222 miljoen euro. Zoveel betaalde het Franse PSG recent aan FC Barcelona om zich te verzekeren van de diensten van de Braziliaanse balvirtuoos Neymar. Het transfercircus in het voetbal lijkt geen grenzen te kennen, maar klopt dit wel? Steeds vaker duiken wetenschappelijke studies op die concluderen dat het transfersysteem in zijn huidige context illegaal is. Overdreven transfersommen lijken strijdig met het vrij verkeer van werknemers en bovendien brengt het transfersysteem ook andere juridische problemen met zich mee. Toch lijkt een oplossing lang op zich te zullen wachten.
Hoge transfersommen strijdig met vrij verkeer werknemers
Een transfersom is op zich niet onwettig omdat het eigenlijk fungeert als een opzeggingsvergoeding voor het verbreken van een arbeidsovereenkomst. Het probleem is echter dat de transfersommen de laatste jaren steeds decadentere proporties hebben aangenomen. Dat de transfersommen hoog zijn, heeft in de eerste plaats veel te maken met de hoge spelerssalarissen en de lange contractduur, maar er is meer aan de hand.
Momenteel is het transfercircus zodanig doorgedraaid dat de transfervergoedingen veel verder gaan dan noodzakelijk. De proportionaliteitszin ontbreekt volledig en zo staat de transfersom op gespannen voet met de Europeesrechtelijke bepalingen van het vrij verkeer van werknemers.
De torenhoge transfersommen zijn problematisch omdat ze kunnen verhinderen dat een voetballer overgaat naar een welbepaalde ploeg. Als een club een te hoge transfersom op het hoofd van een speler kleeft, beperkt dit voor de speler mogelijk de zoektocht naar een andere club. Niet elke potentiële nieuwe werkgever kan namelijk de (te) hoge transfervergoeding betalen. De Europese Commissie heeft dan ook enkele jaren terug al gewaarschuwd voor de “kunstmatig opgedreven transfersommen in het voetbal”. Een transfersom zou niet verder mogen gaan dan noodzakelijk opdat een eerlijk verloop van de competitie en de contractstabiliteit wordt gegarandeerd.
Studies tonen aan dat de transfersommen het eerlijk verloop van een competitie hypothekeren omdat enkel de rijkste ploegen nog in staat zijn om de hoge transfervergoedingen op tafel te leggen. Het zou logischer zijn als de voetballer – die een werknemer zoals een ander is – enkel een opzegvergoeding moet betalen die overeenstemt met de wettelijke regeling van het arbeidsrecht.
Transfersysteem problematisch onder het Europees mededingingsrecht
Het transfersysteem staat ook op gespannen voet met het Europees mededingingsrecht. Dit komt enerzijds omdat de concurrentie tussen voetbalclubs mede door het transfersysteem gebrekkig is, maar anderzijds ook omdat de FIFA eenzijdig een groot deel van de rechten die profvoetballers toekomen kan dicteren door middel van haar regelgevende macht.
De transferregels missen hun doel: FIFA wou een transfersysteem dat zorgde voor een financieel en competitief evenwicht, maar in de praktijk faalt men om dit doel te bereiken. De rijkste clubs domineren de transfermarkt en enkel de meest elitaire clubs zijn nog in staat om de beste (lees: duurste) spelers binnen te halen. Het transfersysteem zorgt dan ook voor een competitief onevenwicht: clubs die het meeste kunnen spenderen zullen in de regel vaker winnen. Dit uit zich in een sportieve dominantie van een select kransje kapitaalkrachtige ploegen, zowel op nationaal als op Europees niveau.
De transferregels verhinderen bovendien de vrije concurrentie tussen clubs omdat het gebruikelijk stelsel van vraag en aanbod wordt beknot. Sporteconoom KÉSENNE stelt dat de transfermarkt een gesloten systeem van topclubs in de hand werkt: kleinere clubs kunnen het loon van een topvoetballer op zich wel betalen, maar het aanwerven van topspelers wordt onmogelijk gemaakt door de onrealistisch hoge transfersommen.
En laat financiële slagkracht nu net de factor zijn die door de jaren heen steeds belangrijker is geworden om sportieve resultaten te kunnen behalen. Daar waar er vroeger een betere verdeling van spelerstalent was, is er in de laatste decennia meer en meer sprake van een enorme talentconcentratie bij topclubs. Dit fenomeen speelt zich – enkele uitzonderingen buiten beschouwing gelaten – zowel af op nationaal als op Europees niveau. In verschillende landen zijn het vaak dezelfde clubs die kampioen worden. Ook de Champions League wordt gedomineerd door een beperkt aantal Europese topclubs. Gelukkig is er nog af en toe eens een occasionele uitschieter die het goed doet, denk maar bijvoorbeeld aan Leicester FC dat in 2016 de Engelse Premier League won. Ook AS Monaco, dat vorig seizoen de halve finale van de Champions League wist te bereiken, past in het rijtje “over-achievers”.
Juridisch bedenkelijke bepalingen in transferreglement
Daarnaast lijken sommige bepalingen van het transferreglement manifest in strijd te zijn met hogere rechtsnormen. Nationale rechters hebben reeds diverse bepalingen van het transferreglement strijdig bevonden met het vrij verkeer van werknemers (nl. de bepalingen over de opleidingsvergoeding en de hoofdelijke aansprakelijkheid van de toekomstige werkgever bij een eenzijdige contractbreuk door een speler). Toch past de FIFA – ondanks de vastgestelde inbreuken – haar regels niet aan. Ook het door FIFA uitgevaardigde verbod op Third Party Ownership (TPO) is bedenkelijk in het licht van het Europees recht. Dicht bij huis vinden bovendien illegale praktijken plaats inzake de opleidingsvergoeding en de transfers van (jeugd)spelers. Daarnaast hanteren sommige clubs een agressief aanwervingsbeleid inzake minderjarigen waarbij ze moreel laakbare en juridisch illegale handelingen niet schuwen.
Fundamentele heroriëntering vergt moed
Het voetbal lijkt gebaat bij een fundamentele heroriëntering. Er zou meer oog moeten zijn voor een betere vrijheidsregeling voor spelers. Ook een betere verdeling van het spelerstalent en meer transparantie bij de overgang van spelers is wenselijk. Amerika kende vroeger een systeem dat gelijkaardig was aan het Europese transfersysteem, waarin clubs verregaande eigendomsrechten hadden op spelers. Zowat alle theoretische en empirische studies tonen aan dat de afschaffing van het transfersysteem de Amerikaanse professionele sport ten goede is gekomen. Het is aannemelijk dat het afschaffen van het FIFA-transfersysteem vergelijkbare effecten zou hebben. UEFA-voorzitter Ceferin hield recent nog een pleidooi voor een nieuw transfersysteem. Alhoewel dit een stap in de goede richting zou zijn, lijkt het weinig waarschijnlijk dat deze maatregel er zal komen aangezien ze tegen de belangen van de gevestigde orde in gaat. Ook het door Ceferin geponeerde salarisplafond zal er waarschijnlijk niet snel komen. Nochtans zou een salarisplafond net als inkomstenherverdeling tussen clubs al goed zijn om bepaalde excessen van het transfersysteem te tackelen.
