Liberale doorns in het oog van Viktor Orbán? De jacht op Hongaarse NGO's.
“Above all, being a democrat means not being afraid; not being afraid of people with different opinions, different mother tongues, or people from different races…not being afraid of all those imaginary fears which are only made real by our fear of them.” István Bibó, The Misery of the Small States of Eastern Europe (1946)
Reeds in de vorige eeuw predikte de Hongaarse denker Bibó het ideaalbeeld van een democraat – een persoon die niet bang is van andere meningen. In het Hongarije van vandaag lijkt de omgekeerde beweging aan de gang: Viktor Orbán gaat de strijd aan met alle kritische stemmen binnen zijn samenleving. In het kader van het illiberaal project legt hij het vuur aan de schenen van ‘Brussel’, ‘de migrant’ en ‘de kritische media’. Het blijken allen volksvijanden te zijn. Ook het maatschappelijke middenveld, de ‘civil society’, die zich kritisch uit ten aanzien van het huidig beleid, moet aan banden gelegd worden.
Volksverraders
De state of the nation van 2017 betekende een nieuwe cesuur in de geschiedenis van aanvallen op de Hongaarse civiele maatschappij. Orbán noemde in de toespraak deze organisaties het transnationale imperium van György Soros, die met ‘zwaar geschut en grote sommen geld’ zijn tentakels op Hongarije vestigt. Daarenboven sprak hij in metaforische taal over migratie als een Hongaars paard van Troje dat migranten en terroristen in draf binnenloodst in ‘hun natie’.
LexNGO
De regering-Orbán werkte eind maart 2017 een wet uit –de LexNGO– voor buitenlandse gefinancierde organisaties zodat ze hun fondsen zouden moeten aangeven en hun organisatie als buitenlands gefinancierd moeten registreren. Begin april van dit jaar neemt Viktor Orbán de academische vrijheid in het vizier. Zonder voorafgaand debat stemt het Hongaarse parlement voor een wet die de liberale Centraal-Europese Universiteit (CEU) in Budapest kan ontbinden. Ondanks dagen van massale protesten en kritiek van intellectuelen, ondertekent ook de Hongaarse president kort daarop de wet. Verscheidene analisten roepen de EU op om iets te doen tegen de uitholling van de Europese vrijheden in Hongarije.
Drijfveren anti-NGO beleid
Mijn onderzoek gaat na of er een gewijzigde legitimiteit is van Hongaarse NGO's en welke factoren daartoe hebben bijgedragen. In eerste instantie is het regeringsdiscours, waar Viktor Orbán buitenlands gefinancierde NGO's afschrijft als 'natieverraders', schadelijk voor de publieke legitimiteit van de betreffende organisaties. Bovendien staat de politieke legitimiteit van de NGO's op de helling door de nieuw geïntroduceerde LexNGO die de werking van de organisaties wil ontbinden. Welke mechanismen er achter deze LexNGO zitten is de tweede rode draad van het onderzoek.
Politieke, institutionele, sociale en financiële factoren
Sinds 2010 behaalde Fidesz een tweederdemeerderheid in het Hongaarse politieke toneel. Dit politieke overwicht (en een zwakke oppositie) maken het de Hongaarse regering gemakkelijk om kritische stemmen in de samenleving waaronder de NGO’s te negeren of tegen te werken. Dit zet de Hongaarse regering ertoe aan de beleidssamenwerking te beknotten door zowel de politieke als sociale instellingen (CÖF) te centraliseren en te onderwerpen aan de Fidesz’ doctrine. Bovendien wordt de werking van de bevraagde NGO’s bemoeilijkt door hen financieel te benadelen, door bijvoorbeeld enkel subsidies te geven aan overheidsgezinde organisaties.
Uit het onderzoek blijkt dat vooral de ‘publieke sfeer functie’ wordt uitgehold. Op politiek vlak uit dit zich in het bestempelen van de NGO’s als ‘buitenlandse operatoren’ en het verwijt de oppositie te verstevigen. Op institutioneel vlak werden de fora stelselmatig gekortwiekt en de toegang tot publieke informatie bemoeilijkt. De financiële bevoordeling van gezagsgetrouwe organisaties met de daaropvolgende steun door buitenlandse donoren aan liberale NGO’s, heeft er mede voor gezorgd dat het illiberale discours van Orbán nog werd versterkt.
