Marguerite De Riemaecker-Legot: de eerste vrouwelijke minister van België (1965-1968)
In 2015 was het vijftig jaar geleden dat België voor het eerst een vrouwelijke minister had, Marguerite De Riemaecker-Legot. Een gebeurtenis die eigenlijk zo goed als onopgemerkt voorbij is gegaan, met uitzondering van een koninklijk besluit met betrekking tot een herdenkingsmunt voor De Riemaecker-Legot. Deze masterproef werpt een licht op een deel van De Riemaecker-Legots politieke carrière binnen de CVP, namelijk haar tijd als minister van Gezin en Huisvesting. Hierbij is er niet enkel aandacht voor haar beleid, maar ook voor de Belgische pers en hoe deze omging met de eerste vrouwelijke minister van België.
Advocate, politica en moeder
Marguerite De Riemaecker-Legot werd geboren in Oudenaarde op 9 maart 1913. Al vanaf het begin van haar hogere studies in de jaren dertig brak ze met traditionele conventies. Ze koos voor een universitaire opleiding in de Rechten aan de Gentse universiteit, wat voor vrouwen toen nog geen vanzelfsprekendheid was. In 1936 behaalde ze haar diploma. Omdat dit nog volledig in mannelijke vorm was opgesteld, moest iemand met de hand alle mannelijke woorden vervrouwelijken. Na haar studies koos De Riemaecker-Legot voor een toen nog uiterst mannelijk beroep: advocaat. Tijdens haar stage in Brussel kwam ze voor het eerst in aanraking met de politieke wereld. Vanaf 1936 werkte De Riemaecker-Legot als secretaresse voor Marie Baers (senator en voorzitster van de Kristelijke Arbeiders Vrouwengilde) in het parlement. Dit was het begin van haar politieke loopbaan in de christelijke zuil.
Ideologisch liet De Riemaecker-Legot al vroeg blijken dat ze aansloot bij een christelijk feministische wereldvisie en combineerde ze deze met een maternalistische. De invloed van Baers was hierin niet onbelangrijk. Voor De Riemaecker-Legot waren vrouw-zijn en moeder-zijn verbonden. Ze streefde vooral een erkenning van de vrouwelijke eigenheid en zelfstandigheid na. Mannen en vrouwen waren voor haar gelijk, maar dan wel in verschil. Zelf combineerde De Riemaecker-Legot haar politieke loopbaan met het moederschap. En als het er op aan kwam, kreeg dat laatste voorrang. Zo gaf De Riemaecker-Legot in een interview met het blad Rosita toe dat ze zich in 1961 uit het Europees Parlement te Straatsburg had teruggetrokken omdat “haar kinderen er verloren bijliepen bij haar dagenlange afwezigheid. Ze kon, en wilde, haar kinderen niet opofferen voor een zuiver intellectueel genoegen voor haarzelf.”
Minister van Gezin en Huisvesting
Op 27 juli 1965 werd De Riemaecker-Legot (toen 52) minister in de regering-Harmel. De Riemacker-Legots aanstelling was geen groot persevenement, ondanks dat ze de eerste vrouw was in België om ooit deze functie uit te oefenen. Eigenlijk is haar volledige minister-periode er één geweest van een soort van low profile. Als er al aandacht naar De Riemaecker-Legot uitging, was het vooral naar haar vrouwelijkheid en niet haar geschiktheid. Deels had dit ook te maken met de periode waarin ze minister was: door de lange regeringscrisis, toen de langste ooit met een crisis van 65 dagen, en de verminderende economische welvaart, ging de aandacht vooral daar naartoe.
