Slachtoffer of Indringer: een buurtonderzoek aan de opvangcentra voor asielzoekers van Eeklo en Linkeroever.
Inleiding
Sedert april 2015 wordt Europa geconfronteerd met een groeiend aantal migranten die aan de poorten van Europa (Italië, Spanje en Griekenland) asiel aanvragen. Deze migratiebeweging zorgt voor heel wat ophef bij politici, media en de publieke opinie. In 2015 namen velen het woord crisis in de mond en werd er inderhaast een spreidingsplan door de Europese unie uitgewerkt om het hoofd te bieden aan de opvang voor asielzoekers. Ondertussen is het aantal asielaanvragen gedaald en werden de asielzoekers van de tijdelijke noodopvangcentra die toen opgericht werden, overgebracht naar de bestaande opvangcentra.
Deze opvangcentra zetten het werk voort dat zij al reeds jaren doen. Zij doen dit echter in een steeds veranderend maatschappelijk klimaat. De opvang van asielzoekers wordt namelijk steeds meer onderwerp van politieke discussie. Dagelijks worden we wel in één of andere krant geconfronteerd met meningen over asielzoekers. Sommigen vinden dat we de asielzoekers niet langer mogen toelaten in Europa en pleiten ervoor om de grenzen te sluiten. Volgens hen kunnen asielzoekers namelijk een bedreiging zijn voor de manier van leven en de veiligheid in het land. Anderen vinden dan net dat we hen juist wel moeten helpen. Door oorlog zijn zij namelijk op zoek naar een nieuwe thuis en dienen wij gastvrij te zijn. Deze twee visie kwamen zeer sterk naar voor op 21 februari 2016 in Gent. Toen werden namelijk 2 betogingen georganiseerd op hetzelfde moment. Eén groep betoogde onder de noemer ‘grenzen toe’, de andere betoging onder ‘gastvrij Gent’. http://newsmonkey.be/article/63904. Men zou kunnen stellen dat het debat herleid werd tot 2 dominante visies: de asielzoeker als indringer en de asielzoeker als slachtoffer.
Attitudes tegenover asielzoekers
Op basis van deze vaststelling werd besloten om na te denken over de wijze waarop mensen hun attitude over asielzoekers vormgeven. Attitudes kunnen we zien als meningen en voorkeuren tegenover ‘iets’. Dat ‘iets’ kan een voorwerp zijn, zoals een boek dat je leuk vindt, maar het kan ook, zoals in deze scriptie, een groep van mensen zijn. Als je er goed over nadenkt heeft iedereen over verschillende zaken een bepaalde attitude: tegenover school, voetbal, de openbare zender, de nieuwste hit van Beyonce enzoverder. We staan er echter niet altijd bij stil dat deze attitude echter niet in het luchtledige opgebouwd wordt, ze is afhankelijk van de context waarin we leven. Iemand is niet zomaar voor of tegen iets, meestal heeft dit een oorsprong.
onderzoeksdoelstelling
In mijn scriptie ging ik op zoek naar de manier waarop die context een invloed heeft op de attitude van buurtbewoners ten opzichte van asielzoekers. Anders dan gewoon willekeurig mensen op straat te interviewen heb ik besloten om mensen te interviewen op basis van, onder andere, woonplaats. Alle mensen die ik geïnterviewd heb, de respondenten, wonen namelijk in de buurt van een opvangcentrum voor asielzoekers. Ik heb vooral mensen geïnterviewd die zich sterk betrokken voelden bij het onderwerp. Dit kon zowel op een positieve als een negatieve manier zijn. Sommige respondenten waren vrijwilliger in het opvangcentrum voor asielzoekers en stonden zeer positief tegenover de asielzoekers, anderen hadden eerder al tegen de komst van andere opvangcentra voor asielzoekers betoogd en stonden zeer negatief.
Conclusie
Op basis van mijn interviews ben ik tot 4 verschillende typologieën gekomen van buurtbewoners. Bij een typologie vat men de standpunten van de respondenten samen in één samenvattend geheel.
De vier typologieën waren de volgende.
- De barmhartigen: dit waren respondenten die asielzoekers als slachtoffer zagen van oorlogen op verschillende plaatsen. Zij gingen geregeld naar activiteiten die het opvangcentrum organiseerde en hadden een positieve attitude ten opzichte van de asielzoekers.
