Een gezonde geest, in een groene stad.
Flatgebouwen om verstoppertje tussen te spelen. Pleintjes om de laatste voetbaltricks te tonen. Trappenhallen om in omhoog te klauteren. De omgeving waarin kinderen vandaag opgroeien, verandert in sneltempo. Wereldwijd verhuizen gezinnen in grote getale richting de stad. Tezelfdertijd ondervinden kinderen en jongeren steeds vaker geestelijke gezondheidsproblemen. Is er een verband te bespeuren? Nieuw onderzoek wijst op het belang van parken, grasveldjes en bomen voor het mentale welzijn van de jongste generatie.
Het voordeel van groen
“In onze tijd klommen we nog in de bomen.” Grootouders die de clichés niet schuwen om te betreuren dat jongeren minder tijd in de natuur doorbrengen, iedereen kent het wel. Nieuw onderzoek toont echter wel een grond van waarheid aan in deze veelgehoorde uitspraak. Kinderen en jongeren die wonen in een groenere omgeving vertonen namelijk merkbaar minder geestelijke gezondheidsproblemen. En ook in scholen omringd door meer bomen, grasveldjes of parken kent de jeugd een grotere mentale fitheid. De resultaten komen uit een nieuwe overzichtsstudie die alle voorgaande studies naar groene ruimtes en mentale gezondheid bij kinderen en jongeren op een rij zet. Het onderzoek combineert informatie uit satellietbeelden en digitale landkaarten met vragenlijsten, psychologische onderzoeken en gegevens uit medische databanken. Het vaakst wordt opgemerkt dat kinderen die in buurten wonen waar meer groen aanwezig is, merkelijk minder aandachtsproblemen en hyperactiviteit vertonen. Ook op vlak van emotioneel welbevinden geven jongeren die in groenere buurten wonen, aan dat ze zich beter in hun vel voelen. En ten slotte nemen kinderen zelfs een voorsprong in hun psychologische ontwikkeling ten opzichte van leeftijdsgenoten, onder meer op vlak van het werkgeheugen en het beheersen van agressie, wanneer ze meer omringd zijn door groene ruimtes.
Toevallige samenhang of oorzakelijk verband
Wonen en schoollopen in een groene omgeving lijkt dus gunstig te zijn voor de geestelijke gezondheid van jonge mensen. Maar gaat het hier over een toevallige samenhang van factoren, dan wel over een echt oorzakelijk verband? “Een belangrijke vraag inderdaad,” zo licht onderzoeker Gert-Jan Vanaken toe. “Het lijkt immers niet ondenkbaar dat groenere wijken van een stad ook duurder zijn om te wonen. Het is echter geweten dat het gezinsinkomen een rol speelt in de geestelijke gezondheid van kinderen. Kinderen die opgroeien in een groenere buurt, voelen zich dus misschien niet beter in hun vel door de invloed van het park op het eind van de straat. Mogelijks is dit te verklaren doordat ze gevrijwaard blijven van tegenslagen die leeftijdsgenoten in minder gegoede gezinnen wel ondervinden.” Dit voorbeeld van het gezinsinkomen toont aan dat het belangrijk is rekening te houden met zogenaamde verstorende factoren, vooraleer grote conclusies te trekken over de rol van groene ruimtes. Net daarom brachten de onderzoekers nauwkeurig de nodige gegevens in kaart zoals de precieze leeftijd, het geslacht en de etnische achtergrond van de kinderen, naast het inkomen en opleidingsniveau van de ouders. “Opmerkelijk genoeg blijven de gunstige effecten van een groene leefomgeving behouden, ook na verrekening van deze verstorende factoren,” zo besluit Vanaken. Groene ruimtes lijken dus echt een gunstige impact te hebben op het welzijn van kinderen en jongeren.
Impact verklaard
De positieve werking van groene ruimtes, hoeft echter niet te verrassen. Parken vormen immers een ideale plek voor kinderen om te spelen met buurtgenootjes en voor jongeren om met vrienden af te spreken. Zo nodigen publieke, groene ruimtes uit tot sociaal contact, hetgeen niet onbelangrijk is voor de algemene ontwikkeling van kinderen en voor het behouden van een goede gemoedstoestand bij jongeren. Groene speel- en sportpleinen zetten ook aan tot lichaamsbeweging, goed voor de fysieke en mentale fitheid. Bovendien vormen groene ruimtes, zelfs bomen langs de straatkant, een buffer tegen geluidsoverlast en luchtvervuiling, gekend om hun negatieve impact op geestelijke gezondheid.