Het is moeilijk een antwoord te geven op hoe belangrijk of invloedrijk De Riemaecker-Legots aanstelling als minister is geweest. Enerzijds kan geargumenteerd worden dat wat ze ook als minister heeft gedaan, het hoe dan ook een invloed heeft gehad op hoe de samenleving naar vrouwen met een hoge politieke functie keek. Anderzijds is ze na een kleine drie jaar haar functie verloren aan een man en leek ze tijdens haar ministerperiode meer een achtergrondfiguur. Naar haar beleid kijkend heeft ze ook geen grote vernieuwingen doorgevoerd, maar eerder al bestaande wetten en instelling aangepast en/of verder uitgebreid. Haar focus lag op de gezinshulp en de Wet-De Taeye. De gezinshulp werd in de jaren zestig steeds belangrijker omdat meer vrouwen er voor kozen aan buitenhuisarbeid te doen. Doordat het aantal dienstboden na de Tweede Wereldoorlog bleef dalen, moest de professionele familie- en bejaardenhulp uitbreiden. Met de aanpassingen van de Wet-De Taeye wilde De Riemaecker-Legot de huisvesting verbeteren, vooral voor minder gegoede gezinnen. Haar werkelijke ambitie was de heropwaardering van het gezin als belangrijkste cel van de maatschappij. Hier moest het individu zich volledig kunnen ontplooien om vervolgens een waardevol lid van de maatschappij te worden.
Besluit
In de jaren zestig wist de journalistieke wereld niet of ze Marguerite De Riemaecker-Legot als een politiek figuur of een vrouw moesten benaderen. In de meerderheid van de gevallen kozen kranten voor de tweede optie. De verschillende artikelen die over haar verschenen waren een uiting van de toenmalige abnormaliteit dat een vrouw een ministerfunctie bekleedde. Dat De Riemaecker-Legot zich van haar unieke positie erg bewust was, duidt het volgende citaat:
“Wat heb ik me een zorgen gemaakt toen mij “Gezin en Huisvesting” werd aangeboden. Ik dacht, als ik misluk, dan zullen zij mij direct in mijn nek springen. Ze zouden meteen de deuren hebben gesloten voor eventuele opvolgsters. Achteraf moet ik zeggen dat het de mooiste periode uit mijn leven is geweest.”
Naast de eerste Belgische minister was De Riemaecker-Legot onder andere ook advocate, de eerste vrouwelijke afgevaardigde van de CVP in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, de eerste vrouwelijke secretaris van de Kamer, lid van het hoofdbestuur en dagelijks bestuur van de KAV en de eerste Belgische vrouw in het Europees Parlement. In haar loopbaan was ze duidelijk een vrouw van vele eerstes en deze masterproef heeft dan ook maar een tipje van haar sluier opgelicht.
Bibliografie
Bronnen
Archieven
LEUVEN, KADOC, Archief Augusta Jacobs.
LEUVEN, KADOC, Archief KAV-nationaal, 192 en 733.
Periodieke publicaties
(in chronologische volgorde)
‘De Kamer heeft het ontwerp over de jeugdbescherming zijn beslag gegeven’, De Stem van het Volk (eind november 1964), 1 en 4.
‘Nieuwe ministers zouden vandaag eed afleggen’, Het Volk (27 juli 1965), 2.
RUYS, M., ‘Oude coalitie denkt aan nieuwe politiek’, De Standaard (27 juli 1965), 2.
‘Doopcel nieuwe ministers’, De Standaard (28 juli 1965), 1.
BINNEMANS, C.L., ‘Le équipte ministérielle de M. Harmel’, Le Soir (28 juli 1965), 3.
‘La structure du gouvernement’, Le Peuple (28 juli 1965), 2.
‘M. Harmel a formé son gouvernement’, La Libre Belgique (28 juli 1965), 6.
‘Nieuw Belgisch kabinet geleid door Harmel’, NRC Handelsblad (28 juli 1965), 8.
BINNEMANS, C.L., ‘Le ministres ont mis au point la déclaration gouvernementale’, Le Soir (29 juli 1965), 1.
BOUDROUX, M.C., ‘Entretien avec Mme De Riemaecker, première femme ministre de Belgique’, Le Soir (29 juli 1965), 1.
‘Bulletin d’éntranger: Le cabinet Belge’, Le Monde (29 juli 1965), 1.
‘De minister van gezin poedert zijn neus…’, De Standaard (29 juli 1965), 1.
DE VOS, P., ‘M. Pierre Harmel a mis sur pied le nouveau cabinet Belge,’ Le Monde (29 juli 1965), 5.
‘Eindlich neueu Belgische Regiering gebildet’, Frankfurther Allgemeine Zeitung (29 juli 1965), 4.
