Maritiem terrorisme: Jack Sparrow vs. Al Qaeda?
Inleiding
Maritiem terrorisme en piraterij. Het zijn twee begrippen waar iedereen zich wel een beeld over kan vormen. De realiteit is helaas een pak harder dan de piratenverhalen en -films. De huidige piraten lijken met hun meedogenloze aanpak niet op hun klunzige evenbeeld Jack Sparrow uit Pirates of the Carribean. Hun wapens zijn veel krachtiger dan het zwaard van Kapitein Zwartbaard. Ook de grote piratenschepen waar de volle zee mee afgevaren werd, op zoek naar slachtoffers, hebben plaats moeten maken voor kleine, snelle en wendbare bootjes.
Piraterij
Maritiem terrorisme en piraterij worden vaak over eenzelfde kam geschoren. Toch mogen deze twee begrippen niet door elkaar gebruikt worden. Om het onderscheid tussen deze termen scherp te stellen volgt hier eerst een snelcursus zeerecht. De zee is opgedeeld in verschillende zones. Afhankelijk van de zone waar een maritiem incident zich afspeelt zijn verschillende regels toepasselijk en zijn verschillende overheden bevoegd om op te treden.
De eerste 12 zeemijl vanaf de kustlijn wordt de territoriale zee genoemd. De territoriale zee wordt gevolgd door de aansluitende zone. Vervolgens kan een staat ervoor kiezen om een exclusief economische zone (EEZ) uit te roepen. Deze loopt tot maximum 200 zeemijl. Voorbij deze EEZ spreekt men van de volle zee.
Waarom is deze opdeling belangrijk? Het Zeerechtverdrag (het verdrag dat beschouwd kan worden als de grondwet van de zee) bevat een definitie van piraterij. Deze definitie bevat voorwaarden om van piraterij te kunnen spreken. Zo is er slechts sprake van piraterij indien de maritieme aanval gebeurt op volle zee. Verder moet ook voldaan zijn aan de vereiste van twee betrokken schepen en moet er een persoonlijk voordeel nagestreefd worden.
Maritiem terrorisme
Aangezien 90% van de wereldhandel via scheepsvervoer gebeurt, is een maritiem terroristische aanslag een perfect middel voor terroristische groeperingen om de internationale handel schade toe te brengen. Ook militaire schepen kunnen echter het doelwit vormen van een maritiem terroristische aanval. Zo verloren 17 Amerikaanse militairen het leven toen Al Qaeda een bom liet ontploffen naast de USS Cole. Bij maritiem terrorisme wordt een aanslag tegen maritieme doelwitten gepleegd omwille van politieke, religieuze, ethische, raciale of filosofische redenen. Hier ligt dus, in tegenstelling tot piraterij, geen persoonlijk voordeel aan de basis van de aanval.
Voor maritiem terrorisme bestaat nog geen verdragsrechtelijke of algemeen aanvaarde definitie. Daarom omschrijf ik maritiem terrorisme als volgt:
“Het voorbereiden van (zowel te land, op zee als op de interne wateren), het plegen van of het dreigen met een misdrijf tegen schepen, hun passagiers, lading of bemanning of tegen vaste platforms, havenfaciliteiten of nederzettingen binnen de havengebieden; of het voorbereiden van, het plegen van of het dreigen met een aanslag op zee of op faciliteiten te land met gebruik van een vaartuig; met een beweegreden anders dan een persoonlijk motief en met de bedoeling om angst te zaaien onder de bevolking of om direct of indirect een nationale of internationale overheid te dwingen om een bepaalde actie te ondernemen of om er van af te zien.”