Stadsplanning
Het is voorlopig afwachten hoe stadsplanners en beleidsmakers op de bevindingen zullen reageren. De wereldwijde toestroom van mensen richting steden draagt het risico in zich om open ruimtes verder te bebouwen. Aandacht geven aan groene ruimtes in dit proces van urbanisering heeft daarentegen de mogelijkheid om er ook een project ten voordele van mentale gezondheid van te maken. Zo zijn steden nu frequent nog gekenmerkt door sociale en raciale ongelijkheden wat betreft geestelijke gezondheid bij kinderen. Een strategische planning van openbare, groene ruimte heeft het potentieel om net die ongelijkheden te adresseren.
Groene ruimtes, ze zijn niet te onderschatten. En zo blijkt toch maar weer, grootouders’ clichés doen waar ze voor uitgevonden zijn: kloppen.
Bibliografie
1. van den Bosch M, Ode Sang Å. Urban natural environments as nature-based solutions for improved public health – A systematic review of reviews. Environ Res. 2017 Oct 1;158:373–84.
2. Gascon M, Triguero-Mas M, Martinez D, Dadvand P, Forns J, Plasencia A, et al. Mental health benefits of long-term exposure to residential green and blue spaces: a systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2015 Apr;12(4):4354–79.
3. Dallimer M, Tang Z, Bibby PR, Brindley P, Gaston KJ, Davies ZG. Temporal changes in greenspace in a highly urbanized region. Biol Lett. 2011;7(5):763–6.
4. Byomkesh T, Nakagoshi N, Dewan AM. Urbanization and green space dynamics in Greater Dhaka, Bangladesh. Landsc Ecol Eng. 2012;8(1):45–58.
5. Kim K-H, Pauleit S. Landscape character, biodiversity and land use planning: The case of Kwangju City Region, South Korea. Land use policy. 2007;24(1):264–74.
6. Herring JW and D. Measuring Vegetation (NDVI & EVI) : Feature Articles. NASA Earth Observatory. 2000. p. 4.
7. Taylor L, Hochuli DF. Defining greenspace: Multiple uses across multiple disciplines. Landsc Urban Plan. 2017 Feb 1;158:25–38.
8. United Nations. The Sustainable Development Goals Report. United Nations. 2016.
9. Maas J, Verheij RA, de Vries S, Spreeuwenberg P, Schellevis FG, Groenewegen PP. Morbidity is related to a green living environment. J Epidemiol Community Health. 2009 Dec;63(12):967–73.
10. McCormick R. Does Access to Green Space Impact the Mental Well-being of Children: A Systematic Review. J Pediatr Nurs. 2017 Nov;37:3–7.
11. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG. Guidelines and Guidance Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses: The PRISMA Statement.
12. Gascon M, Triguero-Mas M, Martínez D, Dadvand P, Forns J, Plasència A, et al. Mental Health Benefits of Long-Term Exposure to Residential Green and Blue Spaces: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2015 Apr 22;12(4):4354–79.
13. Wu J, Jackson L. Inverse relationship between urban green space and childhood autism in California elementary school districts. Environ Int. 2017 Oct;107:140–6.
14. Kabisch N, Haase D, Annerstedt van den Bosch M. Adding Natural Areas to Social Indicators of Intra-Urban Health Inequalities among Children: A Case Study from Berlin, Germany. Int J Environ Res Public Health. 2016 Aug;13(8).
15. Ward JS, Duncan JS, Jarden A, Stewart T. The impact of children’s exposure to greenspace on physical activity, cognitive development, emotional wellbeing, and ability to appraise risk. Health Place. 2016 Jul;40:44–50.
16. Aggio D, Smith L, Fisher A, Hamer M. Mothers’ perceived proximity to green space is associated with TV viewing time in children: the Growing Up in Scotland study. Prev Med (Baltim). 2015 Jan;70:46–9.
17. Zach A, Meyer N, Hendrowarsito L, Kolb S, Bolte G, Nennstiel-Ratzel U, et al. Association of sociodemographic and environmental factors with the mental health status among preschool children-Results from a cross-sectional study in Bavaria, Germany. Int J Hyg Environ Health. 2016 Jul;219(4–5):458–67.
18. Feng X, Astell-Burt T. The Relationship between Neighbourhood Green Space and Child Mental Wellbeing Depends upon Whom You Ask: Multilevel Evidence from 3083 Children Aged 12-13 Years. Int J Environ Res Public Health. 2017 Feb;14(3).
19. Amoly E, Dadvand P, Forns J, López-Vicente M, Basagaña X, Julvez J, et al. Green and blue spaces and behavioral development in barcelona schoolchildren: The BREATHE project. Environ Health Perspect. 2015;122(12):1351–8.
20. Markevych I, Tiesler CMT, Fuertes E, Romanos M, Dadvand P, Nieuwenhuijsen MJ, et al. Access to urban green spaces and behavioural problems in children: Results from the GINIplus and LISAplus studies. Environ Int. 2014 Oct;71:29–35.