‘Madame le ministre’, La Libre Belgique (29 juli 1965), 1.
CLAES, J., ‘Een vrouw moet voor alles zichzelf blijven, zegt mevrouw De Riemaecker’, Het Volk (30 juli 1965), 2.
DE DONCKER, R., ‘De eerste vrouwelijke minister houdt van the shadows en breien’, Het Laatste Nieuws (30 juli 1965), 2.
VAN MECHELEN, F., ‘Nu vooruit met ministerie van Gezin’, De Standaard (30 juli 1965), 2.
‘Volwaardig gezinsministerie’, De Standaard (9 augustus 1965), 2.
‘Gunstige Kansen voor het Gezin’, De Standaard (17 augustus 1965), 2.
‘Mevrouw de Minister: personalia’, De Stem van het Volk (begin september 1965), 4.
RUYS, M., ‘In de politiek en staatsleven tellen vrouwen niet mee, hun rol is zwijgen en luisteren’, De Standaard (2 september 1965), 2.
STUCKENS, T., ‘Vrouw in maatschappij strijdt tegen veel vooroordelen’, De Standaard (10 september 1965), 2.
‘Le cabinet de Mme De Riemaecker’, La Libre Belgique (15 september 1965), 2.
‘De samenstelling van de kabinetten: de medewerkers van mevr. De Riemaecker’, Het Laatste Nieuws (18 januari 1966), 5.
‘Geeft de regering meer geld voor de bouw van goedkope woningen op het platteland’, Het Laatste Nieuws (28 september 1965), 4.
DE RIEMAECKER-LEGOT, M., ‘Politiek, een ideaal voor de vrouw’, De Stem van het Volk (eind september 1965), 1.
LECLERCQ, CH., ‘Une interview exclusive de Madame le Ministre’, Vie féminine (oktober 1965), 8.
VERMEIRE, P., ‘Moeders vandaag en morgen’, De Standaard (10 november 1965), 7
‘Zeven ministers om zes mijnsluitingen aan te kondigen’, Het Laatste Nieuws (23 december 1965), 4.
FRANTZEN-DE LEYE, B., ‘Gelijke rechten in de politiek’, Belgische Nationale Vrouwenraad (januari-februari 1966), 15.
‘Madame De Riemaecker-Legot, premiere femme-ministre de Belgique’, Association Belge des Femmes hefs d’Entreprises, ( nummer twee 1966), 9-10.
COENEN, J., ‘Sociale woningbouw in Limburg’, Het Laatste Nieuws (6 januari 1966), 11.
STUCKENS, T., ‘Betere vergoeding voor gezins- en bejaardenhulp’, De Standaard (18 januari 1966), 2.
PEETERS, K., ‘Over vrouwen en kinderen’, Vrouwenbeweging (februari 1966), 4-5.
STUCKENS, T., ‘Departement Gezin bewees onmisbaar te zijn’, De Standaard (14 februari 1966), 2.
‘Mevrouw de minister, Bravo!’, Vrouwenbeweging (maart 1966), 3.
STUCKENS, T., ‘De week van de vrouw is begonnen: waar ligt de echte ontvoogding?’, De Standaard (19 maart 1966), 5.
RUYS, M., ‘VDB vormt jonge regering’, De Standaard (21 maart 1966), 1.
‘Kan een jong gezin nog eigenaar worden?’, Het Laatste Nieuws (19 april 1966), 4.
‘De opruiming van ongezonde woningen: verhuistoelage’, Het Laatste Nieuws (29 april 1966), 7.
‘Le Sénat a terminé la discussion des crédits de la Famille et du Logement’, La Libre Belgique (15 juni 1966), 2 en 7.
‘Voor de eerste maal voerde een vrouw als minister het woord in de Senaat’, Het Laatste Nieuws (15 juni 1966), 4.
‘Le budget de la Santé Publique et de la Famille est adopté’, La Libre Belgique (23 juni 1966), 2.
‘De vrouw nog altijd een probleem’, De Standaard (18 juli 1966), 2.
STUCKENS, T., ‘Officiële dank en erkenning voor hulp aan bejaarden’, De Standaard (16 september 1966).
