Op welke manier kunnen ervaringsdeskundigen betrokken worden bij de werking van een psychoseafdeling?

Naomi Vincke
Persbericht

Ervaringsdeskundigheid op een psychoseafdeling: een kwetsbare weg naar hoop.

Ervaringsdeskundigheid op een psychoseafdeling: een kwetsbare weg naar hoop.

                                                                                      Geschreven door Naomi Vincke.

Herstel is een proces, een manier van leven, een attitude en een manier waarop men de dagelijkse uitdagingen aanpakt. Het is geen perfect lineair proces. Het verloopt soms grillig en wij verliezen de moed, glijden terug en starten opnieuw. De nood is de uitdagingen van de ziekte tegemoet te treden en opnieuw een gewaardeerd integriteitgevoel en doel te vestigen binnen en voorbij de grenzen van de ziekte; het verlangen is te leven, te werken en lief te hebben in een gemeenschap, waarin men een significante bijdrage levert (Knooren, 2010, p.57).

Ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg, een recent fenomeen? Een kleine duik in de geschiedenis toont aan dat er reeds een lange aanloop werd genomen. Vanuit beperkt onderzoek, bestaande uit een literatuurstudie, een digitale bevraging via mail en gesprekken met bevoorrechte getuigen, verdiepte ik me in het thema ervaringsdeskundigheid. Meer specifiek onderzocht ik op welke manier ervaringsdeskundigen betrokken kunnen worden bij de werking van een psychoseafdeling.

Wanneer een ziekenhuis met ervaringsdeskundigen wil werken, zal er in de voorbereiding daarvan op verschillende niveaus met heel wat factoren rekening gehouden moeten worden om de slaagkansen te vergroten. Nadat het ziekenhuis voorbereid werd op het installeren van een ervaringswerking, kunnen zij een ervaringsdeskundige selecteren om op de afdeling aan te slag te gaan. Bij de screening dienen ze verschillende elementen in hun achterhoofd houden. Het zal vervolgens een vereiste zijn dat het ziekenhuis de nodige ondersteuning kan bieden, zowel intern als extern. We werken met een doelgroep die zeer stressgevoelig is en waarbij we herval niet kunnen uitsluiten.

Wanneer het voor een ziekenhuis (nog) niet mogelijk is om zowel op financieel als beleidsmatig vlak te (willen) blijven investeren in die omkadering, zou ik het (nog) niet aanraden om een ervaringswerking op te starten. Ik vind het belangrijk om te blijven onthouden dat we met mensen werken. Mensen die bovendien een grote kwetsbaarheid met zich meedragen. Zowel naar de ervaringsdeskundigen, de doelgroep als het team, lijkt het me zeer belangrijk om vanuit succeservaringen te kunnen werken. Succeservaringen komen er uiteraard maar met vallen en opstaan. Pas door te willen leren uit fouten en de werking gaandeweg bij te sturen, is het mogelijk om succesvol op te staan. Bovendien hoeft de meerwaarde van het werken met ervaringsdeskundigen op geen enkele manier afbreuk te doen aan de waarde en het belang van het reeds bestaande multidisciplinair team. Levenslang en levensbreed willen leren, is een houding die alle betrokkenen idealiter aannemen.

Bij het schrijven van deze bachelorproef nam ik zelf een vrij waarderende houding aan ten opzichte van het idee om ervaringsdeskundigen op een psychoseafdeling in te schakelen. Op verschillende momenten kwam in de bachelorproef aan bod op welke manier zij de teamwerking in functie van de patiënt kunnen versterken. Wat voor mij het sterkst naar voren kwam, waren hun mogelijkheden om hoop en perspectief te bieden. Gewoon al door hun aanwezigheid op de afdeling kunnen patiënten even voorzichtig wegdromen en een stiekeme blik werpen op het feit dat het uitbouwen van een leven met een kwetsbaarheid, mits eventuele aanpassingen, mogelijk is.

Ik ben me ervan bewust dat deze bachelorproef onderzoeksmatig niet de sterkste zal zijn. Gezien de beperkte tijdspanne tijdens een stageperiode waarin ik dit werk diende af te werken, moest ik mijn wensen en ideeën tot mijn eigen frustratie sterk inperken. Indien ik dit onderzoek opnieuw zou doen, zou ik het fijn vinden om me zowel in het binnen- als buitenland meer evidence based te verdiepen, waardoor het onderzoek een groter draagvlak krijgt. Graag zou ik ook met meerdere ervaringsdeskundigen in gesprek gaan. Mijn eigen onderzoek zie ik bijgevolg voornamelijk als een boeiende opstart voor verder gericht en meer diepgaand onderzoek. Dat alles hoeft geen afbreuk te doen aan mijn huidig werk. De sterkte van deze bachelorproef is voornamelijk de aanzet tot (zelf)reflectie en het geven van de mogelijkheid om bepaalde ideeën vanuit een ander perspectief te bekijken. Voor iemand die er zich verder in wil verdiepen, is het een werk dat heel wat informatie, met de nodige eigen reflecties, samenbrengt. Hierbij spreek ik zowel de organisaties, de ervaringsdeskundigen, de hulpverleners, de begeleiding en de mens achter ieder van hen aan.

Dat alles in acht genomen, blijf ik sterk geloven in de meerwaarde van het betrekken van ervaringsdeskundigen op een psychoseafdeling. Zowel de ervaringsdeskundige zelf als de patiëntengroep waarin hij wordt ingeschakeld, dragen een grote kwetsbaarheid met zich mee. Wat voorop staat, is oog hebben voor die kwetsbaarheid en er zorg  voor dragen, maar met een sterk geloof in de intrinsieke mogelijkheden en dromen van ieder individu. Bovenstaand citaat illustreert  bijgevolg zowel de motivatie als de eindconclusie van mijn bachelorproef.

 

Referentielijst  

Deze refentielijst werd afgesloten op 29 mei 2016.

Knooren, J. (2010). Hoe scholing in ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid bijdraagt aan empowerment van mensen met een ggz-problematiek en hun naasten: Analyse van een onderwijspraktijk van Fontys Hogeschool Sociale Studies in het licht van het empowermentparadigma. In T.  Van Regenmortel (Red.), Empowerment en participatie van kwetsbare burgers: Ervaringskennis als kracht (Dl. 2, pp. 46-65). Amsterdam: SWP.

 

 

Bibliografie

Referentielijst

Deze refentielijst werd afgesloten op 29 mei 2016.

1) Persoonlijke communicatie

K. Braeckers, persoonlijke communicatie, 23 maart 2016

D. De Muyter, persoonlijke communicatie, 10 mei 2016

B. Hendrickx, persoonlijke communicatie, 18 april 2016

I. Lammerant, persoonlijke communicatie, 14 april 2016

B. Segers, persoonlijke communicatie, 20 april 2016

J. Van den Steen, persoonlijke communicatie, 8 april 2016

W. Van Snick, persoonlijke communicatie, 8 april 2016

D. Van Werde, persoonlijke communicatie, 13 april 2016
 

2) Publicaties
Bartelink, C. (2013). Wat werkt: Oplossingsgerichte therapie?  Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. Geraadpleegd via: http://www.nji.nl/nl/Download-NJi/%28311053%29-nji-dossierDownloads-Wat…

Becher, K., & Vandenbroeck, P. (2014). Consultatieronde met betrekking tot de operationalisering van ervaringsdeskundigheid in de GGZ  [ontuitgegeven onderzoeksrapport]. Herverlee: Vlaams
Patiëntenplatform
vzw

Braekers, K. (z.j.). Het E-Forum [Onuitgegeven intern document]. Leuven: UPC KU Leuven.

De Hert, M., Magiels, G., & Thys, E. (2000). Het geheim van de hersenchip. Berchem: Epo vzw.

De Rouck, B. (2012). Psychose zeker begrijpen. Leuven: Davidfonds.

Degraeve, G. (2005). Pre-therapie: eerste hulp bij aangaan van contact. Tijdschrift voor Psychiatrie, 47(10), 701-705. Geraadpleegd via: http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/articles/articles_1417p…

Hendriksen-Favier, A., Nijnens, K., & van Rooijen, S. (2012). Handreiking voor de implementatie van herstelondersteunende zorg in de ggz. Utrecht: Trimbos-instituut.