BIBLIOGRAFIE
1. Wetgeving in brede zin
1.1 EUROPEESRECHTELIJKE NORMEN
Bekendmaking (Comm.), Bepaling van de relevante markt voor het gemeenschappelijke mededingingsrecht, Pb.C. nr. 97/C 372/03, 9 december 1997, 5-13.
Mededeling (Comm.), Richtsnoeren betreffende het begrip "beïnvloeding van de handel" in de artikelen 81 en 82 van het Verdrag, Pb.C. nr. 2004/C 101/07, 27 april 2004, overw. 19- 43.
Ontwerpres. (EP), De toekomst van het beroepsvoetbal in Europa, 29 maart 2007, nr° 2006/2130(INI).
Witboek Sport van 11 juli 2007, http://eur-lex.europa.eu/legal- content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52007DC0391&from=EN, 2007, 16-17.
Verdrag van 13 december 2007 betreffende de Werking van de Europese Unie (geconsolideerde versie), Pb.C. nr. C-326, 26 oktober 2012.
Mededeling (Comm.), Mededeling betreffende overeenkomsten van geringe betekenis die de mededinging niet merkbaar beperken in de zin van artikel 101, lid 1 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (de-minimismededeling), Pb.C. nr. 2014/С 291/01, 30 augustus 2014.
1.2 AKTEN VAN DE BELGISCHE WETGEVENDE MACHTEN
Wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde
sportbeoefenaars, BS 9 maart 1978.
Wetboek van economisch recht van 28 februari 2013, BS 29 maart 2013.
Vlaams Decreet van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar, BS 12 september 1996.
Décret Communauté française de 8 december 2006 visant l'organisation et le subventionnement du sport en Communauté française, BS 20 februari 2007.
1.3 KONINKLIJKE BESLUITEN
Koninklijk Besluit van 13 juli 2004 tot vaststelling van het bedrag van de vergoeding bedoeld in artikel 5, tweede lid, van de wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars, BS 3 augustus 2004.
Koninklijk Besluit van 13 mei 2016 tot vaststelling van het minimumbedrag van het loon dat men moet genieten om als een betaalde sportbeoefenaar te worden beschouwd, BS 25 mei 2016.
1.4 REGLEMENTEN VAN SPORTFEDERATIES
FIFA circular n° 769, "Revised FIFA Regulations for the Status and Transfer of Players", FIFA, 24 augustus 2001, resources.fifa.com/mm/document/affederation/administration/ps_769_en_68.pdf.
FIFA RSTP (versie april 2015), http://resources.fifa.com/mm/document/affederation /administration/02/55/56/41/regulationsonthestatusandtransferofplayersapril2015e_neutr al.pdf (hierna: FIFA RSTP).
FIFA Statutes (versie 27 april 2016), www.fifa.com/governance/index.html. Pool Reglement Jeugdopleiding Pro League VZW (versie 2016), onuitg.
Bondsreglement KBVB (versie 2016/17), belgianfootball.be/project/publiek/reglement/reglement_nl.pdf, 135-136.
2. Rechtspraak
2.1 HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE
HvJ 9 juli 1969, nr. 5-69, ECLI:EU:C:1969:35, Völk/Ets J. Vervaecke s.p.r.l.
HvJ 12 december 1974, nr. 36-74, ECLI:EU:C:1974:140, Walrave en Koch/Union Cycliste International.
HvJ 14 juli 1976, nr. 13/76, ECLI:EU:C:1976:115, Donà/Mantero.
HvJ 14 februari 1978, nr. 27/76, ECLI:EU:C:1978:22, United Brands Company en United Brands Continentaal BV/Commissie van de Europese Gemeenschappen.
HvJ 20 juni 1978, nr. 28/77, ECLI:EU:C:1978:133, Tepea/Commissie van de Europese Gemeenschappen.
HvJ 13 februari 1979, nr. 85/76, ECLI:EU:C:1979:36, Hoffmann-La Roche & Co. AG/Commissie van de Europese Gemeenschappen.
HvJ 3 juli 1986, nr. 66/85, ECLI:EU:C:1986:284, Lawrie-Blum/Land Baden-Württemberg.
HvJ 23 april 1991, nr c-41/90, ECLI:EU:C:1991:161, Höfner en Elsner/Macrotron GmbH.
HvJ 31 maart 1993, nr. C-19/92, ECLI:EU:C:1993:125, Kraus/Land Baden-Württemberg.
HvJ 15 december 1994, nr. C-250/92, ECLI:EU:C:1994:413, Gøttrup-Klim e.a./Dansk Landbrugs Grovvareselskab.
HvJ 30 november 1995, nr. C-55/94, ECLI:EU:C:1995:411, Gebhard/Consiglio dell'Ordine degli Avvocati e Procuratori di Milano.
HvJ 15 december 1995, nr. C-415/93, ECLI:EU:C:1995:463, Union Royale Belge des Sociétés de Football Association e.a./Bosman e.a.
HvJ 15 december 1995, nr. C-415/93, ECLI :EU :C :1995 :463, Union Royale Belge des Sociétés de Football Association e.a./Bosman e.a., concl. Adv. Gen. Lenz.
HvJ 23 mei 1996, nr. C-237/94, ECLI:EU:C:1996:206, O'Flynn/Adjudication Officer.
HvJ 15 januari 1998, nr. C-15/96, ECLI:EU:C:1998:3, Kalliope Schöning- Kougebetopoulou/Freie und Hansestadt Hamburg.
HvJ 24 november 1998, nr. C-274/96, ECLI:EU:C:1998:563, Bickel en Franz/Italië.
HvJ 18 mei 1999, nr. C-51/96 en C-191/97 (gevoegde zaken), ECLI:EU:C:1999:147, Deliège/Ligue francophone de judo et disciplines associées e.a., concl. Adv. Gen. Cosmas.
HvJ 1 juni 1999, nr. C-126/97, ECLI:EU:C:1999:269, Eco Swiss China Time Ltd/Benetton Int. NV.
HvJ 13 april 2000, nr. C-176-96, ECLI:EU:C:2000:201, Lehtonen en Castors Canada Dry Namur-Braine/Fédération Royale Belge des Sociétés de Basketball.
HvJ 4 juni 2002, nr. C-367/98, ECLI:EU:C:2002:326, Commissie/Portugal.
HvJ 12 april 2005, nr. C-265-03, ECLI:EU:C:2005:213, Simutenkov/Ministerio de Educación y Cultura en RFEF.
HvJ 18 juli 2006, nr. C-519/04 P, ECLI:EU:T:2004:282, Meca-Medina en Majcen/Commissie.
HvJ 18 juli 2007, nr. C-212/05, ECLI:EU:C:2007:437, Gertraud Hartmann/Freistaat Bayern.
HvJ 1 juli 2008, nr. C-49/07, ECLI:EU:C:2008:376, MOTOE/Dimosio.
HvJ 25 juli 2008, nr. C-152/08, ECLI:EU:C:2008:450, Real Sociedad de Fútbol en Kahveci/Consejo Superior de Deportes en RFEF.
HvJ 26 maart 2009, nr. C-113/07 P, ECLI:EU:C:2009:191, SELEX Sistemi Integrati SpA/Commissie van de Europese Gemeenschappen en Eurocontrol.
HvJ 16 maart 2010, nr. C-325/08, ECLI:EU:C:2010:143, Olympique Lyonnais SASP/Olivier Bernard en Newcastle UFC.