‘Les services d’aides familiales’, La Libre Belgique (19 september 1966), 2.
‘Wet-De Taeye wordt vernieuwd’, De Standaard (13 oktober 1966), 1.
‘Vrouwenontvoogding’, De Standaard (19 oktober 1966), 2.
‘La politique du logement: les primes De Taeye’, La Libre Belgique (29 en 30 oktober 1967), 2.
DALOZE, G., ‘Dialogue à bâtons rampus avec le ministre de la Famille et du Logement’, La Libre Belgique (10 januari 1967), 1 en 5.
‘Waarom een toelage voor thuiswerkende moeder?’, De Standaard (31 januari 1967)
‘VANACKERE, L., ‘Waar deelt men de lakens uit?: Twee parlementsleden die er mogen zijn,’ Bij de Haard (februari 1967), 34.d
‘Gezinsplanning aan de ouders overlaten’, Het Laatste Nieuws (15 februari 1967), 4.
‘Wet-De Taeye zal worden uitgebreid’, De Standaard (17 maart 1967), 2.
VAN HALEWIJN, M., ‘Vrouwelijke gezinsministers Benelux samen aan praattafel’, De Standaard (19 mei 1967), 7.
‘Bij gelijk werk… klopt het hart van de vrouw sneller, verdient ze minder’, Vrouwenbeweging (juni 1967), 7.
LIEVENS, J. en VAN DER SIJPT, T., ‘Brief aan de minister’, Bij de Haard (juli 1967), 17.
‘Meer dan 100 gezins- en bejaardenhelpsters ontvingen getuigschrift’, Vrouwenbeweging (juli 1967), 4.
‘La ministre de la Famille et du Logement remet la 300 00me prime De Taeye’, Le Soir (24 augustus 1967), 4.
‘300 000 maal premie-De Taeye’, De Standaard (25 augustus 1967), 2.
‘Minister De Riemaecker overhandigde 300 000ste De Taeye-premie aan gezin uit StrombeekBever’, Het Laatste Nieuws (26 en 27 augustus 1967), 4.
‘300 000e bouwpremie voor Strombeeks gezin’, De Standaard (28 augustus 1967), 6.
‘Gezinshulp groeit’, Vrouwenbeweging (oktober 1967), 5.
‘La femme aujourd’hui et demain’, Le Soir (2 december 1967), 7.
‘De verbetering van oude woningen’, Het Laatste Nieuws (19 januari 1968), 4.
‘Plan minister De Riemaecker voor sociale woningbouw’, De Standaard (19 januari 1968), 2.
‘Bouwpremie wet-De Taeye wordt verdubbeld tot 60 000 frank’, De Standaard (23 januari 1968), 2.
‘Comment améloirer valablement les logements anciens’, La Libre Belgique (1 februari 1968), 2.
‘Oude woning kost bijna evenveel als nieuwbouw’, De Standaard (1 februari 1968), 2.
‘Regering wil in april met woningbouw beginnen’, De Standaard (1 februari 1968), 2.
‘Kabinet Vanden Boeynants op kwestie-Leuven gevallen’, De Standaard (8 februari 1968), 1.
‘Belgique: femmes au parlement’, Belgische Nationale Vrouwenraad (mei-juni 1968), 9.
‘Décès de Mme De Riemaecker-Legot, échevin bruxellois des Travaux’, Le Soir (8 en 9 mei 1977), 2.
‘Décès de Mme De Riemaecker’, La Libre Belgique (9 mei 1977), 6.
‘De eerste vrouw die minister werd: Mevr. De Riemaecker overleden’, Het Laatste Nieuws (9 mei 1977), 4.
‘De Riemaecker overleden: eerste vrouwelijke minister’, De Standaard (9 mei 1977), 3.
‘Mevr. De Riemaecker overleden’, Het Volk (9 mei 1977).
Parlementaire bronnen
(in chronologische volgorde)
Vergadering van 19 februari 1948, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1948.
Vergadering van 23 oktober 1953, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1953.
Vergadering van 10 november 1953, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1953.
Vergadering van 7 juli 1955, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1955.
