.1075/ll.1.1.001int

Spolsky, B. (2009). Prolegomena to a sociolinguistic theory of public sphere. In E. Shohamy & D. Gorter (Eds.), Linguistic landscape: Expanding the scenery (pp. 25-39). New York: Routledge

Statistics Belgium (2015, 2 juli). België 2015 : 11.209.044. [persbericht]. Geraadpleegd via: inwonershttp://statbel.fgov.be/nl/binaries/PB-Bevolking%201%20januari%202015_v2…

Stroud, C., & Jegels, D. (2014) Semiotic landscapes and mobile narrations of place: Performing the local. International Journal of the Sociology of Language (228). doi: 10.1515/ijsl-2014-0010

Taylor - Leech, K.J. (2012). Language Choice as an Index of Identity: Linguistic Landscape in Dili, Timor-Leste. International Journal of Multilingualism, 9(1). doi:10.1080/14790718.2011.583654

Trumper-Hecht, N. (2009). Constructing national identity in mixed cities in Israel. In: Shohamy, E., & Gorter, D. Linguistic landscape: expanding the scenery (pp. 238-252). New York: Routledge

Trumper-Hecht, N. (2010). Linguistic landscape in mixed cities in Israel from the perspective of “walkers”: The case of Arabic. In E. Shohamy, E. Ben-Rafael, & M. Barni (Eds.), Linguistic landscape in the city (pp. 235–251). Clevedon: Multilingual Matters.

United Nations (s.d.). Official Languages. Geraadpleegd via http://www.un.org/en/sections/about-un/official-languages/

Van Mensel, L. (2014). LANGUAGE LABELS, LANGUAGE PRACTICES, A multiple case study of parents with children enrolled in Dutch-medium education in Brussels (Dissertatie). Universiteit van Namen, Namen, België

Van Mensel, L., & Darquennes, J. (2012). All is quiet on the eastern front? Language contact along the French-German language border in Belgium. In D. Gorter, H.F. Marten & L. Van Mensel (Eds.), Minority languages in the linguistic landscape. (pp. 164-180). London: Palgrave Macmillan

Van Mensel, L., Vandenbroucke, M., & Blackwood, R. (2016). Linguistic Landscapes (ongepubliceerde bron).

Vanden Boer, A. (2009). Does Belgium’s language policy concerning German fit the population’s needs?. The Annual of language & politics and Politics of identity (3). Geraadpleegd via www.ceeol.com

Vanden Boer, A. (2011). Sprachkonfliktforschung in Sprachkontaktgebieten: Die öffentliche Meinung zu Aspekten der Position der deutschsprachigen Belgier im belgischen föderalen System. (doctoraatscriptie). Namen: Université de Namur.

Verdoodt, A. (1979). Sprachsoziologischer Abriss der Lage der deutschsprachigen Belgier. In P. H. Nelde, (Ed.), Deutsch als Muttersprache in Belgien: Forschungsberichte zur Gegenwartslage (Vol. 5). (pp. 63-65). Wiesbaden: Steiner Franz Verlag.

Verhiest, G. (2015a) Die Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens als Sprachlandschaft: Eine Analyse der öffentlichen Schriftlichkeit in Eupen und Sankt Vith. (Onderzoekstaak postgraduaat). Gent: Universiteit Gent

Verhiest, G. (2015b). Die Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens als visuelle Sprachlandschaft. Germanistische Mitteilungen, 41 (2). 

Vogl, U., & Hüning, M. (2010). One Nation, One Language? The Case of Belgium. Dutch crossing, 34(3). doi: 10.1179/030965610X12820418688570

Wenselaer, S. (2008). De laatste Belgen: een geschiedenis van de Oostkantons. Antwerpen Meulenhoff/Manteau

Wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken (1966). Geraadpleegd via: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&…

Zabrodskaja, A. (2014). Tallinn: monolingual from above and multilingual from below. International Journal of the Sociology of Language (228). doi: 10.1515/ijsl-2014-0007

Zabrodskaja, A., & Milani, T. M. (2014). Signs in context: Multilingual and multimodal texts in semiotic space. International Journal of the Sociology of Language(228). doi: 10.1515/ijsl-2014-0002

Zöllner O. (2012). Die "letzten Belgier" sprechen Deutsch. Manifestationen kollektiver Identität in den belgischen Ostkantonen – ein Forschungstagebuch. Geraadpleegd via http://www.research-worldwide.de/belgium.html

Download scriptie (2.56 MB)
Universiteit of Hogeschool
KU Leuven
Thesis jaar
2016
Promotor(en)
Luk Van Mensel