Blast Injuries: prehospitale benadering
- GwenVan Genechten
- LindaLeyssens
Terreuraanslagen komen vaak voor in de vorm van bomaanslagen en gebeuren meestal op populaire, openbare plaatsen. Denk maar aan de aanslagen in Brussel op 22 maart
2016. Door de snelle toename van terrorisme in de Westerse landen en het stijgende gebruik van explosieven, is het van belang dat zorgverleners vertrouwd raken met het management van de verwondingen die het gevolg zijn van een explosie. Deze bachelorproef zal trachten een antwoord te bieden op de vraag ‘Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij blast injuries na een explosie?’ Het doel van deze bachelorproef is dan ook om de zorg voor slachtoffers met blast injuries te kunnen
optimaliseren.
Om dit project tot stand te brengen werd er een literatuurstudie uitgevoerd over een periode van oktober 2016 tot mei 2017. Verder werden er nog enkele bijscholingen en
congressen bijgewoond die relevant zijn aan dit onderwerp. Voor het bepalen van de inhoud van deze bachelorproef zijn er ook medische experten geraadpleegd. In het algemeen gedeelte van deze bachelorproef wordt er dieper ingegaan op het ontstaansmechanisme van een explosie, de specifieke verwondingen die deze impact met zich meebrengt en de veiligheid die hulpverleners in acht moeten nemen. In het specifiek gedeelte ligt de focus op drie verschillende onderwerpen: damage c ontrol, triage en blast
injuries bij het kind.
Blast injuries zijn gecompliceerde verwondingen die ontstaan door de verschillende mechanismen die plaatsvinden bij een explosie. De verwondingen worden ingedeeld in
verschillende categorieën: primaire, secundaire, tertiaire, quaternaire en quinaire verwondingen. Het mechanisme dat aan de oorzaak ligt van de blast injuries en het
letseltype bepaald in welke categorie de wonde wordt ingedeeld.
Door de vernietigende kracht van een explosie kan de omgeving heel onoverzichtelijk zijn, waardoor het moeilijk is om de veiligheid van hulpverleners te garanderen. Er zijn
steeds verschillende risico’s (instortingsgevaar, secundaire explosieven, toxische stoffen, …) die niet op voorhand kunnen uitgesloten worden. Hierdoor kan de veiligheid van de
hulpverleners nooit volledig gegarandeerd worden. De nodige aandacht voor veiligheidsmaatregelen en een multidiscpiplinaire samenwerking met andere disciplines
kan de risico’s aanzienlijk verminderen.
Het specifieke karakter van blast injuries maakt dat de opvang van de slachtoffers anders zal gebeuren dan in een klassieke benadering. Het concept ‘Damage Control’ toont het
belang van een snelle eerste hulpverlening. De prehospitale triage bij een explosie verloopt niet zoals een standaard triage omwille van het grote aantal slachtoffers en de
onoverzichtelijke situatie. Kinderen kunnen eveneens het slachtoffer worden van een explosie. Op meerdere
domeinen kunnen verschillen ten opzichte van volwassenen vastgesteld worden. Het onderscheid uit zich zowel op anatomisch, fysiologisch, immunologisch, ontwikkelings-,
en psychologisch vlak. Deze verschillen beïnvloeden de kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van letsels en de manier van reageren op een ramp. Wanneer er bij de
triage, de diagnose en de behandeling geen rekening gehouden wordt met deze verschillen kan dit het risico op ernstige restletsels of overlijden verhogen.
Uit de gevonden literatuur blijkt dat er nog onvoldoende en/of tegenstrijdige informatie beschikbaar is over bepaalde onderwerpen. Deze zijn onder andere het gebruik van
hemostatisch verband, prehospitale triage en de specifieke behandeling van blast injuries bij kinderen.
Bibliografie
Aacharya, R. P., Gastmans, C., Denier, Y., Moskop, J., Sklar, D., Geiderman, J. et al.
(2011). Emergency department triage: an ethical analysis. BMC Emergency Medicine,
11(1), 16.