Vergadering van 20 februari 1958, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1958.
Vergadering van 18 november 1964, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1964.
‘Verklaring van de regering’, Vergadering van 29 juli 1965, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1965, 1-5.
Vergadering van 23 maart 1966, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1966.
Vergadering van 22 juni 1966, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1966.
Vergadering van 12 januari 1967, Belgische Kamer Van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1967.
Vergadering van 19 januari 1967, Belgische Kamer Van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1967.
Vergadering van 7 juni 1977, Belgische Kamer Van Volksvertegenwoordigers, Brussel, 1977.
Vergadering van 14 juni 1966, Belgische Senaat, Brussel, 1966.
Vergadering van 09 februari, Belgische Senaat, Brussel, 1967.
Werken
ALLEN, A.T., Feminism and Motherhood in Western Europe 1890-1970: The Maternal Dilemma, New York, 2005.
BEKE, W. De ziel van een zuil: De Christelijke Volkspartij 1945-1968, Leuven, 2005.
BISSCHOP, C., Meer dan boer alleen: Een geschiedenis van de Landelijke Gilden, 19501990, Leuven, 2015.
BLEYEN, J., Doodgeboren: een mondelinge geschiedenis van rouw, Amsterdam, 2012.
CHRISTENS, R., ‘Verkend verleden: Een kritisch overzicht van de vrouwengeschiedenis 19de-20ste eeuw in België’, Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, 27 (1997), 537.
DE BENS, E. en RAEYMAECKERS, K.., De pers in België: het verhaal van de Belgische dagbladpers gisteren, vandaag en morgen, Leuven, 2007.
DE MAESSCHALCK, E., Een Bond voor alle gezinnen: Geschiedenis van de gezinsbeweging in Vlaanderen, Brussel, 1996,
DE MAEYER, J. en VAN ROMPAEY, L., Upstairs downstairs: Dienstpersoneel in Vlaanderen 1750-1995, Leuven, 1996.
DE METSENAEIRE M., ‘Gewapend met het gewicht van het verleden: enige resultaten van de vrouwengeschiedenis in België’, G. DUBY en M. PERROT red., Geschiedenis van de Vrouw. V, De twintigste eeuw, Amsterdam, 1993, 523-556.
DE RIEMAECKER, C., Marguerite De Riemaecker-Legot, onze eerste vrouwelijke minister, Marche-en-Famenne, 2015.
DE VOS, E., Hoe zouden we graag wonen? Woonvertogen in Vlaanderen tijdens de jaren zestig en zeventig, Leuven, 2012, 35.
DE WEERDT, D., En de vrouwen?: vrouw, vrouwenbeweging en feminisme in België 18301960, Gent, 1980.
DUMONT, G.H., ‘Een decennium vol uitdagingen en de golden sixties (1950-1968)’, DE WACHTER, W. e.a. red., Tussen Staat en Maatschappij 1945-1995: christen-democratie in België, Tielt, 1995, 43-57.
FLORÉ, F. ‘Promoting catholic family values and modern domesticity in postwar Belgium’, H. HEYNEN en B. GÜLSÜM eds., Negociating domesticity. Spacial productions of gender in modern architecture, London, Routledge, 2005, 83-102.
FLOUR, E., ‘De politica. De rol van de vanzelfsprekende uitzondering’, H. DE SMAELE en J. TOLLEBEEK red., Politieke representatie, Leuven, 2002, 123-136.
FLOUR, E., Marijke Van Hemeldonck: Socialiste en Feministe, Brussel, 2013.
FLOUR, E. en GUBIN, E., Jongens en meisjes…bestemming bekend? België 1830-2000, Brussel, 2009.
GAUS, H., ‘Marguerite De Riemaecker-Legot’, Politiek biografisch lexicon: Belgische ministers en staatssecretarissen 1960-1980, Antwerpen, 1989, 318-321.
GERARD, E. e.a., Geschiedenis van de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers 18302002, Brussel, 2003.
GILLARD, L., Het heft in eigen handen nemen: vrouwen in armoede – De historiografische literatuur over vrouwen in armoede in Frankrijk en Engeland in de negentiende eeuw, Onuitgegeven bachelorpaper, KU Leuven, departement Geschiedenis, 2016.
