Knibbel knabbel knuisje, wie gebruikt er in jouw huisje? Onderzoek naar de effectiviteit van de MaPa-box in het OCJ Brugge

Een informatief gesprek voeren met een kind is geen makkelijke opgave, zeker niet als dit kind zich bevindt in een verontrustende opvoedingssituatie (VOS). Binnen de Ondersteuningscentra Jeugdzorg (OCJ’s) moeten diverse methodieken soelaas bieden. Helaas is er geen éénduidige werkwijze die voor elke probleemsituatie geschikt is. Het Medisch Sociaal Opvang Centrum (MSOC) VlaamsBrabant richt zich met de MaPa-box op kinderen met ouderlijk druggebruik. Het betreft hier vooral kinderen van kleuter- en lagere schoolleeftijd. MaPa verwijst naar het onderwerp van de gesprekken met deze doelgroep, namelijk de druggebruikende ‘ma’ en ‘pa’. Hierbij gaat het zowel over alcohol als drugs. Met deze methodiek tracht men beter in te spelen op de belevingswereld van deze kinderen. Ook moet de communicatie vereenvoudigd worden tussen de hulpverlener en het kind. Bovenal kan de box bijdragen tot een concretisering van het druggebruik van de ouders en de gewaarwording hiervan bij hun kinderen. Doorheen deze bachelorproef deed ik onderzoek naar de effectiviteit van de MaPa-box binnen het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg Brugge. Om een antwoord te vinden op de vraag in welke mate de MaPa-box bruikbaar is voor consulenten van het OCJ Brugge baseerde ik mij op verschillende factoren. Ten eerste legde ik de visie van de werking van het OCJ naast de visie achter de MaPa-box. Het uitgangspunt van het MaPa-project, waar de MaPa-box deel van uitmaakt, is dat een druggebruikende ouder niet per se een slechte ouder hoeft te zijn. Dit sluit aan bij de krachtgerichte en oplossingsgerichte visie van het OCJ, waarbij men op zoek gaat naar de krachten bij de ouders en uitzonderingen op de problemen. Het feit dat de MaPabox ook uitgaat van de krachtgerichte visie komt volgens mij de effectiviteit van de box binnen het OCJ zeker ten goede. De consulenten zijn immers al vertrouwd met deze aanpak en het zorgt voor een uniformiteit binnen de organisatie. Vervolgens ging ik in gesprek met een bevoorrechte getuige. Hieruit kan ik besluiten dat zij, ondanks enkele twijfels, overtuigd is van de werkzaamheid van de box. Daarnaast is uit mijn bevraging bij de consulenten van het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg te Brugge gebleken dat zij wel degelijk vraag hebben naar handvaten en tools om rond het thema ‘druggebruikende ouders’ in gesprek te gaan met kinderen. Ik heb het gevoel dat de verwachtingen die zij hebben ten aanzien van de MaPa-box veelal zijn ingelost, en de knelpunten die zij nu ervaren in gesprekken met kinderen grotendeels kunnen weggewerkt worden door het gebruik van de MaPa-box. De box bevat immers achtergrondinformatie om zowel met de ouders als met de kinderen in gesprek te gaan over de verslaving. Het zakje met attributen zorgt ervoor dat je het druggebruik van de ouders kan concretiseren en een inschatting kan maken van wat het kind weet en herkent. Dit gebeurt op een visuele manier, waardoor je als hulpverlener geen specifieke termen hoeft te hanteren. Ondanks het feit dat ik een onbekend persoon ben voor de kinderen en het om een moeilijk onderwerp gaat, deelden de kinderen behoorlijk vlot én veel informatie mee. Dit overtuigde mij dat de box zeker geschikt is om op een laagdrempelige manier dit onderwerp te bespreken met kinderen. Met deze informatie in mijn achterhoofd testte ik de effectiviteit van de MaPa-box uit door met verschillende kinderen van druggebruikkende ouders in gesprek te gaan met deze box. Ik nam de MaPa-box in originele staat onder de loep, maar doorheen mijn onderzoek deed ik enkele aanpassingen en voegde ik attributen toe. De meerderheid van de minpunten van de MaPa-box kunnen opgevangen worden door de creativiteit van de consulent. De MaPa-box beschikt uiteraard over een basismethodiek, maar het succes van de box hangt voor een groot deel af van de eigen invulling. Dankzij dit dynamische aspect, is de box bruikbaar bij zeer uiteenlopende situaties.   

Bovenstaande aspecten en mijn eigen ervaringen met de MaPa-box brengen mij tot volgend algemeen besluit: mits enkele aanpassing is de MaPa-box een geschikte methodiek om binnen het OCJ in gesprek te gaan met kinderen van druggebruikende ouders. Mijn gesprekken met de MaPabox vonden enkel plaats in het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg Brugge, desondanks ben ik ervan overtuigd dat mijn advies geldt voor alle OCJ’s in Vlaanderen. De consulenten in de verschillende OCJ’s hebben immers dezelfde functieomschrijving en werken met dezelfde doelgroep.