21. Balseviciene B, Sinkariova L, Grazuleviciene R, Andrusaityte S, Uzdanaviciute I, Dedele A, et al. Impact of Residential Greenness on Preschool Children’s Emotional and Behavioral Problems. Int J Environ Res Public Health. 2014 Jun 27;11(7):6757–70.
22. Feng X, Astell-Burt T. Residential Green Space Quantity and Quality and Child Well-being: A Longitudinal Study. Am J Prev Med. 2017 Nov;53(5):616–24.
23. Richardson EA, Pearce J, Shortt NK, Mitchell R. The role of public and private natural space in children’s social, emotional and behavioural development in Scotland: A longitudinal study. Environ Res. 2017 Oct;158:729–36.
24. Flouri E, Midouhas E, Joshi H. The role of urban neighbourhood green space in children’s emotional and behavioural resilience. J Environ Psychol. 2014
Dec;40:179–86.
25. Richardson EA, Pearce J, Mitchell R, Kingham S. Role of physical activity in the relationship between urban green space and health. Public Health. 2013 Apr;127(4):318–24.
26. Younan D, Tuvblad C, Li L, Wu J, Lurmann F, Franklin M, et al. Environmental Determinants of Aggression in Adolescents: Role of Urban Neighborhood Greenspace. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2016 Jul;55(7):591–601.
27. Bezold CP, Banay RF, Coull BA, Hart JE, James P, Kubzansky LD, et al. The Association Between Natural Environments and Depressive Symptoms in Adolescents Living in the United States. J Adolesc Heal. 2017 Dec
28. Bezold CP, Banay RF, Coull BA, Hart JE, James P, Kubzansky LD, et al. The relationship between surrounding greenness in childhood and adolescence and depressive symptoms in adolescence and early adulthood. Ann Epidemiol. 2018;1–7.
29. Dzhambov A, Hartig T, Markevych I, Tilov B, Dimitrova D. Urban residential greenspace and mental health in youth: Different approaches to testing multiple pathways yield different conclusions. Environ Res. 2018 Jan;160:47–59.
30. Kim J-H, Lee C, Sohn W. Urban Natural Environments, Obesity, and Health-Related Quality of Life among Hispanic Children Living in Inner-City Neighborhoods. Int J Environ Res Public Health. 2016 Jan 12;13(1):121.
31. Huynh Q, Craig W, Janssen I, Pickett W. Exposure to public natural space as a protective factor for emotional well-being among young people in Canada. BMC Public Health. 2013 Dec 29;13(1):407.
32. Saw LE, Lim FKS, Carrasco LR. The relationship between natural park usage and happiness does not hold in a tropical city-state. PLoS One. 2015;10(7).
33. Dadvand P, Nieuwenhuijsen MJ, Esnaola M, Forns J, Basagana X, Alvarez-Pedrerol M, et al. Green spaces and cognitive development in primary schoolchildren. Proc Natl Acad Sci U S A. 2015 Jun;112(26):7937–42.
34. Dadvand P, Tischer C, Estarlich M, Llop S, Dalmau-Bueno A, Lopez-Vicente M, et al. Lifelong Residential Exposure to Green Space and Attention: A Population-based Prospective Study. Environ Health Perspect. 2017 Sep;125(9):97016.
35. Flores-Pajot M-C, Ofner M, Do MT, Lavigne E, Villeneuve PJ. Childhood autism spectrum disorders and exposure to nitrogen dioxide, and particulate matter air pollution: A review and meta-analysis. Environ Res. 2016 Nov;151:763–76.
36. Sentís A, Sunyer J, Dalmau-Bueno A, Andiarena A, Ballester F, Cirach M, et al. Prenatal and postnatal exposure to NO 2 and child attentional function at 4–5 years of age. Environ Int. 2017 Sep;106:170–7.
37. Sram RJ, Veleminsky M, Veleminsky M, Stejskalová J. The impact of air pollution to central nervous system in children and adults. Neuro Endocrinol Lett. 2017 Dec;38(6):389–96.
38. Vert C, Sánchez-Benavides G, Martínez D, Gotsens X, Gramunt N, Cirach M, et al. Effect of long-term exposure to air pollution on anxiety and depression in adults: A cross-sectional study. Int J Hyg Environ Health. 2017 Aug;220(6):1074–80.
39. Forns J, Dadvand P, Foraster M, Alvarez-Pedrerol M, Rivas I, López-Vicente M, et al. Traffic-Related air pollution, noise at school, and behavioral problems in barcelona schoolchildren: A cross-sectional study. Environ Health Perspect. 2016;124(4):529–35.
