Mannen schrijven drie keer meer opiniestukken in De Standaard dan vrouwen
74% van de auteurs die opiniestukken schrijven voor De Standaard, zijn mannen. Dat wijst onderzoek van de KU Leuven uit. Annelies Leys, studente journalistiek, bestudeerde de diversiteit in de opinierubriek van De Standaard in haar masterproef. Zij kwam tot de conclusie dat er van diversiteit bij de auteurs weinig sprake is.
De opinierubriek is een veelgelezen onderdeel van de krant omdat daar de gemiddelde Vlaming aan het woord komt. Het is voor de lezer van de krant de plek bij uitstek om zijn mening te uiten en de opinies van anderen te leren kennen. Dat is ook bij De Standaard het geval.
Leys onderzocht voor haar masterproef de diversiteit in de opinierubriek ‘Opinie & analyse’ van De Standaard. Ze bestudeerde een acht weken lange periode van 16 oktober tot 10 december 2017. De studente onderzocht hoe de opinierubriek opgesteld wordt, wie opiniestukken schrijft en waarover die gaan. Uit haar onderzoek blijkt dat heel vaak hetzelfde type auteurs zijn mening uit in de krant, namelijk blanke academische mannen. De inhoud en thema’s van de opiniepagina’s van De Standaard blijken wel redelijk divers. De opiniestukken in de onderzochte periode gingen vooral over politiek, economie en maatschappelijke zaken, zoals seksuele intimidatie.
Blanke, academische mannen
“De opinierubriek wordt gedomineerd door blanke, academische mannen”, schrijft Leys. Uit de cijfers van het onderzoek blijkt, dat mannelijke auteurs maar liefst drie keer meer in de opinierubriek verschijnen dan vrouwen. Volgens de opinieverantwoordelijken van De Standaard, die Leys interviewde, heeft dat te maken met initiatief. “Vrouwen zijn onzekerder en durven minder schrijven dan mannen, mannen daarentegen twijfelen niet”, klinkt het.
Wanneer het gaat over etniciteit, zijn de cijfers nog dramatischer. Nog geen vier procent van alle auteurs behoort tot een etnisch-culturele minderheid. Volgens de opinieverantwoordelijken van De Standaard passen de mensen die stukken schrijven in het beeld van de typische De Standaard-lezer. En dat zouden vooral blanke, academische mannen zijn.
Uit het onderzoek blijkt dat veel van de auteurs dezelfde functie uitoefenen. De helft van de auteurs van de opiniestukken in De Standaard zijn journalisten (26%) en academici (35%). Mensen die deze beroepen uitoefenen, zouden namelijk de meeste tijd hebben om voor de krant te schrijven. Het zijn ook net die beroepen, die meer door mannen worden uitgeoefend dan vrouwen.
Diverse thema’s
De thema’s waar de opiniestukken over gaan, zijn vrij divers. De meeste stukken hebben het over politiek, economie of over zaken die mensen persoonlijk en de maatschappij aanbelangen. Dat er veel economische en maatschappelijk relevante opiniestukken in de onderzochte periode geschreven werden, is volgens de onderzoekster logisch. “De crisis in Catalonië en de #metoo-affaire vonden plaats in de onderzochte periode. Dat waren spraakmakende onderwerpen die heel wat opiniestukken opleverden”, aldus de studente.
De chefs opinie van De Standaard vinden het volgens het onderzoek belangrijk om een goede mix te bewaren tussen allerlei thema’s. Wel vinden ze dat er naar de krant in zijn geheel moet gekeken worden om uitspraken te kunnen doen over diversiteit. “Het is niet eerlijk als je naar de opiniepagina’s als eiland kijkt. Er is een constante wisselwerking tussen de redactionele pagina’s en de opinierubriek.”
Vlot geschreven en goed geargumenteerd
Uit het onderzoek blijkt dat er dagelijks een groot aantal opiniestukken ingezonden wordt. Die stukken passen niet allemaal op de pagina’s, waardoor selectie noodzakelijk is. Belangrijk voor de twee chefs opinie zijn: de naam van de auteur, kwaliteit van de pen en de onderbouwing van argumenten. Zijn de teksten toch niet goed geschreven of voldoen ze niet aan de vormvereisten van de krant, dan worden de teksten nog bewerkt. Vooral aan vorm en lengte wordt gesleuteld.
Bibliografie
Ciofalo, A. & Traverso, K. (1994). Does the op-ed page have a chance to become a public forum? Newspaper Research Joumal, 15(4), 51-63.
Cowling, L. & Hamilton, C. (2011). Producing media debate: journalistic practice and public discussion. Ecquid Novi: African Journalism Studies, 32(3), 45-60.
Crawford, E. (2009). A new sort of democracy? The opinion pages in the Scottish daily quality press. Journalism, 10(4), 451-472.
Day, A. G. & Golan, G. (2005). Source and content diversity in op-ed pages: assessing editorial strategies in The New York Times and the Washington Post. Journalism Studies, 6(1), 61-71.
De Swert, K. & Hooghe, M. (2007) De kerk in het midden? Objectiviteit en woord/wederwoord in Vlaams televisienieuws. In K. De Swert, M. Hooghe & S. Walgrave (red.), De kwaliteit van het nieuws: kwaliteitsindicatoren voor televisienieuws (101-114). Leuven: Acco.
Declercq, K. (2017). De opiniepagina’s van De Morgen. (ongepubliceerde masterproef). KU Leuven, België.
Devroe, I. (2007). Gekleurd nieuws? De voorstelling van etnische minderheden in Vlaanderen: context, methodologische aspecten en onderzoeksresultaten. Gent: Universiteit Gent.
Golan, G. & Wanta, W. (2004). Guest columns add diversity to NT Times’ op-ed pages. Newspaper Research Journal, 25(2), 70-82.
Harp, D., Bachmann, I. & Loke, J. (2014). Where are the women? The presence of female columnists in U.S. opinion pages. Journalism & Mass Communication Quarterly, 91(2), 289-307.
Mitman, T., Nikolaev, A & Porpora, D. (2012). The critical moral voice on American newspaper opinion pages. Communication, Culture & Critique, 5(3), 392–408.
Raeymaeckers, K. (2005). Letters to the editor: A feedback opportunity turned into a marketing tool. European Journal of Communication, 20(2), 199-221.
Scarp, M. J. (2005). A safe, open forum is key to lively opinion pages. The Quill, 93(3), 8-9.
Serino, T. K. (2010). ‘Setting the agenda’: the production of opinion at the Sunday Times. Social Dynamics, 36(1), 99-111.
Torres da Silva, M. (2012). Newsroom practices and letters-to-the-editor. Journalism practice, 6(2), p. 250-263.
Vandenberghe, H., d’Haenens, L. & Van Gorp, B. (2013). Hoe divers is de Vlaamse pers? Leeftijd, gender en etniciteit in het Vlaamse krantennieuws. Nieuwsmonitor (15). Geraadpleegd op http://www.steunpuntmedia.be
Vandenberghe, H., d’Haenens, L. & Van Gorp, B. (2015). Demografische diversiteit in het Vlaamse perslandschap. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, 43(2), 169-185.
Wahl‐Jorgensen, K. (1999). Letters to the editor. Peace Review, 11(1), 53-59.
Wahl‐Jorgensen, K. (2001). Letters to the editor as a forum for public deliberation: modes of publicity and democratic debate. Critical Studies in Media Communication, 18(3), 303-320.
Wahl‐Jorgensen, K. (2002). Understanding the conditions for public discourse: four rules for selecting letters to the editor. Journalism Studies, 3(1), 69-81.
Wahl‐Jorgensen, K. (2004). Playground of the pundits or voice of the people? Comparing British and Danish opinion pages. Journalism Studies, 5(1), 59-70.
Wester, F. & van Selm, M. (2006). Inhoudsanalyse als systematisch-kwantificerende werkwijze. In F. Wester, K. Renckstorf & P. Scheepers (red.). Onderzoekstypen in de communicatiewetenschap (2de druk) (121-149). Alphen aan den Rijn: Kluwer.
Wien, C. & Elmelund-Præstekær, C. (2009) An anatomy of media hypes: developing a model for the dynamics and structure of intense media coverage of single issues. European Journal of Communication, 24(2), 183-201.
