Zwangerschap, verder dan de roze wolk
“Pregnancy is the happiest reason ever for feeling like crap”
U hebt het zeker al zelf ervaren. Wanneer er wordt gesproken over een zwangerschap, kent optimisme amper grenzen. Dit is zeker terecht, er groeit namelijk een nieuw leven in de vrouw. Een klein wondertje dat zich in negen maand ontspruit tot een levenslustige baby. Anderzijds heeft dit hele proces een invloed op zowel het psychische als fysische bestaan van de zwangere vrouw en niet steeds in de meest positieve zin. Naarmate de zwangerschap vordert en de baby dus groeit, is er sprake van gewichtstoename en verandert de lichaamsvorm van de vrouw. De heupen worden breder, striemen trekken lijnen over de buik en er kan acné optreden…
Het toilet is te ver
Dat het uiterlijk van de vrouw verandert tijdens de zwangerschap ziet iedereen. Hier stopt het echter niet. Het groeiende kind zal ook binnen in het lichaam zorgen voor verandering. In de studie ‘Pelvic floor dysfunction and its influence on body image and sexual function’ werden 146 zwangere, Vlaamse vrouwen bevraagd. In een van de topics werd gepeild naar de staat van incontinentie. Een persoon is incontinent wanneer hij of zij ongewild stoelgang of urine verliest en dit een sociaal of hygiënisch probleem vormt voor die persoon. Incontinentie kan optreden als gevolg van beschadiging van de bekkenbodemspieren. De bekkenbodem bestaat uit drie spierlagen die over elkaar liggen. Een van de functies van de bekkenbodem is het afsluiten van de endeldarm en de urinebuis. Bij onvoldoende afsluiting kan er dus ongewild urine of stoelgang vrijkomen. Bij de bevraagde vrouwen was 25% incontinent voor urine in het eerste trimester van de zwangerschap. Zwaarlijvige vrouwen hadden meer kans op incontinentie. Door het overgewicht wordt er namelijk meer druk uitgeoefend op de bekkenbodem waardoor deze kan falen in zijn sluitfunctie. Het percentage in de studie van incontinente vrouwen steeg tot een spectaculaire 65% in het derde en laatste trimester. Incontinentie bleek een groot deel van de bevraagde vrouwen te treffen. Uit vorige studies leek vaginale bevalling bij een vorige zwangerschap faciliterend te zijn voor incontinentie in een volgende. Dit werd in deze studie niet bevestigd. Uit de resultaten kwam wel naar voor dat vrouwen die in een vorige zwangerschap via een keizersnede zijn bevallen, gespaard bleven van incontinentie in het derde trimester. Dit komt doordat de bekkenbodemspieren niet werden belast door een vaginale bevalling. Laat dit nu echter geen reden zijn om met z’n allen massaal te kiezen voor een keizersnede. Hoewel de impact op de bekkenbodem minimaal is, brengt een keizersnede andere consequenties met zich mee.
De spiegel, niet mijn vriend
Een ander topic dat werd bevraagd was het zelfbeeld. Hoe ervaren zwangere vrouwen zelf hun lichaam… Uit vorige studies bleek dat het lichaamsbeeld niet sterk veranderde doorheen de zwangerschap. In de onderzochte Vlaamse populatie lag dat anders. Naargelang zwangerschap vorderde, scoorden de vrouwen hoger. Dit betekent dat de vrouwen het moeilijker kregen met het beeld dat ze van zichzelf vormden. Een gedachtegang die we kunnen volgen als we ons bedenken hoe sterk het lichaam verandert in de loop van de zwangerschap. Voor enkele vrouwen bleek de verstoring van hun lichaamsbeeld zo erg dat ze sociale aangelegenheden vermeden in het derde trimester. Zij gaven aan zelfs niet meer onder vrienden te willen komen, uit schaamte voor hun lichaam. Al gaat het hier om een extreme minderhheid, er zou meer aandacht moeten zijn voor het zelfbeeld tijdens de zwangerschap. Een negatief zelfbeeld kan immers leiden tot ongezonde gewoontes met als doel gewichtsverlies. Deze attitudes zijn niet enkel potentieel schadelijk voor de moeder maar kunnen ook de foetus in de buik schaden. Een verschil tussen het lichaamsbeeld van vrouwen met of zonder incontinentie werd niet gevonden. Om het negatief zelfbeeld volledig te wijten aan enkel de zwangerschap zou hier wel te kort door de bocht zijn.
Tussen de lakens
Een andere functie die de bekkenbodem heeft is een seksuele functie. Een goed getrainde bekkenbodem, kan bij bewuste aanspanning het seksueel genot van de vrouw verhogen. Bij incontinente vrouwen in het eerste trimester van de zwangerschap werd gevonden dat zij lager scoorden op de vragenlijst die het seksueel functioneren bevroeg. Een mooi voorbeeld van oorzaak en gevolg. Een functioneel minder goedwerkende bekkenbodem met als gevolg een minder goed seksueel functioneren. Hoewel incontinente vrouwen lager scoorden, bleken zij echter niet minder tevreden over hun seksueel leven dan de vrouwen die niet incontinent waren. In het algemeen werd geen enkele vrouw meer ontevreden over haar seksleven tijdens de zwangerschap, eindelijk weer wat goed nieuws! Anderzijds, meer dan de helft van de vrouwen die wel ontevreden waren, ondervonden relationele stress. Tot slot, naar het einde van de zwangerschap, had een op vijf geen enkele seksuele betrekking meer. Uit internationaal onderzoek blijkt de reden voornamelijk vermoeidheid te zijn.
Hoewel deze studie de keerzijde van de medaille laat zien, laat het u niet afschrikken. De zwangerschap is als een rollercoaster met veel happy hobbels door een roze wolk en crappy bobbels maar op het einde van de rit heeft u er wel een wondertje bij.
Abrams, P., Cardozo, L., Khoury, S., & Wein, A. (2012). 5th International Consultation on Incontinence, : European Association of Urology.
Amaro, J., Machiavelli, C., Yamamoto, H., Kjawano, P., Padovani, C., & Agostinho, A. (2009). Prevalence and risk factors for urinary and fecal incontinence in Brazilian women. International Brazilian Journal Urology, 35, 592-598.
Aschkenazi, S., & Goldberg, R. (2016). Female Sexual Function and the Pelvic Floor. Medscape, 4(2), 165-178.
Bartellas, E., Crane, J. M. G., Daley, M., Bennett, K. A., & Hutchens, D. (2000). Sexuality and sexual activity in pregnancy. International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 107(8), 964-968.
Bharucha, A. E. (2008). Management of Fecal Incontinence. Gastroenterology&Hepatology, 4(11), 807-817.
Boscaglia, N., Skouteris, H., & Wertheim, E. (2003). Changes in body image satisfaction during pregnancy: a comparison of high exercising and low exercising women. - PubMed - NCBI. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology, 43(1), 41-45.
Brincat, C., Lewicky-Gaupp, C., Patel, D., Sampselle, C., Janis, M., DeLancey, J. O. L., & Fenner, D. E. (2009). Fecal incontinence in pregnancy and post partum. International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 106(3), 236-238.
Brown, J., Bradley, C., Subak, L., Richter, H., Kraus, S., Brubaker, L., . . . Grady, D. (2006). The sensitivity and specificity of a simple test to distinguish between urge and stress urinary incontinence. Annals of internal medicine, 144(10), 715-723.
Brown, S., Donath, S., MacArthur, C., McDonald, E., & Krastev, A. (2009). Urinary incontinence in nulliparous women before and during pregnancy:. International Urogynecology Journal, 21(2), 193-202.
Callewaert, G., Albersen, M., Janssen, K., Damaser, M., Van Mieghem, T., Vaart, C., & Deprest, J. (2015). The impact of vaginal delivery on pelvic floor function – delivery as a time point for secondary prevention. International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 123(5), 678-681.
Cash, T. F., Phillips, K. A., Santos, M. T., & Hrabosky, J. I. (2004). Measuring “negative body image”: validation of the Body Image Disturbance Questionnaire in a nonclinical population. Body Image, 1(4), 363–372.
Chan, S., Cheung, R., Yiu, K., Lee, L., & Chung, T. (2012). Prevalence of urinary and fecal incontinence in Chinese women during a. International Urogynecology Journal, 24(9), 1473-1479.