HvJ 4 oktober 2011, nr. C-403/08, ECLI:EU:C:2011:631, Football Association Premier League Ltd e.a./QC Leisure.
HvJ 28 februari 2013, nr. C‐544/11, EU:C:2013:124, Petersen en Petersen/Finanzamt Ludwigshafen.
HvJ 10 september 2014, nr. C-270/13, ECLI:EU:C:2014:2185, Haralambidis/Casilli.
HvJ 9 oktober 2014, nr. C-326/12, ECLI:EU:C:2014:2269, Van Caster/Finanzamt Essen- Süd.
HvJ 26 mei 2016, nr. C-48/15, ECLI:EU:C:2016:356, België/NN International SA.
2.2 GERECHT VAN EERSTE AANLEG (EUROPESE UNIE)
Ger.EU 26 januari 2005, nr. T-193/02, ECLI:EU:T:2005:22, Piau/Commissie van de Europese Gemeenschappen en FIFA.
2.3 BELGISCHE RECHTBANKEN
Arbh. Gent 28 juni 2013, nr. 2012/AR/61, Juristenkrant 2014, afl. 281, 6, noot BOUZOUMITA, S.
Arbh. Antwerpen (afd. Hasselt) 6 mei 2014, nr. AR 2009/AH/199, Juristenkrant 2014, afl. 290, 5, noot CASAER, D. en FLAMANT, K.
Rb. Brussel (Fr.) 22 november 2016, nr. 14/9272/A, onuitg.
Rb. Kh. Henegouwen (afd. Charleroi) 19 januari 2017, nr. A/16/00141, onuitg., overw. 21.
2.4 DUITSE RECHTBANKEN
Landesgericht Bremen 25 april 2014, nr. 12 O 129/13. Oberlandesgericht Bremen 30 december 2014, nr. 2 U 67/14. Bundesgerichtshof 20 september 2016, nr. II ZR 25/15.
2.5 ZWITSERSE RECHTBANKEN
Federaal Hooggerechtshof Zwitserland 27 maart 2012, nr. 4A 558/2011, Matuzalem/FIFA.
2.6 COURT OF ARBITRATION FOR SPORT (CAS)
CAS 5 november 2002, nr. 2003/0/482, Ortega/Fenerbahçe en FIFA.
CAS 27 januari 2005, nr. 2004/A/635, RCD Espanyol SAD/Club Atlético Velez Sarsfield.
CAS 5 december 2005, nr. 2005/A/902-903 (gevoegde zaken), Mexès & Roma/Auxerre.
CAS 30 december 2005, nr. 2005/A/955-956 (gevoegde zaken), Càdiz C.F. SAD en Carlos J.A. Caballero/FIFA en Asociación Paraguaya de Fútbol.
CAS 15 november 2006, nr. 2006/A/1100, El Taib/Gaziantepspor.
CAS 30 januari 2008, nr. 2007/A/1298-1300 (gevoegde zaken), Wigan Athletic en Webster/Heart of Midlothian.
CAS 24 december 2008, nr. 2008/A/1568, Mica & FC WIL 1900/FIFA & PFC Naftex Burgas.
CAS 19 mei 2009, nr. 2008/A/1519, Shaktar Donetsk en FIFA/Matuzalem en Real Zaragoza.
CAS 26 mei 2009, nr. 2007/A/1359, FC Pyunik/Rapid Bucaresti & FIFA. CAS 31 juli 2009, nr. 2008/A/1644, Mutu/Chelsea FC.
CAS 5 oktober 2009, nr. 2009/A/1810-1811 (gevoegde zaken), Wilhelmshaven/ Excursionistas & River Plate.
CAS 1 juni 2010, nr. 2009/A/1880-1881 (gevoegde zaken), FC Sion en El-Hadary/FIFA & Al-Ahly Sporting Club.
CAS 28 februari 2011, nr. 2010/A/2145-2147 (gevoegde zaken), de Sanctis en FC Sevilla/Udinese Calcio.
CAS 21 januari 2015, nr. 2013/A/3365-3366 (gevoegde zaken), Juventus FC en AS Livorno Calcio/Chelsea FC.
CAS 24 april 2015, nr. 2014/A/3793, FC Barcelona/FIFA.
CAS 1 mei 2015, nr. 2014/A/3491, FC Karparty/Kovel en Dinamo Misk, onuitg.
CAS 11 mei 2015, nr. 2014/A/3647-3648 (gevoegde zaken), OGC Nice/Sporting Clube de Portugal, onuitg.
CAS 5 juni 2015, nr. 2014/A/3652, KRC Genk/LOSC Lille Métropole. CAS 9 maart 2017, nr. 2016/A/4490, RFC Seraing/FIFA.
2.7 FIFA DRC (FIFA DISPUTE RESOLUTION CHAMBER)
FIFA DRC 10 april 2015, nr. 04151519, Lokomotiv Moskou/Lassana Diarra. 3. Rechtsleer
ABBOTT, D., "Commissie waarschuwt voor kunstmatig opgedreven transferbedragen in het voetbal en een gebrek aan gelijke kansen voor iedereen", Europese Commissie 2013, europa.eu/rapid/press-release_IP1395_nl.htm.
ABATAN, E., "Overview of TPO in European Professional Football", EPFL SLB 2012, afl. 10, 22-32.
ALGREEN, L., European Sports Law – a comparative analysis of the European and American models of Sport, Kopenhagen, Forlaget Thomson, 2004, 432 p.
ANDREFF, W. en SZYMANSKI, S., Handbook on the Economics of Sport, Cheltenham, Edward Elgar, 2006, 830 p.
ANDREWS, R., "Third Party Ownership: risk or reward?", EPFL SLB 2012, afl. 10, 33-37. BARNARD, C., The substantive law of the EU: the Four Freedoms, Oxford, Oxford
University Press, 2007, 626 p.
BARNARD, C., EU Employment Law, Oxford, Oxford University Press, 2012, 796 p.
BARRY, M., SKINNER, J. en ENGELBERG, T., Research Handbook of Employment Relations in Sport, Cheltenham, Edward Elgar, 2016, 424 p.
BELET, I., "Europees Parlement wil TPO aanpakken", Ivo Belet, http://ivobelet.eu/ep-wil- third-party-ownership-aanpakken, 2 februari 2017.
BELET, I., "Nu ook OHL in Chinese handen: hoog tijd voor de tegenaanval", De Morgen, 2 februari 2017.
BENEDER, A., Het verbod op TPPO in de voetbalwereld: goede keus of wassen neus?, masterproef Erasmus Universiteit Rotterdam, 2015, www.sport-en- recht.nl/vsr/download/common/masterscriptie-privaatrecht-anton-beneder.pdf, p. 102.
BLANPAIN, R., “Transfers van voetballers naar nationaal en Europees recht”, RW 2000-01, 763-768.
BLANPAIN, R., Legal Status of Sportsmen and Sportswomen Under International European and Belgian National and Regional Law, Den Haag, Kluwer Law International, 2003, 306 p.
BLANPAIN, R., COLUCCI, M. en HENDRICKX, F., The Future of Sports Law in the EU: beyond the EU Reform Treaty and the White Paper, Alphen aan de Rijn, Kluwer Law International, 2008, 410 p.
BLANPAIN, R. en BOEYKENS, S., “Bosman voor jongeren: wanneer een duidelijk arbeidsrechtelijk statuut voor jonge sporters?”, TJK 2008, afl. 2, 133-135.
