Huisje-tuintje-boompje
Droom jij ook van een groot huis met tuin en een mooie auto voor de deur? Je bent alvast niet alleen. Onderzoek wijst uit dat een alleenstaande eengezinswoning met tuin hét woonideaal blijft. Er blijft een baksteen in de maag van de Vlaming zitten. Een ommekeer in ons ruimtegebruik wordt echter steeds dringender omwille van de onhoudbare negatieve impact van dit woonmodel op leefmilieu en mobiliteit. Een mentaliteitswijziging dringt zich op.
Sociale marketing
‘BOB, altijd nul op.’ Zo luidt de laatste campagne van het VIAS institute – het voormalige Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) – dat al meer dan twintig jaar actief sensibiliseert om de Belgische wegen veiliger te maken. De Belgische BOB-campagne is zelfs zo succesvol dat men het concept heeft overgenomen in Nederland. In feite is de BOB-campagne niet zomaar een sensibiliseringscampagne, het is een meer alomvattende sociale marketingcampagne. In sociale marketing gaat men technieken uit marketing en verkoop gebruiken voor het realiseren van maatschappelijke veranderingen. Het kan worden toegepast bij maatschappelijke uitdagingen die gevoelig liggen bij de burger. Sociale marketing kan dus gebruikt worden om toekomstig ruimtelijk beleid – dat met het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) wil inzetten op wonen in de kern en performant openbaar vervoer – aantrekkelijker te maken. Vandaag de dag is er echter helemaal geen traditie van positief communiceren of sensibiliseren over duurzaam ruimtegebruik vanuit de Vlaamse overheid. Sterker nog – wie de media volgt zal het zeker opmerken – de huidige communicatie vanuit de Vlaamse overheid over het toekomstige ruimtelijk beleid werkt bijna contraproductief. Denk aan betonstop, mobiliteitsscore, boskaarten, etc. Gezien het beperkte succes van ruimtelijk beleid in het verleden kan sociale marketing een interessante piste zijn om nu wél werkelijke veranderingen te realiseren.
7e-hefbomen
Hoewel het geloof in de effectiviteit van sensibilisering regelmatig op de proef wordt gesteld, geloven communicatie- en gedragsspecialisten in Vlaanderen dat goede sociale marketingcampagnes wél werken. Fran Bambust werkte daarom met een team van experts een Vlaams model voor sociale marketingcampagnes uit, het 7e-model. Dit model biedt tastbare tips en tools aan om mensen te overtuigen van bepaalde veranderingen. Het model steunt op zeven hefbomen die redelijk voor zich spreken: Enlighten, Enthuse, Engage, Experience, Enable, Encourage, Exemplify. Deze 7e-hefbomen vormen de basis van een goede sociale marketingcampagne en worden in het model uitgebreid toegelicht. Het 7e-model biedt alvast stof tot nadenken over de manier waarop ruimtelijk beleid aan de man wordt gebracht en geeft inspiratie om dit op een originele en creatieve manier aan te pakken.
Als BOB-campagnes erin slagen meer bewustzijn te genereren en minder mensen dronken achter het stuur doen kruipen, moeten er toch creatieve campagnes bestaan die de Vlaming bewuster doen omgaan met zijn ruimtegebruik?
Adriaens, Femke, Martin Dubbeling, en Fred Feddes. Duurzame stedenbouw: perspectieven en voorbeelden. Wageningen: Blauwdruk, 2005.
Aertsen, Chris. “Effectief gedrag veranderen met het 7E-model”. Ad rem, 2015. http://7e-model.be/wp-content/uploads/2015/11/AdRem-2015_05-kopie.pdf.
Albrechts, Louis. interview door Bart Biesbrouck op 23/04/2013, Project 50 jaar wet op de stedenbouw CVAa, CVAa, Antwerpen, 2013.
———. interview door Lotte Verduyckt op 11/04/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Albrechts, Louis, en Charles Vermeersch. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen: inspraakrapport 1993. 1 : reacties op de brochure Vlaanderen voor liefhebbers. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 1994.
Allacker, Karen. “Duurzaam bouwen: ontwikkeling van een evaluatiemethode op gebouwniveau”. Katholieke Universiteit Leuven, 2010.
