De poëtica van Instagram. Creativiteit en beroering ondanks en dankzij constraints.

Hannah Kruithof
Persbericht

Niet alleen katten en koffie op Instagram, ook creativiteit en filosofische zingeving

Download scriptie: https://www.dropbox.com/s/sfrd2agt79qc29e/hannahkruithof_thesis.pdf?dl=0

Wie aan Instagram denkt, denkt niet meteen aan Cultuur met de grote "C", maar eerder aan selfies met kattenoortjes, vertederende huisdieren en esthetische maaltijden (avocado's verplicht). De grote vraag is: waarom worden zo veel mensen dan aangetrokken tot dit medium? Waarom scrollen we uren door verschillende feeds? Wie aandachtig kijkt, merkt op dat Instagram-posts over veel meer gaan dan enkel koffie en katten. We vertellen elkaar niet alleen wat we dagelijks doen, maar ook wat ons dagelijks drijft. Wat vinden we waardevol en zinvol? Waarin vinden we klein geluk? De Instagrammer is met andere woorden niet alleen op zoek naar cappuccinokunst, maar ook naar verhalen van zingeving.

Waarom posten wij?

De aantrekking van sociale media zoals Instagram werd de laatste jaren door verschillende onderzoekers bestudeerd. De vraag "Waarom posten wij?" wordt meestal vanuit een sociologisch, psychologisch of economisch oogpunt beantwoord. Sociologisch onderzoek beschrijft de sociale herkomst van nieuwe media en hun maatschappelijke gevolgen. Psychologen reflecteren over de gevolgen van deze digitale prikkels op het mentale welzijn. Ze bestuderen de reactie van ons brein op posts, likes en comments. Economische studies onderzoeken het fenomeen van de influencer en nemen de grootschalige opkomst van nieuwe vormen van marketing onder de loep.

Bron: somewheremagazine, www.instagram.com/somewheremagazine/

Zelden worden Instagram-posts echter bestudeerd als cultuurproducten. Op Instagram worden dagelijks miljoenen posts verspreid. Een post bestaat uit één of meerdere foto's, bijgestaan door een korte tekst. Via deze posts worden en masse verhalen verteld, maar hoe zien deze verhalen er precies uit en hoe werken ze? Welke thema's trekken de scrollende lezer aan en door welke esthetische principes wordt hij of zij geprikkeld?

De focus op het nu

Op Instagram vertellen we elkaar verhalen over onze dagelijkse werkelijkheid. Een post bestaat idealiter uit een sprekend beeld dat niet alleen mooi, maar ook grappig of ontroerend is. De persoonlijke waarde van het beeld wordt vervolgens toegelicht, liefst in gevatte en gebalde taal. Wanneer men de posts van allerlei verschillende gebruikers bekijkt, vallen enkele constanten op. Eerst en vooral gaan de verhalen die we elkaar vertellen haast altijd over het heden. We delen onze persoonlijke ervaringen van het nu. De kritische lezer merkt op dat het wemelt van de throwbacks op Instagram, maar ook deze herinneringen worden haast altijd gekoppeld aan het actuele. Men belicht een contrast tussen het toen en het nu, duidt bepaalde constante waarden aan in zijn of haar leven of beschrijft invloedrijke gebeurtenissen met een blijvende impact vandaag.

Bron: ditisdit, www.instagram.com/ditisdit/

Het alledaagse zegeviert

De focus op het nu moedigt Instagramgebruikers aan om momenten uit hun dagelijkse leven te beschrijven. Gebruikers kijken rond zich en stellen de vraag: Welke elementen uit mijn alledaagse werkelijkheid zijn de moeite waard om te delen? Wie Instagram niet kent, zou kunnen denken dat het hier gaat over verhalen van "uitzonderlijkheid" — verhalen die aantonen dat de persoon een bijzonder en uniek leven leidt. Dit is echter niet de algemene tendens.

De Instagramgebruiker beschrijft in zijn of haar posts meestal alledaagse ervaringen. Deze posts over "het banale" zijn daarom zelf niet per se banaal of minderwaardig. Vaak vertellen Instagramgebruikers kleine maar complexe verhalen over alledaagse persoonlijke waarde: "Kijk, dit vind ik waardevol, triest, ontroerend,...".

Een esthetisch effect ontstaat wanneer de post zo gecomponeerd is dat het de lezer beweegt, meestal door een gemengd gevoel van herkenning en vernieuwing. Dit effect ontstaat niet bij elke foto van een kommetje met sojayoghurt en chiazaden, maar wel wanneer het geheel van foto en tekst een verhaal vertelt van persoonlijke beleving en betekenisgeving. We zien in dit geval niet enkel een beeld van een esthetische maaltijd, maar ook een portret van één van de kleine emoties des levens. 

Bron: ingebracke, www.instagram.com/ingebracke/

Creativiteit en filosofische zingeving

Het gaat hier over meer dan enkel een inkijk geven in de uiterst persoonlijke, doodgewone werkelijkheid. De aantrekking van Instagramteksten ligt niet alleen in het volgen van elkaars alledaagse momenten, maar wel in het zich laten inspireren door elkaars alledaagse betekenisgeving. Hoe geven anderen waarde aan hun dagelijkse werkelijkheid? Hoe geef ik op mijn beurt betekenis aan mijn eigen banale bezigheden? Er ontstaat een wisselwerking tussen het delen van eigen waarden en het bewogen worden door de waarden van anderen, het inspireren en het geïnspireerd worden.

De Instagramgebruiker wordt niet alleen aangetrokken door mooie foto's, maar ook door een soort filosofische beroering. We tonen elkaar meer dan onze alledaagse artistieke voorkeuren. Veel Instagram-posts geven op subtiele wijze blijk van een persoonlijke levensfilosofie, die de ander kan inspireren: "Kijk, zo kan je je dagelijkse leven inrichten!".

Bron: billieverpooten, www.instagram.com/billieverpooten/

Een optimistische blik op de scrollende jeugd

Instagram-posts zijn met andere woorden complexer dan ze op het eerste gezicht lijken en vragen om meer creativiteit dan we beseffen. Een "goede" post geeft een frisse kijk op het gekende en moet dus niet alleen herkenbaar, maar ook origineel zijn. De gebruiker heeft echter beperkte middelen om dit doel te bereiken. Zijn of haar volgers moeten het verhaal dat de post vertelt in één oogopslag begrijpen.

Hier komen ook nog eens esthetische vereisten bij. De Instagramgebruiker wil mooie foto's te zien krijgen. Bovendien moet de post een plaats krijgen binnen de persoonlijke feed van de gebruiker en ook hier zijn zowel continuïteit als afwisseling een must. Gebruikers dienen een herkenbaar handelsmerk te creëren — een vaste thematiek, een voorspelbaar kleurenpalet,... — en toch ook steeds vernieuwing te brengen in hun posts.

Dit complexe creatieve proces wordt op grote schaal uitgevoerd alsof het niks is. Dagelijks worden via Instagram eindeloos veel krachtige, esthetische verhalen verteld over hedendaagse alledaagse waarde. Zou het misschien dan toch niet zo vreselijk gesteld zijn met de scrollende jeugd, die in zekere zin meer dan ooit leest en schrijft én zelfs doet aan alledaagse, filosofische zingeving?

Download scriptie: https://www.dropbox.com/s/sfrd2agt79qc29e/hannahkruithof_thesis.pdf?dl=0

 

 

 

Bibliografie

Ashley, H. 2015, An Experiment: Instagram Marketing Techniques and Their Effectiveness, Bachelor Thesis California Polytechnic State University

Andrews, C. 2003, "Constraint and Convention: The Formalism of the Oulipo", Neophiligus, 87 (2003), 223-232

Baetens, J. 1997, "Free Writing, Constrained Writing: The Ideology of Form", Poetics Today, 18.1 (Spring 1997), 1-14

Baetens, J. & J. Poucel, 2009, "Introduction: The Challenge of Constraint", Poetics Today, 30.4 (Winter 2009), 611-631

Baetens, J. 2010, "Expanding the Field of Constraint: Novelization as an Example of Multiply Constrained Writing", Poetics Today, 31.1 (Spring 2010), 51-79

Bailey, J. 2000,  "Some Meanings of ‘the Private’ in Sociological Thought", Sociology, 34.3 (2000), 381-401

Bergström, T. & L. Bäckman. 2013, Marketing and PR in Social Media: How the utilization of Instagram builds and maintains customer relationships, Bachelor Thesis Stockholm University

Bolter, J. & R. Grusin. 2000, Remediation. Understanding New Media, Cambridge & Londen: The MIT Press

Botha, M. 2016. "Microfiction", in: Einhaus, A. The Cambridge Companion to The English Short Story, New York: Cambridge University Press, 201-220.

Benjamin, J. 2000, "The Oedipal Riddle", in: Du Gay, P., J. Evans & P. Redman (red.), Identity: a reader, Londen, Thousand Oaks & New Delhi: SAGE Publications, 231-247

Cobley, P. 2001, The New Critical Idiam: Narrative, Londen & New York: Routledge

Cover, R. 2014, "Becoming and Belonging: Performativity, Subjectivity, and the Cultural Purposes of Social Networking", in: Poletti, A. & J. Rak (red.), Identity Technologies, Madison, WI: University of Wisconsin Press, 55-69

Currie, M. 2011, Postmodern Narrative Theory, New York: Palgrave MacMillan

Dayter, D., & S. Mühleisen. 2016, "Telling Stories about Self in Digital Contexts: Same, Same, but Different?", Open Linguistics, 2 (2016), 572-579

Van Damme, F. 2017,  "Waarom eenzaamheid piekt bij twintigers", De Morgen (11 januari 2017, permalink: www.dm.be/s/axe2a05d6/1LGYSk (laatst geraadpleegd op 9 juli 2018)

Fitzgerald, J. 2014, "The InstaEssay Archive", 12 november 2014, www.instaessayarchive.org/about (laatst geraadpleegd op 6 juli 2018)

frison 2017, Bloggers als opinieleiders: Hoe percipiëren invloedrijke Vlaamse fashion bloggers de nood aan authenticiteit en houden ze dit in stand via hun blogposts op Instagram?, Masterproef K. U. Leuven

Friedman, N. 1958, "What Makes a Short Story Short?", Modern Fiction Studies, 4.2 (1958), 103-117

Frison, E. & S. Eggermont. 2017, "Browsing, Posting, and Liking on Instagram: The Reciprocal Relationships between Different Types of Instagram Use and Adolescents’ Depressed Mood". Cyberpscyhology, Behavior, and Social Networking, 20 (2017), 603-609

Georgakopoulou, A. 2016, "From Narrating the Self to Posting Self(les): A Small Stories Approach to Selfies". Open Linguistics, 2 (2016), 300-317

Hausken, L. 2004, "Textual Theory and Blind Spots in Media Studies", in: Ryan, M (red.), Narrative across Media, Lincoln & Londen: University of Nebraska Press, 391-403

Hayles, K. 2012, How We Think. Digital Media and Contemporary Technogenesis, Chicago & Londen: The University of Chicago Press

Hennenfent, J. 2012, Socially Me: My Life in Posts, Tweets, and Actuality - A Life Narrative Thesis on Identity, Narrative, and How Millennials Come to Understand their Lives through Social Media, Master Dissertation University of Geogia

Herman, D. 2004, "Toward a Transmedial Narratology", in: Ryan, M. (red.), Narrative across Media, Lincoln & Londen: University of Nebraska Press, 47- 75

Humphrey, M. 2017, The Working Narrative: Analysis of Linguistic Structures and Styles in Life Storytelling on Social Media, Dissertation Colorado State University

Huyghebaert, P. 2016, "Bijna 8 op de 10 Vlaamse jongeren (in zekere mate) eenzaam", VRT Nieuws (8 juni 2016), permalink: www.vrt.be/vrtnws/nl.permalink.1526286859754/ (laatst geraadpleegd op 9 juli 2018)

Jones, S. 2016, Identifying Facebook-, Twitter-, and Instagram-specific rhetoric and engagement: a case study, Graduate Theses Missouri State University

Klein, K. 2013, Why Don't I Look Like Her? The Impact of Social Media on Female Body Image, Senior Thesis Claremont Colleges

Landow, G. 1997, Hypertext 2.0. The Convergence of Contemporary Theory and Technology, Baltimore & Londen: The John Hopkins University Press

Lup K., L. Trub & L. Rosenthal. 2015, "Instagram #Instasad?: Exploring Associations Among Instagram Use, Depressive Symptoms, Negative Social Comparison, and Strangers Followed", Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 18.5 (2015)

Manovich, L. 2001, The Language of New Media, Cambridge & Londen: The MIT Press

Mertens, J. 2017, Brand post popularity on Instagram, Masterproef K. U. Leuven

McLuhan, M. 1964, Understanding Media, Londen & New York: Routledge

Meyrowitz, J. 1997, "Medium Theory", in: Crowley, D. & D. Mitchell (red.), Communication Theory Today, Cambridge: Polity Press, 50-77

Moulthrop, S. 1989, Hypertext and the "Hyperreal", Proceedings of the second annual ACM conference on Hypertext, ACM, 259–267

Murray, J. 1997, Hamlet on the Holodeck. The Future of Narrative in Cyberspace, Cambrige & Massachusetts: The MIT Press

Nelle, W. 2012, "What Makes a Very Short Story Very Short?" Narrative, 20.1 (2012), 87-104, Ohio State University Press

Olszanowski, M. 2014, "Feminist Self-Imaging and Instagram: Tactics of Circumventing Sensorship", Visual Communication Quarterly, 21.2 (2014), 83-95

Van Oostenryck, A. 2016, Onconventionele vrouwbeelden op Instagram. Een kwalitatief onderzoek naar de betekenis van vrouwelijke zelfrepresentatie online, Masterproef Universiteit Gent

Page, R. & B. Thomas. 2011, "Introduction", in: Page, R. & B. Thomas (red.), New Narratives. Stories and Storytelling in the Digital Age, Nebraska: University of Nebraska Press, 1-16

Page, R. 2012a, "Storytelling Styles in Facebook Updates", in: Page, R., Stories and Social Media, New York & Londen: Routledge, 66-92

Page, R. 2012b, "Celebrity Practice. Stories Told in Twitter", in Page, R., Stories and Social Media, New York & Londen: Routledge, 93-116

Peterson, R. 1982, "Five Constraints on the Production of Culture: Law, Technology, Market, Organizational Structure and Occupational Careers", A Journal of Popular Culture, 16.2 (Fall 1982), 143-153

Pittman, M. 2016, "Social media and loneliness: Why an Instagram picture may be worth more than a thousand Twitter words", Computers in Human Behavior, 62 (2016), 155-167

Poe, E. 1994, "Poe on Short Fiction", in: May, C. (red.), The New Short Story Theories, Athene: Ohio University Press, 1994, 59-72

Punday, D. 2011, "From Synesthesia to Multimedia. How to Talk about New Media Narrative", in: Page, R. en B. Thomas (red.), New Narratives. Stories and Storytelling in the Digital Age, Nebraska: University of Nebraska Press, 19-34

Rassi, N. 2016, Empowerment, Control & The Female Body: Is Instagram a Platform for Change?, Master Dissertation University of Ottawa

Rettberg, S. 2011, "All Together Now. Hypertext, Collective Narratives, and Online Collective Knowledge Communities", in: Page, R. en B. Thomas (red.), New Narratives. Stories and Storytelling in the Digital Age, Nebraska: University of Nebraska Press, 187-204

Rimmon-Kenan, S. 1989, "How the Model Neglects the Medium: Linguistics, Language, and the Crisis of Narratology", Journal of Narrative Technique, 19.1 (1989), 157-166

Royle, N. 2014, "Quick Fiction: Some Remarks on Writing Today". Mosaic: a journal for the interdisciplinary study of literature, 47.1 (2014), 23-39

Ryan, M. 2004a, "Digital Media", in: Ryan, M (red.), Narrative across Media, Lincoln & Londen: University of Nebraska Press, 329-335

Ryan, M. 2004b, "Introduction", in: Ryan, M (red.), Narrative across Media, Lincoln & Londen: University of Nebraska Press, 1-40

Ryan, M. 2004c, "Will New Media Produce New Narratives?", in: Ryan, M (red.), Narrative across Media, Lincoln & Londen: University of Nebraska Press, 337-359

Ryan, M. 2011, "The Interactive Onion. Layers of User Participation in Digital Narrative Texts", in: Page, R. en B. Thomas (red.), New Narratives. Stories and Storytelling in the Digital Age, Nebraska: University of Nebraska Press, 35-62

Shapard, R. 2012, "The Remarkable Reinvention of Very Short Fiction". World Literature Today, 86.5 (2012), 46-49

Sharlet, J. 2014, "#Nightshift: Excerpts from an Instagram Essay", september 2014, www.longreads.com/2014/10/01/nightshift-excerpts-from-an-instagram-essa… (laatst geraadpleegd op 6 juli 2018)

Shea, N. 2015, "How to Tell Powerful Narratives on Instagram", 23 september 2015, www.niemanstoryboard.org/stories/how-to-tell-powerful-narratives-on-ins… (laatst geraadpleegd op 6 juli 2018)

Spech, S. 2016, "“Instafamous” Women and the Question of Empowerment: A Feminist Reading of Popular Constructions of the Female Body on Instagram", Stander Symposium Posters, 756 (2016)

Sinek, S. 2016, "Simon Sinek - The Millennial Question - Millennials in the workplace", Inside Quest with Tom Bilyeu, 27 december 2016 , te bekijken op https://youtu.be/NEsUudZvntE (laatst geraadpleegd op 9 juli 2018)

Tyler, I. 2007, "From ‘The Me Decade’ to ‘The Me Millennium’: The Cultural History of Narcissism", International Journal of Cultural Studies, 10.3 (2007), 343-363

Van der Waals, K. 2018, "Interview met Nir Eyal", De Morgen, Zeno (7 juli 2018), 26-29

Vendetti, S., F. Piredda & W. Mattana. 2017, "Micronarratives as the form of contemporary communication". The Design Journal, 20.1 (2017), 273-282.

Verraest, S. 2017, "Microfictie. Vijf wandelingen door (micro)fictieve bossen: microfictie in het huidige literatuurlandschap", Deus ex machina, 41.160 (2017), 58-81

Universiteit of Hogeschool
Vergelijkende Moderne Letterkunde
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
Prof. dr. Bart Keunen
Kernwoorden
Share this on: