De kennis van ziekenhuisverpleegkundigen rond afasie verbeteren door middel van een E-learning module.

Wetenschappelijk onderzoek wijst erop dat er in België en Nederland samen jaarlijks ten minste 20.000 volwassenen getroffen worden door afasie als gevolg van een beroerte. Afasie houdt doorgaans ernstige communicatieve beperkingen in. Ongeveer 40% heeft nog steeds aanzienlijke taalproblemen 18 maanden na een beroerte. 

De kennis van ziekenhuisverpleegkundigen rond afasie verbeteren door middel van een E-learning module.

De kennis van ziekenhuisverpleegkundigen rond afasie verbeteren door middel van een E-learning module. Debby Schaerlaecken

Om goede zorg aan patiënten met afasie te kunnen bieden is het belangrijk om over de juiste kennis te beschikken. Wetenschappelijk onderzoek wijst erop dat er in België en Nederland samen jaarlijks ten minste 20.000 volwassenen getroffen worden door afasie als gevolg van een beroerte. Afasie houdt doorgaans ernstige communicatieve beperkingen in. Ongeveer 40% heeft nog steeds aanzienlijke taalproblemen 18 maanden na een beroerte. Sommige patiënten hebben het idee dat niet alle verpleegkundigen weten wat afasie is. Anderen zijn van mening dat ze deze kennis wel hebben, maar niet weten hoe ze met de aandoening moeten om gaan.

Definitie afasie

Afasie is een verworven taalstoornis die ontstaat door focaal hersenletsel ten gevolge van een beroerte, trauma, tumor of ontsteking in de hersenen. Deze taalstoornis kan zich uiten in problemen met de klankstructuur, woordvinding en grammatica en kan zowel receptief als expressief in alle taalmodaliteiten (spreken, lezen, schrijven en het begrijpen van gesproken taal) tot uiting komen. Dat wil zeggen dat iemand niet meer kan zeggen wat hij wil. De persoon met afasie kan de taal niet meer gebruiken.

De kennis en de rol van de verpleegkundige

Onderzoek heeft aangetoond dat de verantwoordelijkheid voor het waarborgen van de beste zorg bij afasiepatiënten bij het verplegend personeel ligt, maar dat verpleegkundigen knelpunten ervaren in de zorg voor patiënten met afasie. Zo ervaren ze de zorg vaak als lastig. Echter doordat de vereiste vaardigheden om effectief te communiceren met patiënten met communicatieve beperkingen ontbreekt en daardoor hebben zij problemen om de behoeften van de patiënten te begrijpen. Dit doordat onder meer tijdgebrek, kennisgebrek en beperkte mogelijkheden tot het gebruik van hulpmiddelen deze communicatieproblemen in de hand werken. Communicatie met afasiepatiënten is anders dan met andere patiënten. De patiënt kan namelijk zijn wensen en vragen niet goed of zelfs niet uiten. 

Een E-learning module

Een goed ontworpen E-learning module kan uitmonden in kennisverwachtingen die vergelijkbaar zijn met, en soms zelfs beter zijn dan traditioneel leren. Een hoog aantal werknemers zouden de kennis erna ook behouden. Daarom is E-learning een goed alternatief om de kennis van verpleegkundigen te verbeteren. Uiteindelijk biedt het ook meer voordelen, dan nadelen. De belangrijkste voordelen van een E-learning zitten hem in de flexibiliteit. Zo is er geen vast moment om de module af te leggen, kan de E-learning module steeds geraadpleegd worden, kan elke verpleegkundige de bijscholing volgen op de voor hen meest geschikte moment en kunnen ze vanaf elke computer met internetverbinding toegang krijgen tot de E-learning cursus, wat hen de mogelijkheid geeft om de online cursus thuis of op het werk te volgen. De enige nadelen van online leren zijn technische problemen, isolatie en het gemis van interactie tussen personen bij groepsleren. Belangrijke items die zeker aan bod moeten komen in een E-learning module zijn volgens de verpleegkundigen, uitgebreidere theorie, de aanpak, hulpmiddelen en tips om het communiceren te verbeteren.

TIPS voor een betere communicatie tussen verpleegkundigen en patiënten met afasie

Onderzoek heeft aangetoond dat door het gebruik van onderstaande tips, de communicatie tussen verpleegkundigen en patiënten met afasie beter verloopt:

-       Zoek een gunstigste omgeving voor interactie

-       Minimaliseer of vermijd achtergrondgeluid             

-       Kijk naar het gezicht van de patiënt en zorg voor goed    oogcontact

-       Spreek langzaam en duidelijk, zonder het volume van de stem te verhogen

-       Gebruik korte en eenvoudige zinnen

-       Herhaal belangrijke zaken

-       Ondersteun gesproken taal met non-verbale communicatie (gebaren)

-       Geef de patiënt voldoende tijd om te praten en om te reageren

-       Schrijf kernwoorden op

-       Behandel de volwassene ook als een volwassene

-       Maak gebruik van communicatiekaarten.

-       Stel enkelvoudige vragen (dus: ‘Heeft u nog pijn?’ in plaats van ‘Heeft u nog pijn en wilt u er iets tegen?’)

-       Stel gesloten vragen (‘Voelt u zich goed?’ in plaats van ‘Hoe voelt u zich?’)

-       Moedig de patiënt aan bij al zijn inspanningen, kleine prestaties moeten even goed worden geaccepteerd.

-       De tijd die besteed wordt aan communicatieve interactie moet beperkt zijn, omdat vermoeidheid meestal optreedt bij zeer lange sessies.

-       Gebruik verschillende manieren om te communiceren door gebruik te maken van: gebaren en tekens, objecten, afbeeldingen en foto's

Tot slot

De belangrijkste les die kan meegenomen worden naar het werkveld als verpleegkundige is dat kennis en de juiste aanpak onmisbaar is om kwaliteitszorg te kunnen verlenen.