BLANPAIN, R., European Labour Law, Den Haag, Kluwer Law International, 2008, 852 p. BOETEKEES, M., "De zaak Matuzalem", TS&R 2010, afl. 1, 1-11.
BOURG, J. en GOUGET, J., The Political Economy of Professional Sport, Cheltenham, Edward Elgar, 2010, 260 p.
BRICMONT, T., GAUTIER, G. en TAIANA, N., "Hij voetbalt zo goed, meneer", SVM, 9 maart 2016, 20-25.
BYERS, T., Contemporary Issues in Sport Management, Londen, Sage, 2015, 536 p. CAIRNS, J., JENNETT, N. en SLOANE, P., “The economics of Professional Team Sports: A
survey of Theory and Evidence”, Journal of Economic Studies 1986, afl. 1, 3-80. CALVIN, M., The nowhere men, London, Random House, 2013, 400 p.
CARLIER, J., “Les bénéficiaires et les exclus de la libre circulation des personnes” in LECLERC, S. (ed.), La libre circulation des personnes dans l’Union Européenne, Brussel, Bruylant, 2009, 17-32.
CHAMPION, W., Sports Law: cases, documents and materials, Aspen, Aspen Publishers, 2005, 693 p.
COLIN, F., "Mensenhandel", SVM, 3 september 2014, 4.
COLIN, F., “Financiële fair play”, Het Nieuwsblad, 16 maart 2010.
COLIN, F., “Pizzabakker”, SVM, 3 augustus 2016, 90.
COLIN, F., "Football Leaks", SVM 3 februari 2016, 90.
COLUCCI, M., “The Bernard case: an opportunity for all sports stakeholders”, ESLPB 2010, 143-156.
COLUCCI, M. en GOYVAERTS, J., "De opleidingsvergoedingen in de sport tegenover het beginsel van het vrije verkeer van de werknemers", TS&R 2011, afl. 3, 88-95.
COLUCCI, M. en MAJANI, F., “The specificity of sport as a way to calculate compensation in case of breach of contract”, ESLPB 2011, 125-143.
66
COLUCCI, M., “Sport and contractual stability: the Italian case”, ESLPB 2011, 199-209. COPPO, G., “Contractual stability and EU competition law”, ESLPB 2011, 291-309.
CZARNOTA, P., “FIFA transfer rules and unilateral termination without just cause”, BJESL 2013, afl. 1, 1-47.
DE DIOS CRESPO, J. en WHYTE, A., "A review of third party ownership: where do we go from here?", EPFL SLB 2012, afl. 10, 41-44.
DE DIOS CRESPO PÉREZ, J., MONTENERI, G., VAN MEGEN, W. en LIMBERT, P., “Contractual Stability: Breach of Contract” in WILD, A. (ed.), CAS and football: Landmark Cases, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2012, 37-106.
DE DIOS CRESPO, J., "TPO: pros and cons", Footbal Legal 2015, afl. 7, 8-13.
DE GROOF, S. en HENDRICKX, F., “Compensation in case of breach of contract according
to Belgian labour law”, ESLPB 2011, 163-176.
DE HERDT, J. en KERREMANS, J., Sport: wet en duiding, Brussel, Larcier, 2013, 1085 p.
DE PRETER, J. en DE JONGH, S., "Pacta sunt servanda, ook in de internationale voetbalsport", TS&R 2009, afl. 3, 101-107.
DE RYCK, K., “Eigenlijk is er niks vreemd aan de wet van ‘78”, SVM, 14 augustus 2013, 100-104.
DE VLIEGER, M., "Is de UEFA 'Home Grown Player Rule' funest voor de Eredivisie?", Sportnext 2016, www.sportnext.nl/berichten/is_de_uefa_home_grown_player _rule_funest_voor_de_eredivisie.
DE VLIEGER, M., “Historical perspective on Sports and the EU: the ECJ pulling the strings?”, TS&R 2016, afl. 1, 23-28.
DE WEGER, F., "De (sporting) just cause in het internationale betaald voetbal”, TS&R 2010, afl. 3/4, 131-139.
DE WEGER, F., ‘Webster, Matuzalem, De Sanctis... and the future”, ISLJ, 2011, 42-56. DE WEGER, F., “Training compensation and the relevance of a valid waiver”, ISLJ 2013,
afl. 3-4, 236-241.
DEDECKER, D., MATTENS, G., LEFEVER, K. en DE RANTER, P., Handboek Sportrecht, Gent, Story Publishers, 2013, 388 p.
DEJONGHE, T., Een Economische analyse van 10 jaar Bosman, Leuven, KU Leuven, 2005, 20 p.
DEJONGHE, T., Sport en economie: samen in de spits, Nieuwegein, Arko Sports Media, 2015, 576 p.
DERUNGS, V., “Eastham to Bernard - an overview of the development of civil jurisprudence on transfer and training compensation”, ESLPB 2010, 105-121.
DERUNGS, V., "Protecting underage football players in the transfer system", WSLR 2015, afl. 9, 14-15.
DIAZ, J. en FORTI, V., “Compensation in case of breach of contract in France”, ESLPB 2011, 177-186.
DIRIX, E., MONTANGIE, Y. en VANHEES, H., Handels- en economisch recht in hoofdlijnen, Antwerpen, Intersentia, 2005, 479 p.
DISSELDORP, P., "Voetballers niet langer te koop!?", TS&R 2015, afl. 1, 1-7.
DOWNWARD, P., PARRISH, R., PEARSON, G. en SEMENS, A., "An Assessment of the Compatibility of UEFA’s Home Grown Player Rule with Article 45 TFEU", European Law Review 2014, afl. 4, 493-510.
DROLET, J., “Extra Time: Are the New Fifa Transfer Rules Doomed?’, ISLJ 2006, afl. 1, 66- 74.
DRYWOOD, E., “When we buy a young boy ...: Migrant Footballers, Children’s Rights and the Case for EU Intervention” in IUSMEN, I. en STALFORD, H. (eds.), The EU as a Children’s Rights Actor: Law, Policy and Structural Dimensions, Leverkusen, Barbara Budrich Publishers, 2015, 191-219.
DUVAL, A. en VAN ROMPUY, B., “Protecting Athletes’ Right to a Fair Trail Through EU Competition Law: The Pechstein Case” in PAULUSSEN, C., TAKACS, T., LAZIC, V. en VAN ROMPUY, B. (eds.), Fundamental Rights in International and European Law, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2015, 245-278.
DUVAL, A. en VAN ROMPUY, B., “The compatibility of forced CAS arbitration with EU competition law: Pechstein reloaded”, SSRN 2015, 1-32.
DUVAL, A., “The Court of Arbitration for Sport and EU Law: chronicle of an encouter”, MJ 2015, afl. 2, 224-255.
DUVAL, A., “Unpacking Doyen’s TPO Deals: In defence of the compatibility of FIFA’s TPO ban with EU law”, ASLB 2015, www.asser.nl/SportsLaw/Blog/post/unpacking-doyen-s-tpo- deals-in-defence-of-the-compatibility-of-fifa-s-tpo- ban-with-eu-law.
DUVAL, A., “The FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players: Transnational Law-Making in the Shadow of Bosman” in DUVAL, A. en VAN ROMPUY, B. (eds.), The Legacy of Bosman: Revisiting the Relationship between EU Law and Sport, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2016, 81-116.
DUVAL, A., “Unpacking Doyen’s TPO Deals: The Final Whistle”, ASLB 2016, www.asser.nl/SportsLaw/Blog/post/unpacking-doyen-s-tpo-deals-the-final-….
DUVAL, A., “The Diarra Ruling of the Tribunal of Charleroi: The New Pechstein, Bosman or Mutu?”, ASLB 2017, www.asser.nl/SportsLaw/ Blog/post/the-diarra-ruling-of-the-tribunal- of-charleroi-the-new-pechstein-bosman-or-mutu.
DUVAL, A., “RFC Seraing at the CAS: How FIFA’s TPO ban Survived (Again) EU Law Scrutiny”, ASLB 2017, www.asser.nl/ SportsLaw/Blog/post/rfc-seraing-at-the-court-of- arbitration-for-sport-how-fifa-s-tpo-ban-survived-again-eu-law-scrutiny.
EGGER, S. en STIX-HACKL, C., “Sports and Competition Law: A Never-Ending Story?”, ECLR 2002, afl. 2, 81-91.
FERRARI, A., "Some thoughts on TPO", EPFL SLB 2012, afl. 10, 66-69.
FORT, R. en FIZEL, J., International Sports Economics Comparisons, Westport, Greenwood, 2004, 383 p.
FOUTRÉ, G., “Sportrecht stopt niet aan de stadionpoort”, SVM, 21 februari 2007, 9. FOUTRÉ, G., “Iedereen is beter geworden van mijn arrest. Behalve ik.”, SVM, 22 december
2010, 98-103.
FOUTRÉ, G., “Met dank aan Jean-Marc”, SVM, 11 december 2013, 3.
FOUTRÉ, G., “Het is allemaal nog veel erger dan vroeger”, SVM, 10 december 2014, 26- 29.
FOUTRÉ, G. en HAUSPIE, J., "‘De Engelse nationale ploeg wordt de grote winnaar", SVM, 22 juni 2016, 72-75.
FRANCIS, S., Termination Of Football Contracts Without Just Cause In Belgium, onuitg. masterproef Inter-nationaal Sportrecht Instituto Superior de Derecho y Economía, Madrid, 2012, 20 p.
FREDERIK, J., “Waarom het Europese voetbal bijna altijd dezelfde winnaars heeft”, De Correspondent 2013, https://decorrespondent.nl/1014/waarom-het-europese-voetbal- bijna-altijd-dezelfde-winnaars-heeft/610035571 86-557fad7e.
GARCÍA, B., “The 2001 informal agreement on the international transfer system”, ESLPB 2011, afl. 1, 13-26.
GARDINER, S. en WELCH, R., "Nationality Based Playing Quotas and the International Transfer System Post-Bosman" in DUVAL, A. en VAN ROMPUY, B. (eds.), The Legacy of Bosman, Springer, Den Haag, 2016, 51-80.
GEERAERT, A., Limits to the autonomy of sports, Leuven, HIVA, 2013, http://playthegame.org/fileadmin/documents/AGGIS_Geeraert_Limits_to_the… of_sport.pdf, 48 p.
GEERAERT, A., “The European sectoral social dialogue committee in professional football: power relations, legitimacy and control”, Soccer & Society 2015, afl. 1, 98-115.
GEERAERT, A., The EU in International Sports Governance: A Principal-Agent Perspective on EU Control of FIFA and UEFA, Basingstoke, Palgrave Macmillan, 2016, 208 p.
GEEY, D., "Third Party Player Ownership: a UK perspective", EPFL SLB 2012, afl. 10, 55- 60.
GEISINGER, E. en TRABALDO-DE MESTRAL, E., Sports Arbitration: A Coach for Other Players, New York, Juris, 2015, 372 p.
GEUDENS, G., “Hof van beroep maakt transfer De Beule mogelijk”, Juristenkrant 2005, afl. 102, 13.
GHICAJANU, D., “Competition Law provisions applied in sports: Artikel 101-102 TFEU”, SUB 2017, afl. 1, 91-116.
GLIENKE, T., “The finality of CAS awards”, ISLJ 2012, afl. 3-4, 48-49.
GODDARD, J., SLOANE, P. en WILSON, J., "The Bosman Ruling and Labor Mobility in Football" in KAHANE, L. en SHMANSKE, S. (eds.), The Oxford Handbook of Sports Economics, Oxford, Oxford University Press, 2012, 259-281.
GODDARD, J. en SLOANE, P., Handbook on the Economics of Professional Football, Cheltenham, Edward Elgar, 2014, 480 p.
GOMES, F., "Third Party Player Ownership, again!”, EPFL SLB 2012, afl. 10, 63-65. GONÇALVES, P., "Brief note for a positive view on player's TPO", EPFL SLB 2012, afl. 10,
GOUGUET, J. en PRIMAULT, D., “Analyse économique du fonctionnement du marché des transferts dans le football professionel”, in GOUGUET, J. (ed.), Le sport professionnel après l'arrêt Bosman: une analyse économique internationale, Limoges, Presses Universitaires de Limoges, 2004, 113-142.
GULDENTOPS, K., “Dit komt harder aan dan de degradatie”, Het Nieuwsblad, 28 februari 2017.
HAHN, G., “De achtergrond van de FIFPro klacht tegen het internationale transfer- systeem”, Sport & Strategie 2015, www.sportenstrategie.nl/2015/topsport/betaald- voetbal/achtergrond-van-de-fifpro-klacht-tegen-het-internationale-transfersysteem.
HALLEUX, V., "At a glance: TPO of football players", European Parliamentary Research Service, www.europarl. europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2016/573940/EPRS_ATA (2016)573940_EN.pdf, 2016.
HANNELIN, H., The FIFA Transfer System: Contractual Stability and Training Compensation in the Light of EU Free Movement and Competition Law, masterproef rechten University of Helsinki, 2016, https://helda.helsinki.fi /handle/10138/169810, 76 p.
HAUSPIE, J., "FIFA duwt het voetbal naar de fraude", SVM, 24 juni 2015.
HAUSPIE, J., “Het arrest-Bosman bestaat niet meer”, SVM, 7 december 2015, 48-51.
HEALEY, D., Sport and the Law, Sydney, University of New South Wales Press, 2009, 313 p.
HENDRICKX, F., “Justification of training compensation in European football: Bosman and Bernard compared ”, ESLPB 2010, 19-33.
HENDRICKX, F., “De zaak Bernard en de geldigheid van opleidingsvergoedingen in de sport”, TS&R 2011, afl. 4, 121-127.
HENDRICKX, F., “Jong gejongleerd is oud gedaan: minderjaren en profvoetbal”, RW 2014- 15, afl. 20, 762.
HENDRICKX, F., “Interview met professor Roger Blanpain”, SJ 2015, 17-18.
HENDRICKX, F., “De Bosman-zaak twintig jaar later: nog steeds een mijlpaal”, SJ 2015, 4-7.
HIMPE, J. en VINCK, S., “FIFA introduces ban on TPO: a move too far?”, Global Sports Law and Taxation Reports 2015, 27-29.
HOULIHAN, B., Sport and Society, Londen, Sage, 2008, 585 p.