———. “Duurzame huisvesting vanuit het levenscyclusdenken”. Heverlee, 1 oktober 2015.
Architecture Workroom Brussels. “Naar een visionaire woningbouw. Kansen en opgaven voor een trendbreuk in de Vlaamse woonproductie”. Vlaams Bouwmeester, 2012. http://www.vlaamsbouwmeester.be/nl/publicaties/naar-een-visionaire-woni….
Arnstein, Sherry R. “A ladder of citizen participation”. Journal of the American Institute of planners 35, nr. 4 (1969): 216–224. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01944366908977225.
Arrhenius, Svante. “XXXI. On the influence of carbonic acid in the air upon the temperature of the ground”. The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science 41, nr. 251 (1896): 237–276. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/14786449608620846.
AWJGGRAUaDVVTAT. The Ambition of the Territory: Vlaanderen Als Ontwerp. Antwerpen: Vlaams architectuur instituut, 2012. https://issuu.com/vlaanderen-be/docs/ad85b67d-3021-42c6-b607-8446afa1d1….
Bambust, Fran. “‘Actieschakels voor Klimaatcampagnes’”. 7E-model, 7 mei 2015. http://7e-model.be/works/actieschakels-voor-klimaatcampagnes/.
———. Effectief gedrag veranderen met het 7E-model: Sociale marketing, meer dan een folder en een bussticker. Brussel: Politeia, 2015.
———. “Het 7E-model in vogelvlucht via de nieuwe 7E-prezi”. 7E-model. Geraadpleegd 24 mei 2017. http://7e-model.be/works/presentatie-het-7e-model-in-vogelvlucht-via-de….
Beck, Ulrich. Risk Society: Towards a New Modernity. Theory, Culture and Society. London: Sage, 1992.
Beckers, John. “Social marketing: veranderen doen mensen zelf”. Welzijn in de 21e eeuw, januari 2009. http://www.welzijn-21e-eeuw.nl/page/social-marketing-veranderen.
Before the Flood, 2016. www.youtube.com/watch?v=90CkXVF-Q8M.
Bekaert, Geert, en Francis Strauven. Bouwen in België 1945 - 1970. Brussel: Nationale confederatie van het bouwbedrijf, 1971.
Bervoets, Wouter, en Hilde Heynen. “The Obduracy of the Detached Single Family House in Flanders”. International Journal of Housing Policy 13, nr. 4 (2013): 358–380. doi:10.1080/14616718.2013.840109.
Bervoets, Wouter, Marijn van de Weijer, Dominique Vanneste, Lieve Vanderstraeten, Michael Ryckewaert, en Hilde Heynen. “Towards a sustainable transformation of the detached houses in peri-urban Flanders, Belgium”. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability 8, nr. 3 (2014): 302–330. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17549175.2014.909368.
Berx, Cathy, Marc Boes, Norbert De Batselier, Kurt Deketelaere, Filip De Rynck, en Marc Dillen. Naar een snellere en betere besluitvorming over complexe projecten: verslag van de Commissie Investeringsprojecten. Antwerpen: Provincie Antwerpen, 2010.
“Bio Filip Canfyn”. Geraadpleegd 16 augustus 2016. www.edubuild.com/files/filip_canfyn_bio.pdf.
Blondia, Matthias. “Een onderzoek naar het ruimtelijk sturend potentieel van een geïntegreerd regionaal openbaar vervoersproject voor de Vlaamse Nevelstad & Een netwerk van verknoopte corridors als strategie voor de transformatie van mobiliteits- en verstedelijkingspatronen”. KU Leuven. Arenberg doctoral school of science, engineering & technology, 2014.
Blunden, Jessica, en Derek S. Arndt. “State of the Climate in 2015”. Bulletin of the American Meteorological Society 97, nr. 8 (2016): Si–S275. http://journals.ametsoc.org/doi/abs/10.1175/2016BAMSStateoftheClimate.1.
Boelens, Luuk, Beitske Boonstra, Kobe Boussauw, Tom Coppens, Geert De Blust, Pascal De Decker, Dirk Lauwers, Michael Ryckewaert, Jan Schreurs, en Maarten Van Acker. “Maakt minister Schauvliege er zich niet te gemakkelijk van af voor de ruimtelijke ordening?” De Tijd, 25 mei 2016.
Borret, Kristiaan. “Nevelstad spotting: analyses vanuit concreet-ruimtelijke invalshoek”. Ruimte en Planning 22, nr. 3 (2002): 244–244. https://biblio.ugent.be/publication/328542/file/6791365.
Braem, Renaat. Het lelijkste land ter wereld. Leuven: Davidsfonds, 1968.
Breheny, Michael. “Centrists, decentrists and compromisers: views on the future of urban form”. The compact city: A sustainable urban form, 1996, 13–35. https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=MliRAgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA10&….
Brundtland, G. H. Our Common Future. Oxford: Oxford University Press, 1987.
“Brussels architect Leo Van Broeck aangesteld als Vlaams Bouwmeester”. Vlaams Bouwmeester, 8 juli 2016. http://www.vlaamsbouwmeester.be/nl/nieuws/brussels-architect-leo-van-br….
Calthorpe, Peter. The Next American Metropolis: Ecology, Community, and the American Dream. New York: Princeton Architectural Press, 1993.
Canfyn, Filip. Het syndroom van verkavelingsvlaanderen: Een radicaal pleidooi voor stedelijk wonen. Urban notebooks / Stadsschriften / Cahiers urbains 10. Brussel: VUBpress, 2014.
———. interview door Lotte Verduyckt op 21/03/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Cervero, Robert. “Public Transport and Sustainable Urbanism: Global Lesson”. St. Louis, United States: Federal Reserve Bank of St Louis, 2006. http://search.proquest.com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/docview/1698186….
———. The transit metropolis: a global inquiry. London: Island press, 1998.
Cervero, Robert, en Cathleen Sullivan. “TODs for Tots”. Planning 77, nr. 2 (2011): 26–31.
Ceulemans, Wesley, en Griet Verbeeck. “Grote Woononderzoek 2013: Deel 6. Energie”. Steunpunt Wonen, 2015. http://steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/Onderzoek_Werkpakketten/g….
Chakrabarti, Vishaan. A Country of Cities: A Manifesto for an Urban America. New York: Metropolis Books, 2013.
Cloostermans, Guido. “Autodelen zit in de lift”. Het Belang van Limburg, 24 november 2016.
Curtis, Carey, John L. Renne, en Luca Bertolini. Transit oriented development: making it happen. USA: Ashgate Publishing, Ltd., 2009.
Daniels, Eline. “Sleutelen aan het landelijke woonideaal in Vlaanderen - Een ontwerpend onderzoek [masterproef]”. Katholieke Universiteit Leuven, 2013.
De Boeck, Ann. “Alle huizen krijgen een M-score”. De Morgen, 16 juni 2015.
De Broeck, Wouter. “Aantrekkingskracht landelijke gemeenten blijft groot”. De Tijd, 15 april 2015. http://netto.tijd.be/nieuws/archief/Aantrekkingskracht_landelijke_gemee….
De Bruyn, Joeri. interview door Lotte Verduyckt op 28/03/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
De Decker, Pascal. “Understanding Housing Sprawl: The Case of Flanders, Belgium”. Environment and Planning A 43, nr. 7 (2011): 1634–1654.
De Geyter, Xaveer, Maarten Gheysen, Lieven De Boeck, Yuichiro Suzuki, en Pier Vittorio Aurelie. After-Sprawl, onderzoek naar de hedendaagse stad. Antwerpen: NAi Uitgevers & deSingel, 2002.
De Groote, Peter. “Het einde van huisje, tuintje, boompje”. De Tijd, 28 mei 2016.
De Meulder, Bruno. “De Belgische stedenbouw en de belofte van de welvaart 1945-1975. 10 punten over de veranderende productie van het wonen”. 010/ VAi/ Centrum Vlaamse Architectuurarchieven Rotterdam/ Antwerpen, 2006.
De Meulder, Bruno, Jan Schreurs, Annabel Cock, en Bruno Notteboom. “Sleutelen Aan Het Belgische Stadslandschap”. Oase: Tijdschrift Voor Architectuur, nr. 52 (1999): 78–112.
De Peuter, Bart, Wouter Bervoets, Rob van der Heijden, Pascal De Decker, en Joris Voets. “Op zoek naar draagvlak voor een nieuw ruimtelijk beleid in Vlaanderen: leren van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen”. Ruimte & Maatschappij 2, nr. 3 (2011): 25–48.
De Smet, Dries. “De alarmklokken komen uit Rome”. De Standaard, 9 mei 2012. http://www.standaard.be/cnt/hp3pqtjm.
De Tavernier, Johan. De broosheid van het zinvolle. Leuven: Acco, 2011.
De Tijd. “Schauvliege wil ‘betonstop’ tegen 2050”. De Tijd, 24 mei 2016.
De Vos, Els. Hoe zouden we graag wonen?: woonvertogen in Vlaanderen tijdens de jaren zestig en zeventig. Leuven: Universitaire pers Leuven, 2012.
De Vos, Els, en Hilde Heynen. “Shaping Popular Taste: The Belgian Farmers’ Association and the Fermette during the 1960s–1970s”. Home Cultures 4, nr. 3 (2007): 237–259. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2752/174063107X247260.
De Vos, Jonas, Veronique Van Acker, en Frank Witlox. “The Influence of Attitudes on Transit-Oriented Development: An Explorative Analysis”. Transport Policy 35 (2014): 326–329.
De Vriese, Jorg. interview door Lotte Verduyckt op 04/03/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Departement RWO. “Groenboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen: Vlaanderen in 2050 : mensenmaat in een metropool”. Vlaamse Overheid, 2012. www2.vlaanderen.be/ruimtelijk/br2012/groenboek_beleidsplanruimte.pdf.
———. “Ruimte voor morgen. Burgerparticipatie voor een groenboek beleidsplan ruimte”. Vlaamse Overheid, 2011. www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/ruimte-voor-morgen.
———. “Werktekst voor het Witboek BRV: Samen aan de slag voor een evenwichtige ruimtelijke ontwikkeling”. Vlaamse Overheid, november 2015. www.ruimtevlaanderen.be/Portals/108/docs/BRV/Witboek_BRV_werktekst.pdf.
Desmet, Yves. “Ruimte”. De Morgen, 28 april 2011.
Devisch, Oswald. interview door Lotte Verduyckt op 25/03/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Devoldere, Stefan. interview door Lotte Verduyckt op 12/04/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
———. “Wijlen de fermette-Vlaming”. De Standaard, 5 maart 2016. http://www.standaard.be/cnt/dmf20160304_02165574.
Dittmar, Hank, en Gloria Ohland. The New Transit Town: Best Practices In Transit-Oriented Development. London: Island Press, 2004.
Eeckhout, Bart. “Een eigen huis, een plek in de file”. De Morgen, 5 maart 2016.
———. “Standpunt”. De Morgen, 17 juni 2015.
Elkington, John. Cannibals with Forks: The Triple Bottom Line of 21st Century Business. Oxford: Capstone, 1998.
“Files in 2015 zwaarder en langer (behalve waar gewerkt is aan de weg)”. Knack Trends, 20 maart 2016. http://trends.knack.be/economie/beleid/files-in-2015-zwaarder-en-langer….
Futerra Sustainability Communications. “Sell the sizzle”, 2010. http://7e-model.be/wp-content/uploads/2015/01/Sellthesizzle.pdf.
Giddens, Anthony. Modernity and Self-Identity: Self and Society in Late Modern Age. Cambridge: Polity press, 1991.
Grafe, Christoph. Dierbaar is duurzaam: zes stellingen rond architectuur, cultuur en ecologie. Antwerpen: Vlaams architectuurinstituut, 2011.
Grietens, Erik. Vlaanderen in de knoop: een uitweg uit de ruimtelijke wanorde. Brussel: ASP, 2009.
Habermas, Jürgen. “The theory of communicative action, volume I”. Boston: Beacon, 1984. http://www.unm.edu/~rlwood/Richard_Wood/TEACHING_files/Soc514syl.Spring….
Hajer, Maarten A., Jantine Grijzen, Susan A. van ’t Klooster, Henk Ovink, Elien Wierenga, en Eduard Dammers. Sterke verhalen: hoe Nederland de planologie opnieuw uitvindt. Rotterdam: 010 Publishers, 2010.
Hardin, Garrett. “The Tragedy of the Commons”. Science, nr. 3859 (1968): 1243–48. http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/19390450903037302.
Healey, Patsy. “Planning through debate: the communicative turn in planning theory”. Town planning review 63, nr. 2 (1992): 143. http://online.liverpooluniversitypress.co.uk/doi/pdf/10.3828/tpr.63.2.4….
Heuts, Eva, en Erik Rombaut. Duurzame stedenbouw in woord en beeld: gids met pratijkvoorbeelden voor de transitie naar een ecopolis. Brugge: Die Keure, 2010.
Heynen, Hilde. “Belgium and the Netherlands: Two Different Ways of Coping with the Housing Crisis, 1945-1970”. Home Cultures 7, nr. 2 (2010): 159–178. https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/263329/1/homecultures 2010.pdf.
“Historisch akkoord over Oosterweel”. De Morgen, 15 maart 2017. http://www.demorgen.be/binnenland/historisch-akkoord-over-oosterweel-b4….
Hoeken, Hans, Jos Hornikx, en Lettica Hustinx. Overtuigende teksten: onderzoek en ontwerp. Bussum: Coutinho, 2009.
Impe, Peter. “‘Vlaming houdt vast aan (bijna) alle woonclichés’”. Knack Trends, 10 juli 2016. http://trends.knack.be/economie/immo/vlaming-houdt-vast-aan-bijna-alle-….
Jacobs, Jane. The Death and Life of Great American Cities. New York: Random House, 1961.
Jones, Peter Tom, en Roger Jacobs. Terra Incognita. Globalisering, ecologie en rechtvaardige duurzaamheid. Gent: Academia Press, 2006.
Kotler, Philip, en Gerald Zaltman. “Social marketing: an approach to planned social change”. The Journal of Marketing, 1971, 3–12. http://www.jstor.org/stable/1249783.
KVAB. Energiezuinige gebouwen: van geïsoleerd over lage-energie naar passief, nulenergie en plusenergie. Wetteren: Universa, 2010.
Lagasse, Leen. “Sociale marketing: instrument voor duurzame gedragsveranderingen bij grote groepen”. In Overheidscommunicatie in België – Een overzicht., 95–105. Antwerpen - Apeldoorn: Garant, 2004.
Leinfelder, Hans. “Dominante en alternatieve planningsdiscoursen ten aanzien van landbouw en open ruimte in een (Vlaamse) verstedelijkende context”. Universiteit Gent, 2007.
Loeckx, André, en Bruno De Meulder. “Wonen op zoek naar stedelijkheid, dichtheid en duurzaamheid: debatten, realiteiten, perspectieven”. De eeuw van de stad: over stadsrepublieken en rastersteden, 2003, 273–304. http://repository.tue.nl/655571.
Loeckx, André, en Marc Martens. “Groepswoningbouw: een balans, een perspectief”. SUN Amsterdam, 2009.
LONDO. Duurzame ontwikkeling: een multidisciplinaire visie. 2de herz.dr. Leuven: Acco, 2013.
Malthus, Thomas Robert. An Essay on the Principle of Population - Vol. 1. Londen; New York: J.M. Dent; E.P. Dutton, 1798.
McDonough, William, en Michael Braungart. Cradle to cradle: Remaking the way we make things. London: MacMillan, 2010.
Meeus, Bruno, en Pascal De Decker. De geest van suburbia. Antwerpen: Garant, 2013.
Milman, Oliver. “Environmental Records Shattered as Climate Change ‘Plays out before Us’”. The Guardian, 2 augustus 2016, sec. Environment. https://www.theguardian.com/environment/2016/aug/02/environment-climate….
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 1997. http://www.vliz.be/imisdocs/publications/234051.pdf.
Mortelmans, Dimitri. Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco, 2013.
Mouffe, Chantal. “Deliberative Democracy or Agonistic Pluralism?” Social Research 66, nr. 3 (1999): 745.
Myers, Dowell, en Elizabeth Gearin. “Current preferences and future demand for denser residential environments”. Housing Policy Debate 12, nr. 4 (2001): 633–659. doi:10.1080/10511482.2001.9521422.
Nelder, Chris. “Communication: Positive Energy”. Nature 498, nr. 7454 (2013): 293–95.
Newman, Peter. “Planning for Transient Oriented Development: Strategic Principles”, 2009. http://espace.library.curtin.edu.au/R?func=dbin-jump-full&object_id=160….
Newman, Peter, en Jeffrey Kenworthy. “The Land Use—transport Connection: An Overview”. Land Use Policy 13, nr. 1 (1996): 1–22.
Oosterlynck, Stijn, en Pascal Debruyne. “Plannen voor een meervoudige toekomst. Interview met Louis Albrecht”. Ruimte en planning: tijdschrift voor ruimtelijke planning, stedenbouw en huisvesting 28 (2008): 60–70. https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/198686/1/RP02_06 Oosterlynck PROOF [22 May 2008].pdf.
Pannecoucke, Isabelle, en Pascal De Decker. “Grote Woononderzoek 2013: Deel 7. Woontevredenheid en woongeschiedenis”. Steunpunt Wonen, 2015. https://steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/Onderzoek_Werkpakketten/….
Peeters, Kris. “In 2050 is er geen ruimte meer om te redden”. De Standaard, 25 mei 2016.
Pisman, Ann, Georges Allaert, en Piet Lombaerde. “Ideaal wonen vanuit het perspectief van de bewoner”. Ruimte & Maatschappij 3, nr. 2 (2011): 23–44. http://hdl.handle.net/1854/LU-2016158.
Prochaska, James O., en Carlo C. Diclemente. “Stages and Processes of Self-Change of Smoking: Toward an Integrative Model of Change.” Journal of Consulting and Clinical Psychology 51, nr. 3 (1983): 390–95. doi:10.1037/0022-006X.51.3.390.
Raeymaekers, Koen. interview door Lotte Verduyckt op 4/04/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Rekkers, An. interview door Lotte Verduyckt op 4/04/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Rosenthal, Elisabeth. “Ban calls climate change ‘defining challenge of our age’”. The New York Times, 17 november 2007. http://www.nytimes.com/2007/11/17/world/europe/17iht-climate.1.8372066….
“Ruimte voor morgen wint Prijs voor Overheidscommunicatie”. Communicatie Vlaanderen, 18 november 2011. http://communicatie.vlaanderen.be/nlapps/docs/default.asp?id=882.
Ruming, Kristian, Donna Houston, en Marco Amati. “Multiple Suburban Publics: Rethinking Community Opposition to Consolidation in Sydney”. Geographical Research 50, nr. 4 (1 november 2012): 421–35. doi:10.1111/j.1745-5871.2012.00751.x.
Ruming, Kristian J. “Urban consolidation, strategic planning and community opposition in Sydney, Australia: Unpacking policy knowledge and public perceptions”. Land Use Policy 39 (juli 2014): 254–65. doi:10.1016/j.landusepol.2014.02.010.
Ryckewaert, Michael, Pascal De Decker, Sien Winters, Brecht Vanderkerckhove, Frank Vastmans, Marja Elsinga, en Kristof Heylen. Een woonmodel in transitie: toekomstverkenning van het Vlaamse wonen. Antwerpen: Garant, 2012.
SARO, MINARAAD, SARIV, VLAAMSE WOONRAAD, VLABEST, MORA, SALV, en SARC. “Advies over het Groenboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen”, 2012. www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/advies-over-het-groenboek-belei….
Servaes, Jan, en Rico Lie. “New challenges for communication for sustainable development and social change: a review essay”. Journal of Multicultural Discourses 10, nr. 1 (2 januari 2015): 124–48. doi:10.1080/17447143.2014.982655.
Smets, Vincent. “Een regenstop tegen 2050 zit er niet meteen in”. De Standaard, 3 juni 2016.
Standaert, Luc. “Euforie na historisch akkoord”. Het Belang van Limburg, 14 december 2015.
“Steeds minder mensen met laag inkomen kunnen woning kopen”. Knack Trends, 14 november 2016. http://m.trends.knack.be/economie/immo/steeds-minder-mensen-met-laag-in….
Stroeykens, Karlien. interview door Lotte Verduyckt op 23/03/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Taniguchi, Ayako, Satoshi Fujii, Tomohide Azami, en Haruo Ishida. “Persuasive Communication Aimed at Public Transportation-Oriented Residential Choice and the Promotion of Public Transport”. Transportation 41, nr. 1 (2014): 75–89. doi:10.1007/s11116-013-9472-7.
Taylor, Nigel. Urban Planning Theory since 1945. Repr. London: Sage, 1999.
Triest, Peter. interview door Lotte Verduyckt op 17/03/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Triest, Peter, en Wiet Vandaele. “Verhaal zkt. Vertellers”. Ruimte, 2011.
Turtelboom, Annemie. “Vlaming vindt energiebesparing (heel) belangrijk, maar voert daad nog te weinig bij het woord”, 16 oktober 2015. http://annemieturtelboom.be/vlaming-vindt-energiebesparing-heel-belangr….
Van Broeck, Leo. “Expertenadvies sensibilisering bouwcultuur en ruimtelijk rendement.” Vlaamse Overheid - Ruimte Vlaanderen, 2014. http://www2.vlaanderen.be/ruimtelijk/onderzoek/studies/RUREO_expertenad….
———. interview door Lotte Verduyckt op 18/04/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Van Driessche, Wouter. “‘Betonstop pas in 2050: waar hálen we het?’” De Standaard, 13 augustus 2016.
Van Garderen, Femke. “‘Betonstop moet sneller’”. De Morgen, 24 mei 2016.
Van Haver, Kris. “Zonder megabocht mist Vlaanderen de klimaattrein”. De Tijd, 6 november 2016.
Van Herck, Karina, en Tom Avermaete. Wonen in welvaart: woningbouw en wooncultuur in Vlaanderen 1948-1973. Rotterdam: 010 Publishers, 2006.
Van Herck, Karina, Bruno De Meulder, en Marie-Françoise Plissart. Wonen in meervoud: groepswoningbouw in Vlaanderen : 2000 - 2010. Amsterdam: SUN, 2009.
Van Horenbeek, Jeroen. “Schauvliege hertekent ruimtelijke ordening”. De Morgen, 23 mei 2016.
Van Horenbeek, Jeroen, en Ann De Boeck. “Schauvliege wil BETONSTOP”. 23 mei 2016.
Vandaele, John. “Politici, zet ramen en deuren open voor je burgers !” MO*. Geraadpleegd 19 mei 2017. http://www.mo.be/interview/politici-zet-ramen-en-deuren-open-voor-je-bu….
Vandaele, Wiet. “Duurzame stedenbouw”. A+, 2003.
———. interview door Lotte Verduyckt op 23/03/2016, KULeuven, Leuven, 2016.
Vandevyvere, Han. “Op kop of aan de staart”. Ruimte 3, nr. 10 (2011): 56–59.
———. “Strategieën voor een verhoogde implementatie van duurzaam bouwen in Vlaanderen. Toepassing op het schaalniveau van het stadsfragment [Doctoraat]”. Katholieke Universiteit Leuven, 2010. https://lirias.kuleuven.be/handle/123456789/269336.
Vankersschaever, Sarah. “Verkavelingsvlaanderen: van sociaal sprookje tot uitdoofscenario - Waarom we onze groene woondroom moeten loslaten”. De Standaard, 3 december 2016. http://planning.ugent.be/medialibrary/purl/nl/4385284/20161203--destand….
Verbeek, Thomas, Hans Leinfelder, Ann Pisman, en Georges Allaert. “Public and Private Use of Open Space in a Densely Urbanized Context”, 26. Espoo: Aalto University, School of Science and Technology, Centre for Urban and Regional Studies, 2010.
———. “Vlaamse ruimtelijke ordening en/door het lint”, 11. Amsterdam: Stichting Planologische Discussiedagen, 2010. https://biblio.ugent.be/publication/957666/file/957698.pdf.
Verhetsel, Ann, Frank Witlox, en Nele Tierens. Jongeren en wonen in Vlaanderen: woonsituatie, woonwensen en woonbehoeften. Antwerpen: De Boeck, 2003.
Verheyen, Anne-Sofie. “Kavel per kavel? Onderzoek naar duurzame alternatieven voor de klassieke verkaveling in Vlaanderen [masterproef]”. Katholieke Universiteit Leuven, 2012.
Verhoeven, Karel. “Het huis onzer dromen”. De Standaard, 16 december 2006. www. standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=GNV15NU94.
Verledens, Laurenz. “‘Hoger, kleiner, sneller, creatiever’”. Knack Trends, 25 februari 2016.
Vermunicht, Anneleen. “De vrijstaande passiefwoning versus duurzame ruimtelijke ordening in Vlaanderen. Onderzoek naar de bestaande suburbane woningvoorraad in Vlaanderen [masterproef]”. Katholieke Universiteit Leuven, 2013.
Vlaams Energieagentschap. “Het energiebewustzijn en -gedrag van de Vlaamse huishoudens 2015”. 2015. Geraadpleegd 24 november 2015. www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/beleid/REGenquete2015.pdf.
Vlaams Parlement. Voorstel van resolutie van de heren Johan Sauwens, Sas van Rouveroij, Bart Martens, Jan Peumans en Lode Vereeck, mevrouw Mieke Vogels en de heer Dirk de Kort betreffende aanbevelingen aangaande de versnelling van maatschappelijk belangrijke investeringsprojecten: Sneller door Beter (2010). https://www.vlaamsparlement.be/parlementaire-documenten/parlementaire-i….
Voets, Joris, Bart De Peuter, Brecht Vandekerckhove, David Broeckaert, Marie Le Roy, Patrick Maes, Pascal De Decker, Wouter Bervoets, Rob van der Heijden, en Peter Blummel. “Evaluerend onderzoek naar de effectiviteit van de uitvoering van het ruimtelijk beleid in Vlaanderen. Voorbereidend onderzoek voor het Beleidsplan Ruimte”. Vlaamse Overheid - Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed, 2010. http://repository.ubn.ru.nl/handle/2066/86803.
Voets, Joris, Bart De Peuter, Brecht Vandekerckhove, Pascal De Decker, David Broeckaert, Marie Le Roy, Patrick Maes, Wouter Bervoets, Rob van der Heijden, en Peter Blummel. “Flexibel plan werd ambtelijk en juridisch”. Ruimte 2, nr. 8 (2010): 12–19.
Walser, Lauren. “A Tale of Two Planners: Jane Jacobs vs. Robert Moses”, 14 april 2016. https://savingplaces.org/stories/a-tale-of-two-planners-jane-jacobs-and….
Williams, Katie, Elizabeth Burton, en Mike Jenks. “Achieving the compact city through intensification: an acceptable option”. The compact city: A sustainable urban form, 1996, 83–96. https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=MliRAgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA71&….
Winters, Sien, Wesley Ceulemans, Kristof Heylen, Isabelle Pannecoucke, Lieve Vanderstraeten, Katleen Van den Broeck, Pascal De Decker, Michael Ryckewaert, en Griet Verbeeck. “Wonen in Vlaanderen anno 2013. De bevindingen uit het Grote Woononderzoek 2013 gebundeld”. Steunpunt Wonen, maart 2015. http://steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/Onderzoek_Werkpakketten/g….
“Wonen in meervoud”. Geraadpleegd 3 juni 2017. http://www.dimension.be/cms/grafisch/artikel/pdf/647-1456%20NL.pdf.
“Wonen in Meervoud”. Vlaams Architectuurinstituut. Geraadpleegd 3 juni 2017. https://www.vai.be/nl/publicatie/wonen-in-meervoud.
Ysebaert, Tom. “Vlaming is uitverkaveld”. De Standaard, 1 maart 2016. http://www.standaard.be/cnt/dmf20160229_02157095.
Earth Overshoot Day. Geraadpleegd 3 november 2016. www.overshootday.org.
Encyclo. Geraadpleegd 10 november 2016. www.encyclo.nl/begrip/verstrooid.
Milieurapport. Geraadpleegd 12 november 2016. www.milieurapport.be/nl/feitencijfers/milieuthemas/versnippering/.
Regionet Leuven. Geraadpleegd 19 november 2016. http://regionetleuvenbe.webhosting.be/opstart/.
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. Geraadpleegd 21 november 2016. http://www.beleidsplanruimte.be/.
Ruimte Vlaanderen. Geraadpleegd 28 februari 2017. https://www.ruimtevlaanderen.be/BRV.
Common Ground. Geraadpleegd 28 december 2016. http://www.common-ground.eu/.