- De buddy’s: Dit is een typologie waarbij men zeer positief, maar ook wel genuanceerd staat tegenover de asielzoekers. Door een reeks van persoonlijke en emotionele contacten lieten de respondenten van deze typologie hun oorspronkelijke vooroordelen vallen en zagen ze de asielzoekers meer als gewone mensen die dezelfde verwachtingen hadden als hen op het gebied van geluk, familie of werk.
- De sceptici: Zij stonden minder positief tegenover de asielzoekers van het opvangcentrum. Alhoewel sommigen van hen moeten toegeven dat de buurt door de aanwezigheid van het opvangcentrum niet per se onveiliger is dan elkders, blijven zij schrik hebben. Zij hadden dus eerder tegenstrijdige meningen: ‘in de buurt is alles goed hier, maar toch vertrouw ik het niet’.
- De tegenstanders: Deze typologie staat zeer negatief tegenover asielzoekers. Zij zien asielzoekers als een bedreiging voor de veiligheid en onze manier van leven. Bij hen is er ook geen enkele vorm van positief contact waardoor dit gevoel van bedreiging zou minderen.
De scriptie kan dus helpen om te zien hoe buurtbewoners attitudes vormen ten opzichte van asielzoekers. Volgens mij is deze conclusie te veralgemenen naar andere gemeenten en steden waar ook voor -en tegenstanders zijn van het opvangcentrum voor asielzoekers. Lees de volledige masterproef om meer te weten te komen.
Bibliografie
Adorno, T.W., Frenkel-Brunswik, E., Levinon, D.J. & Sanford, R.N. (1950). The authoritarian personality. New York: Harper and Row.
Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice: A comprehensive and penetrating study of the origin and nature of prejudice. Garden city, NY: Addison-Wesley Publishing. In Pettigrew, T.F. (1998) Intergroup contact theory. Annual Review of Psychology 49 (1), 65-85
Augoustinos, M., & Quinn, C. (2003). Social categorization and attitudinal evaluations:
Illegal immigrants, refugees, or asylum seekers?. Nouvelle Revue de Psychologie
Sociale, 2(1):29-37.
Barlow, F.K., Paolini, S., Pedersen, A., Hornsey, M.J., Radke, H.R.M., Harwood, J., Rubin, M. & Sibley, C.G. (2012). The negative caveat: Negative contact predicts increased prejudice more than positive contact predicts reduced Prejudice. Personality and Social Psychology Bulletin. Volume 38. Sage.
Baumann (1998). Globalization. The Human Consequences. Colombia University Press.
Billiet, J. (1990). Onbekend of onbemind? Een sociologisch onderzoek naar de houding van de Belgen tegenover migranten’. Leuven: Sociologisch onderzoeksinstituut. In Elchardus M. & Siongers J. (red.) (2009) Vreemden. Naar een cultuursociologische benadering van etnocentrisme.
Bodenhausen, G.V., Kang, S.K., Peery, D. (2012). Social Categorization and the Perception of Social Groups. In Fiske S. T., Macrae C. N. (2012) The Sage handbook of social cognition (pp. 318–336). London: Sage Publications.
Brewer, M.B. & Crano, W.D. (1994). Social psychology. Minneapolis/St.Paul: West.
Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory. A practical guide through qualitative analysis. London: Sage.
Clocke, P., Marsden, T. & Mooney, P. (2000). Handbook of Rural studies. Chapter 27: Rurality and racialized others: out of place in the countryside. P 379-385
Coenders, M. (2001) Nationalistic Attitudes and Ethnic Exclusionism in a Comparative Perspective: An Empirical Study of Attitudes Toward the Country and Ethnic Immigrants in 22 Countries. Nijmegen: ICS-dissertation. In: Hooghe, M & De Vroome, T. (2015). The perception of etnic diversity and anti-immigrant sentiments: a multilevel analysis of local communities in Belgium. Ethnic and Racial Studies, Volume 38, 2015.