JAMES, M., Sports law, Hampshire, Palgrave Macmillan, 2013, 376 p.
JAROSZ, O., KORNAKOV, K. en SÖDERMAN, S., Club Management Guide, Nyon, ECA,
2015, 390 p.
KÉSENNE, S., “De aangekondigde dood van het Belgisch voetbal”, Streven 1998, afl. 6, 511-519.
KÉSENNE, S., “Het transfersysteem in de sport: nodig of overbodig?” in HENDRICKX, F. (ed.), Transfers en makelaars in de sport, Antwerpen, Intersentia, 2002, 43-53.
KÉSENNE, S., The Economic Theory of Professional Team Sports: An Analytical Treatment, Cheltenham, Edward Elgar, 2007, 176 p.
KÉSENNE, S., “Youth Development and Training after the Bosman Verdict (1995) and the Bernard Case (2010) of the European Court of Justice”, ESM 2011, afl. 5, 547-553.
KÉSENNE, S., “Het wordt tijd om de transfermarkt in het voetbal af te schaffen”, De Tijd, 30 september 2015.
KÉSENNE, S., "The growing gap between small- and large-country football teams in Europe" in VANDEN AUWEELE, Y., COOK, E. en PARRY, J. (eds.), Ethics and Governance in Sport: The Future of Sport Imagined, Oxen, Routledge, 2016, 113-120.
KNIPPING, T. en VAN DUREN, I., Voetbal & maffia, Gouda, Voetbal International, 2012, 351 p.
KOR, G. en KOSTER, W., De bal is recht, Amsterdam, Kluwer, 2012, 303 p.
LAGAE, B., "Humanitair project of ordinaire uitbuiting?", Het Nieuwsblad, 27 maart 2012.
LAMBRECHT, W., “Contractual stability from a club’s point of view”, ESLPB 2011, 95-114.
LEFEVER, K., New Media and Sport: international legal aspects, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2012, 322 p.
LEVY, R., “Swiss Federal Tribunal overrules CAS award in a landmark decision: FIFA vs Matuzalem”, ISLJ 2012, afl. 3-4, 35-38.
LINDHOLM, J., "Can I please have a slice of Ronaldo? The legality of FIFA’s ban on third- party ownership under European Union Law", ISLJ 2016, afl. 3, 137-148
LOMBARDI, P., “Compensation in case of breach of contract according to common law principles”, BJESL 2013, 277-290.
LUYSTERBORG, P., “UEFA wil transfersysteem wijzigen: rijke clubs mogen geen monopolie krijgen", De Morgen, 22 maart 2017.
MAESCHALCK, J., VERMEERSCH, A. en DE SAEDELEER, K., Sportrecht, Brugge, Die Keure, 2013, 309 p.
MAGEE, J., "Shifting balances of power in the new football economy" in SUGDEN, J. en TOMLINSON, A. (eds.), Power games: a critical sociology of sport, Oxon, Routledge, 2002, 216-239.
MCARDLE, D., Dispute Resolution in Sport: Athletes, Law and Arbitration, Oxon, Routledge, 2014, 210 p.
MCDOUGALL, D., "The scandal of Africa's trafficked players", The Guardian, 6 januari 2008.
MEIRIM, J., “Contractual stability in football and compensation in case of breach of contracts in Portugal”, ESLPB 2011, 211-217.
MEKENKAMP, K., FIFA's provision on the protection of minors - part 1, ASLB 2016, www.asser. nl/SportsLaw/Blog/post/fifa-s-provision-on-the-protection-of-minors-and-eu- law-part-1-the-early-years-by-kester-mekenkamp.
MEKENKAMP, K., “FIFA’s provision on the protection of minors - Part 2: The 2009 reform and its aftermath”, ASLB 2016, www.asser.nl/SportsLaw/Blog/post/ fifa-s-provision-on- the-protection-of-minors-part-2-the-2009-reform-and-its-aftermath-by-kester- mekenkamp.
MELERO, V. en SOIRON, R., "The dilemma of TPO of football players, EPFL SLB 2012, afl. 10, 41-44.
MINIGH, J., Sports Medicine, Westport, Greenwoud Publishing Group, 2007, 251 p. MONBALIU, L., “Training compensation and the transfer of minors”, WLSR 2015, afl. 6, 14-
16.
MONTE, G., “Judgement of the Court of 16 march 2010 in the CASE C 325/08: Olympique
Lyonnais SASP v. Olivier Bernard and Newcastle United FC - analysis”, ESLPB 2010, 37-48.
MONTENEGRO, J., “Third party ownership: Goliath’s victory”, WSLR 2015, afl. 1, 14-16.
MONTESQUIEU, C., De l'esprit des lois, Genève, Chez Barrillot & fils, 1748, p. 522.
MORROW, S., The People's Game? Football, Finance and Society, Hampshire, Palgrave Macmillan, 2003, 244 p.
MOSSELMAN, M., Inleiding Sport en Recht, Nieuwegein, Arko Sports Media, 2012, 340 p. NESTI, M. en SULLEY, C., Youth Development in Football, New York, Routledge, 2014, 136
p.
O'LEARY, L., Employment and Labour Relations Law in the Premier League, NBA and
International Rugby Union, Den Haag, Springer, 2017, 327 p. OLFERS, M., “Transfertermijnen”, TS&R 2011, afl. 3, 103-104.
OLFERS, M., “De sportorganisatie en de rechtspositie van de sporter; op zoek naar balans”, TS&R 2016, afl. 3-4, 71-74.
ONGARO, O., “The System of training compensation according to the FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players”, ESLPB 2010, 69-90.
ONGARO, O., “Maintenance of contractual stability between professional football players and clubs: FIFA RSTP and the relevant case law of the DRC”, ESLPB 2011, 13-26.
ORSATTI, A., “FIFPro vs. TPO”, FIFPro 2014, www.fifpro.org/news/fifpro-versus-third- party-ownership.
PARRISH, R., GARCIA, B., MIETTINEN, S. en SIEKMANN, R., “Le Traité de Lisbonne et la Politique Européenne du Sport”, Europees Parlement 2010, www.europarl.europa.eu/Reg Data/etudes/etudes/join/2010/438607/IPOL-CULT_ET(2010)438607_ FR.pdf, 19-20.
PARRISH, R., “Contract stability: the case law of the court of arbitration of sport”, ESLPB 2011, 69-94.
PARRISH, R., “Social Dialogue in European Professional Football”, ELJ 2011, afl. 2, 213– 229.
PARRISH, R., Sports law and policy in the EU, Oxford, Oxford University Press, 2013, 271 p.
PARRISH, R., “Article 17 FIFA RSTP: Compatibility with EU Law”, MJ 2015, afl. 2, 256- 282.
PARRISH, R., “The European Social Dialogue: A New Mode of Governance for European Football?" in DUVAL, A. en VAN ROMPUY, B. (eds.), The Legacy of Bosman, Springer, Den Haag, 2016, 187-211.
PEARSON, G., "Sporting Justifications under EU Free Movement and Competition Law: The Case of the Football Transfer System”, ELJ 2015, afl. 21, 220-238.
PEETERS, G., "Europese Commissie: bondsregels beperken commerciële ruimte voor schaatsers buitensporig", De Volkskrant, 27 september 2016.
PIJETLOVIC, K., EU Sports Law and Breakaway Leagues in Football, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2015, 333 p.
