I got 99 performances and Facebook ain't the only one.
I got 99 performances and Facebook ain’t the only one.
Het is september 2017 en verschillende kranten en tijdschriften wijden in hun cultuurkatern paginabreed uit over de nieuwe clip van de Amerikaanse popdiva Taylor Swift. Opmerkelijk is hoe de clip precies benaderd wordt: alle referenties en symbolen die aanspraak maken op het bewogen leven van Swift worden eruit gevist. Er wordt niet gekeken naar specifieke esthetische, narratieve of zelfs slimme marketing kwaliteiten, maar ostentatief gepeild naar de realiteit van de artiest achter de performance. Onder de officiële YouTube clip, stapelen de commentaren zich eveneens op: het ene detail verwijst naar een op de klippen gelopen relatie, een symbolische belichaming steekt de middelvinger uit naar een andere celebrity. De vraag die daaruit opdoemt: waar begint de zogenaamde realiteit van de performer en eindigt de artificialiteit, het idee hoog houdend doorheen de façade te kunnen graven?
Performing the persona
De alsmaar doller draaiende obsessie met het zelf en de DIY-constructie daarvan, vertoont zich in de explosie aan mogelijkheden die sociale media als Facebook, YouTube en Instagram bieden. Deze worden echter niet enkel gretig gebruikt door de individuele gebruiker, maar vormen ook een nieuw speelvlak voor muziekartiesten. Zelfexpressie en zelfpresentatie vloeien in elkaar over.
Het performen van muziek is al even uit de voegen van de klassieke liveshow gebarsten. Performancewetenschapper Philip Auslander introduceerde daarvoor het concept van het musical persona: een vorm van niet-conventioneel acteren van de muzikant die het onderscheid tussen auteur en personage overboord gooit. Het is echter duidelijk dat zich nog meer onontgonnen terrein bevindt waar performance en media studies elkaar kruisen. Musical personae tieren welig op de bühne van sociale media. Wanneer Lana del Rey haar Instagram- en Twitterprofiel opruimt, ontstaat commotie alsof ze haar discografie net van de aardbol liet verdwijnen. Musical personae beslaan een belangrijk deel van de huidige performancecultuur, maar ontspringen vaak de dans van onderzoek vanwege hun grillige bestaan.
Sociale media als virtuele bühne?
De Amerikaanse genderfluïde hiphopartiest Mykki Blanco bouwt een performance uit die graait in een oververzadigde beeld- en performancecultuur: zowel via perfect uitgekiende selfie looks, verhitte Facebookdiscussies als exclusieve beelden die enkel te zien zijn via mobiele applicaties zoals Instagramstories. Glamourgodin Lana del Rey worstelt op hyperesthetische wijze met het historische script van vrouwelijkheid, aan de hand van korte videofragmenten en intelligent kopieergedrag in haar clips en looks. De universa van deze artiesten vertonen zich als geassembleerde gehelen. Daardoor kunnen deze complexe kluwens gezien worden als performances die zich grotendeels op het nieuwe podium van sociale media afspelen, een podium dat zich in ieders broekzak is gaan nestelen en slechts één swipe verwijderd is. Evenzeer performen ze de digitale ruimte als een alternatieve publieke ruimte, analoog met de grondvesten van performance als kunstvorm. De Nieuw-Zeelandse indieartiest Connan Mockasin maakt bijvoorbeeld ook Twitter tot zijn schouwtoneel. Naast een spectaculair visueel bevreemdend universum, voegt hij ook het aspect van digitale tekst toe aan zijn assemblage. Zijn knullige tweets maken integraal deel uit van zijn algehele performance als androgyne outsider. Het lijkt achteloos, maar het zijn details die het geheel dragen. Deze drie muziekperformers tonen aan dat hun praktijk zo breed uitwaaiert, dat de vraag naar muziekperformance op sociale media gelegitimeerd wordt. Ze tonen aan hoe de mogelijkheden voor het opvoeren van een totaalkunstwerk exponentieel zijn toegenomen, maar ook hoe het performen van een virtuele ruimte een performed stage oplevert, een space of appearance.
