"Teambuilding onder de loep": signalen van burn-out?

Diana

De Koninck

Pauline De Sy

TEAMBUILDING ONDER DE LOEP : signalen van burn-out?

“Kan een tool ontwikkeld worden waarbij de signalen van werknemers, die naar boven komen tijdens creatieve sessies, omgezet worden naar een instrument ter preventie van burn-out?”

Door Diana De Koninck en Pauline De Sy, O.l.v. Els Peters – Promotor

PXL HOGESCHOOL HASSELT - Bachelor na bachelor Creatieve Therapie

Burn-out komt steeds vaker voor in steeds meer beroepen, mede door een veranderend economisch klimaat. Een burn-out ervaren kan grote gevolgen hebben voor wie er mee te maken krijgt en vaak is het moeilijk om er mee naar buiten te komen. Tijd om de waarheid over burn-out onder ogen te zien; het vergt een emotionele tol van de werknemer en een een economische tol van het bedrijf. De vraag is kunnen we een burn-out te voorkomen?

Zaakvoerder van het Keramiekcentrum Limburg, bedreven in het aanbieden van creatieve workshops voor teambuildingsdagen, kreeg vanuit verschillende HR-verantwoordelijken van ondernemingen de vraag om meer doelstellingen te verbinden aan deze teambuildings. Zo ontstond de vraag :kunnen creatieve workshops bijdragen tot welzijn op de werkvloer en ingezet worden ter preventie van burn-out ? Hierop voortbordurend ontstond de uiteindelijke vraag die bij ons terecht kwam, kan er een tool ontwikkeld worden? Deze tool zou een instrument kunnen zijn dat aan personeelszaken relevante informatie biedt vanop werknemersniveau en mogelijke alarmsignalen opvangt en toont.

Met deze bachelor proef onderzoeken we de mogelijkheid van het ontwikkelen van een tool die burn-out kan detecteren aan de hand van signalen en gedrag van werknemers die naar boven komen tijdens creatieve sessies.

Om deze tool vorm te geven en een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van de huidige situatie hebben we via literatuurstudies onderzocht welk verband er reeds bestaat tussen deze drie spelers :beeldende therapie, bedrijven en preventie van burnout. Onze conclusie hieruit was; we betreden een niet verkend gebied. Beeldende therapie in samenwerking met bedrijven is nieuw. Een observatielijst om (teambuilding) groepen te oberveren tijdens creatieve sessies naar burn-out signalen was onbestaande.

Vanuit bestaande vragen- en observatielijsten hebben we een tool (observatielijst) ontwikkeld om het gedrag en de dynamiek van een groep tijdens een creatieve sessie te observeren en om problemen binnen de groep te detecteren. De opvolging van de gegevens die het instrument verschaft, kunnen een stap zijn naar het bevorderen van de groepssfeer en een eerste aanzet ter preventie van een burn-out bij werknemers en bedrijfsleiders.

Het uiteindelijke doel van het in beeld brengen van het gedrag en de samenwerking van een groep is een startpunt om communicatie tussen werknemers en werkgevers tot stand te brengen. Het veronderstelt een bereidheid om als bedrijf te reflecteren en met de resultaten aan de slag te gaan. Het ondersteuningsaanbod kan hierdoor worden aangepast aan de behoeften en noden van het individu en de groep door o.a. vervolgsessies vanuit beeldende therapie.

In de praktijk blijkt dat beeldende therapie op verschillende domeinen ondersteuning kan bieden. Misschien kan dit onderzoek ook aantonen dat beeldende therapie in preventie tegen burn-out een belangrijke rol kan spelen door het gebruik van deze tool, begeleiden van werknemers of het verder ontwikkelen van vervolgsessies bij risicogroepen.

Bibliografie

Bibliografie

Boeken

Dewulf,L.,&Vangronsveld,G.(2012).In Help!Mijn batterijen lopen leeg (p. 15).

LannooCampus.

Haeyen, S. (2011). In De verbindende kwaliteit van beeldende therapie (p. 14).

Antwerpen--‐ Apeldoorn: Garant Uitgevers.

Pool, G. (2004). In Handboek psychologische interventies bij chronisch--‐somatische

aandoeningen (pp.395--‐396). Koninklijke Van Gorcum b.v.

Schweizer, C. (2009).In Handboek beeldende therapie (p. 29). GA Houten: Bohn Stafleu

van Loghum.

Smeijsters,H.(2004). In Handboek muziektherapie (p.66). Bohn Stafleu van Loghum.

Smeijsters, H. (2008). In Handboek creatieve therapie (pp.48--‐49).Bussum: Utgeverij Coutinho.

Reekers, M. (2004). In Handboek: Team-enPersoonlijke Ontwikkelingsplannen

(p. 17).

Remmerswaal, J. (2006). In Handboek groepsdynamica: een inleiding op theorie

en praktijk (pp. 44--‐45, 141-‐143). Uitgeverij Nelissen Soest.

Remmerswaal, J. (2006). In Begeleiden van groepen (pp. 174-‐176, 197, 354-‐361, 368-‐369).

Bohn Stafleu van Loghum.