GOOSSENS, M., ‘Recensie Vrouw en Politiek in België’, Ons Erfdeel, 42 (1999), 144.
GUBIN, E., ‘Legot Marguerite’, Dictionnaire des femmes belges: XIXe et XXe siècles, Brussel, 2006, 363-364.
GUBIN, E., en VAN MOLLE L., Vrouw en Politiek in België, Tielt, 1998.
HEIRBAUT, D. ‘De vrouwen(on)rechtsgeschiedenis van Napoleon tot vandaag: een verhaal van voortdurende vooruitgang?’, E. BREMS en L. STEVENS red., Recht en gender in België, Brugge, 2011.
HENIG, R. en HENIG, S., Women and Political Power. Europe since 1945 , Londen, 2001.
HERMANS, A., Christen-democratisch & vrouw: spiegels van vrouwenacties in zestig jaar christen-democratie in Vlaanderen, Brussel, 2005.
HEYVAERT, M., Nora Staels-Dompas en de emancipatie van de vrouw: Wisselwerking tussen ideaal en persoonlijke amitie, Onuitgegeven masterproef, Katholieke Universiteit Leuven, departement Geschiedenis, 2011.
HUYSE, L., De gewapende vrede: politiek in België na 1945, Leuven, 1993.
CASTERMANS G., KEYMOLEN D. en SMET, M., De geschiedenis geweld aan gedaan: De strijd voor het Vrouwenstemrecht 1886-1948, Brussel, 1981.
KEYMOLEN, D., ed., Stap voor stap: geschiedenis van de vrouwenemancipatie in België, Brussel, 1991.
LUYKX, T., Politieke geschiedenis van België 2, Amsterdam, 1978.
MICHIELSENS, M., Gelijkheid en ongelijkheid in België 1830 - 2005: 175 jaar vrouwen, Brussel, 2005.
OSAER, A., ‘De christelijke arbeidersvrouwenbeweging’, E. GERARD red., De Christelijke arbeidersbeweging in België, 1991, 317-411.
REYMENANTS, G., Marie Elisabeth Belpaire: gender en macht in het literaire veld, 19001940, Leuven, 2013.
VANDENBILCKE, A., Meisjesstudenten aan de Rijksuniversiteit Gent (1930/1931 – 1945/1946), Gent, 1987. (http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/000/131/576/RUG01000131576_2012_0001_…)
VAN DEN BERG, H., ‘Discoursanalyse’, KWALON, 9 (2004), 29-39.
Vandebroek, H. Het geslacht van de arbeid. Opvattingen over vrouwenarbeid in Belgische katholieke intellectuele kringen (1945-1960). Leuven, 2002
VAN MOLLE, L., ‘De nieuwe vrouwenbeweging in Vlaanderen, een andere lezing’, Belgisch Tijdschrift voor nieuwste geschiedenis, XXXIV, 2004, 359-397.
VAN OSSELAER, T., The Pious Sex: Catholic Constructions of Masculinity and Feminity in Belgium, c. 1800 – 1940, Leuven, 2013.
VERBRUGGEN, P., ‘Legot, Marguerite’, Nationaal Biografisch Woordenboek, XIII, Brussel, 1990, 485-489.
VERSTRAETEN, H., Pers en Macht: een dossier over de geschreven pers in België, Leuven, 1980.
WILLEMS, L., Maria Baers (1883-1959): de constructie van een vrouwbeeld ten opzichte van een manbeeld: Genderdiscours in de Belgische katholieke zuil, Onuitgegeven masterproef, Universiteit Gent, departement Geschiedenis, 2011.
Digitale informatie
Augusta Jacobs’, ODIS, 2004 (http://www.odis.be/hercules/toonPers.php?taalcode=nl&id=13791). Geraadpleegd op 29 mei 2017.
‘Décès de Janine Lambotte, première présentatrice du JT de la RTBF’,RTBF – médias, 2017 (https://www.rtbf.be/info/medias/detail_deces-de-janine-lambotte-premier…). Geraadpleegd op 29 april 2017.
De congregatie van de Zusters Bernardinnen van Oudenaarde (http://www.rkkerk.net/cis3.htm). Geraadpleegd op 17 april 2017.
‘First Female Ministres’, Worldwide Guide to Women in Leadership, 2016 (http://www.guide2womenleaders.com/First-female-ministers.htm). Geraadpleegd op 26 mei 2017.
‘François-Xavier Van Der Straten-Waillet’, ODIS, 2005 (http://www.odis.be/hercules/toonPers.php?taalcode=nl&id=4240). Geraadpleegd op 31 mei 2017.
‘Frans van Mechelen’, ODIS, 2016, (http://www.odis.be/hercules/toonPers.php?taalcode=nl&id=9167). Geraadpleegd op 06 mei 2017.
‘Geschiedenis’, Vrouw & Maatschappij, 2016 (http://www.vrouwenmaatschappij.be/Geschiedenis). Geraadpleegd op 29 mei 2017.
‘Geschiedenis Femma’, Femma, (http://www.femma.be/frontend/files/userfiles/files/Over%20Femma/Geschie… a.pdf). Geraadpleegd op 30 mei 2017.
Historiek van de UGent, 2017, (https://www.ugent.be/nl/univgent/collecties/archief/geschiedenis/histor… ek.html). Geraadpleegd op 17 april 2017.
‘Hoe zijn we gegroeid?’, Gezinsbond, 2017 (https://www.gezinsbond.be/Wie-ZijnWij/Paginas/geschiedenis.aspx). Geraadpleegd op 31 mei 2017.
‘Humane Vitae: encyclical letter the supreme pontiff Paul VI, The Holy See, 2017 (http://w2.vatican.va/content/paulvi/en/encyclicals/documents/hf_pvi_enc… e-vitae.html). Geraadpleegd op 4 juni 2017.
‘Juliana Lievens’, ODIS, 2004, (http://www.odis.be/hercules/search2.php?searchMethod=simple&search=Liev… ). Geraadpleegd op 08 mei 2017.
‘kabinet’, Lycaeus Juridisch Woordenboek, 2015 (http://www.juridischwoordenboek.be/woordenboekBeinv.html#3658). Geraadpleegd op 20 mei 2017.
‘Marguerite De Riemaecker-Legot’, ODIS, 2016, (http://www.odis.be/lnk/PS_27332). Geraadpleegd op 17 april 2017.
‘Mater et Magistra: encyclical of pope John XXIII on christianity and social progress, The Holy See, 2017 (http://w2.vatican.va/content/john-xxiii/en/encyclicals/documents/hf_jxx…). Geraadpleegd op 1 juni 2017.
‘Polikliniek’, Algemeen Nederlands Woordenboek, (http://anw.inl.nl/article/polikliniek). Geraadpleegd op 31 mei 2017.
‘Publicaties’, Vrouw & Maatschappij, 2016 (http://www.vrouwenmaatschappij.be/publicaties). Geraadpleegd op 22 mei 2017.
‘Publicaties van het AVG’, AVG-Carhif, (http://www.avg-carhif.be/cms/publications_nl.php). Geraadpleegd op 22 mei 2017.
‘Richard Van Leemputten’, ODIS, 2006 (http://www.odis.be/hercules/toonPers.php?taalcode=nl&id=11272). Geraadpleegd op 22 mei 2017.
STRUBBE, F., Kabinet van de minister van Gezin en Huisvesting, e-mail, 20 februari 2017.
‘Tilly Stuckens’, De Standaard 24 maart 2005 (http://www.standaard.be/cnt/GJ3DII2K). Geraadpleegd op 20 mei 2017.
‘Verandering familienaam’, Naamsverandering, 2017 (https://justitie.belgium.be/nl/themas_en_dossiers/personen_en_gezinnen/… erandering_familienaam). Geraadpleegd op 20 mei 2017.
WOLFS, W., ‘Wordt de band tussen personalisme en christendemocratie niet al te gemakkelijk aangenomen?’, KNACK, 2016 (http://www.knack.be/nieuws/belgie/wordt-deband-tussen-personalisme-en-c…). Geraadpleegd op 1 juni 2017.