Coenders, M., Gijsberts, M. & Scheepers, P. (2004). “Resistance to the Presence of Immigrants and Refugees in 22 Countries.” In: Nationalism and Exclusion of Migrants, edited by Gijsberts, M., Hagendoorn, L. & Scheepers, P. (2004). P. 97–120. Aldershot: Ashgate.
Coenders, M, Lubbers, M., & Scheepers, P. (2005). Majorities’ Attitudes Towards Minorities in Western and Eastern European Societies, Report 4. Vienna: European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia. In Hooghe, M & De Vroome, T. (2015) The perception ofethnic diversity and anti-immigrant sentiments: a multilevel analysis of local communities in Belgium. Ethnic and Racial Studies, Volume 38, 2015.
Coumou, W. (1999). Inburgeren is maatwerk: maatschappelijke begeleiding in het inburgeringsprogramma. Utrecht: Forum. In: Smets, P. , ten Kate, S. (2008) ; Let's Meet! Let's Exchange! LETS as an Instrument for Linking Asylum Seekers and the Host Community in the Netherlands. J Refug Stud 2008; 21 (3): 326-346.
Cox, K. (1989). The politics of turf and the question of class. In Hubberd, P. (2004) Acommodating otherness: anti-asylum centre protest and the maintenance of white privilege. P 53.
Csepeli, G. & Orkeny, A. (2000). Hungary: State of a Nation Obsessed by Threatened Extinction. In: Hagendoorn, L., Csepeli, G. Dekker, H & Farnen, R. (eds) European Nations and Nationalism. Theoretical and Historical Perspectives, Aldershot-England: Ashgate, pp. 373-394.
Denzin, N.K. en Lincoln, Y.S. (Eds.) (1994) Handbook of qualitative research. Thousand Oaks: Sage. In: Mortelmans, D. (2011). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Acco.
Denzin, N.K. en Lincoln, Y.S. (Eds.) (2000) Handbook of qualitative research. Thousand Oaks: Sage.In: Mortelmans, D. (2011). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Acco.
Doob, L. W. (1947). The behavior of attitudes. Psychological Review, 54(3), 135-156.
Elchardus, M. & Pelleriaux, K. (2001). De nieuwe sociale kwestie. Begripsverduidelijking en discussienota.
Elchardus M. & Siongers J. (red.) (2009) Vreemden. Naar een cultuursociologische benadering van etnocentrisme.
Entman, R.M. (1993). Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm. Journal of Communication, 43(4): 51-58.
Forbes, H.D. (1997). Ethnic conflict. Commerce, culture and the contact hypothesis. Yale university press. New Haven and London.
Flick, U. (2014). An introduction to qualitative research. Sage publications Ltd.
Ganzeboom, H.B.G. (1984). Cultuur – en informatieverwerking. Een empirisch theoretisch onderzoek naar cultuurdeelname en esthetische waardering van architectuur. In Elchardus M. & Siongers J. (red.) (2009) Vreemden. Naar een cultuursociologische benadering van etnocentrisme.
Geldof, D. (2013). Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert. Acco.
Glaser B.G. & Strauss A.L. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research.
Ghorashi, H. (2005). ‘Agents of Change or Passive Victims: The Impact of Welfare States (the Case of the Netherlands) on Refugees’, Journal of Refugee Studies 18(2): 181–198.
Grillo, R. (2005). "Saltdean can’t cope": Protests against asylum-seekers in an English seaside suburb. Ethnic and Racial Studies, 28, 235-260
Hagendoorn, L. and Pepels, J. (2000). European Nations and Nationalism: An Introductory Analysis. In: Hagendoorn, L., Csepeli, G. Dekker, H & Farnen, R. (2000). European Nations and Nationalism. Theoretical and Historical Perspectives, Aldershot-England: Ashgate, pp. 373-394.
Harmon-Jones, E. & Mills, J. (1999). Cognitive dissonance: perspectives on a pivotal theory in social psychology. Washington, DC: American Psychological Association.
Hatton, T.J. (2015). Asylum Policy in the EU: the Case for Deeper Integration, CeSifo Economic Studies, Volume 61, Issue 3-4, 1 September 2015, Pages 605–637
Hodson, G. & Busseri, M.A. (2012). Bright minds and dark attitudes: lower cognitive ability predicts greater prejudice through right-wing ideology and low intergroup contact. Psychol.Sci, 187-195.
Hooghe, M. & De Vroome, T. (2015). The perception of etnic diversity and anti-immigrant sentiments: a multilevel analysis of local communities in Belgium. Ethnic and Racial Studies, Volume 38, 2015.
Hubbard, P. (2005). ‘Accommodating Otherness: Anti-asylum Centre Protest and the Maintenance of White Privilege’, Transactions of the Institute of British Geographers 30(1): 52–65.
Jacobs, D., Abts K., Phalet K. & Swyngedouw M. (2001). Verklaringen voor etnocentrisme. De rol van sociaal kapitaal, sociaal economische onzekerheid, sociale integratie en gevoelens van discriminatie’ in Vlaanderen gepeild! De Vlaamse overheid en burgeronderzoek, ministerie van de Vlaamse gemeenschap, Brussel, p 99-132
Koser, K., & Lutz, H. (1998). The new migration in Europe: Social constructions and social realities. New York: Springer.
Leach, C. W., Iyer, A., & Pedersen, A. (2007). Angry opposition to government redress: When the structurally advantaged perceive themselves as relatively deprived. British Journal of Social Psychology, 46, 191-204.
Matsuo, H., McIntyre, K., Cheah, W.H. & Karamehic, A. (2005). Ambivalent Prejudice toward Refugees: The Role of Social Contact and Ethnic Origin.
Mclaren, L. & Johnson, M. (2007). Resources, Group Conflict and Symbols: Explaining Anti-immigration Hostility in Britain. Political Studies 55 (4): 709–732.
Meert, H., Blommaert, J., Stuyck, K., Peleman, K. & Dewilde, K. (2004). Van balen tot onthalen. De geografische en discursieve dimensie van attitudes tegenover asielzoekers. Academia Press.
Meireman, K. , Meuleman B., Billiet, J. , De Witte, H., Wets, J. (2004). Tussen aanvaarding en weerstand. Een sociologisch onderzoek naar de houdingen tegenover asiel, opvang en migratie. Academia Press.
Newcomb, T.M. (1947). Autistic hostility and social reality. Human relations, 1, 69-86. In: Forbes, H.D. (1997). Ethnic conflict. Commerce, culture and the contact hypothesis. Yale university press. New Haven and London.
Milbourne, P (1997). Revealing Rural Others. Representation , Power, and Identity in the British Countryside.
Mortelmans, D. (2011). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Acco.
Noddings, N. (1996). On Community. Educational Theory, 46: 245–267
Ostrum, T. M. (1968). The relationship between the affective, behavioral, and cognitive components of attitude. Journal of Experimental Social Psychology Volume 5, Issue 1, January 1969, Pages 12–30
Park, B. & Hastie, R. (1987). Perception of variability in category development: instance-versus abstraction based stereotypes. Journal of Personality and Social Psychology, 42, 1051-1068.
Pederson, A, Watt, S.E. & Griffiths, B. (2007). Prejudice against asylum seekers and the fear of terrorism: the importance of context, Murdoch University, Perth.
Perloff, R.M (2010). The dynamics of persuasion. Communication and attitudes in the 21st century. 4thedition. Roudledge.
Pettigrew, TF (1971). Racially separate or Together? New York: McGraw-Hill in: Forbes H.D. (1997) Etnic conflict: commerce, culture and the contact hypothesis.
Pettigrew, T.F. (1998). Intergroup contact theory. Annual Review of Psychology 49 (1), 65-85
Pettigrew, T. F., & Meertens, R. (1995). Subtle and blatant prejudice in western Europe. European Journal of Social Psychology, 25, 57-75.
Pettigrew T. F. & L.R. Tropp (2006). ‘A Meta-Analytic Test of Intergroup Contact Theory’, Journal of Personality and Social Psychology 90 (5) 751–783.
Petty, R. & Krosnick, J. (1995). Attitude Strength: Antecedents and Consequences.
Pinxten, R. (1994). Culturen sterven langzaam : over interculturele communicatie. Antwerpen: Hadewijch.
Platteau, E., Beckers, J., Coenen, L., Bossens, N. & Mescoli, E. (2016). Onderzoeksrapport. Beleidsevaluatie van de open opvangcentra voor asielzoekers. KU Leuven. Université de Liège.