POLI, R., RAVENEL, L. en BESSON, R., "The international mobility of minors in football", CIES FOMR 2016, afl. 20, www.football-observatory.com/IMG/sites/mr/mr20/en/.
PURDON, J., "Third Party Investment", EPFL SLB 2012, afl. 10, 38-40.
RECK, A. en GEEY, D., "TPO & UEFA's FFPR: a Premier League handicap", Sport&EU
Review 2011, afl. 2, 6-12.
RECK, A., "TPO: current trends in South America and Europe", EPFL SLB 2012, afl. 10, 50-54.
RODERICK, M., The Work of Professional Football: A Labour of Love?, Oxon, Routledge, 2006, 208 p.
ROGERS, N. en SCANELL, R., Free Movement of Persons in the Enlarged European Union, Londen, Sweet and Maxwell, 2005, 715 p.
ROMMENS, K., Mensenhandel in de Sportwereld, masterproef rechten UGent, 2013, lib. ugent.be/fulltxt/RUG01/ 002/060/723/RUG01-002060723_2013_0001_AC.pdf, 169 p.
ROSNER, S. en SHROPSHIRE, K., The Business of Sports, Sudbury, Jones & Barlett, 2004, 770 p.
ROSSMEISL, S., “(On)duidelijkheid omtrent opleidingsvergoedingen en solidariteits- bijdrage”, TS&R 2009, afl. 3 116-122.
RUMBSY, B., “Man City reported to Fifa for 'trafficking' of youngster they signed ahead of Man Utd and Barcelona”, The Telegraph, 21 september 2016.
RUMBSY, B., "UEFA floats limiting squad sizes and imposing luxury taxes on richest clubs to level the playing field", The Telegraph, 22 maart 2017.
SCHEERDER, J., VAN TUYCKOM, C. en VERMEERSCH, A., Europa in beweging: Sport vanuit Europees Perspectief, Gent, Academia Press, 2007, 403 p.
SEGAAR, D. en WILMS, T., “Dahmane Case: does Belgium have a trademark on landmark cases?”, Global Sports Law and Taxation Reports, 2014, afl. 3, 20-22.
SEGERS, W., Het statuut van de spelersmakelaar doorgelicht in een Europees perspectief, onuitg. masterproef Rechten KU Leuven, 2015, 134 p.
SERBY, T., “The state of EU sports law: lessons from UEFA’s FFP regulations”, ISLJ 2016, afl. 1, 37-51.
SIEKMANN, R., “What is Sports Law? A Reassessment of Content and Terminology”
in SIEKMANN, R. en SOEK, J. (eds.), Lex Sportiva: What is Sports Law?, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2012, 359-391.
SIMONS, R., “Protection of Minors vs. European Law”, ESLPB 2010, 165-183.
SIMONS, R., “FIFA transfer Matching System wel effectief?”, TS&R 2011, afl. 3, 100-102.
SIMONS, R., “Third party ownership in voetbal: een nadere analyse”, TS&R 2013, afl. 2, 33-36.
STEINGRUBER, A., ”Matuzalem: CAS award set aside on the ground of public policy” ISLJ 2012, afl. 3-4, 39-44.
STIJNS, S. en JANSEN, S., “De basisbeginselen van het contractenrecht: kroniek van de recentste evoluties” TBBR 2013, afl. 1, 2-30.
STOKVIS, R., Sport, publiek en de media, Apeldoorn, Het Spinhuis, 2007, 213 p.
SZYMANSKI, S., "The economic arguments supporting a competition law challenge to the transfer system", FIFPro 2015, www.fifpro.org/attachments/article/6241/Embargoed%20 Stefan%20Szymanski%20Transfer%20 System%20Analysis.pdf.
SZYSZCZAK, E., "Is sport special?" in BOGUSZ, B., CYGAN, A. en SZYSZCZAK, E. (eds.), The Regulation of Sport in the EU, Cheltenham, Edward Elgar, 2007, 3-32.
TANGHE, N., “De schimmige geldcarrousels achter toptransfers: hoe topvoetballer financiële slaven worden van privé-investeerders”, De Standaard, 16 augustus 2014.
THAM, T., Multisensory Impact of Sport Events, Wiesbaden, Springer Gabler, 2014, 302 p. THIRIEZ, F., Le foot mérite mieux que ça, Parijs, Cherche midi, 2013, 239 p.
TYLER HALL, W., “After the Ban: The Financial Landscape of International Soccer after Third-Party Ownership”, Oregon Law Review 2015, afl. 179, 180-222.
VALLONI, L. en WICKI, B., “Compensation in case of breach of contract according to Swiss law”, BJESL 2013, 145-162.
VAN DEN BOGAERT, S., Practical Regulation of the Mobility of Sportsmen in the EU: Post Bosman, Den Haag, Kluwer Law International, 2005, 429 p.
VAN DEN BOGAERT, S., “Bosman: one for all...”, MJ 2015, afl. 2, 174-178.
VAN DEN HOUT, H., “Arbeidsverhoudingen in het professionele voetbal”, Arbeidsrecht 2008, afl. 4, 3-7.
VAN DER BURG, T., “Doe als Amerika: bescherm de sport tegen de markt”, S&D 2011, afl. 1, 55-58.
VAN DER BURG, T., Voetbalzaken: hoe de markt het spel kapotmaakt, Amsterdam, Amsterdam University Press, 2015, 177 p.
VAN DER MEI, A., Free Movement of Persons Within the European Community, Oxford, Hart Publishing, 2003, 528 p.
VAN DUREN, I., “Slaven van het mondiale voetbal”, Voetbal International, 30 november 2016, 37-41.
VAN EECKHOUTTE, W., "De Sterkmaking ten aanzien van voetbalclubs: een doorzichtig zwakke formule", Wikisoc 2015, www.wikisoc.be/nl/blog/post/de-sterkmaking-van- voetbalclubs.
VAN GEMERDEN, Y. en HOOGENVEEN, M., "Over tussentijdse beëindiging van het spelerscontract van profvoetballers", TS&R 2011, afl. 4, 135-141.
VAN HARST, M., “The Enforcement of CAS Arbitral Awards by National Courts and the Effective Protection of EU Law”, in PAULUSSEN, C., TAKACS, T., LAZIC, V. en VAN ROMPUY, B. (eds.) Fundamental Rights in International and European Law, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2015, 279-308.
VAN LAEKEN, F., "De helaasheid der Belgische voetbaldingen", De Redactie 2014, www.deredactie.be/cm/vrt nieuws/opinieblog/opinie/1.2158247.
VAN LAEKEN, F., Het geld van het voetbal: Excess United, Antwerpen, Houtekiet, 2015, 304 p.
VAN MAREN, O., DUVAL, A., POLI, R., RECK, A., GEEY, D., DUVE, C. en LOIBL, F., “Debating FIFA’s TPO ban: ASSER International Sports Law Blog symposium”, ISLJ 2016, afl. 15, 233–252.
VAN MEGEN, W., “The Olivier Bernard case compared”, ESLPB 2010, 93-102.
VAN MEGEN, W., “Contractual stability from a player’s perspective”, ESLPB 2011, 115-124.
VAN ROMPUY, B., “The Role of EU Competition Law in tackling abuse of regulatory power by sports associations”, MJ 2015, afl. 2, 179-208.
