Je herkent hen aan hun paraplu’s. Op zondagochtend overspoelen ze het bekendste park van Shanghai. Net zoals elke week is het weer huwelijksmarkt op People’s Square. Een honderdtal mannen en vrouwen gaan op zoek naar een huwelijkspartner voor ongehuwde meisjes en jongens. De maatschappij vindt dat de tijd dringt dus beslist men er iets aan te doen, daar op zondagmorgen in Shanghai.
Ongehuwde vrouwen van 27 jaar of ouder zijn geen uitzonderlijk fenomeen, niet bij ons en niet in China. Toch maakt men er vaak een probleem van en voelen mensen de drang om er een opmerking over te maken: “En, nog steeds geen lief?”. In China gaat men nog een stapje verder. Hoogopgeleide, ongehuwde vrouwen van om en bij de leeftijd van 27 jaar krijgen het label ‘shengnü 剩女’ of ‘leftover women’ opgespeld. Deze term werd verspreid door All-China Women’s Federation, de officiële vrouwenorganisatie van de overheid die als doel heeft de rechten en belangen van de Chinese vrouw te representeren en de gendergelijkheid te stimuleren. De term ‘leftover woman’ heeft desondanks eerder een negatieve bijklank in China. De vrouw in kwestie wordt afgeschilderd als te hoogopgeleid, te carrièregericht, te oud en te kieskeurig in de zoektocht naar een partner. Artikels zoals “Eight simple moves to escape the leftover women trap” zouden ervoor zorgen dat de vrouwen zich bewust werden van het probleem en dat het tijd werd om actief op zoek te gaan naar een huwelijkspartner.
Women hold up half the sky
“Women hold up half the sky” zei Mao Zedong, de jarenlange leider van de Chinese Communistische Partij. Hij streefde onder zijn bewind naar de gendergelijkheid. Na zijn dood werden de verschillen tussen man en vrouw opnieuw benadrukt. Samen met de economische hervormingen in China en de opendeurpolitiek (waarbij China zich openstelde naar het Westen), betekende dit dat de ‘correcte’ rol van de vrouw steeds meer aan bod kwam in de staatsgeleide media. De veranderende economische toestand van China motiveerde dus onrechtstreeks het ontstaan van het fenomeen ‘leftover women’.
De tegenstrijdige rol van de All-China Women’s Federation
Een bedenking die vaak bij bovenstaande problematiek naar boven komt, is het feit dat er in China meer jongens ten opzichte van meisjes geboren worden. Ook op huwbare leeftijd zijn er dus meer mannen dan vrouwen beschikbaar op de huwelijksmarkt. De echte leftovers in de Chinese maatschappij zijn dus de ‘leftover men’. Toch worden de zogenaamde ‘leftover men’ genegeerd door de overheid en wordt de aandacht op de ‘leftover women’ gevestigd. De All-China Women’s Federation speelt hierin een grote rol. De overheidsorganisatie heeft namelijk twee gezichten: enerzijds is zij de beschermer en verdediger van de rechten van de vrouw, anderzijds dient de All-China Women’s Federation als spreekbuis voor de Chinese Communistische Partij. Het is deze laatste functie die de tegenstrijdige rol van de federatie in dit verhaal blootlegt: de Partij komt op de eerste plaats en niet de Chinese vrouw. De organisatie die zou moeten meewerken aan een beleid dat gendergelijkheid stimuleert, verspreidde in plaats daarvan de neerbuigende term ‘leftover woman’ en duwde zo de ongehuwde vrouwen in een stereotiep hokje. De Chinese vrouwen werden aangeraden om snel te trouwen voor het te laat is en om geen al te hoge verwachtingen te hebben van een man. Als tegenreactie ontstonden er enkele nieuwe vrouwenorganisaties die niet verbonden waren aan de overheid.
“Are you the one?”
Eén van de opvallendste gevolgen van het ‘leftover’ fenomeen naast de huwelijksmarkten in de Chinese parken, is het populaire datingprogramma “If you are the one” (IYATO). In het programma staan 24 vrouwen tegenover één man. Na enkele spelrondes, beslissen de vrouwen of de man in het programma blijft en uiteindelijk met één van hen op date mag. De structuur van het programma maakt duidelijk dat de mannen zich als het ware in een voordeelpositie bevinden en de keuze hebben uit een groot aantal vrijgezelle vrouwen. Langs de andere kant zijn het wel de vrouwen die de keuze moeten maken of de man in het programma blijft of niet. Aan de hand van onderzoek wordt duidelijk dat het programma meer is dan ‘weer een nieuwe datingshow’. Het programma draait dan wel om het vinden van de perfecte match, toch wordt daarnaast ook aandacht geschonken aan – de door de Chinese Communistische Partij beschouwde – sociaaleconomische problemen zoals het fenomeen van de ‘leftover women’. Een programma zoals IYATO kon namelijk een oplossing bieden om deze vrouwen aan een partner te helpen. De show wordt dan ook gezien als een ‘dienst’ naar het volk toe.
Bij het schrijven van mijn thesis leek het alsof het fenomeen ‘leftover women’ stilletjes aan aan het uitsterven was. Bij mijn terugkeer naar Shanghai ontdekte ik dat niets minder waar is. Vrouwen voelen een enorme maatschappelijke druk om te trouwen en de bezorgde parapluhouders met de huwelijksaanbiedingen staan nog steeds elke zondag paraat. “Kan u naast Chinees ook Shanghainees?” vroeg één van de koppelaars. Ik antwoordde dat ik enkel algemeen Chinees spreek. “Oei, dan komt u niet in aanmerking voor mijn zoon.” En dan worden de vrouwen als veeleisend bestempeld, wel bedankt.
Angeloff, Tania. “Le féminisme en République Populaire de Chine: entre ruptures et continuités” In Revue Tiers Monde, Nr. 209. (2012): 89-106. Uitgegeven door Armand Colin. Geraadpleegd op 2 maart 2017, Google Scholar.
Bailey, Paul J. Women and Gender in Twentieth-Century China. Verenigd Koninkrijk: Palgrave Macmillan, 2012.
Cheng, Eileen J. “All-China Women’s Federation (ACWF)" in Encyclopædia Britannica, 24 Oct. 2014. Geraadpleegd op 2 maart 2017, Google Scholar.
Coontz, Stephanie. Marriage, a history: how love conquered marriage. VS: Viking Penguin, 2005. Geraadpleegd op 27 maart 2017, Google Books.
Croll, Elisabeth. Changing identities of Chinese women. Londen & New Jersey: Zed Books, Hong Kong: Hong Kong University Press, 1995.
Croll, Elisabeth. China’s new consumers: social development and domestic demand. VS, Canada: Routledge, 2006.
Croll, Elisabeth. The politics of marriage in contemporary China. Cambridge: Cambridge University Press, 1981.
Davis, Deborah en Wang, Feng, ed. Creating Wealth and Poverty in Postsocialist China. Verenigde Staten: Stanford University Press, 2009. Geraadpleegd op 5 mei 2017, Google Books.
Fincher, Leta Hong. Leftover women: the resurgence of gender inequality in China. Londen: Zed Books Ltd., 2014.
Fincher, Leta Hong. ‘China’s entrenched gender gap’ Cfr: http://www.w-t-w.org/en/wp-content/uploads/2013/05/Chinas-Entrenched-Ge…
Fincher Leta Hong. “China’s Feminist Five” In Dissent, Vol. 63, Nr. 4. (2016): 84-90. Uitgegeven door University of Pennsylvania Press. Geraadpleegd op 2 maart 2017.
Fong, Mei. “The Misconceived One-Child Policy Lives On” in Current History 115.782 (2016): 240-242. Geraadpleegd op 13 april 2017, Google Scholar.
Gelb Joyce en Palley Marian Lief. Women and Politics around the world: a comparative history and survey, volume 2. Santa Barbara, Denver, Oxford: ABC-Clio (2009). Geraadpleegd op 18 maart 2017, Google Books.
Hemminki, E., Wu, Z. en Viisainen K. “Illegal births and legal abortions – the case of China” in Reproductive Health (2005): 1-8. Uitgegeven door Biomed Central Ltd. Geraadpleegd op 8 april 2017, Google Scholar.
Hooper, Beverley. “Women in China: Mao v. Confucius” in Labour History, Nr. 29, Women at work. (1975): 132-145. Uitgegeven door Australian Society for the study of labour history, Inc. Geraadpleegd op 14 januari 2017, JSTOR.
Howell, Jude. “The Struggle for Survival: Prospects for the Women’s Federation in Post-Mao China” In World Development, Vol. 24, Nr. 1. (1996): 129-143. Uitgegeven door Elsevier Science Ltd. Geraadpleegd op 2 maart, Google Scholar.
Ji, Yingchun en Yeung, Wei-Jun Jean. “Heterogeneity in contemporary Chinese marriage” in Journal of Family Issues, Vol. 35, Nr. 12. (2014): 1662-1682. Uitgegeven door The Author(s). Geraadpleegd op 9 april 2017, Google Scholar. P. 1663
Kaufman, Joan. “The Global Women’s Movement and Chinese Women’s Rights” in Journal of Contemporary China, Vol. 21, Nr. 76. (2012): 585-602. Geraadpleegd op 9 maart 2017, Google Scholar.
Koo, Wan Ning. “Literature Review: “Leftover Women in the People’s Republic of China” from the selected works of Wan Ning Koo (2014). Geraadpleegd op 10 april 2017, Google Scholar.
Lake, Roseann. “All the shengnu ladies” in salon.com (2012)
Larson, Christina. “The startling plight of China’s leftover ladies.” In Foreign Policy, Nr. 193 (2012): 94-98. Uitgegeven door Washingtonpost. Newsweek Interactive, LLC. Geraadpleegd op 13 januari 2017, JSTOR.
“Leftover” and proud in The Economist (online)(2014). Uitgegeven door The Economist Newspaper NA, Inc. Geraadpleegd op 2 maart 2017, ProQuest Central.
Legge, James, trans. “The Li Ke (The Book of Rites) Part 1.”, in twee delen, in: Sacred Books of the East, deel xxvii (1-10) en xxviii (11-46), Oxford (At the Clarendon Press) 1885.
Li, Luzhou. “If you are the one: dating shows and feminist politics in contemporary China.” In International Journal of Cultural Studies, Vol. 18, Nr. 5 (2015): 519-535. Geraadpleegd op 17 januari 2017, Google Scholar.
Li, Xiaojiang en Zhang, Xiaodan. Creating a Space for Women: Women’s Studies in China in the 1980s. Signs. Vol. 20, Nr. 1 (1994): 137-151. Geraadpleegd op 18 maart 2017, JSTOR.
Murstein, Bernard I. Love, sex, and marriage through the ages. New York: Springer Publishing Company, 1974.
Ni, Ernest. “The Family in China” in Marriage and Family Living, Vol.16, Nr. 4, International Issue on the Family. (1954): 315-318. Uitgegeven door National Council on Family Relations. Geraadpleegd op 14 januari 2017, JSTOR.
Noboru, Niida. “Land reform and new marriage law in China.” In The Developing Economies, Vol. 2, Nr. 1. (1964): 3-15. Geraadpleegd op 22 december 2016, Google Scholar.
Palmer, Michael. “Transforming Family Law in Post-Deng China: Marriage, Divorce and Reproduction” in The China Quarterly, Nr 191, China’s Legal System: New Developments, New Challenges. (2007): 675-695. Uitgegeven door Cambridge University Press namens the School of Oriental and African Studies. Geraadpleegd op 7 november 2016, JSTOR.
Pimentel, Ellen Efron. “Just how I love thee?: Marital Relations in Urban China” in Journal of Marriage and Family, Vol. 62, Nr. 1 (2000): 32-47. Gepubliceerd door National Council on Family Relations. Geraadpleegd op 14 januari 2017, JSTOR.
Riley, Nancy E. “Interwoven Lives: Parents, Marriage, and Guanxi in China” in Journal of Marriage and Family, Vol. 56, Nr. 4. (1994): 791-803. Gepubliceerd door National Council on Family Relations. Geraadpleegd op 22 december 2016, JSTOR.
To, Sandy. China’s Leftover Women: Late Marriage among Professional Women and its consequences. Londen en New York: Routledge, 2015.
Tsimonis, Konstantinos. “Purpose and the adaptation of authoritatian institutions: the case of China’s state feminist organization.” in Journal of Chinese political science/Association of Chinese Political Studies (2015): 57-74. Geraadpleegd op 2 maart 2017, Google Scholar.
Tucker, Catherine en Van Hook, Jennifer. “Surplus Chinese Men: Demographic Determinants of the Sex Ratio at Marriageable Ages in China” in Population and Development Review, Vol. 39, Nr. 2. (2013): 209-229. Uitgegeven door Population Council. Geraadpleegd op 8 maart 2017, JSTOR.
Wallis, Cara. “Chinese Women in the Official Chinese Press: Discursive Constructions of Gender in Service to the State” in Westminster Papers in Communication and Culture, Vol. 3, Nr. 1. (2006): 94-108. Uitgegeven door University of Southern California. Geraadpleegd op 2 april 2017, Google Scholar.
Wang Huachun, Chen Jianfang, Zhao Lu en Zhou Yue. “Gender imbalance and “Urban Leftover women”” in Chinese Studies, Vol. 4. (2015): 127-130. Uitgegeven door Beijing Normal University. Geraadpleegd op 9 april 2017, Google Scholar.
Wanning, Sun. “From Poisonous Weeds to Endangered Species: Shenghuo TV, Media Ecology and Stability Maintenance.” In Journal of Current Chinese Affairs, Vol. 44, Nr. 2 (2015): 17-37. Geraadpleegd op 7 mei 2017, Google Scholar.
Wei Luo, Zhen Sun. “Are You the One? China's TV Dating Shows and the Sheng Nü’s Predicament” In Feminist Media studies, Vol. 15(2) (2015): 239-256. Geraadpleegd op 17 januari 2017, Google Scholar.
Widdowson, H.G. Discourse Analysis. Oxford: Oxford University Press, 2007.
Yang, Wen Shan en Yen, Pei Chih. “Single and Happier? A Comparative Study of Marital Status, Socioeconomic Security and Wellbeing of Women in Hong Kong and Taiwan” in The family and social change in Chinese societies, Vol. 35. (2013): 81-97. Geraadpleegd op 22 december 2016, Google Scholar.
Yu, Mandy. “Representations of ‘leftover women’ in the Hong Kong reality television show Bride Wannabes”. Geraadpleegd op 18 april 2017, Google Scholar.
Yuan Tien, H. “Age ate Marriage in the People’s Republic of China” in The China Quarterly, Nr. 93. (1983): 90-107. Gepubliceerd door Cambridge University Press namens the School of Oriental and African Studies. Geraadpleegd op 14 januari 2017, JSTOR.
Zheng, Jing. “Xiangqin Wave: A Close Look at Modern Chinese Dating Culture” in Academic Journal of Interdisciplinary Studies, Vol. 2, Nr. 9. (2013): 319-325. Geraadpleegd op 15 mei 2017, Google Scholar.
Chen Shenghua 陈胜华. “Jiangsu Weishi “feichengwurao” jiemu hexin jingzheng li tanxi” 江苏卫视《非诚勿扰》节目核心竞争力探析 (Een onderzoek naar de kerncompetitie van “If you are the one” van Jiangsu Television). Yang En Daxue 仰恩大学 (2014): 31-33.
Cheng Yu 程煜. “Weihe gudai shengnan shengnü shao?” 为何古代剩男剩女少? (Waarom zijn er minder leftover men en leftover women in de oude tijden?). Da Keji (baike xin shuo) 大科技(百科新说) (2013): 54-55.
Fang, Cai 蔡昉 en Wang, Du 都阳. “Wenhua dageming dui wuzhi ziben he renli ziben de pohuai” “文化大革命”对物质资本和人力资本的破坏 (Vernietigende effecten van de Culturele Revolutie op fysisch en menselijk kapitaal). Jingji xue (jikan) 经济学(季刊) (2003).
Ni, Ting 倪婷. “xin Zhongguo di yi ci “wu hao” jiating pingxuan huodong ji qi qishi” 新中国第一次“五好”家庭评选活动及其启示 (De eerste model familie activiteiten en de implicaties). Zhongguo fu yun中国妇运 (2016): 43-45.
Tian Xinyuan田心源 en Zhang Chuanwei 张传伟. “Zhonghua renmin gongheguo de jiehun nianling” 中华人民共和国的结婚年龄 (De huwelijksleeftijd in de Volksrepubliek China). Guowai Shehui Kexue 国外社会科学 (1983): 43-44.
Wang, Wenjing 王文静. “hunlian jiaoyou lei dianshi jiemu “fei cheng wu rao” cunzai wenti ji duice” 婚恋交友类电视节目《非诚勿扰》存在问题及对策 (De bestaande problemen van “if you are the one” op vlak van huwelijksprogramma’s en oplossingen). Hebei Daxue 河北大学 (2011).
Wang, Xi 王兮. “Dangdai qingnian hunlian jiazhiguan - - jiyu daxing jiaoyou lei jiemu “fei cheng wu rao” de neirong fenxi” 当代青年婚恋价值观——基于大型交友类节目《非诚勿扰》的内容分析 (De waarden van het huwelijk van hedendaagse jongeren – een inhoudsanalyse van de datingshow “if you are the one”). Qingnian Zuojia 青年作家, Vol. 5. (2011): 77–79.
Xu, Hao 许浩. “Lun Zhongguo funü fading hunling de yanbian” 论中国妇女法定婚龄的演变 (On historical changes of the Chinese women’s legal age for marriage). Zhanjiang haiyang daxue xuebao湛江海洋大学学报 (2006).
Xu, Xu 徐旭. ““fei cheng wu rao” jiemu chixu xing fazhan yanjiu”《非诚勿扰》节目持续性发展研究 (Onderzoek naar de duurzame ontwikkeling van het programma “if you are the one”). Xibei Daxue 西北大学 (2015).
Yu, Xiuli 于秀丽. “tanxin “hunyin dengji tiaoli” de shehui yingxiang” 谈新《婚姻登记条例》的社会影响 (Over de sociale invloed van de nieuwe huwelijksregistratieregulaties). Heilongjiang shi zhi 黑龙江史志 (2009): 89-88.
Zhao Guangxia 赵光霞 en Song Xinrui 宋心蕊. ““Yuan lai fei cheng wu rao” changshi nannü huhuan” 《缘来非诚勿扰》尝试男女互换 (“If you are the one” een poging tot het omwisselen van mannen en vrouwen). Guangzhou Ribao 广州日报 (Guangzhou dagblad), 10 oktober, 2016.
Zhao Ziyang 赵紫阳. “Guowuyuan guanyu tiqing shenyi jueding jiang xinhua tongxunshe zuowei guowuyuan de zucheng bumen de yi’an” 国务院关于提请审议决定将新华通讯社作为国务院的组成部门的议案 (Het centrale comité van de CCP heeft betreffende de beraadslaging besloten om Xinhua News Agency als integrale afdeling van het centrale comité van de CCP te beschouwen). Zhonghua renmin gongheguo guowuyuan gongbao 中华人民共和国国务院公报 (1982): 1.
BBC News. “Emotional advert about China’s ‘leftover women’ goes viral” Laatst gewijzigd op 8 april, 2016. Geraadpleegd op 2 mei, 2017. Http://www.bbc.com/news/world-asia-china-35994366.
Belgium. “Wettelijke Huwelijksvoorwaarden” Geraadpleegd op 2 mei, 2017. Https://www.belgium.be/nl/familie/koppel/huwelijk/voorwaarden.
Congressional-executive commission on China. “Marriage Law of the People’s Republic of China (Chinese and English text)” Laatst gewijzigd op 19 september, 2016. Geraadpleegd op 21 mei, 2017. Http://www.cecc.gov/resources/legal-provisions/marriage-law-of-the-peoples-rep….
National Bureau of Statistics China. Laatst gewijzigd 2014. Geraadpleegd op 6 mei, 2017. Http://data.stats.gov.cn/english/easyquery.htm?cn=C01.
Women of China. Geraadpleegd op 6 mei, 2017. www.womenofchina.cn
Women of China. “ACWF releases key work aims for 2017” Laatst gewijzigd op 6 maart, 2017. Geraadpleegd op 2 mei, 2017.
Http://www.womenofchina.cn/womenofchina/html1/data_speaks/1703/2305-1.htm.
Women of China. “Chinese Dating Show to Hold Auditions in U.S.” Laatst gewijzigd op 18 oktober, 2012. Geraadpleegd op 6 mei, 2017. Http://www.womenofchina.cn/html/womenofchina/report/145907-1.htm.
Women of China. “Nearly 80% of young singles awaits true love: survey” Laatst gewijzigd 21 februari, 2017. Geraadpleegd op 2 mei, 2017. Http://www.womenofchina.cn/womenofchina/html1/survey/1702/4313-1.htm.
Women of China. “Organization” Geraadpleegd op 18 mei, 2017. Http://www.womenofchina.cn/womenofchina/html1/about/1503/2334-1.htm.
Women of China. “Women on Chinese Datingshows are more critical” Laatst gewijzigd 20 december, 2016. Geraadpleegd op 2 mei, 2017. Http://www.womenofchina.cn/womenofchina/html1/opinion/1612/4063-1.htm.
YouTube. “(Eng Sub) If you are the one. S6E45. Meng Xue leaves” Laatst gewijzigd op 16 november, 2016. Geraadpleegd op 7 mei, 2017. Https://www.youtube.com/watch?v=VpC_qpHHeBk.
Xinhua Net. Geraadpleegd op 14 mei, 2017. www.xinhuanet.com