Te weinig diversiteit op de opiniepagina’s van De Morgen
Te weinig diversiteit op de opiniepagina’s van De Morgen
De opiniepagina’s van een krant zijn een goed gelezen rubriek. Ze informeren de lezer over andermans mening. Maar wiens meningen verschijnen daar zoal en waar gaan de opiniestukken eigenlijk over? Studente Kato Declercq zocht het uit voor De Morgen en kwam tot de conclusie dat er op de opiniepagina’s van die krant een gebrek is aan diversiteit.
Kato Declercq, studente Journalistiek aan de KU Leuven, vond in haar masterproef dat het altijd dezelfde soort auteurs en dezelfde paar thema’s zijn die aan bod komen op de opiniepagina’s van De Morgen. Voor haar onderzoek naar de samenstelling van de opiniepagina’s van De Morgen analyseerde ze de opiniestukken die De Morgen in december 2016 en januari 2017 publiceerde en vroeg ze de Chef Opinie van de krant hoe hij te werk gaat.
Blanke mannen
Zeker op het vlak van de auteurs is het niet goed gesteld met de diversiteit. “Hoewel er heel wat verschillende personen aan het woord komen op de opiniepagina’s van De Morgen, hebben die auteurs dikwijls dezelfde kenmerken.”, schrijft Declercq. Blanke mannen domineren de opiniepagina’s. In haar onderzoek waren maar liefst driekwart van de auteurs mannen en het aantal auteurs uit de etnische meerderheid lag zelfs op 86,5 procent. Het bleek ook dat de auteurs van opiniestukken allemaal mensen zijn met een hoge sociaaleconomische status.
Declercq stelde ook vast dat de auteurs van opiniestukken heel vaak dezelfde functies uitoefenen. De meest typische functies zijn academicus, politicus en schrijver. Een toch wel verrassend resultaat was dat in een progressieve krant als De Morgen drie vierde van de schrijvers met politieke bezigheden lid was van een rechtse partijen CD&V of NV-A. De verklaring daarvoor zou volgens Declercq zijn dat De Morgen op zoek gaat naar tegendraadsheid. De Chef Opinie van De Morgen, Ward Daenen, geeft aan dat zijn redactie eerder op zoek gaat naar meningen die verschillen van die van De Morgen als krant dan naar meningen die daarmee overeenstemmen.
Niet alleen bij de gastauteurs, maar ook in de kleine ploeg van vaste columnisten die schrijven voor De Morgen vond Declercq zeer weinig variatie. “Omdat het niet zo moeilijk is om diversiteit te brengen in een vaste ploeg, vinden wij dat de redactie van De Morgen wel wat meer moeite zou mogen doen om zo’n diverse ploeg samen te stellen.”, merkt Declercq daarover op. Uit haar onderzoek blijkt wel dat de hoeveelheid gastauteurs en de hoeveelheid vaste columnisten mooi in evenwicht is.
Overheersende onderwerpen
Bij de thema’s vindt de studente al evenmin diversiteit op de opiniepagina’s van De Morgen. Er zijn zes thema’s die constant terugkomen en daarvan zijn politiek, buitenland en mens en maatschappij de belangrijkste. Qua onderwerpen doen de opiniepagina’s van De Morgen het beter. “Met 92 verschillende onderwerpen op een totaal van 148 opiniestukken is er relatief veel variatie in de onderwerpen op de opiniepagina’s van De Morgen. Toch is er ook een groot aantal onderwerpen dat terugkomt.”
Dat er op de opiniepagina’s niet altijd genoeg afwisseling van onderwerpen is, zou komen doordat in bepaalde periodes sommige onderwerpen gewoonweg het nieuws beheersen. In de periode die Declercq onderzocht gingen bijvoorbeeld veel opiniestukken over de nieuwe Amerikaanse president Trump. Volgens de Chef opinie is er op de opiniepagina’s van De Morgen trouwens ook ruimte voor nieuwe onderwerpen. Die bewering werd bevestigd door Declercqs eigen onderzoek.
Dat Declercq niet veel diversiteit aantreft op de opiniepagina’s van De Morgen botst met de doelstellingen van De Morgen zelf. De Chef Opinie vertelde Declercq op alle vlakken diversiteit na te streven. Die diversiteit is voor hem wel geen prioriteit. Hij vindt het in de eerste plaats belangrijker dat een opiniestuk goed geschreven en goed beargumenteerd is. Naast schrijf- en argumentatiekwaliteit spelen ook nog criteria zoals nieuwheid en humor mee bij de selectie van een opiniestuk.