Rosenberger, S., and Winkler, J. (2014). “Com/passionate Protests: Fighting the Deportation of Asylum Seekers.” Mobilization: An International Quarterly 19 (2): 165–184.
Rosenberg, M.J., & Hovland C.I., (1960). Cognitive, affective, and behavioral components of attitudes. In M. J. Rosenberg et al. (Eds.), Attitude organization and change. New Haven.
Semyonov, M. , Raijman, R., Yom-Tov, A., Schmidt, P. (2004). Population Size, Perceived Threat, and Exclusion: A Multiple-indicators Analysis of Attitudes Toward Foreigners in Germany. Social Science Research 33 (4): 681–701. In: Hooghe, M & De Vroome, T. (2015). The perception of ethnic diversity and anti-immigrant sentiments: a multilevel analysis of local communities in Belgium. Ethnic and Racial Studies, Volume 38, 2015.
Scheepers, P, Gijsberts, M. & Coenders, M., (2002). “Ethnic Exclusionism in European Countries. Public Opposition to Civil Rights for Legal Migrants as a Response to Perceived Ethnic Threat.” European Sociological Review 18 (1): 17–34. In: Hooghe, M & De Vroome, T. (2015). The perception of ethnic diversity and anti-immigrant sentiments: a multilevel analysis of local communities in Belgium. Ethnic and Racial Studies, Volume 38, 2015.
Shank, G. D. (2002). Qualitative research: A personal skills approach. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
Stad Antwerpen (2015). Stad in cijfers. https://stadincijfers.antwerpen.be/databank
Strabac, Z., Aalberg, T., Valenta, M. (2013). Attitudes towards Muslim Immigrants: Evidence from Survey Experiments across Four Countries. Journal of ethnic and migration studies. Volume 40, 2014. Issue 1.
Smets, P. , ten Kate, S. (2008). ; Let's Meet! Let's Exchange! LETS as an Instrument for Linking Asylum Seekers and the Host Community in the Netherlands. J Refuge Stud 2008; 21 (3): 326-346.
Tajfel, H., & Turner, J. C. (1979). An integrative theory of intergroup conflict. The social psychology of intergroup relations?
Takahashi L. & Dear M.J. (1997). The changing dynamics of community opposition to human service facilities in Hubberd, P. (2004). Acommodating otherness: anti-asylum centre protest and the maintenance of white privilege. P 53.
Tönnies, F. (1887). Gemeinschaft und Gesellschaft, Leipzig: Fues's Verlag. An English translation of the 8th edition 1935 by Charles P. Loomis appeared in 1940 as Fundamental Concepts of Sociology (Gemeinschaft und Gesellschaft), New York: American Book Co.; in 1955 as Community and Association (Gemeinschaft und gesellschaft[sic]), London: Routledge & Kegan Paul;
NP Data (2011). Migratieachtergronden alle nationaliteiten in 589 gemeenten. http://www.npdata.be/BuG/179-Nationaliteit-gemeente/Nationaliteit-gemee…
Van der Bracht, K., Coenen, A., Van de Putte, B. (2015). Not in my property: the occurency of ethnic discrimination in the rental housing market in Belgium. Journal of Ethnic and Migration Studies. Volume 41. Routledge.
Van der Zouw, W. (2016). Elucidation in the Asylum Seekers-debate: The Formation of Attitudes towards an Emergency Shelter for Asylum Seekers in the Netherlands.
Van Gorp, B. (2006). Framing asiel. Indringers en slachtoffers in de pers. ACCO
Vonk, R. (2013). Handboek sociale psychologie. Noordhoff Uitgevers.
Wilton, R. (1998). The constitution of difference: space and psyche in landscapes of exclusion. Geoforum 29 173–85 in Hubberd, P. (2004) Acommodating otherness: anti-asylum centre protest and the maintenance of white privilege. P 53.
Zàrate M.A, Garcia, B., Gaza B., Hitlan, R. (2004). Cultural treat and perceived realistic group conflict as dual predictors of prejudice. Journal of Experimental Social Psychology 40. P 99-105.
Zemni, S. (2009). Het islamdebat. EPO.