Houdart, B. (z.j.). Vorminsaanbod: Aan de slag met ervaringsdeskundigheid in de geestelijke gezondheids- of verslavingszorg [Folder]. Geraadpleegd via: file:///C:/Users/IDC/Downloads/flyer%20ED%202014-15.pdf

Kabbedijk, A. (2010, januari). "Ik ben niet mijn stoornis, ik kies ervoor te werken aan mijn herstel". Sociale psychiatrie, 29(92), 13-20. Geraadpleegd via http://www.venvn-spv.nl/vakblad/sppdf/sp92/sp92-hoofd02.pdf

Keymolen, S. & Casselman, J. (2007). Uitkomstenmanagement in de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen deel 3: Meten van uitkomsten van behandeling in de geestelijke gezondheidszorg. Literatuurstudie 2007. Gent: Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid. Geraadpleegd via: http://www.vvgg.be/media/docs/Uitkomstenmetingen/VVGG_UM_deel3.pdf

Knooren, J. (2010). Hoe scholing in ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid bijdraagt aan empowerment van mensen met een ggz-problematiek en hun naasten: Analyse van een onderwijspraktijk van Fontys Hogeschool Sociale Studies in het licht van het empowermentparadigma. In T.  Van Regenmortel (Red.), Empowerment en participatie van kwetsbare burgers: Ervaringskennis als kracht (Dl. 2, pp. 46-65). Amsterdam: SWP.

Meijer, A. (2010). Cliëntenparticipatie in de ggz tegen het licht van empowerment: een lange weg in de geschiedenis. In T.  Van Regenmortel (Red.), Empowerment en participatie van kwetsbare burgers: Ervaringskennis als kracht (Dl. 1, pp. 21-45). Amsterdam: SWP.

Mönnink, H. de (2009). De gereedschapskist van de maatschappelijk werker: cliëntgericht multimethodisch maatschappelijk werk. Maarssen: Elsevier.

Nevid, J., Rathus, S., & Greene, B. (2012). Psychiatrie: een inleiding. (E. Hoencamp, J. Haffmans, & J. Van Loon, Vert.). Amsterdam: Pearson Benelux BV.

Prouty, D., Van Werde, D., & Pörtner, M. (2001). Pre-Therapie: Cliëntgericht werken met ernstig contactgestoorde mensen. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg.

Sap, H., & Braeckman, L. (2014). Psychopathologie [cursus]. Gent: Arteveldehogeschool Bachelor in het sociaal werk.

Schoenmakers, Y., & Van Biezen, M.  (2013, september). Geestelijke gezondheid en stigmatisering: een korte inleiding op basis van literatuur  [onuitgegeven onderzoeksrapport]. Leiden: Stichting Zon. Geraadpleegd via: https://zonzh.files.wordpress.com/2014/02/geestelijke-gezondheid-en-sti…

Tan, N., & Van Os, J. (2014, maart). Schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen in de DSM-5. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56(3), 167-172. Geraadpleegd via: http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/articles/56-2014-3-arti…

Van Bakel, M., et al. (2013). Ervaringsdeskundigheid: beroepscompetentieprofiel. Zwolle: Epos Press Geraadpleegd via: http://www.ggznederland.nl/uploads/assets/GGZ_ERVARINGSDESKUNDIGHEID.pdf

Van Der Heijden, J., Van Noppen, C., & Van Lanen, M. (2011, oktober). Ervaringsdeskundigheid is geen beroep op zich: Inzet en integratie van ervaringsdeskundigheid in de ggz. Sozio, 102, 36-39. Geraadpleegd via: http://www.martijnvanlanen.nl/Artikelen/ArtikelvanLanenSoziO102.pdf

Vansteenkiste, T. et al. (z.j.). Rapport van de OGGPA-werkgroep Ervaringsdeskundigheid [onuitgegeven onderzoeksrapport]. Antwerpen: OGGPA vzw. Geraadpleegd via: rhttp://www.oggpa.be/?action=nieuws_detail&nieuws=226

Wampers, M., De Hert, M., & Peuskens, J. (2002). De (on)draaglijke lichtheid van preventie van schizofrene psychose. Mechelen: Kluwer.

 

Universiteit of Hogeschool
sociaal werk - maatschappelijk werk
Publicatiejaar
2016
Promotor(en)
Eva Heirbout
Kernwoorden
Share this on: