Sociale vaardigheidstraining met de Ono-robot voor jongeren met ASS
- BrendaTaga
In het kader van onze opleiding aan de Thomas More hogeschool te Vorselaar, namelijk de professionele bachelor voor leraar secundair onderwijs, werkten we een afstudeerproject uit. Ons gemeenschappelijk onderwijsvak is informatica. Het project werd uitgevoerd in opdracht van de informaticaschool voor jongeren met autismespectrumstoornis, De Lift, te Diest. Van juni 2016 tot juni 2017 zijn wij actief bezig geweest met het onderzoek en het uitschrijven hiervan.
Voor jongeren met autismespectrumstoornis verloopt sociaal contact niet altijd vanzelfsprekend. Deze jongeren struikelen vaak over sociale vaardigheden, wat men ook effectief kan merken in de praktijk. We onderzochten de oorzaken van dit verstoord sociaal contact en op welke vlakken jongeren met autismespectrumstoornis net moeilijkheden ondervinden. Rob en Tom (fictieve namen), twee leerlingen van De Lift te Diest, ondervinden ook belemmeringen op dit gebied. De Lift is een privéschool met een informaticaopleiding voor jongeren waarbij autismespectrumstoornis hun functioneren en manier van leren beïnvloedt. Cronos biedt gespecialiseerde IT'ers aan en ervaren lesgevers geven er professioneel onderwijs op maat van de individuele leerling, met een focus op de arbeidsmarkt.
Tegenwoordig worden er meer en meer robots ingezet in de zorgsector. Er bestaat reeds een breed aanbod aan robots met mogelijkheden tot verscheidene taken, zoals bijvoorbeeld een gezelschapsrobot die sociale interactie bevordert. Een concreet voorbeeld van deze laatste is de Ono-robot, waarover De Lift beschikt. Het is een gele robot in de vorm van een knuffel, die speciaal gemaakt werd voor kinderen. Door zijn expressieve gezichtskenmerken is hij in staat verschillende emoties weer te geven. Kinderen en jongeren hebben de mogelijkheid om in interactie te treden met deze robot omdat hij eenvoudig van op afstand te besturen is door de leerkracht of begeleider. De Ono-robot kent eveneens mogelijkheden voor het leren programmeren, wat hem extra interessant maakt voor de leerlingen van De Lift.
In dit onderzoek tonen wij op welke manier de Onorobot een meerwaarde kan bieden bij het verbeteren van een aantal specifieke sociale vaardigheden van de twee eerder vermelde leerlingen van De Lift. We hanteerden een gepersonaliseerde aanpak door middel van differentiatie, gebaseerd op de specifieke noden en mogelijkheden van beide leerlingen. Om de leerlingen dit te kunnen aanbieden, moesten we eerst onderzoek doen naar de school De Lift, autismespectrumstoornis, de Ono-robot, communicatie en emoties. De kennis over deze verschillende onderdelen wordt uiteindelijk samengevoegd tot een lessenpakket op maat van de twee leerlingen van De Lift, wat het een interessant geheel maakt. Om de tussentijdse progressie van de leerlingen op te volgen, voorzagen we na elke twee lessen een tussentijdse test. Op het einde van ons project voerden we een eindtest uit bij de leerlingen om het eindresultaat met het beginresultaat te kunnen vergelijken. Doordat we de testen om de progressie te meten steeds met levensechte persoon uitvoerden, kregen de leerlingen de kans om het geleerde met de Ono-robot toe te passen in een reële situatie. Bij beide leerlingen ondervonden we dan ook een verschillend effect van onze aanpak.
Wij hopen alvast een meerwaarde te hebben geboden aan de twee leerlingen van De Lift en de interesse van buitenstaanden te hebben gewekt met behulp van dit artikel.
Bibliografie
Aarons, M., Gittens, T. (bewerking door Roeyers, H.), (2000). Autisme- werkboek sociale vaardigheden. Leuven: Uitgeverij Acco.
Couberg, C., Struyven, K., Engels, N., Cools, W., De Martelaer, K. (2014). Binnenklasdifferentiatie, leerkansen voor alle leerlingen. Leuven: Uitgeverij Acco.
De Groot, M. (z.d.). Gespreksvaardigheden. Geraadpleegd op 10/02/2017, van www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/vaardigheden
De Lift Education (2014). De Lift Education: privéschool voor jongeren met Autisme. Geraadpleegd op 13/11/2016, van www.delifteducation.be
Delobelle, G. (z.d.). Soften-houding tijdens het verkoopsgesprek. Geraadpleegd op 10/02/2017, van www.geertdelobelle.be/nl/content/soften-houding-tijdens-het-verkoopgesp…
Diehl, J. J., Schmitt, L. M., Villano, M., Crowell, C.R. (06/01/2012). The Clinical Use of Robots for Individuals with Autism Spectrum Disorders: A Critical Review. Geraadpleegd op 13/12/2016, van www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22125579
Diest, mijn stad (stadshuis), (21/10/2013). De toekomst van de Citadel. Geraadpleegd op 13/11/2016, van www.diest.be/nl/827/content/2205/de-toekomst-van-de-citadel
Diest, mijn stad (stadshuis), (z.d.). Geraadpleegd op 13/11/2016, van www.diest.be
Diversiteit In Actie, DIVA (z.d.). Gespreksvaardigheden. Geraadpleegd op 10/02/2017, van www.diversiteitactie.be/themas/communicatie-met-ouders/professionaliser…
Griffin, S., Sandler, D. (2010). Spelenderwijs leren communiceren. Uitgeverij Pica.
HLN, Redactie (19/11/2016). Maak zelf je robot. In een dag. Voor 500 euro. Geraadpleegd op 11/12/2016, van www.hln.be/hln/nl/957/Binnenland/article/detail/2989407/2016/11/19/Maak…
Kannerhuis, L. (2015). Autismeplein: innovatie en autisme. Geraadpleegd op 22/01/2017, van www.autismeplein.nl
Laevers, F., Moons, J., Maes J. (2012). De emoscoop, gevoelens in het spel. Leuven: CEGO Publishers.
Langeveld, I. (z.d.). Doorvragen. Geraadpleegd op 10/02/2017, van www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/vaardigheden/…
Leren.nl (z.d.). Gesprek/conversatie voeren. Geraadpleegd op 10/02/2017, van www.leren.nl/rubriek/persoonlijke_vaardigheden/communiceren/gesprek
Lonie, N. (2015). Kinderen met autisme veilig online. Houten: LannooCampus.
Man, L. De, Ockerman, E., Janssens, G. (2011) Psychologie, inleiding voor de professionele bachelor.Berchem: Uitgeverij De Boeck nv.
Máxima Medisch Centrum (2009). Medisch journaal, jaargang 38, nummer 2: computerspellen en laparoscopische vaardigheid, burnout bij arts-assistenten en pijnstilling bij acute buikpijn. Geraadpleegd op 02/02/2017, van www.mmc.nl/content/download/49556/329492/file/MedischJournaal_Oktober_L…
NVA, Nederlandse Vereniging voor Autisme (mei 2013). Autisme Spectrum Stoornis in DSM-5: Geen nieuwe diagnoses Klassiek Autisme, PDD-NOS en Asperger meer. Geraadpleegd op 02/02/2017, van www.autisme.nl/autisme-nieuws/mei-2013/autisme-spectrum-stoornis-in-dsm…
Participate! (2017). De website ‘Participate!’ helpt u om het autisme van uw kind beter te begrijpen. Geraadpleegd op 22/01/2017, van www.participate-autisme.be/nl/index.cfm
Participate! (z.d.). Autisme en communicatie. Geraadpleegd op 22/01/2017, van www.participate-autisme.be/go/nl/autisme-begrijpen/wat-is-autisme/autis…
Remmerswaal, J. (2012). Persoonsdynamica – professioneel omgaan met emoties. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Rijdt, C. De (2013). Ondersteunend communiceren: werken met visualisaties. Antwerpen-Appeldoorn: Garant-Uitgevers n.v.
Robins, B., Dautenhahn, K., Boekhorst, R. Te (08/07/2005). Robotic assistants in therapy and education of children with autism: can a small humanoid robot help encourage social interaction skills? Geraadpleegd op 13/12/2016, van www.infoscience.epfl.ch/record/113916/files/robins_et_al2005a.pdf
Universiteit Leiden: Studieondersteuning, Studentenpsychologen (z.d.). Een gesprek beginnen. Geraadpleegd op 10/02/2017, van www.studietips.leidenuniv.nl/spreken/begin.htm
Van Marwijk, F. (z.d.). Maak effectief gebruik van stiltes. Geraadpleegd op (10/02/2017), van www.lichaamstaal.nl/manager/stiltes.html
Vermassen, K. (01/08/2016). Het communicatiemodel. Geraadpleegd op 30/01/2017, van www.kevinvermassen.be/tag/communicatiemodel/
Werry, I., Dautenhahn, K., Ogden, B., Harwin, W. (2011). Can Social Interaction Skills Be Taught by a Social Agent? The Role of a Robotic Mediator in Autism Therapy. Geraadpleegd op 13/12/2016, van www.uhra.herts.ac.uk/bitstream/handle/2299/3160/902096.pdf?sequence=1
Wijnberg, J. (24/09/2012). Interesse tonen. Geraadpleegd op 10/02/2017, van www.psycholoogwijnberg.nl/media/columns-en-archief/interesse-tonen
Winter, M., Lawrence, C. (2012). Omgaan met asperger in de klas. Amsterdam: B.V. Uitgeverij SWP.