Abcdefg-algorithm_health-education-and-training-institute.pdf (s.a.). Geraadpleegd op
donderdag 04/05/2017 via google met zoektermen: abcdefg algorithm.
https://haryatsa.files.wordpress.com/2014/09/abcdefg-algorithm_health-e…
Agency for Healthcare Research and Quality. (2006). Pediatric Terrorism and Disaster
Preparedness: A Resource for Pediatricians. October, 6(7).
Anwar, M., Akhtar, J., Khatoon, R., & Ali, R. (2015). Blast Injuries in Children and
Adolescents. Journal of Surgery Pakistan (International), 20(March), 15–18.
ARS gericare (2010) ZAKKAARTJES VITALE FUNCTIES (AKA ‘HET ACRONIEMENCIRCUS’)
ORCA, SBAR, ABCDE, IPASSTHEBATON. Geraadpleegd op donderdag 04/05/2017 via:
https://geriatricare.wordpress.com/2010/09/16/zakkaartjes-vitale-functi…
Bala, M., Willner, D., Keidar, A., Rivkind, A. I., Bdolah-Abram, T., & Almogy, G. (2012).
Indicators of the need for ICU admission following suicide bombing attacks. Scandinavian
Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine, 20(1), 19.
Balazs, G. C., Blais, M. B., Bluman, E. M., Andersen, R. C., & Potter, B. K. (2015).
Blurred front lines: Triage and initial management of blast injuries. Current Reviews in
Musculoskeletal Medicine, 8(3), 304–311.
Belga, Le Figaro, & ANP. (2016). IS eist aanslag op: man vermoordt politieagent en zijn
echtgenote in Frankrijk. Retrieved from
http://www.hln.be/hln/nl/960/Buitenland/article/detail/2738174/2016/06/…
Browne, L. R., Keeney, G. E., Spahr, C. D., Lerner, E. B., Atabaki, S. M., Drayna, P. et al.
(2014). Trauma Care for Children in the Field. Clinical Pediatric Emergency Medicine,
15(1), 38–48.
Bruyelle, J. L., O’Neill, C., El-Koursi, E. M., Hamelin, F., Sartori, N., & Khoudour, L.
(2014). Improving the resilience of metro vehicle and passengers for an effective
emergency response to terrorist attacks. Safety Science, 62, 37–45.
Bulger, E. M., Snyder, D., Schoelles, K., Scd, C. G., Ba, D. D., Lang, E., et al. (2014). An
Evidence-based Prehospital Guideline for External Hemorrhage Control: American College
of Surgeons Commitee on Trauma. Prehospital Emergency Care, 3127 (November 2015).
Campus Vesta. (2016a). Erkenningsdossier TECC dag 1 mar.
Campus Vesta. (2016b). MARCHON.
Center for Army Lessons Learned. (2012). Handbook Tactical Combat Casualty Care,
march.
Centers for Disease Control and Prevention. (2015). Explosions and Blast Injuries : A
Primer for Clinicians. Mass Casualties, 1–7.
Cicero, M. X., Riera, A., Northrup, V., Auerbach, M., Pearson, K., & Baum, C. R. (2013).
Design, validity, and reliability of a pediatric resident jumpSTART disaster triage scoring
68
instrument. Academic Pediatrics, 13(1), 48–54.
Covey, D. C., & Born, C. T. (2010). Blast injuries: mechanics and wounding patterns.
Journal of surgical orthopaedic advances, 19(1), 8–12.
Davis, T. E. (s.a.). An Introduction to Asymmetric War (Terrorism) and the Epidemiology
of Blast Trauma.
de Kock-van Beerendonk, I., den Ridder, K., in't Veld-Rentier, I., van Achterberg, G.,
Blok, E., Broekhof, W. et al. (2006). Leerboek Specialistische kinderverpleegkunde: zorg
voor het zieke kind. Amsterdam: Elsevier Gezondheidszorg.
DuBose, J., Plurad, D. S., & Rhee, P. M. (2012). Blast Injuries. Penetrating Trauma: A
Practical Guide on Operative Technique and Peri-Operative Management, 503–510.
EMT-shop. (2017a). Nasopharyngale luchtweg (Tac-Med solutions). Retrieved from
http://www.emtshop.be/nl/tac-med-solutions-nasopharyngale-luchtweg-npa…
EMT-shop. (2017b). SOF Tourniquet Wide SOFTT-W (Tac-Med solutions). Retrieved from
http://www.emtshop.be/nl/tac-med-solutions-sof-tourniquet-wide-softt-w…
EMT-shop. (2017c). Tourniquet (North American rescue). Retrieved May 3, 2017, from
http://www.emtshop.be/nl/north-american-rescue-cat-gen7-tourniquet.html
Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.
(2017). Medisch interventieplan (MIP), 1–33.
Feagin, J. R., & Daniels, J. (s.a.). Teaching with documentaries. Retrieved gevonden op
23 april 2016, from http://www.racismreview.com/blog/teaching-documentaries/
Gaúcha, R. (2016). Educational video as a healthcare education resource for people with
colostomy and their families, 37.
Gegel, B. T., Austin, P. N., & Don Johnson, A. (2013). An evidence-based review of the
use of a combat gauze (QuikClot) for hemorrhage control. AANA Journal, 81(6), 453–
458.
Gerhardt, R. T., Mabry, R. L., De Lorenzo, R. A., & Butter, F. K. (s.a.). Fundamentals of
combat casualty care.
Goeman, T. (2017). Overheid wil via sms waarschuwen voor aanslag of brand in uw
buurt maar heeft uw nummer nog niet. Retrieved from
http://www.gva.be/cnt/dmf20170508_02872496/overheid-wil-via-sms-waarsch…
Haenen, W. (2012). Gebruik sociale media.
Haenen, W. (2015). Triage België - personal communication
Hamele, M., Poss, W. B., & Sweney, J. (2014). Disaster preparedness, pediatric
considerations in primary blast injury, chemical, and biological terrorism. World Journal
of Critical Care Medicine, 3(1), 15–23.
Hodgetts, T., Porter, K., Mahoney, P., & Thurgood, A. (s.a.). CitizenAid. Retrieved from
http://citizenaid.org
Hossfeld, B., Holsträter, T., Holsträter, S., Rein, D., Josse, F., Lampl, L. et al. (2014).
Primärversorgung penetrierender verletzungen. Teil 1: Explosionstrauma. Anaesthesist,
63(5), 439–450.
69
Houston, I., Phillips, J., & Strickler, J. (2013). Four Popular Tourniquets. Retrieved May 3,
2017, from http://thehossusmc.com/four-popular-tourniquets
Howard, D. (s.a.). United States Marine Corps. American Speech, 31(3), 188.
Kennisbank ATEX (2016) Geraadpleegd op 25 november 2016
http://atex.cobouw.nl/naslag/explosies/soorten-explosies
Kinder Ross, A. (2001). Pediatric Trauma. Anesthesiology Clinics of North America, 19(2),
309–337.
Khan, M. S., Waheed, S., Ali, A., Mumtaz, N., Feroze, A., & Noordin, S. (2015). Terrorist
attacks in the largest metropolitan city of Pakistan: Profi le of soft tissue and skeletal
injuries from a single trauma center. World J Emerg Med, 66(33), 217–220.
Kirkman, E., & Watts, S. (2011). Characterization of the response to primary blast injury.
Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sc iences,
366(1562), 286–90.
Kobeissy, F.H. (2015) Brain Neurotrauma: Molecular, Neuropsychological, and
Rehabilitation Aspects. Boca Raton: CRC Press/Taylor & Francis.
Kumar, SV. (2014). Blast Injuries. Journal of Mahatma Gandhi Institute of Medical
Sciences, Vol. 19,(2) 85-88.
Lax, P., & Prior, K. (2015). Major incident pre-hospital care. Surgery (United Kingdom),
33(9), 419–423.
Leibner, E. D., Weil, Y., Gross, E., Liebergall, M., Mosheiff, R., Braverman, I. et al.
(2002). A Broken Bone without a Fracture: Traumatic Foreign Bone Implantation
Resulting from a Mass Casualty Bombing. The Journal of Trauma: Injury, Infection, and
Critical Care, 4(7), 388–390.
Lewis, P. C. (2013). Tourniquets: Translating military knowledge into civilian care.
Journal of Emergency Nursing, 39(6), 595–601.
Leyten, W. (2017) TFAK ziekenwagen [Foto]
Lycaeus B.V. Juridisch woordenboek, (2015) Geraadpleegd op 21 januari 2017
http://www.juridischwoordenboek.nl/woordenboekonm.html#16629
Lyle, K., Thompson, T., & Graham, J. (2009). Pediatric Mass Casualty: Triage and
Planning for the Prehospital Provider. Clinical Pediatric Emergency Medicine, 10(3), 173–
185.
Mathews, Z. R., & Koyfman, A. (2015). Blast Injuries. Journal of Emergency Medicine,
49(4), 573–587. https://doi.org/10.1016/j.jemermed.2015.03.013
Marácz, L. K. (2017). Aanslag met â€TM dirty-bom â€TM na Brussel ineens niet meer
denkbeeldig. Armex, 1–5.
Martí, M., Parrón, M., Baudraxler, F., Royo, A., Gómez León, N., & Álvarez-Sala, R.
(2006). Blast injuries from Madrid terrorist bombing attacks on March 11, 2004.
Emergency Radiology, 13(3), 113–122.
Medtree. (2017). Broselow Tape. Retrieved from https://medtree.co.uk/broselow-tapembu003
70
Meizoso, J. P., Valle, E. J., Allen, C. J., Ray, J. J., Jouria, J. M., Teisch, L. F. et al. (2015).
Decreased mortality after prehospital interventions in severely injured trauma patients,
79(2), 227–231.
Musch, S. (2016). Een overzicht van de aanslagen in Europa sinds 9/11. Retrieved
October 1, 2016, from http://www.metronieuws.nl/nieuws/buitenland/2016/07/eenoverzicht-van-de…
Newgard, C. D., Staudenmayer, K., Hsia, R. Y., Mann, N. C., Bulger, E. M., Holmes, J. F.
et al. (2013). The cost of overtriage: More than one-third of low-risk injured patients
were taken to major trauma centers. Health Affairs, 32(9), 1591–1599.
Newman, A. J., Hayes, S. H., Rao, A. S., Allman, B. L., Manohar, S., Ding, D. et al.
(2015). Low-cost blast wave generator for studies of hearing loss and brain injury: Blast
wave effects in closed spaces. Journal of Neuroscience Methods, 242, 82–92.
Patel, J. N., Tan, A., & Dziewulski, P. (March 2016). Civilian Blast-related burn injuries
par explosion en pratique civile. Annals of burns and fire disasters,XXIX(1), 43-46
Ramasamy A., Hughes A., Carter N., & Kendrew, J. (2013). The effects of explosion on
the musculoskeletal system. Trauma, 15(2), 128–139.
Ramly, E., Runyan, G., & King, D. R. (2016). The state of the union : Nationwide absence
of uniform guidelines for the prehospital use of tourniquets to control extremity
exsanguination, 80(5), 787–791.
Rogue Medic (2008) How to use the Broselow Pediatric Emergency Tape. Gevonden op
het internet: http://roguemedic.com/2008/04/more-bad-airway-instruction
Romig MD, L. E., (2008). The JumpSTART Pediatric MCI Triage Tool and other pediatric
disaster and emergency medicine resources. Gevonden via de website
www.jumpstarttriage.com:
http://www.jumpstarttriage.com /JumpSTART_and_MCI_Triage.php
Sanjay, J., Ankur, V., & Tamorish, K. (2015). Bombings specific triage (Bost Tool) tool
and its application by healthcare professionals. World Journal of Emergency Medicine,
6(4), 289–292.
Shina, A., Lipsky, A. M., Nadler, R., Levi, M., Benov, A., Ran, Y. et al. (2015). Prehospital
use of hemostatic dressings by the Israel Defense Forces Medical Corps: A case series of
122 patients. The Journal of Trauma and Acute Care Surgery, 79(4 Suppl 2), S204-9.
Savage, E., Pannell, D., Payne, E., O’Leary, T., & Tien, H. (2013). Re-Evaluating the Field
Tourniquet for the Canadian Forces. Military Medicine, 178(June 2013), 669–675.
Simon, T., Goldberg, A., & Adini, B. (2016). Are ethical norms and current policies still
relevant in face of the recent mass terror events? Scandinavian Journal of Trauma,
Resuscitation and Emergency Medicine, 24(118), 1–4.
Singh, S. K., Kumar, A., & Katyal, S. (2014). A terrorist bomb blast, a real challenge for
any tertiary care health provider. Anesthesia, essays and researches, 8(2), 229–232.
Smith, R. E., & Callaway, D. W. (2014). Tactical Emergency Casualty Care, (October).
Smith, J. E. (2011). The epidemiology of blast lung injury during recent military conflicts:
a retrospective database review of cases presenting to deployed military hospitals, 2003-
2009. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological
Sciences, 366(1562), 291–4.
71
Sollid, S. J. M., Rimstad, R., Rehn, M., Nakstad, A. R., Tomlinson, A.-E., Strand, T. et al.
(2012). Oslo government district bombing and Utøya island shooting July 22, 2011: The
immediate prehospital emergency medical service response. Scandinavian Journal of
Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine, 20(1), 3.
Stephenson, J. (2016). Caring for the injured child in settings of limited resource.
Seminars in Pediatric Surgery, 25(1), 19–22.
Surani, A. A., Ali, S., Surani, A., Zahid, S., Shoukat, A., Varon, J. et al. (2015). Pattern
of external injuries sustained during bomb blast attacks in Karachi, Pakistan from 2000 to
2007. Journal of the Pakistan Medical Association, 65(7), 715–720.
Tactical Medical Solutions. (2017). SOF® TACTICAL TOURNIQUET. Retrieved May 3,
2017, from https://www.tacmedsolutions.com/product/sof-tactical-tourniquet/
Taillac, P. (2012). Top 10 tips to Avoid Trouble with Tourniquets.
Taillac, P. (2015). Evidence-Based Hemorrhage Control Top 10 Tips for Safe Tourniquet
Use.
Thompson, J., Rehn, M., Lossius, H. M., & Lockey, D. (2014). Risks to emergency
medical responders at terrorist incidents: a narrative review of the medical literature.
Critical Care (London, England), 18(5), 521.
Tourtier, J. P., Palmier, B., Tazarourte, K., Raux, M., Meaudre, E., Ausset, S. et al.
(2013). The concept of damage control: Extending the paradigm in the prehospital
setting. Annales Francaises d’Anesthesie et de Reanimation, 32(7–8), 520–526.
Van Dale J. H. (2017) Van Dale woordenboek. Utrecht/Antwerpen: Van Dale uitgevers.
Van De Sype, K. (2017). Deze app kan je leven redden bij een terreuraanslag. Download
hem meteen. Retrieved from
http://www.hln.be/hln/nl/4124/Multimedia/article/detail/3047291/2017/01…
Vaes, J. (2016). Zaventem - 22 Mar Dreiging en terrorismegevolgbestrijding.
Viswasom, A. A. (2017). Effectiveness of Video Demonstration over Conventional
Methods in Teaching Osteology in Anatomy. Journal of Clinical and Diagnostic Research,
9–11.
Wang, C., Pahk, J. B., Balaban, C. D., Miller, M. C., Wood, A. R., & Vipperman, J. S.
(2014). Computational study of human head response to primary blast waves of five
levels from three directions. PLoS ONE, 9(11), 1–24.
Wilkerson, G. R., Lemon, C., & Falcone, R. E. (2016). Blast Injuries. AHC Media.
Williams, G., & Gordon, V. (s.a.). Damage control Resuscitation. Community Care,
(1632), 36–37.
Zannoni, M., & Kuipers, F. (2017). De ambulancezorg en (dreigend) terrorisme: zeven
uitdagingen (en zorgen). Retrieved February 2, 2017.
Z-Medica. (s.a.). What is QuikClot®? Retrieved April 11, 2017, from
http://www.quikclot.com/About-QuikClo