Verder bordurend op de visionaire tactieken die ook reeds bij het enfant terrible van het Franse chanson Serge Gainsbourg te detecteren vielen - de kiem van dit onderzoek - kunnen Mykki Blanco, Lana del Rey en Connan Mockasin gezien worden als zijn 21ste eeuwse apostelen. Elk zetten ze deze Age of Performance naar hun hand, balancerend op de visionaire springplank die iemand als Gainsbourg in een pril door media gedomineerd klimaat neerlegde. Wat vaak afgeketst wordt als muzikale marginalia, komt in dit onderzoek naar voor als de kern voor de bevraging van sociale media in relatie tot muziek- en personaperformance. De versiering kan soms ook de essentie zijn. Voortvloeiend uit het ontbreken van een vocabularium voor dit zeer dicht op de huid van ons tijdsgewricht zittend fenomeen, baseert dit onderzoek zich op Auslanders performancegerichte pleidooi en het jonge onderzoeksveld van de persona studies, om de betekenis van sociale media als plaats voor geassembleerde personaperformance door te lichten. Het resultaat is een onderzoek dat zich buigt over het belang van de selfie, videoclips en Instagram in het bredere kader van die nieuwe publieke ruimte, de virtuele podia van social media.
Bibliografie
Artikels
Auslander, Philip. “Digital Liveness: A Historico-Philosophical Perspective.” PAJ: A Journal of Performance and Art 34, nr.3 (2012): 3-11.
Auslander, Philip. “Musical Personae.” The Drama Review 50, nr. 1 (2006): 100 – 119. Auslander, Philip. “On the Concept of Persona in Performance,” Kunstlicht Vol.1 (2015): 62-79.
Auslander, Philip. “Performance Analysis and Popular Music: A Manifesto,” Contemporary Theatre Review 14, nr. 1 (2004): 1-13.
Beaton, Brian. “Crafting a Work Persona in 1970s Petroleum,” Persona Studies 1, nr.2 (2015): 31-41. Souza e Silva, Adriana. "From Cyber to Hybrid," Space and Culture 9, nr.3 (2006)
Frosh, Paul. “The Gestural Image: The Selfie, Photography Theory, and Kinestetic Sociability,” International Journal of Communication 9, nr. 1 (2015): 1607-1628.
Hess, Aaron. "The selfie assemblage," International Journal of Communication 9, nr.1 (2015): 1629-1646. Jans, Erwin. “Het publiek en het publieke,” Rekto:Verso, nr.32 (2008): n.p.
Marshall, P. David en Kim Barbour. “Making intellectual room for persona studies: a new consciousness and a shifted perspective.” Persona Studies 1, nr. 1 (2015): 1-12.
Paavolainen, Teemu. “Fabric Philosophy: The “Texture” of Theatricality and Performativity,” Performance Philosophy Journal 2, nr. 2 (2017): n.p.
Papacharissi, Zizi. “Without You, I’m Nothing: Performances of the Self on Twitter,” International Journal of Communication, nr.6 (2012), 1990 – 2004.
Pieters, Jürgen en Julie Rogiest, “Self-fashioning in de vroegmoderne literatuur- en cultuurgeschiedenis: genese en ontwikkeling van een concept,” Frame 22, nr.1 (2009): 43 – 79.
Senft, Theresa en Nancy Baym, “What Does the Selfie Say? Investigating a Global Phenomenon,” International Journal of Communication 9, nr. 1 (2015): 1588 – 1606.
Warren, Kate. “Double Trouble: Parafictional Personas and Contemporary Art.” Persona Studies 2, nr.1 (2016), 55-69.
Westlake, E.J. “Friend Me if You Facebook,” The Drama Review 52, nr. 4 (2008): 21-40. Boeken
Allport, G.W. Personality: A psychological interpretation. New York: Holt, 1937.
Auslander, Philip. Liveness: Performance in a mediatized culture. Londen: Routledge, 1999.
Auslander, Philip. ““Nothing Is Real”: The Beatles are Virtual Performers,” in The Oxford Handbook of Music and Virtuality, red. Shirley Whiteley. New York: Oxford University Press, 2016.
106
Auslander, Philip. Performing Glam Rock: Gender and Theatricality in Popular Music. Michigan: The University of Michigan Press, 2009.
Austin, J.L. How to do things with Words. Cambridge: Harvard University Press, 1975. Barthes, Roland. The Language of Fashion. Londen: Bloomsbury, 2013.
Brüstle, Christa, red. Popfrauen der Gegenwart: Selbstinszenierung und Fremdbestimmung.
Butler Judith. Undoing Gender. New York: Routledge, 2004.
Carlson, Marvin. Performance: A Critical Introduction. Abingdon: Routledge, 2013.
Debord, Guy. La société du spectacle. Paris: Gallimard, 2000.
DeLanda, M. A new philosophy of society: Assemblage theory and social complexity. New York, NY: Continuum, 2016.
Di, Jakki. New Weird America: Freak Folk/Psych/Outsider Music. Texas: JD Publishing, 2015.
Dixon, Steve. Digital Performance: a History of New Media in Theatre, Dance, Performance Art, and Installation.
Cambridge: MIT Press, 2007.
Egginton, William. How the World Became a Stage: Presence, Theatricality, and the Question of Modernity. Albany N.Y.: State University of New York Press, 2003.
Fischer-Lichte, Erika.The Transformative Power of Performance: A New Aesthetics. Abingdon: Routledge, 2008.
Goffman, Erving. The Presentation of the Self In Everyday Life. Londen: Penguin, 1990.
Hodgkin, Adam. Following Searle on Twitter: How Words Create Digital Institutions. Chicago: The University of Chicago Press, 2017.
Greenblatt, Stephen. Renaissance Self-Fashioning: From More to Shakespear, Chicago: University of Chicago Press, 2005.
Gruber, Charlotte. Interactions: Performing Actual and Virtual Spaces as Stages of Inter-est, Marburg: Tectum Verlag, 2013.
Hopper, Jessica. The First Collection of Criticism by a Living Female Rock Critic. Chicago: Featherproof Books, 2015.
Jones, Ameila en Adrien Heathfield, Perform, repeat, record: Live art in History. Bristol: Intellect, 2012.
Keunen, Bart. Ik en de stad: fantasmagorie-, ideologie- en uitopiekritiek in literatuur en cultuur 1800-2010. Gent:
Gent Academia Press, 2015.
Keunen, Gert. Alternative Mainstream. Making Choices in Pop Music. Amsterdam: Valiz, 2014.
Manning, Philip. Erving Goffman and Modern sociology. Cambridge: Polity Press, 2014.
Lepecki, André. Singularities: dance in the age of performance. London: Routledge, 2016.
Lidwell, William. Universal Principles of Design, Revised and Updated. Massachusetts: Rockport, 2010. McKenzie, John. Perform or Else: From Discipline to Performance. Abingdon: Routledge, 2001.
Papacharissi, Zizi. Affective Publics: Sentiment, Technology, and Politics. Oxford: Oxford University Press, 2015. Sanden, Paul. Liveness in Modern Music. New York: Routledge, 2013.
Körper - Stimme - Image. Vermarktungsstrategien zwischen
Bielefeld: transcript Verlag, 2015.
107
Savigny Heather et al., red., Media, Margins and Popular Culture. London: Palgrave Macmillan, 2015.
Scott, Derek B., red.,The Ashgate Research Companion to Popular Musicology, Abingdon: Routledge, 2016.
Shaviro, Steven. Digital Music Video’s, New Brunswick: Rutgers University Press, 2017.
Slack, J.D., “Beyond transmission, modes, and media,” in Communication matters: Materialist approaches to media, mobility, and networks, red. J. Packer & S. B. C. Wiley. New York: Routledge, 2012.
Turner, Victor. From Ritual to Theatre: the Human Seriousness of Play. New York: PAJ publications, 2004. Phelan, Phelan. Unmarked: The Politics of Performance. London: Routledge, 1993.
Weber, Samuel. Theatricality as Medium. New York: Fordham University Press, 2004.
Masterthesis
Davis, Rachel E., ""Tell me you own me, gimme them coins": postfeminist fascination with Lolita, Lana Del Rey, and sugar culture on Tumblr." Laatst geraadpleegd op 15 mei 2017. http://scholar.utc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1098&context=honors-….
Johansson, Moa. “Werkin’ girls – a critical viewing of femininity constructions in contemporary rap.” Lic.diss., Södertörns högskola, 2013.
Online
Al-Kadhi, Amrou. “Productive Vulnerability: Mykki Blanco and Cakes Da Killa’s queering of Hip-Hop.” Laatst geraadpleegd op 22 april 2017, http://www.theinklingmag.com/ink-other-animals/productive-vulnerability…- blanco-and-cakes-da-killas-queering-of-hip-hop/.
Butler, Judith. “Performativity, Precarity and Sexual Politics,” laatst geraadpleegd op 25 mei 2017, http://www.aibr.org/antropologia/04v03/criticos/040301b.pdf.
Butler, Judith. “Rethinking Vulnerability and Resistance.” Laatst geraadpleegd op 22 april 2017, http://www.institutofranklin.net/sites/default/files/files/Rethinking%2… h%20Butler.pdf.
Fetveit, Arilt. “Death, beauty and iconoclastic nostalgia.” Laatst geraadpleegd op 8 mei 2016, http://www.necsus- ejms.org/death-beauty-and-iconoclastic-nostalgia-precarious-aesthetics-and-lana-del-rey/.