In tegenstelling tot piraterij wordt in deze definitie geen onderscheid gemaakt omtrent de plaats waar het misdrijf gepleegd wordt. Een maritiem terroristische aanval kan zowel plaatsvinden op volle zee, in de territoriale wateren als in de interne wateren. Indien een aanval gebeurt op volle zee is de grens tussen maritiem terrorisme of piraterij erg dun en wordt de aard van het misdrijf bepaald aan de hand van het al dan niet aanwezig zijn van een persoonlijk motief. Indien een persoonlijk motief aan de basis van het misdrijf ligt kan niet gesproken worden van maritiem terrorisme, maar gaat het om piraterij of een gewapende overval tegen schepen.
Hoe kan opgetreden worden tegen maritiem terrorisme?
Het is duidelijk dat zowel maritiem terrorisme als piraterij een bedreiging vormen voor de maritieme veiligheid. Daarom is het aan de internationale gemeenschap om juridische antwoorden te vinden op het aanpakken van deze bedreigingen. De vraag stelt zich of de juridische instrumenten opgewassen zijn om de evolutie in het criminele maritieme milieu te doorstaan.
Er bestaan reeds enkele juridische instrumenten die het mogelijk maken om op te treden tegen maritiem terrorisme. Zo is er het verdrag tot bestrijding van wederrechtelijke gedragingen gericht tegen de veiligheid van de zeevaart (SUA-verdrag), het internationaal verdrag voor de beveiliging van mensenlevens op zee (SOLAS-verdrag) en het proliferation security initiative (PSI). Deze juridische instrumenten dragen één voor één bij tot het verhogen van de veiligheid op zee, maar toch blijken deze juridische instrumenten om verschillende redenen ontoereikend.
Het gebrek aan slagkracht van deze juridische instrumenten vloeit vooral voort uit de gebrekkige medewerking van staten die zich in de maritieme probleemzone bevinden. Dit zijn staten die zich situeren in de gebieden waar de meeste maritieme aanvallen voorkomen, zoals Thailand, Maleisië, Indonesië en Somalië. Deze staten zijn geen partij bij het SUA-verdrag en nemen niet deel aan het PSI. Het moet gezegd worden dat het merendeel van de staten uit de maritieme probleemzone wél deelnemen aan het SOLAS-verdrag, maar het naleven van de vereisten uit dit verdrag blijkt moeilijk. Zo voldoen in Indonesië slechts 6 van de 64 havens aan de minimumvereisten uit de ISPS-code die opgenomen is in het SOLAS-verdrag.
Mogelijke oplossing
Voor piraterij voorziet het Zeerechtverdrag in de mogelijkheid om universele rechtsmacht toe te passen. Dit wil zeggen dat een staat zijn bevoegdheid kan uitoefenen tegen piraten zonder dat er een link bestaat met de personaliteit van de piraten (of de slachtoffers), de territorialiteit waar het misdrijf gepleegd is of de veiligheid van de staat.
Universele rechtsmacht klinkt veelbelovend maar Staten streven machtsbelangen na en maken een pragmatische overweging bij het gebruiken van universele rechtsmacht. Bij de overweging om over te gaan tot vervolging van een (vermoedelijke) dader zal door een staat steeds een politieke/diplomatieke, praktische en financiële kosten-baten analyse gemaakt worden.
De strijd tegen de Jack Sparrows, de kapitein Zwartbaarden en de piratenschepen van deze tijd is dus nog verre van gestreden.