VANDENABEELE, C., "Is Engeland het beloofde land voor Belgische jeugdspelers?", SVM, 14 april 2015, 44-45.
VANDERPOORTEN, A., “SV Wilhelmshaven/Norddeutscher Fussball Verband”, SJ 2015, 8-9.
VANDEVELDE, T., "FIFA en clubs blij met miljoenenboete voor Matuzalem", Voetbal International, 2 juni 2009, www.vi.nl/nieuws/fifa-en-clubs-blij-met-miljoenenboete-voor- matuzalem.htm.
VANDEWALLE, L. en WIJBURG, C., Bal en man: 11 tactieken om het Belgisch voetbal te laten scoren, Tielt, Lannoo, 2009, 176 p.
VANDEWALLE, L., "Hoe lang nog voor de grootste clubs een wereldcompetitie beginnen?", Het Nieuwsblad, 13 januari 2017.
VANDEWEGHE, H., "Aspire", De Morgen, 30 maart 2012.
VANDEWEGHE, H., "Als hij maar geen investering wordt, ze verkopen hem misschien half door", De Morgen, 6 september 2014.
VANDEWEGHE, H., "Qatar, sport is te koop", De Morgen, 14 februari 2015.
VANDEWEGHE, H., "Vieze voetbalzaakjes? Zo zit Europa in elkaar", De Morgen, 5 december 2016.
VANENBURG, J., “De Pechstein-saga: is het einde in zicht?”, TS&R 2016, afl. 1, 8-14. VERKENNIS, B., Van Bosman tot Dahmane, masterproef Rechten Universiteit van
Amsterdam, 2014, dare.uva.nl/cgi/arno/show.cgi?fid=560603, 36 p.
VERMEERSCH, A., “All’s Fair in Sport and Competition? The Application of EC Competition
Rules to Sport”, Journal of Contemporary European Research 2007, afl. 3, 238-254.
VERMEERSCH, A., Europese spelregels voor sport: overzicht van het Europees sportbeleid in wording en de toepassing van het Europees recht op sport, Antwerpen, Maklu, 2009, 542 p.
VERMEULEN, J., “Bescherming van minderjarige voetballers vs. internationale opleidingsvergoeding; back to the future”, TS&R 2014, afl. 4, 87-91.
VERMEULEN, J., “Duitse Kampfgeist SV Wilhelmshaven vanwege ontbreken Zwitsers precisiewerk FIFA”, TS&R 2015, afl. 2, 25-33.
VON EINSIEDEL, O., “Slaves to football”, YouTube 2010, www.youtu.be/ybmiihHWEHg. WEATHERILL, S., “Is There Such A Thing as EU Sports Law?” in SIEKMANN, R. en SOEK, J.
(eds.), Lex Sportiva: What is Sports Law?, Den Haag, T.M.C. Asser Press, 2012, 299-310.
WEBSITE EUROPESE COMMISSIE, “Study on sports agents in the EU”, KEA, DCES en EOSE 2009, http://ec.europa. eu/assets/eac/sport/library/documents/study_on_sports_ agents_in_the_eu_en.pdf, 125-131.
WEBSITE EUROPESE COMMISSIE, “Study on the economic and Legal aspects of transfers of players”, KEA en CDES 2013, http://ec.europa.eu/sport/library/documents/cons-study- transfers-final-rpt.pdf, 221-256.
WEBSITE FIFA, "Major Focus on minors", FIFA 2011, FIFA, www.fifa.com /governance/news/y =2011/m=8/news=major-focus-minors-1493936.html.
WEBSITE FIFA, “Executive Committee says stop to third-party ownership of players' economic rights”, FIFA 2014, www.fifa.com/about-fifa/news/y=2014/m=9/news= executive-committee-says-stop-to-third-party-owner ship-of-players-econ-2444471.html.
WEBSITE FIFA, “Third-party ownership of players’ economic rights: background information”, FIFA 2015, https:// resources.fifa.com/mm/document/affederation/ footballgovernance/02/59/55/80/thirdpartyownershipof playerseconomicrights- backgroundinformation_neutral.pdf.
WEBSITE FIFA, “Atlético de Madrid and Real Madrid sanctioned for international transfers of minors”, FIFA 2016, www.fifa.com/governance/news/y=2016/m=1/news=atletico-de- madrid-and-real-madrid-sanctioned-for-international-transf-2755486.html.
WEBSITE FIFPRO, “FIFPRO and UEFA discuss new collaboration”, FIFPro 2017, www. fifpro.org/news/fifpro-and-uefa-discuss-collaboration/en.
WEBSITE FIFA TMS, “Worldwide Transfer Windows Calendar”, FIFA TMS 2017, www. fifatms.com/itms/world wide-transfer-windows-calendar.
WEBSITE SPORZA, "Malinees Diallo moet Eupen ruim 344.000 euro betalen voor contractbreuk", Sporza 2016, sporza.be/cm/sporza/voetbal/Jupiler_Pro_League/ 1.2838956.
WEBSITE VLAAMSE OVERHEID, “Regeerakkoord Vlaamse Regering 2014-2019”, Vlaamse Overheid 2014, www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/het-regeerakkoord-van-de- vlaamse-regering-2014-2019, 141.
WEBSITE VOETBALNIEUWS, "Opvallend: Roeselare speelde belangrijke rol in transfer van Masika", VoetbalNieuws.be 2017, www.voetbalnieuws.be/news/239432.
WESTERBEEK, H. en SMITH, A., Sport Business in the Global Marketplace, Basingstoke, Palgrave Macmillan, 2003, 241 p.
WISE, A. en MEYER, B., International Sports Law and Business, Den Haag, Kluwer, 1997, 2185 p.
X, "Europees akkoord over uniforme transferperiodes", De Standaard, 5 december 2001. X, “Amper 9 en al grof wild op de transfermarkt”, De Standaard, 18 augustus 2014.
X, “Le Tribunal arbitral du sport confirme l'amende de 10 M€ infligée à Lassana Diarra”, L’Équipe, 28 mei 2016.
X, “Grote landen dominanter in nieuwe Champions League”, Het Financieele Dagblad, 26 augustus 2016.
X, “Clausule van 250 miljoen in nieuw contract Neymar”, Algemeen Dagblad, 21 oktober 2016.
X, “Lierse verkoopt zes dagen voor beslissende match sterkhouder aan zusterclub van tegenstander”, Het Nieuwsblad, 20 februari 2017.
X, “KSV Roeselare ziet concurrent Lierse verzwakken, met dank aan eigen Chinese investeerder”, Krant van West Vlaanderen, 21 februari 2017.
X, "Lierse laat Ayub in volle titelstrijd vertrekken naar Chinese tweedeklasser voor de financiële stabiliteit", Het Laatste Nieuws, 21 februari 2017.
X, “Everton-coach deelt waarschuwing uit aan Lukaku”, Het Nieuwsblad, 23 april 2017. ZARIOUH, L., Opleidingsvergoeding binnen het betaald voetbal en de vrijheid van werknemers, masterproef Tilburg University, 2011, arno.uvt.nl/show.cgi?fid=122351, 110 p. ZEMBRIS, K., “Compensation in case of breach of contract in civil law countries: Greece”,ESLPB 2011, 187-197.
ZYLBERSTEIN, J., “Olivier Bernard judgement: a significant step forward for the training of players”, ESLPB 2010, 51-66.