De masterstudente onderzocht ook in hoeverre in De Morgen echt debatten plaatsvinden op de opiniepagina’s. In tegenstelling tot wat je zou verwachtten, bleek dat dat amper het geval is. “Aangezien het in twee maanden tijd slechts 4 keer voorkomt dat iemand een opiniestuk schrijft als reactie op een ander opiniestuk, is er op de opiniepagina’s van De Morgen zeker geen sprake van debat.”
Bibliografie
Alonso Belmonte, I. (2007). Newspaper editorials and comment articles: A "cinderella" genre? RAEL: revista electrónica de lingüística aplicada 1, 1-9.
Anderson, R., Dardenne, R. & Killenberg, G. M. (1994). The conversation of journalism: communication, community, and news. New York, NY: Praeger.
Ciofalo, A. (1998). Survey probes status of op-ed journalism and practices of op-ed editors, Newspaper Research Journal, 19(2), 18-30.
Ciofalo, A., & Traverso K. (1994). Does the op-ed page have a chance to become a public forum?, Newspaper Research Journal, 15(4), 51-63.
Cohen, B. C. (1963). The press and foreign policy. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Cohen, J. (1997). Deliberation and democratic legitimacy. In: J. Bohman & W. Rehg (Eds.), Deliberative democracy: Essays on reason and politics (pp. 67-93). Cambridge: MIT Press.
Column. (2015). In Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal (15e druk). Utrecht: Van Dale Uitgevers.
Cowling, L., & Hamilton, C. (2011). Producing media debate: Journalistic practice and public discussion, Ecquid Novi: African Journalism Studies 32(3), 45-60.
Crawford, E. (2009). A new sort of democracy? The opinion pages in the Scottish daily quality press, Journalism, 10(4), 451-472.
Dahlgren, P. (2001). The public sphere and the net: Structure, space and communication. In W. L. Bennett & R. M. Entman (Eds.), Mediated politics: Communication in the future of democracy (pp. 33-55). Cambridge: Cambridge University Press.
Dahlgren, P. (2002). The public sphere as historical narrative. In D. McQuail (Ed.), McQuail's reader in mass communication theory (pp. 195-200). London: Sage.
Day, A., & Golan, G. (2005). Source and content diversity in op-ed pages: Assessing editorial strategies in The New York Times and The Washington Post, Journalism Studies, 6(1), 61-71.
De Bens, E., & Raeymaeckers, K. (2007). Het verhaal van de Belgische dagbladpers
gisteren, vandaag en morgen (3e druk). Leuven: LannooCampus.
Devroe, I. (2007). Gekleurd nieuws? De voorstelling van etnische minderheden in Vlaanderen: context, methodologische aspecten en onderzoeksresultaten. Gent: Universiteit Gent.
Firmstone, J. (2008). The editorial production process and editorial values as influences on the opinions of British press towards Europe, Journalism Practice, 2(2), 212-229.
Fraser, N. (1999). Rethinking the public sphere: A contribution to the critique of actually existing democracy. In S. During (Ed.), The cultural studies reader (pp. 518-36). London: Routledge.
Galtung, J., & Ruge, M. H. (1965). The structure of foreign news. The presentation of the Congo, Cuba and Cyprus crises in four Norwegian newspapers, Journal of Peace Research, 2(1), 64-91.
Golan, G., & Munno, G. (2014). Few Latin American items appear on editorial pages, Newspaper Research Journal, 35(1), 20-35.
Golan, G., & Wanta, W. (2004). Guest columns add diversity to NY Times' op-ed pages. Newspaper Research journal, 25 (2), 70-82.
Gregory, L., & Hutchins, B. (2004). Everyday editorial practices and the public sphere: Analysing the letters to the editor page of a regional newspaper, Media International Australia Incorporating Culture and Policy, 112, 186-200.
Habermas, J. (1989). The structural transformation of the public sphere: An inquiry into a category of bourgeois society (T. Burger, & F. Lawrence, Trans.). Cambridge: Polity Press (original work published 1962).
Habermas, J. (1995). Moral consciousness and communicative action. (C. Lenhardt, & S. W. Nicholsen, Trans). Cambridge: Polity Press (original work published 1983).
Harcup, T., & O’Neill, D. (2001). What is news? Galtung and Ruge revisited, Journalism Studies, 2(2), 261-280.
Harcup, T., & O’Neill, D. (2016). What is news? News values revisited (again), Journalism Studies. DOI 10.1080/1461670X.2016.1150193
Hill, D. B. (1981). Letter opinion on ERA: a test of the newspaper bias hypothesis, Public Opinion Quarterly 45(3), 384-392.