Zowel op sociaal als politiek vlak probeert de regering de macht van de NGO’s in te perken en de legitimiteit van de organisaties in twijfel te trekken. Dit proces kent een voorlopig orgelpunt in de LexNGO. Door daarenboven een stigmatisering en intimidatiecampagne op te starten, tracht de regering niet enkel hun legitimiteit en positie in de publieke sfeer te schaden, maar wordt ook hun durf op de proef gesteld. In dergelijke omstandigheden is een zekere vorm van zelfbescherming door de NGO’s om hun werking niet op het spel te zetten niet irreëel.
De ideologische strijd: antiliberalisme, de LexCEU en LexNGO
“They’re very afraid of liberal thinkers, they think that liberalists will kill Europe in the long term, that’s why we have to set aside all these liberal thinkers and whip them out of the country.” (A. Szabó, persoonlijke communicatie, 04 april 2017)
Uit het onderzoek blijkt dat de politieke, institutionele, sociale en financiële factoren een onvolledig beeld schetsen van het huidige politieke klimaat en regelgeving omtrent NGO's. Het antiliberalisme blijkt een stuwende kracht achter de maatregelen: in 2017 werden in een zeer kort tijdsbestek twee opmerkelijke wetten gestemd, de LexNGO en de LexCEU. Die laatste kan de sluiting van de CEU, de Centraal Europese universiteit in gang zetten. De CEU en liberale NGO's zijn de antithese van alles waar Orbán niet voor staat: vrijdenkende liberaal kritische organisaties. In beide gevallen gaat het om instanties door het buitenland worden gefinancierd en die kritisch staan ten opzichte van het Hongaarse beleid. Het zijn organisaties die een meer liberale koers varen en die niet passen in het illiberaal project van het Hongarije van Orbán – het zijn liberale doornen in het oog van Viktor Orbán.
Aanpassing strategieën
Hoe gaan de organisaties om met de nieuwe situatie? De meeste NGO's pasten hun strategieën aan en gaan van een directe naar indirecte vorm van democratie ondersteuning. Doordat de checks en balances afgekalfd zijn en de machtsverhoudingen veranderden in het Grondwettelijk Hof, vechten de organisaties bijvoorbeeld zaken aan bij lokale rechtbanken. Op die manier proberen ze als outsider ‘check’ van het systeem de constitutionele vrijheden en rechten te waarborgen.
Licht aan het eind van de tunnel?
De hervormingen stuitten ondertussen op publieke ontevredenheid. In Boedapest komen mensen massaal op straat. Dit kan een belangrijk signaal geven aan de Europese Unie om Hongarije niet te vergeten. Het onderzoek schuift tot slot de hypothese naar voren dat een informeel bottom-up democratiseringsproces geleid door NGO’s perspectieven biedt op her-democratisering.
Het onderzoek biedt een eerste inzicht in actuele gebeurtenissen in Hongarije en kan als pilot-study waardevol zijn voor toekomstig onderzoek. Bovendien toont de studie aan dat de Europese Unie zich de mond niet mag laten snoeren door illiberale krachten.
Bibliografie
Ágh, A. (2015a). Redemocratization efforts in Hungary as a second try: civil society organizations and mass movements. Problemy Polityki Społecznej, 31(4), 9-36. Geraadpleegd via http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-0001…
Ágh, A. (2015b). The Bumpy Road of Civil Society in the New Member States: From State Capture to the Renewal of Civil Society. Politics in Central Europe, 11(2), 7-21. doi: 10.1515/pce-2015-0007
Ágh, A. (2016). The Decline of Democracy in East-Central Europe. Problems of Post-Communism, 63(5-6), 277-287. DOI: 10.1080/10758216.2015.1113383
Ágh, A., Dieringer, J., & Bönker, F. (2016). Hungary Country Report. Sustainable Governance Indicators 2016 (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Bertelsmann Stiftung:http://www.sginetwork.org/docs/2016/country/SGI2016_Hungary.pdf
Amnesty International (2015). Their backs to the wall. Civil Society under Pressure in Hungary (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Amnesty International: https://www.amnesty.org/en/documents/eur27/0001/2015/en/
Amnesty International (2017, april 7). Hungary: Plan to brand NGOs has sombre echoes of Russia’s ‘foreign agents law’. Amnesty International. Geraadpleegd via https://www.amnesty.org/
Anheier, H. & Seibel, W. (1998). The Nonprofit Sector and the Transformation of Societies: A Comparative Analysis of East Germany, Poland and Hungary. In Powell, W., & Clemens, E. (Red.) Private Action and the Public Good (pp. 177-192). New Haven: Yale University Press.
Arato, A. (1992). Civil society and political theory. Cambridge: MIT Press.
Associated Press (2017, mei 1). Hungary: Protesters reject government's closer Russia links. Associated Press. Geraadpleegd via http://www.nydailynews.com/newswires/ news/national/hungary-protesters-reject-government-closer-russia-links-article-1.3124047
Bánkuti, M., Halmai, G., & Scheppele, K. (2012). Hungary’s Illiberal Turn: Disabling the Constitution. Journal of Democracy, 23(3), 138-146. doi:10.1353/jod.2012.0054
Barber, B. (1998). A Place for Us. How to Make Society Civil and Democracy Work. New York: Hill & Wang.
Baker, G. (2002). Civil Society and Democratic Theory: Alternative Voices. London: Routledge.
Bayer, L. (2017a, maart 9). Hungarian law targets Soros, foreign-backed NGOs. Politico. Geraadpleegd via http://www.politico.eu/
Bayer, L. (2017b, mei 1). Momentum Movement holds its first major rally in Budapest. Budapest Beacon. Geraadpleegd via http://budapestbeacon.com/featured-articles/momentum-movement-holds-fir…
Beach, D., & Pedersen, R.B. (2016). Causal Case Study Methods. Foundations and Guidelines for Comparing, Matching, and Tracing. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Beach, D., & Pedersen, R.B. (2013). Process-tracing methods: Foundations and guidelines. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Behr,T. & Siitonen, A. (2013, januari). Building Bridges or Digging Trenches? Civil Society Engagement after the Arab Spring (Working Paper Nr. 77). Geraadpleegd via http://www.fiia.fi/en/publication/308/building_bridges_or_digging_trenc…
Berman, S. (1997). Civil Society and the Collapse of the Weimar Republic. World Politics, 49(3), 401-429. Geraadpleegd via http://www.jstor.org.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/stable/25054008
Bertelsmann Stiftung (2016). Hungary Country Report (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Bertelsmann Stiftung https://www.bti-project.org/en/reports/country-reports/
Bibó, I. (2015). The Miseries of East European Small States. In I. Zoltán Denés (Red.) The Art of Peacemaking: Political Essays by István Bibó (pp. 130-180). New Haven: Yale University Press.
Botstein, L., Christ, C., & Cole, J. (2017, april 4). Hungary’s xenophobic attack on Central European University is a threat to freedom everywhere. Geraadpleegd via https://www.washingtonpost.com/
Bugarič, B. (2016). Protecting Democracy inside the EU: On Article 7 TEU and the Hungarian Turn to Authoritarianism. In C. Closa en D. Kochenov (Red.) Reinforcing Rule of Law Oversight in the European Union (pp. 82-102). Cambridge: Cambridge University Press.
Buldioski, G. (2017, maart 22). Hungary’s Opaque Aim at Civil Society. US News. Geraadpleegd via https://www.usnews.com/
Byrne, A. (2017, januari 13). Orban takes aim at Soros and Hungarian NGOs. Financial Times. Geraadpleegd via https://www.ft.com/content/20d291f8-d87b-11e6-944b-e7eb37a6aa8e
Calhoun, C.J. (2011) Civil society and the public sphere. In M. Edwards (Red.) The Oxford Handbook of Civil Society. Oxford handbooks in politics & international relations (pp. 311-323). New York: Oxford University Press.
Center for Media and Communication Studies (2012). Hungarian Media Laws in Europe. Geraadpleegd via https://cmds.ceu.edu/article/2014-03-09/hungarian-media-laws-europe-ass…
Cicero (1999). On the Commonwealth and on the Laws (J.E.G. Zetzel, vert.). Cambridge: Cambridge University Press.
Civicus Monitor (2017). Live Rating: Obstructed. Civicus. Geraadpleegd op 17 april, 2017 https://monitor.civicus.org/country/hungary/
Cox, T., & Gallai, S. (2014). Civil Society and Policy Actors in Postcommunist Hungary: Linkages and Contexts. Perspectives on European Politics and Society, 15(1), 51-67. DOI:10.1080/15705854.2013.801705
Deakin, N. (2001) In Search of Civil Society. London: Palgrave.
De La Baume, M. (2016, oktober 10). Hungarian newspaper closure raises press freedom concerns. Politico. Geraadpleegd via http://www.politico.eu/
De Tocqueville, A. (1969). Democracy in America. New York: Anchor Books.
Diamond, L.J. (1994). Toward Democratic Consolidation. Journal of Democracy, 5(3), 4-17. doi:10.1353/jod.1994.0041
Dunai, M. (2017, april 21). Hungarians protest against crackdown on education and ngos. Reuters. Geraadpleegd via http://www.reuters.com/article/us-hungary-soros-protests-idUSKBN17E27R
Edwards, M. (2014). Civil Society. Hoboken: Wiley.
Elliott, C. M. (2003) Civil society and democracy. A comparative review essay. In: C. M. Elliott (Red.) Civil Society and Democracy. A Reader (pp. 1–39). New Delhi: Oxford University Press.
Europese Commissie (2017, april 26). Hungary: Commission takes legal action on Higher Education Law and sets record straight on 'Stop Brussels' consultation. Europese Commissie. Geraadpleegd via http://europa.eu/rapid/press-release_MEX-17-1116_en.htm
Eötvös Karoly Institute (2017, april 13). More than 100 Hungarian NGOs and tens of thousands of people joined and demonstrated at the “Heroes’ veto” event on Budapest’s iconic Heroes’ Square. Eötvös Karoly Institute. Geraadpleegd via http://www.ekint.org/en/autonomy-protection/2017-04-13/we-are-civil-soc…
EurActiv. (2015, juni 3). Multiculturalism doesn’t work in Hungary, says Orbán. EurActiv. Geraadpleegd via http://www.euractiv.com/
European Commission for Democracy Through Law (Venice Commission) (2011, juni 20). Opinion on the new Constitution of Hungary (CDL-AD(2011)016). Geraadpleegd via http://www.venice.coe.int/webforms/ documents/ ?pdf=CDL-AD(2011)016-e
Ferguson, A., & Oz-Salzberger, F. (Red.) (2001). An Essay on the History of Civil Society. Cambridge: Cambridge University press.
Firmin, A., & Van Severen, I. (Red.) (2017). Contested and under pressure. A snapshot of the enabling environment of civil society in 22 countries (Onderzoeksrapport) Geraadpleegd via Civicus: http://www.civicus.org/images/EENA_Report_ English.pdf
Fleck, Z., Gadó, G., Halmai, G., Hegyi, S., Juhász, G., … Tóth, G.A. (2011, juni). Opinion on the Fundamental Law of Hungary [Opinie]. Geraadpleegd via http://lapa.princeton.edu/hosteddocs/amicus-to-vc-english-final.pdf
Freedom House (2017). Freedom of the Press 2017: Press Freedom’s Dark Horizon (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Freedom House: https://freedomhouse.org/
Frentzel-Zagorska, J. (1990). Civil Society in Poland and Hungary. Soviet Studies, 42(4), 759-777. Geraadpleegd via http://www.jstor.org.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/stable/152139
Gellner, E. (1996). Conditions of Liberty: Civil Society and Its Rivals. Harmondsworth: Penguin books.
George, A.L., & Bennet, A. (2005). Case Studies and theory development in the Social Sciences. Cambridge: MIT Press.
Gerring, J. (2007). Case Study Research: Principle and Practices. Cambridge: Cambridge University Press.
Gorondi, P. (2017, maart 7). Hungary’s leader calls migration ‘Trojan Horse’ of Terrorism. Associated Press. Geraadpleegd via http://uk.businessinsider.com/ap-hungarys-leader-calls-migration-trojan…
Guest, G., MacQueen, K.M., & Namey, E.E. (2011). Applied Thematic Analysis. Thousand Oaks: Sage.
Habermas, J. (1992). Further reflections on the Public Sphere. In C.J. Calhoun (Red.), Habermas and the Public Sphere (pp. 421-462). Cambridge: MIT Press.
Hegedüs, D. (2016). Nations in Transit: Hungary (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Freedom House: https://freedomhouse.org/sites/default/files/NIT2016_Hungary_0.pdf
Hegedüs, D. (2017). Nations in Transit: Hungary (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Freedom House: https://freedomhouse.org/sites/default/files/NIT2017_Hungary.pdf
Heidbreder, E. (2012). Civil Society Participation in EU Governance. Living Reviews in European Governance, 7(2), 5-30. doi: 10.12942/lreg-2012-2
Howard, M. M. (2002). The Weakness of Postcommunist Civil Society. Journal of Democracy, 13(1), 157-169. doi:10.1353/jod.2002.0008
Howell, J. & Pearce, J. (2001) Civil Society and Development: A Critical Exploration. Boulder: Lynne Rienner .
Hungarian Civil Liberties Union (2017). About us. Geraadpleegd op 7 mei 2017 via https://tasz.hu/en/about-us
Hungarian Civil Liberties Union (2017, april 13). We are staying! HCLU will not be silenced! Hungarian Civil Liberties Union. Geraadpleegd via https://tasz.hu/en/news/we-are-staying-hclu-will-not-be-silenced
Hungarian Civil Liberties Union, Hungarian Helsinki Committee, & Eötvös Károly Institute (2015). Analysis of The Performance of Hungary’s “One-Party Elected” Constitutional Court Judges between 2011 and 2014 (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via http://helsinki.hu/wp- content/uploads/EKINT-HCLUHHC_Analysing_CC_ judges_performances_2015.pdf
Hungarian Civil Liberties Union, & Hungarian Helsinki Committee (2017). Short Analysis of the Proposed Hungarian Bill on Foreign Funded Non-Governmental Organizations (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via https://tasz.hu/en/
Hungarian Helsinki Committee, Transparency International, Hungarian Civil Liberties Union, & Eötvös Karoly Institute (2017). Timeline Of Governmental Attacks Against Hungarian Civil Society Organisations (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via http://www.helsinki.hu/en/timeline-of governmental-attacks-against-ngos/
Hungarian Spectrum (2014, September 24). Barack Obama on the Threat to Civil Society in Africa, Asia, The Middle East and Hungary. Hungarian Spectrum. Geraadpleegd via http://hungarianspectrum.org/2014/09/24/barack-obama-on-the-threat-to-c…
Hungarian Spectrum (2017, mei 13). Fidesz’s very own “NGOs” stuffed with public money. Hungarian Spectrum. Geraadpleegd via http://hungarianspectrum.org/
Hyden, G., Court, J., & Mease, K. (2004) Making sense of governance. Empirical evidence from 16 developing countries. Boulder: Rienner.
Innes, A. (2015). Hungary's illiberal democracy. Current History, 114(770), 95-100. Geraadpleegd via https://search.proquest.com/docview/1658785343?accountid=17215
Keane, J. (1998) Civil Society. Old Images, New Visions. Stanford: Stanford University Press.
Kornai, J. (2015). Hungary's U-turn: Retreating from democracy. Journal of Democracy, 26(3), 34-48. Geraadpleegd via https://search.proquest.com/docview/1697197404?accountid=17215
Kovács, B.A. (2014). Nations in Transit: Hungary (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Freedom House: https://freedomhouse.org/sites/default/files/NIT2015_Hungary_0.pdf
Kovács, B.A. (2015). Nations in Transit: Hungary (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Freedom House: https://freedomhouse.org/sites/default/files/NIT14_Hungary_final.pdf
Kover, A. (2015). Captured by State and Church: Concerns about Civil Society in Democratic Hungary. Nonprofit Policy Forum, 6(2), 187-212. https://doi.org/10.1515/npf-20140010
Kubicek, P. (2002). Civil Society, Trade Unions and Post-Soviet Democratisation: Evidence from Russia and Ukraine. Europe-Asia Studies, 54(4), 603-624. DOI: 10.1080/09668130220139181
Kudlenko, A. (2015). From Colour Revolutions to the Arab Spring: The Role of Civil Society in Democracy Building and Transition Processes. Journal of Contemporary Central and Eastern Europe, 23(2-3), 167-179. http://dx.doi.org/10.1080/0965156X.2015.1116790
Kuti, É. (2008). Civil Europe, Civil Hungary (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via de website van European House http://mek.oszk.hu/15000/15094/pdf/15094_2.pdf
Kuti, É. (2011). Government-Nonprofit Sector Relations in Hungary. In S.R. Smith, S. Philips (Red.), Governance and Regulation in the Third Sector: International Perspectives (pp. 142-163). New York: Routledge.
Kürti, L. (2003). The Uncivility of Civil Society. Skinhead Youth in Hungary. In P. Kopecky & C. Mudde (Red.) Uncivil Society? Contentious Politics in Post-Communist Europe (pp. 35-51). Londen: Routledge.
Laville, J-L., Young, D.R. & Eynaud, P. (2015). Civil Society, the Third Sector and Social Enterprise: Governance and Democracy. New York: Routledge.
Linz, J., & Stepan, A. (1997). Problems of Democratic Transition and Consolidation: Southern Europe, South-America and Post-communist Europe. Baltimore: the John Hopkins University Press.
Lomax, B. (1997). The strange death of ‘civil society’ in post‐communist Hungary. Journal of Communist Studies and Transition Politics, 13(1), 41-63. DOI:10.1080/13523279708415331
Madison, G. B. (1998) The Political Economy of Civil Society and Human Rights. London: Routledge.
Magyar, B. (2016). Post-Communist Mafia State: The Case of Hungary. Budapest: Central European University Press.
Mercer, C. (2002). NGOs, Civil Society and Democratization: A Critical Review of the Literature. Progress in Development Studies, 2(1), 5-22. Doi: 10.1191/1464993402ps027ra
Molnár, V. (2016). Civil Society, Radicalism and the Rediscovery of Mythic Nationalism. Nations and Nationalism, 22(1), 165–185. doi: 10.1111/nana.12126
Mudde, C. (2003). Civil society in post-communist Europe. Lessons from the ‘dark side’. In P. Kopecky & C. Mudde (Red.) Uncivil Society? Contentious Politics in Post-Communist Europe (pp. 152-164). Londen: Routledge.
Mudde, C. (2007). Populist Radical Right Parties in Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
Mudde, C. (2017, april 3). The EU has tolerated Viktor Orbán for too long. It has to take a stand now. The Guardian. Geraadpleegd via https://www.theguardian.com/ commentisfree/2017/apr/03/eu-tolerated-viktor-orban-hungarian-central-european-university
Norwegian Civil Fund (2015). Mid-term evaluation of NGO Programmes under EEA Grants 2009-2014. Evaluation report 1/2015 (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via http://www.ngonorway.org/images/OutoftheBoxPart1MAINREPORT-3.pdf
Norwegian Civil Fund (2017). Supported Projects. Geraadpleegd op 16 april 2017 via https://norvegcivilalap.hu/en/tamogatott
Nosko, A. (2014, november 5). Can a Think Tank help exposure a Captured State? Open Society Foundations. Geraadpleegd via https://www.opensocietyfoundations.org/voices/can-think-tank-help-expos…
Patrick, J.J. (1996). Civil Society in Democracy's Third Wave: Implications for Civic Education. Social Education, 60(7), 414-17. Geraadpleegd via https://search.proquest.com/docview/210626745?accountid=17215
Petrova, T., & Tarrow, S. (2007). Transactional and participatory activism in the emerging European polity. Comparative Political Studies, 40(1), 74–94. Doi:10.1177/0010414006291189
Pietrzyk-Reeves, D. (2015). Civil Society, Democracy and Democratization. Frankfurt Am Main: Peter Lang Edition.
Prime Minister's Office (2014, juli 30). Prime Minister Viktor Orbán’s Speech at the 25th Bálványos Summer Free University and Student Camp. Website of the Hungarian Government. Geraadpleegd via http://www.kormany.hu/en/
Prime Minister's Office (2017, februari 14). Prime Minister Viktor Orbán’s State of the Nation Address. Website of the Hungarian Government. Geraadpleegd via http://www.kormany.hu/en/
Puddington, A., & Roylance, T. (2017). Populists and Autocrats: the Dual Threat to Global Democracy (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Freedom House: https://freedomhouse.org/
Putnam, R. (1993). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton: Princeton University Press.
Raad van de Europese Unie. (2014, december 16). Report by Nils Muižnieks Commissioner for Human Rights of the Council of Europe following his visit to Hungary from 1 to 4 July 2014.CommDH(2014)21. Geraadpleegd via https://rm.coe.int/ref/CommDH(2014)21
Rau, Z. (1991). The Reemergence of Civil Society in Eastern Europe and the Soviet Union. Boulder: Westview Press.
Roniger, L. (1994). Civil Society, Patronage and Democracy. International Journal of Comparative Sociology, 35(3-4), 207-220. Geraadpleegd via http://search.proquest.com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/docview/1299978…
Rupnik, J. & Zielonka, J. (2013). The State of Democracy 20 Years on: Domestic and External Factors. East European Politics and Societies, 27(3), 3-25. doi:10.1177/0888325412465110
Roose, H., & Meuleman, B. (2014). Methodologie van de sociale wetenschappen: een inleiding. Gent: Academia Press.
Schecter, D. (2000). Sovereign States or Political Communities? Civil Society and contemporary Politics. New York: Manchester University Press.
Schenkkan, N. (2017). Nations in Transit: the false promise of populism (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via Freedom House: https://freedomhouse.org/
Scheppele, K.L. (2012, januari 2). The Unconstitutional Constitution. The New York Times. Geraadpleed via https://krugman.blogs.nytimes.com/2012/01/02/the-unconstitutional-const…
Scheppele, K.L. (2013). The Rule of Law and the Frankenstate: Why Governance Checklists Do Not Work. Governance, 26(4), 559–562. doi:10.1111/gove.12049
Scheppele, K.L. (2014, mei 6). Hungary and the End of Politics. The Nation. Geraadpleegd via https://www.thenation.com/ article/hungary-and-end-politics/
Scheppele, K.L. (2017, januari). Democracy in Europe: Hungary. In B. Cosijns (Voorzitter), A triptych on Democracy in Hungary, Poland and Turkey. Symposium van De Balie, Amsterdam.
Schraad-Tischler, D. (2015). Next Generation Democracy. Wider Europe: Track 1 People and Communities. Geraadpleegd via Bertelsmann Stiftung http://nextgenerationdemocracy.org/ wp-content/uploads/2014/11/NGD_RegionalReports_ WiderEurope.pdf
Seligman, A. (1992) The Idea of Civil Society. Princeton: Princeton University Press.
Seligman, A. (1997) The Problem of Trust. Princeton: Princeton University Press.
Spencer, P. (1995). Civil Society, Poitics, and the Revolutions of 1989-91. Surrey: Kingston University.
Spike, J. (2017, april 3). “Let’s Stop Brussels!”: Here is the new National Consultation. The Budapest Beacon. Geraadpleegd via http://budapestbeacon.com/featured-articles/lets-stop-brussels-new-nati…
Stebbins, R.A. (2001). Exploratory research in the social sciences (Qualitative research methods series 48). Londen: Sage.
Stockmans, P. (2017, januari 21). Márta Pardavi: ‘Inauguratie Trump luidt repressie van Hongaarse mensenrechtenorganisaties in’. Mondiaal Nieuws. Geraadpleegd via http://www.mo.be/interview/m-rta-pardavi-inauguratie-trump-luidt-onderd…
Suleiman, L. (2013). The NGOs and the Grand Illusions of Development and Democracy. Voluntas, 24, 241-261. DOI 10.1007/s11266-012-9337-2
Than, K. (2017, maart 14). European Court says Hungary detained migrants unlawfully. Reuters. Geraadpleegd via https://www.reuters.com/
United Nations Human Rights Council (2016, februari 16). End of mission statement by Special Rapporteur Michel Frost on the situation of human rights defenders, Visit to Hungary 8-16 February 2016. Geraadpleegd via www.ohchr.org
USAID (2015). The 2015 CSO Sustainability Index for Central and Eastern Europe and Eurasia (Onderzoeksrapport). Geraadpleegd via https://www.usaid.gov/sites/default/files
Volkhart, V.H., (2005). Studying civil society across the world: Exploring the Thorny issues of conceptualization and measurement. Journal of Civil Society, 1(3), 211-228. DOI:10.1080/17448680500484749
Walzer, M. (1998). The Civil Society Argument. In G. Shafir (Red.) The Citizenship Debates: A Reader (pp. 291-308). Minnesota: The University of Minneapolis Press.
Yin, R.K. (2014). Case Study Research: Design and Methods. Thousand Oaks: Sage.
Zoltan, S. (2017, januari 10). Hungary Plans to Crack Down on All Soros-Funded NGOs. Bloomberg. Geraadpleegd via https://www.bloomberg.com/