Fischer-Lichte, Erika. “Culture as Performance,” laatst geraadpleegd 5 mei 2017, http://ww3.fl.ul.pt/centros_invst/teatro/pagina/Publicacoes/Actas/erika…. , verwijzend naar haar boek Ästhetik des Performativen.
Foucault, Michel. “Des Espaces Autres,” laatst geraadpleegd 15 mei 2017, https://www.cairn.info/revue-empan- 2004-2-page-12.htm.
Hawkins, Kate. “Browsing The Performative: A Search for Sincerity,” laatst geraadpleegd op 1 mei 2017, http://www.katehawkins.co.uk/images/TEXTS/BROWSING%20THE%20PERFORMA TIVE%20- %20A%20SEARCH%20FOR%20SINCERITY .pdf.
Phelan, Peggy & Ashley Farmer, “The Selfie as a feminist act,” laatst geraadpleegd op 10 mei 2017, http://gender.stanford.edu/news/2014/selfie-feminist-act.
Rymarczuk, Robin. “The heterotopia of Facebook.” laatst geraadpleegd op 5 mei 2017, https://philosophynow.org/issues/107/The_Heterotopia_of_Facebook.
Vigier, Catherine. “The meaning of Lana Del Rey.” Laatst geraadpleegd op 23 april 2017, http://zeteojournal.com/wp-content/uploads/2012/11/Vigier-Del-Ray-Clean… .
“About Connan Mockasin.” Laatst geraadpleegd op 17 mei 2017, https://www.youtube.com/user/CONNANMOCKASIN.
108
“Beyoncé slays with theatrical performance at the Grammys,” laatst geraadpleegd 15 mei 2017, http://www.complex.com/music/2017/02/beyonce-theatrical-performance-gra….
“Beyond the Codes: A night of Travelling beyond Thinking.” Laatst geraadpleegd op 7 mei 2017. http://www.kfda.be/assets/3881.
“Connan Mockasin and LA PRIEST introduce Soft Hair.” Laatst geraadpleegd op 7 april 2017. http://www.dazeddigital.com/music/article/32590/1/connan-mockasin-and-l….
“Caramel Dreams of an “Oddball”.” Laatst geraadpleegd op 7 april 2017. http://www.redefinemag.com/2014/connan-mockasin-band-interview-caramel-….
“Digital Textualities.” Laatst geraadpleegd op 24 april 2017. https://onderwijsaanbod.kuleuven.be/syllabi/e/G0R06AE.htm#activetab=doe….
“Everyone I knew suddenly wasn’t so sure about me. “ Laatst geraadpleegd op 5 mei 2015. http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-2694909/Lana-Del-Rey-THAT-…- reputation-tatters-music-world.html.
“I didn’t want to be a rapper.” Laatst geraadpleegd op 10 mei 2017. https://www.theguardian.com/music/2016/sep/15/mykki-blanco-i-didnt-want…- ono.
“Lana Del Rey’s Trailer Park Days.” Laatst geraadpleegd op 20 mei 2017. https://www.thedailybeast.com/articles/2015/09/19/lana-del-rey-s-traile….
“Lana del Rey, Wild at Heart.” Laatst geraadpleegd op 10 mei 2017, http://www.dazeddigital.com/music/article/35578/1/lana-del-rey-courtney….
“When people say my music’s weird, I fin dit a bit scary.” Laatst geraadpleegd op 7 mei 2017, http://www.citypages.com/music/connan-mockasin-when-people-say-my-music…- 6638751.
“Marketing the author.” Laatst geraadpleegd op 24 april 2017. http://hdl.handle.net/1854/LU-217829. “Mykki.” Laatst geraadpleegd op 14 mei 2017. http://mykkiblancoworld.com/.
“Mykki Blanco challenges gender stereotypes in hip-hop.” Laatst geraadpleegd op 5 mei 2017. http://www.sfgate.com/music/article/Mykki-Blanco-doubles-down-as-he-lau….
“mykki blanco is the most compelling rapper of his generation.” Laatst geraadpleegd op 23 mei 2017. https://i- d.vice.com/en_gb/article/mykki-blanco-is-the-most-compelling-rapper-of-his-generation.
“Mykki Blanco on Poetry.” Laatst geraadpleegd op 2 mei 2017. http://www.dazeddigital.com/music/article/15748/1/mykki-blanco-on-poetry.
“Mykki Blanco’s Sensual Ode to Reality in the New “Loner” Music Video.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2017. http://www.papermag.com/watch-mykki-blancos-2104865517.html.
“Persona Studies.” Laatst geraadpleegd op 14 april 2017. https://ojs.deakin.edu.au/index.php/ps/index.
“Persona Studies: Mapping proliferation of the public self.” Laatst geraadpleegd op 22 april 2017. https://www.academia.edu/8425467/Persona_Studies_Mapping_the_proliferat….
“Psychoanalyzing The Selfie Nation: What’s the Difference Between Narcissism And Self Expression.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2017. http://thoughtcatalog.com/anna-agoncillo/2014/11/psychoanalyzing-the-se…- nation-whats-the-difference-between-narcissism-and-self-expression/.
“The multiplicities of Mykki Blanco.” Laatst geraadpleegd op 4 mei 2017. http://www.interviewmagazine.com/culture/mykki-blanco/#.
109
“The Oxford Dictionaries Word of the Year 2013 is ‘selfie’.” Laatst geraadpleegd op 30 april 2017. http://blog.oxforddictionaries.com/2013/11/word-of-the-year-2013-winner/.
“The unapologetic genius of Mykki Blanco.” Laatst geraadpleegd op http://www.lennyletter.com/culture/interviews/a540/music-monday-the-una…
“Vlaanderen verplicht voorziening van internet bij nieuwe huizen.” Laatst geraadpleegd op 4 mei 2017. http://www.zdnet.be/nieuws/192552/vlaanderen-verplicht-voorziening-van-….
“What is Persona Studies?.” Laatst geraadpleegd op 8 april 2017. https://prezi.com/6pc6a2hmm_v4/what-is- persona-studies/?webgl=0.
Media
“#1 Amsterdam Acoustics “in depth”- Connan Mockasin.” Laatst geraadpleegd 28 april 2016. https://vimeo.com/10996702.
“Coke White, Starlight.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2015. https://www.youtube.com/watch?v=ioMKTWCIwl8. “Connan Mockasin Twitter profiel.” Laatst geraadpleegd op 19 mei 2017. https://twitter.com/connanmockasin.
“From the Silence of Ducham to Noise of Boys.” Laatst geraadpleegd op 2 mei 2017. https://vimeo.com/16911620.
“Mykki Blanco – Berlin Tour Diary – deadHYPE.” Laatst geraadpleegd op 13 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=EMhQgU80IEA.
“Mykki Blanco recites ‘I want a Dyke For President – A film by Adinah Dancyger.” Laatst geraadpleegd op 10 april 2017. https://www.youtube.com/watch?v=y6DgawQdSlQ.
“Mykki Blanco, Sexual Politics and the Logistical Business Strategies in Independent Music.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=jIBR6CpS_bc.
“National Anthem.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=sxDdEPED0h8. “Ride.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=Py_-3di1yx0.
“Summer Wine.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=1OEron4rXfk
“Forever Dolphin Love.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=E7CaTJ2SvG8 “Egon Hosford.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=1AewoLLojss.
“Faking Jazz Together.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=NcSL- EWMkCo.
“It’s Choade My Dear.” Laatst geraapdleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=HkNwuY2JUHQ
“I’m The Man That Will Find You.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=Teyy1A_AJso.
“Do I Make You Feel Shy?” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=cZl0ro- Pnb8.
“High School Never Ends.” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=cNGR4ciDmT A.
“National Anthem (full + Lana with the crowd) – Lana Del Rey @ Brussels (May 31th 2013).” Laatst 24 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=zcyvbBEFNWw.
“Video Games.” YouTube video. Laatst geraadpleegd op 4 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=cE6wxDqdOV0.
110
“Wavvy.” YouTube video. Laatst geraadpleegd op 15 mei 2017. https://www.youtube.com/watch?v=sokeAMDm7mk.
“Mykki Blanco Facebook” Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017, https://www.facebook.com/MykkiBlanco/posts/991532450864962.
“Twitteraccount van Mykki Blanco.” Laatst geraadpleegd op 29 april 2017. https://twitter.com/MykkiBlanco/status/857860099477565440.
Afbeeldingen in de tekst
Afbeelding I. Philip Auslander “Performance Analysis and Popular Music: A Manifesto,” Contemporary Theatre Review 14, nr. 1 (2004): 11.
Afbeelding II. Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017.https://www.youtube.com/results?search_query=mykki+blanco.
Afbeelding III. Laatst geraadpleegd op 15 november 2016. https://www.instagram.com/lanadelrey/.
Afbeelding IV. Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://twitter.com/connanmockasin/status/680642047347310596.
Afbeelding V. Laatst geraadpleegd op 25 mei 2017. https://twitter.com/shaviro/status/854343263062511616