Hoffman, L. H., & Slater, M. D. (2007). Evaluating public discourse in newspaper opinion articles: Values-framing and integrative complexity in substance and health policy issues, Journalism and Mass Communication Quarterly, 84(1), 58-74.
Howell, D. (2008, May 25). An op-ed need for diverse voices. Washington Post. Geraadpleegd via http://www.washingtonpost.com
Hynds, E. C. (1984). Editorials, opinion pages still have vital roles at most newspapers, Journalism Quarterly 61(3), 634-639.
Hynds, E. C. (1989). Editors expect editorial pages to remain vital in the year 2000, Journalism Quarterly 66(2), 441-445.
Hynds, E. C. (1991). Editorial page editors discuss use of letters, Newspaper Research Journal 13(1), 124-136.
Johannessen, M. R. (2015). Please like and share! A frame analysis of opinion articles in online news, Lecture Notes in Computer Science 9249, 15-26.
Kingdon, J. W. (2003). Agendas, alternatives, and public policies (2nd ed.). New York, NY: Addison-Wesley.
Laswell, H. (1984). The structure and function of mass communication in society. In L. Bryson (Ed.), The commuication of ideas (pp. 37-51). New York, NY: Harper & Row.
Maddalena, A., & Alonso Belmonte, I. (2011). Unveiling the writer–reader interaction in Peninsular Spanish and American English newspaper editorials: A cross linguistic study, Journal of Pragmatics, 43(3), 891-903.
McCombs, M. (1997). Building consensus: The news media's agenda-setting roles. Political Communication, 14 (4), 433-443.
Mitman, T., Nikolaev, A., & Porpora, D. (2012). The critical moral voice on american newspaper opinion pages, Communication, Culture & Critique 5(3), 392-408.
Page, B. (1996). Who deliberates? Mass media in moder democracy. Chicago, IL: Chicago University Press.
Price, V. (1992). Public Opinion. Newbury Park: Sage.
Raeymaeckers, K. (2005). Letters to the editor: A feedback opportunity turned into a marketing tool, European Journal of Communication, 20(2), 199-221.
Shoemaker, P. J., & Reese, S. D. (1996). Mediating the message: Theories of influences on mass media content. New York, NY: Longman.
Shoemaker, P. J., Eichholz, M., Kim, E., & Wrigley, B. (2001). Individual and routine forces in gatekeeping, Journalism and Mass Communication Quarterly 78(2), 233-46.
Sommer, B., & Maycroft, J. R. (2008). Influencing public policy: An analysis of published op-eds by academics, Politics & Policy, 36(4), 586-613.
Torres da Silva, M. (2012). Newsroom practices and letters-to-the-editor, Journalism Practice, 6(2), 250-263.
Van Dijk, T. A. (1995). Opinion and ideologies in editorials. Paper for the 4th International Symposium of Critical Discourse Analysis, Language, Social Life and Critical Thought. Athene.
Van Leuven, S. (2013). De publieke sfeer in tijden van commercialisering en digitalisering: een multimethodisch longitudinaal onderzoek van het bronnengebruik in de Vlaamse buitenlandberichtgeving. Gent: Universiteit Gent.
Wahl‐Jorgensen, K. (1999). Letters to the editor, Peace Review, 11(1), 53-59.
Wahl-Jorgensen, K. (2001). Letters to the editor as a forum for public deliberation: Modes of publicity and democratic debate, Critical Studies In Media Communication, 18(3), 303-320.
Wahl-Jorgensen, K. (2002a). The normative-economic justification for public discourse: Letters to the editor as a ‘wide open’ forum, Journalism & Mass Communication Quarterly, 79(1), 121-33.
Wahl-Jorgensen, K. (2002b). Understanding the conditions for public discourse: Four rules for selecting letters to the editor, Journalism Studies 3(1), 69-81.
Wahl-Jorgensen, K. (2002c). The construction of the public in letters to the editor: Deliberative democracy and the idiom of insanity, Journalism 3(2), 183-204.
Wahl-Jorgensen, K. (2004). Playground of the pundits or voice of the people? Comparing British and Danish opinion pages, Journalism Studies, 51(1), 59-70.
Wahl-Jorgensen, K. (2007). Journalists and the public: Newsroom culture, letters to the editor, and Democracy. Cresskill, NJ: Hampton Press.
Wester, F., & van Selm, M. (2006). Inhoudsanalyse als systematisch-kwantificerende werkwijze. In F. Wester, K. Renckstorf & P. Scheepers (red.). Onderzoekstypen in de communicatiewetenschap (2de druk) (pp. 121-149). Alphen aan den Rijn: Kluwer.