Artikels

Aalbers, S.(2010).Supervisie:een preventieve aanpak bij burnout. Opgeroepen

Op 6 januari 2016, van Aalbers:

http://www.aalbers.nu/pdf/eindwerkstuk%20supervisie%20een%20preventieve…

%20bij%20burnout%20door%20Sonja%20Aalbers%202010.pdf

Baron, M. (2011). Ik zie,ik zie,wat jij niet ziet!? Onderzoek naar de wetenschappelijke

kwaliteit van de BeeldElementen Observatielijst (BEO) voor diagnostische informatie

in patiënt schilderingen. Opgeroepen op 8 januari 2016,van Utrecht

University Repository: http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/196584

Boes, A.,& Meijer, J.(z.j.). Welbevinden en betrokkenheid.Opgeroepen op 12

Februari 2016, van Jenaplan:

http://www.jenaplan.nl/cms/upload/docs/welbevinden_&_betrokkenheid.pdf

Bosmans, V. (2002). UCL:Utrechtse Copinglijst.Opgeroepen op 8 januari 2016,

Van Wetenschappelijke Vereniging voor Gedrag en Gezondheid:

http://www.bsw.ugent.be/VVGP/UCL.pdf

Cantens, N. (2014). Organisatiestructuren en organisatieontwikkeling. Opgeroepen

Op 14 maart 2016, van Jongerenwelzijn:

https://wvg.vlaanderen.be/jongerenwelzijn/professionelen/assets/docs/pr…‐

voorzieningen/emk/ondersteuningsproject/thema‐5/organisatiestructuren‐230114druk.pdf

Claeys, L. (2009). Het perspectief van hulpverleners op beeldende therapie bij

depressieve stoornissen. Opgeroepen op 12 februari 2016, van Universiteitsbibliotheek Gent:

http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/393/033/RUG01‐001393033_2010_0001_AC.pdf

Damme, S. V. (2004). Checklist Individuele Spankracht (CIS) Opgeroepen op 8 januari

2016, van Wetenschappelijke Vereniging voor Gedrag en Gezondheid:

http://www.bsw.ugent.be/VVGP/ficheCIS.pdf

Fledderus, M. (2008). Acceptance and Commitment Therapy voor preventie

van psychische stoornissen envoor het versterken van psychologische flexibiliteit: een

randomized controlled trial.

Hansez , I., Mairiaux, P.,Firket,P., & Braeckman, L. (2010). Onderzoek naar burnout

bij de Belgische beroepsbevolking: samenvatting van het eindverslag. Onderzoeksrapport.

Leeuwen, P. v. (2012). De expressieanalyse van Kliphuis anno 2012. Bijlage 10 & 11.

Leiter, M.,&Maslach,C. (2015). Blijf burn-out de baas. Psyche & Brein 2, 50-55.

Muller, M., Firket, P., Braeckman, L., Mairiaux, P., & Hansez, I. (2013). Onderzoek

over Burn-out in Belgie:samenvatting. Opgeroepen op 12 februari 2016, van

Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg:

http://www.werk.belgie.be/moduleDefault.aspx?id=39576

Onderzoeksrapport Jeugd--‐Ambtenaar: Welbevinden. (2013). Opgeroepen op 12 februari

2016, van VVJ: https://www.vvj.be/beleid‐en‐praktijk/welbevinden

Prodia. (2015, januari 22). Algemeen Diagnostisch Protocol. 162‐175.

Swider, B., & Zimmermann, R. (2010). O burnout: A meta-analytic path model of personality,

job burnout, and work outcomes. Journal of Vocational Behavior ,487--‐506.

Schweizer, C. (2006). Verschil moet er zijn... : begeleiden en behandelen door de

Creatief therapeut en de 'creative agogisch werker'. Tijdschrift Vaktherapie,2, 28‐35.

Schaufeli, W., Taris, T., & Houtman, I. (2013). Burnout: de stand van zaken. Tijdschrift

voor arbeidsvraagstukken,241-257.

Smeijsters, H.(2001). Indicatiestelling voor creatieve therapie. Psychopraxis.

Ruysseveldt, J. V. (2006). Psychische vermoeidheid en plezier in het werk bij

Vlaamse werknemers. Tijdschrift voor arbeidsvraagstukken, 329.

Reenen, H.‐J. v. (2011). Burn‐out en de fysiologie van het stresssysteem.

Opgeroepen op 20 januari 2016,Van Lichaamsgerichte psychotherapie:

http://www.lichaamsgerichte-therapie.org/artikelen/scriptie%20burn-out…

Websites

Wat is de DDS. (z.j.). Opgeroepen op 8 januari 2016, van dedds.nl:

http://www.dedds.nl/wat‐is-de-dds.html

What is art therapy? (z.j.). Opgeroepen op 19 februari 2016, van The britisch association

of art therapists: http://www.baat.org/About‐Art-Therapy

Burnout test. (z.j.). Opgeroepen op 10 januari 2016, van Burn-out blog:

http://burned-out.nl/burnout‐test/

Cato. (z.j.). De ontwikkeling van groepen: verschillende perspectieven. Opgeroepen op 13 februari 2016, van InfoNu: http://mens‐en‐samenleving.infonu.nl/sociaal/48431‐de‐

ontwikkeling‐van‐groepen‐verschillende-perspectieven.html

Databank instrumenten. (z.j.). Opgeroepen op 12 januari 2016, van Nederlands

jeugdinstituut: http://www.nji.nl/nl/Databank/Databank‐Instrumenten/Center‐for‐

Epidemiological-Studies‐Depression‐Scale‐%28CES-D%29

De Vijf ontwikkelingstadia van Bruce W. Tuckman. (z.j.). Opgeroepen op 20 januari

2016, van TEAMontwikkeling:

http://www.teamontwikkeling.net/groepsdynamischetheorieen/ontwikkelings…

an.asp

Het observatieplan. (z.j.). Opgeroepen op 20 januari 2016, van Profi-leren:

http://www.profi-leren.nl/files/saw_dc23.pdf

Hoe werkt beeldende therapie? (z.j.). Opgeroepen op 15 maart 2016, van

Federatie Vaktherapeutische Beroepen: