Tussen Massiviteit en Leegte

Dzana
Mujkanovic

Dom Van Der Laan, een Nederlandse benedictijner en architect, had een uitgesproken idee over het landschap, zo beschrijft hij het terrein als een stadswijk, het voorplein als een restant van het grote stadsplein en de binnentuin van het klooster als het plein van een stadswijk. Een scriptie over het herbestemmen van de Roosenberg abdij in Waasmunster, haar plein en het nieuwe gebouw als een spiegeling en tegenstelling van de bestaande abdij.

De abdij bevindt zich in een bosrijke omgeving, eenmaal in het bos komt men toe op een voorplein. Het plein wordt gebruikt als een spiegel-as waarbij het nieuwe gebouw tegenover de bestaande abdij staat. Zo wordt het plein een belangrijk onderwerp, als verbinding tussen de twee gebouwen.

Een plein is een  onbebouwde maar aangelegde plaats omgeven door gebouwen, en maakt deel uit van stratennet van een stad of dorp. Het is een plaats van ontmoeting, evenementen,... Een centraal punt waar verschillende functies samenkomen, een verbinding tussen verschillende plaatsen.

Van Der Laan werkt met pleinen die steeds verkleinen, het plein wordt steeds verkleind en verschaald tot men het uiteindelijke doel bereikt, de kamer waar men naartoe wil. Eenmaal in het gebouw, worden de pleinen de tussenruimtes. Deze plaatsen kunnen gezien worden als kleine pleinen waar de stilte verbroken kan worden en waar mensen even kunnen stilstaan en communiceren. Dit idee van de pleinen en de tussenruimtes worden ook in het nieuwe gebouw toegepast. Het plein wordt een centrum tussen de twee gebouwen, met de tussenruimtes als kleine pleinen binnenin het gebouw.

Het plein en de gevel van het nieuwe gebouw werden bewust recht gehouden zodat de bestaande knik in de Noordgevel van de abdij versterkt wordt. De gevel van het nieuwe gebouw is transparant waardoor men het landschap doorheen het gebouw ziet. Vanuit de daken van de abdij en het nieuwe gebouw steekt de natuur uit als een decor. Dit zorgt ervoor dat de nieuwsgierigheid stijgt en men de natuur wil gaan verkennen vanuit het plein.

De nieuwe functie is een onderzoekscentrum, waarbij de focus wordt gelegd op Postgraduaten. Het nieuwe gebouw is een uitbreiding en aanvulling van de abdij. De abdij wordt gezien als een plaats van rust, stilte, sereniteit en om dit te behouden werden alle private functies in de abdij voorzien (eten, overnachten, lezen, terugtrekken....). Zo wordt de oorspronkelijke functie grotendeels behouden. Het nieuwe gebouw wordt een tegenstelling van de abdij waar alle publieke en dynamische functies gesitueerd worden (werkateliers, leslokalen, administratie,...). Het plein wordt een tussenruimte tussen deze twee gebouwen.

Het idee van de tegenstelling is naast het idee van het plein een belangrijk onderwerp. Deze is ook zichtbaar in de structuur en versterkt daarmee de scheiding tussen de functies. De abdij wordt gezien als massief en vast, terwijl het nieuwe gebouw wordt gezien als een dynamische leegte. Door de skeletstructuur en de lichte houten tussenwanden kan het gebouw aangepast worden naargelang de functie, capaciteit en noden. De abdij blijft daarbij altijd een houvast.

In de abdij wordt de natuur gekadreerd door uitsparingen in de massieve wand. Het nieuwe gebouw laat de natuur volledig binnen. Hierdoor is er een verschil in beleving van de natuur in beide gebouwen. Het nieuwe gebouw gaat de volledige confrontatie met de natuur aan en wordt als het ware in de natuur geplant tussen de bomen.

 

Bibliografie

CHING ,Francis D.K. Architecture. Form, space and order (New Jersey: john Wiley & sons, 2007).

DEMEULEMEESTER, T.; HENDRIKX, D., Artists at home/work (Antwerpen: Luster, 2016).

TSURU, Kyuko, Elements & Total Concept of Urban Pavement Design (plaats onbekend: GRAPHIC-SHA, 2002).

KLANTEN, R.; EHEMANN, S.; BORGES, S.; HÜBNER, M.; FEIREISS,L., GOING PUBLIC. Public architecture, urbanism and interventions (Berlijn: Gestalten, 2012).

RAEMDONCK, H.; VOET, C, Dom Van Der Laan in Waasmunster (Haarlem: Architext, 2012).

https://en.wikipedia.org/wiki/Giambattista_Nolli

[ANONIEM], ‘Strategy Public’ ,a+t, spring autumn (2010), 35-36.

[ANONIEM], ‘Strategy Public’ ,a+t, spring autumn (2010), 65-69.

[ANONIEM], ‘Strategy Public’ ,a+t, spring autumn (2010), 304-305.

[ANONIEM], ‘Strategy Public’ ,a+t, spring autumn (2010), 309-314.

Download scriptie (8.61 MB)
Universiteit of Hogeschool
KU Leuven
Thesis jaar
2017
Promotor(en)
Mechthild Stuhlmacher, Eireen Schreurs, Caroline Voet