Chang, S. R., Yu‐Mei, C., & Kenney, N. i. (2006). I Am a Woman and I’m Pregnant: Body Image of Women in Taiwan During the Third Trimester of Pregnancy. Birth, 33(2), 147-153.
Clark, A., Skouteris, H., Wertheim, E. H., Paxton, S. J., & Milgrom, J. (2009). My baby body: A qualitative insight into women’s body‐related experiences and mood during pregnancy and the postpartum. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 27(4), 330-345.
DeLancey, J. O. L., Low, L. K., Miller, J. M., Patel, D. A., & Tumbarello, J. A. (2008). Graphic Integration of Causal Factors of Pelvic Floor Disorders: An Integrated Lifespan Model. American Journal of Obstetric Gynecology, 199(6), 611-615.
Efe, H., Bozkurt, M., Sahin, L., Mutlu, M., Api, M., & Metin, A. (2014). The effects of pregnancy on the sexual life of Turkish women. Proceedings in Obstetrics and Gynecology, 4(1), 11.
Faisal-Curt, A., Menezes, P., Quayle, J., Matijasevich, A., & Diniz, S. (2015). The Relationship Between Mode of Delivery and Sexual Health Outcomes after Childbirth. The Journal of Sexual Medicine, 12(5), 1212–1220.
Fortenberry, D. (2013). Puberty and adolescent sexuality. Hormones and Behavior, 64(2), 280–287.
Gijs, L., Gianotten, W., Vanwesenbeeck, I., & Weijenborg, P. (2009). Seksuologie (2 ed.). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Gyhagen, M., Bullarbo, M., Nielsen, T. F., & Milsom, I. (2013). A comparison of the long-term consequences of vaginal delivery versus caesarean section on the prevalence, severity and bothersomeness of urinary incontinence subtypes: a national cohort study in primiparous women. International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 120(12), 1548-1555.
Haylen, B. T., de Ridder, D., Freeman, R. M., Swift, S. E., Berghmans, B., Lee, J., . . . Schaer, G. (2010). An International Urogynecological Association (IUGA)/International Continence Society (ICS) joint report on the terminology for female pelvic floor dysfunction - ProQuest. International Urogynecology Journal, 21(1), 5-26.
Huebner, M., Antolicb, A., & Tunnc, R. (2010). The impact of pregnancy and vaginal delivery on urinary incontinence. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 110(3), 249–251.
Imhoff, L. R., Brown, J. S., Creasman, J. M., Subak, L. L., Van Den Eeden, S. K., Thom, D. H. M. D., . . . Huang, A. J. (2012). Fecal Incontinence Decreases Sexual Quality of Life, But Does Not Prevent Sexual Activity in Women. Diseases of the Colon & Rectum, 55(10), 1059-1065.
Johannessen, H., Wibe, A., Stordahl, A., Sandvik, L., Backe, B., & Mørkved, S. (2013). Anal incontinence and Quality of Life in late pregnancy: a cross‐sectional study. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 121(8), 978-987.
Johannessen, H., Wibe, A., Stordahl, A., Sandvik, L., Backe, B., & Mørkved, S. (2014). Prevalence and predictors of anal incontinence during pregnancy and 1 year after delivery: a prospective cohort study. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 121(3), 269-280.
Jorge, J., & Wexner, S. (1993). Etiology and management of fecal incontinence. Dis Colon Rectum 36(1), 77-97.
Jundt, K., Scheer, I., Schiessl, B., Karl, K., Friese, K., & Peschers, U. (2010). Incontinence, bladder neck mobility, and sphincter ruptures in primiparous women. European Journal of Medical Research, 15(6), 246-252.
Lenaerts, M. (2015). Urinaire incontinentie en lichaamsbeeld bij de zwangere vrouw KULeuven,
Lin, K.-L., Shen, C.-J., Wu, M.-P., Long, C.-Y., Wu, C.-H., & Wang, C.-L. (2014). Comparison of Low Urinary Tract Symptoms during Pregnancy between Primiparous and Multiparous Women. BioMed Research International, 2014, 7.
Liu, H.-L., Hou, P., & Chen, K.-H. (2013). Sexual Activity during Pregnancy in Taiwan: A Qualitative Study. Sexual Medicine, 54-61.
MacArthur, C., Glazener, C., Lancashire, R., Herbison, P., & Wilson, D. (2011a). Exclusive caesarean section delivery and subsequent urinary and faecal incontinence: a 12-year longitudinal study BJOG, 118(8), 1001-1007.
MacArthur, C., Glazener, C., Lancashire, R., Herbison, P., & Wilson, D. (2011b). Exclusive caesarean section delivery and subsequent urinary and faecal incontinence: a 12‐year longitudinal study. International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 118(8), 1001-1007.
McKinnie, V., Swift, S., Wang, W., Woodman, P., O'Boyle, A., Kahn, M., . . . Schaffer, J. (2005). The effect of pregnancy and mode of delivery on the prevalence of urinary and fecal incontinence. American Journal of Obstetrics & Gynecology, 193(2), 512–517.
Meyer, I., & Richter, H. E. (2015). Impact of fecal incontinence and its treatment on quality of life in women. Women's Health, 11(2), 225-238.
Parés, D., Martinez-Franco, E., Lorente, N., Viguer, J., Lopez-Negre, J.-L., & Mendez, J.-R. (2016). Prevalence of Fecal Incontinence in Women During Pregnancy: A Large Cross-Sectional Study. Diseaes of the Colon & Rectum, 58(11), 1098-1103.
Pauleta, J. R., Pereira, N. M., & Graça, L. M. (2010). Sexuality During Pregnancy. The Journal of Sexual Medicine, 7(1pt1), 136-142.
Pauls, R. N., Occhino, J. A., Dryfhout, V., & Karram, M. M. (2008). Effects of pregnancy on pelvic floor dysfunction and body image: a prospective study. International Urogynecology Journal,, 19, 1495-1501.
Pauls, R. N., Rogers, R. G., Parekh, M., Pitkin, J., & Kammerer-Doak, D. (2014). Sexual function in women with anal incontinence using a new instrument: the PISQ-IR | SpringerLink. International Urogynecology Journal,, 26(5), 657-663.
Rørtveit, G., & Hannestad, Y. S. (2014). Association between mode of delivery and pelvic floor dysfunction. Tidsskrift for Den norske legeforening, 19(134), 1848-1852.
Sagiv-Reiss, D., Birnbaum, G., & Safir, M. (2011). Changes in sexual experiences and relationship quality during pregnancy. - PubMed - NCBI. Archives of Sexual Behavior, 41(5), 1241-1251.
Santiago, L., da Silva Lara, L., Romao, A., da Mata Tiezzi, M., & de Sa Rosa e Silva, A. (2013). Impact of pregnancy on the sex life of women: stat of the art. International Journal of Clinical Medicine, 4, 257-264.
Skouteris, H., Carr, R., Wertheim, E., Paxton, S., & Duncombe, D. (2005). A prospective study of factors that lead to body dissatisfaction during pregnancy. Body Image, 2(4), 347–361.
Solans-Domenech, M., Sanchez, E., & Espuna-Pons, M. (2010). Urinary and anal incontinence during pregnancy and postpartum: incidence, severity, and risk factors. Obstetrics Gynecology, 115(3), 618-628.
Stedenfeldt, M., Pirhonen, J., Blix, E., Wilsgaard, T., Vonen, B., & Øian, P. (2014). Anal incontinence, urinary incontinence and sexual problems in primiparous women – a comparison between women with episiotomy only and women with episiotomy and obstetric anal sphincter injury. BMC Women's Health, 14(1), 1-7.
Von Sydow, K. (1999). Sexuality during pregnancy and after childbirth: A metacontent analysis of 59 studies. Journal of Psychosomatic Research, 47(1), 27–49.
Wesnes, S., Hunskaar, S., Bo, K., & Rortveit, G. (2010). Urinary Incontinence and Weight Change During Pregnancy and Postpartum: A Cohort Study. 172(9), 1034-1044.
Yıldız, H. (2015). The Relation Between Prepregnancy Sexuality and Sexual Function During Pregnancy and the Postpartum Period: A Prospective Study. Journal of Sex and Marital Therapy, 41(1), 49-59.
‘t Hoen, L. A., Utomo, E., Steensma, A. B., Blok, B. F. M., & Korfage, I. J. (2015). The Pelvic Organ Prolapse/Urinary Incontinence Sexual Questionnaire (PISQ-12): validation of the Dutch version. International Urogynecology Journal, 26(9), 1293-1303.