Bibliografie
WETGEVING
ILC, “Report of the International Law Commission on the work of its eighth session, 23 April-4 July 1956”, Yearbook of the international law commission 1956, Vol. II, 284
MvT Goedkeuring verdrag 10-12-'82 inzake recht van de zee en van Overeenkomst 29-7-'94 m.b.t. uitvoering deel XI van dat verdrag, Kamerstuk 11 oktober 1995, KST10179
Protocol van 10 maart 1988 bij het Verdrag van 10 maart 1988 tot bestrijding van wederrechtelijke gedragingen gericht tegen de veiligheid van de zeevaart
Resolutie 1373 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (28 september 2001), UN doc. S/RES/1373 (2001)
Resolutie 1377 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (12 november 2001), UN doc. S/RES/1377 (2001)
Resolutie 1540 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (28 april 2004), UN doc. S/RES/1540 (2004)
Resolutie 1566 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (8 oktober 2004), UN doc. S/RES/1566 (2004)
Resolutie 2199 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (12 februari 2015), UN doc. S/RES/2199 (2015)
SOLAS/CONF.5/34 (2002), Annex 1, 8, [Consideration and adoption of the international ship and port facility security (ISPS) code]
Verdrag van 10 maart 1988 tot bestrijding van wederrechtelijke gedragingen gericht tegen de veiligheid van de zeevaart, BS 23 mei 2005
Verdrag van 29 april 1958 inzake de volle zee, BS 2 februari 1972
Verdrag van de Verenigde Naties van 10 december 1982 inzake het recht van de Zee, BS 16 september 1999
RECHTSPRAAK
Speciaal Tribunaal voor Libanon 16 februari 2011, STL-11-01/I/AC/R176 bis/F0936/20130530/R144057-R144210/EN/nc, 49
RECHTSLEER - ARTIKELS
AKASO, A.A., “Legal authority of coastal states in the interdiction of foreign vessels on the high seas”, International Journal of advanced legal studies and governance 2012, vol. 3, 100-106
ALLEN, C.H., “V Limits on the use of force in maritime operations in support of WMD counter-proliferation initiatives”, International Law Studies 2006, 77-140
AMRI, A., “Combating maritime piracy in Southeast Asia from international and regional legal perspectives: challenges and prospects”, http://ro.uow.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=2062&context=lhapapers (geraadpleegd op 24 april 2018)
ANDERSON, D.H., “Legal implications of the entry into force of the UN Convention on the law of the Sea”, International & Comparative Law Quarterly 1995, afl. 44 (2), 313-326
ANDERSON, J., “A sea of change reforming the international regime to prevent, suppress and prosecute sea piracy”, Journal of Maritime Law and Commerce 2013, vol. 44, 47-68
ASAL, V. en HASTINGS, J.V., “Terror at Sea: Exploring Maritime Targeting by terrorist Organisations”, Piracy-studies.org, 2014, http://piracy-studies.org/terror-at-sea-exploring-maritime-targeting-by… (geraadpleegd op 18 maart 2018)
ASKET BROKING TEAM, “Superferry 14 – Bombing by Abu Sayyaf 2004”, https://www.asket.co.uk/single-post/2017/02/28/Superferry-14---Bombing-… (Geraadpleegd op 24 maart 2018)
AZIZ, D.F.B.A., GOH MEISHAN, G. en LIM WEE KUAN, E., “South East Asia and International Law: July – December 2001”, Singapore Journal of International and Comparative Law 2001, 814 – 850
BAUMGARTNER, W.D. en OLIVER, J.T., “Conditions on entry of foreign-flag vessels into US ports to promote maritime security”, International Law Studies 2008, 33-70
BECKMAN, R. en DAVENPORT, T., “The EEZ Regime: Reflections after 30 years”, LOSI Conference papers 2012, 1-41
BERGQVIST, H., “The ISPS-code and maritime terrorism”, Center for international maritime security 2014, http://cimsec.org/isps-code-maritime-terrorism (geraadpleegd op 19 maart 2018)
BORGESE, E.M. en BAILET, F.N., “Technology Cooperation and transfer, Piracy And Armed Robbery at Sea: A Discussion Paper in Two Parts for UNICPOLOS II”, Ocean Yearbook 2003, afl. 17, 464-511
BROCK, J.R., “Hot pursuit and the right of pursuit”, JAG Journal 1960, 18-25
BURGESS JR., D.R., “Hostis Humani Generi: Piracy, Terrorism and a new international law”, University of Miami International and Comparative Law Review 2006, 293-341
BUZAWA, D., “Cruising with terrorism: Jurisdictional Challenges to the control of terrorism in the cruising industry”, Tulane Maritime Law Journal, afl. 32, 181-202
CASSESE, A., “The international community’s ‘legal’ response to terrorism”, International & Comparative Law Quarterly 1989, afl. 38(3), 589-608
CHALK, P., “Maritime piracy: Reasons, dangers and solutions”, RAND corporation 2009, 1-9
CHEVIGNY, P., “The limitations of universal jurisdiction”, Global Policy Forum 2006, https://www.globalpolicy.org/component/content/article/97/32133.html (geraadpleegd op 20 april 2018)
COHN, J., “Terrorism Havens: Somalia”, Council on foreign relations 2010, https://www.cfr.org/backgrounder/terrorism-havens-somalia (geraadpleegd op 23 April 2018)
COLANGELO, A.J., “The legal limits of universal jurisdiction”, Virginia Journal of International Law 2006, Afl. 47, 149-198
CORTHAY, E., “Terrorist threat on the high seas analysis of some aspects of the right of visit and self-defense”, International Law Journal 2017, 151-183
CORTHAY, E.L., “Legal bases for forcible maritime interdiction operations against terrorist threat on the high seas”, Australian and New Zealand Maritime Law Journal 2017, vol. 31, 53-74
DAHLVANG, N., “Thieves, robbers & terrorists: piracy in the 21st century”, Regent Journal of International Law 2006, 17-46
DALY, J.C.K., “Al Qaeda and maritime terrorism, Part I”, Terrorism monitor 1970, Vol. 1, issue 4, https://jamestown.org/program/al-qaeda-and-maritime-terrorism-part-i-2/ (geraadpleegd op 23 april 2018)
DE BONT, S., “Murky waters: prosecuting pirates and upholding Human Rights Law”, Journal of International Law & International Relations 2011, afl. 7, 104-145
DICKEY, C. en BARTHOLET, J., “Pirates surrender ship”, The Washington Post 1985, https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1985/10/10/pirates-surr… (geraadpleegd op 23 maart 2018)
EZEANI, E.C., “The 21st Century Terrorist: Hostis Humani Generis?”, Beijing Law Review 2012, afl. 3, 158-169
FABRIS, D., “Crimes committed at sea and criminal jurisdiction: current issues of international law of the sea awaiting the Enrica Lexie decision”, Amsterdam Law Forum 2015, 5-25
FAINARU S. en GRIMALDI, J.V., “FBI knew terrorists were using flight schools”, The Washington Post 23 September 2001
FREESTONE, D., “The 1988 International Convention for the suppression of unlawful acts against the safety of maritime navigation”, International Journal of Estuarine and Coastal Law 1988, afl. 3, 305-327
FRY, J.D., “Terrorism as a crime against humanity and genocide: the backdoor of universal jurisdiction”, UCLA Journal of International Law & Foreign Affairs 2002, 169-199
FRY, J.D., “Towards an international piracy tribunal: curing the legal limbo of captured pirates”, African Journal of International and Comparative Law 2014, afl. 22 (3), 341-468
GARMON, T., “International law of the sea : Reconciling the Law of Piracy and Terrorism in the Wake of September 11th”, Tulane Maritime Law Journal, 2002, 257-276
GOLDER, B. en GEORGE, W., “What is terrorism - Problems of legal definition”, University of New South Wales Law Journal 2004, vol. 27, 270-295
GOLDIE, L.F.E., “Profile of a terrorist: distinguishing freedom fighters from terrorists”, Syracuse Journal of International Law and Commerce 1987, 125-140
GUILFOYLE, D., “The proliferation security initiative: interdicting vessels in international waters to prevent the spread of weapons of mass destruction?”, Melbourne University Law Review 2005, afl. 29, 733-764
HANSON, S., “Combating Maritime Piracy”, Council on Foreign Relations 2009, http://shipmun.pbworks.com/f/Combating%20Maritime%20Piracy.pdf (geraadpleegd op 24 maart 2018)
HEINTSCHEL VON HEINEGG, W., “The proliferation security initiative: security vs. freedom of navigation?”, International Law Studies 2006, afl. 81, 55-76
HELFMAN, T., “Terrorism and Piracy: The New Alliance”, Commentary Magazine 2011, https://www.commentarymagazine.com/articles/terrorism-and-piracy-the-ne… (geraadpleegd op 8 november 2017)
HENLEY, J. en STEWART, H., “Al-Qaida suspected in tanker explosion”, The Guardian 7 oktober 2002, https://www.theguardian.com/world/2002/oct/07/alqaida.france (geraadpleegd op 23 April 2018)
HESSE, H.G., “Maritime security in a multilateral context: IMO activities to enhance maritime security”, International Journal of Marine and Coastal Law 2003, 327-340
HESSE, H.G., “Protection of foreign ships against piracy and terrorism at sea: legal aspects”, International Journal of Marine and Coastal Law 2003, 363-400
HISTORY.COM STAFF, “Achille Lauro hijacking ends”, A+E Networks, https://www.history.com/this-day-in-history/achille-lauro-hijacking-ends (geraadpleegd op 23 maart 2018)
HONG, N. en NG, A.K.Y., “The international legal instruments in addressing piracy and maritime terrorism: A critical review”, Research In Transportation Economics 2010, afl. 27, 51-60
HONNIBALL, A.N., “Private political activists and the international law definition of piracy: acting for ‘private ends’”, Adelaide Law Review 2016, 279-328
JOHNSON, D.H.N., “The preparation of the 1958 Geneva Conference on the law of the sea”, International and comparative law quarterly 1959, vol. 8, 122-145
JOUBERT, L., “The extent of maritime terrorism and piracy: a comparative analysis”, Scientia Militaria 2013, vol 41, 111-137
JOYNER, C.C., “International extradition and global terrorism: Bringing International criminals to justice”, Loyola of Los Angeles International and Comparative Law Review 2003, afl. 25, 493-542
JOYNER, C.C., “Suppression of terrorism on the high seas: the 1988 IMO-convention on safety of maritime navigation”, Israel Yearbook of Human Rights 1989, 343-348
JOYNER, C.C., “The 1988 IMO Convention on the Safety of Maritime Navigation: Towards a Legal Remedy for Terrorism at Sea”, German Yearbook of International Law, 1988, 230-262
KARIM, M.S., “The rise and fall of the international law of maritime terrorism: the ghost of piracy is still hunting!”, New Zealand Universities Law Review 2014, 82-103
KAYE, S., “The proliferation security initiative in the maritime domain”, International Law Studies 2006, 141-159
KAYE, S., “Threats from the global commons: problems of jurisdiction and enforcement”, International Law Studies 2007, 69-78, (voetnoot 27)
KEENE, S.D., “Maritime Piracy, Somalia”, http://www.statecraft.org.uk/sites/default/files/documents/NATO%20Paper… (Geraadpleegd op 24 maart 2018)
KIM, S.K., “Maritime security initiatives in East Asia: Assessment and the way forward”, Ocean development and international Law 2011, vol. 42, 227-244
KLEIN, N., “Legal implications of Australia’s maritime identification system”, International & Comparative Law Quarterly 2006, 337-368
KOLB, R., “Universal Criminal Jurisdiction in matters of International Terrorism: Some reflections on status and trends in contemporary international law”, Revue hellénique de droit international 1997, afl. 50, 43-88
KONG, L., “To improve the efficacy of the UN convention on the law of the sea”, China Oceans Law Review 2010, afl. 1, 135-154
KRASKA, J., “Broken taillight at sea: the peacetime international law of visit, board, search, and seizure”, Ocean and Coastal Law Journal 2010, 1-46
KRASKA, J., “The law of the sea and LNG: cross-border law and politics over head harbour passage”, Canada-United States Law Journal 2012, afl. 37, 131-170
KRITSIOSIS, D., “The contingencies of piracy”, California Western International Law Journal 2011, 305-344
LANGEWIESCHE, W., “Anarchy at Sea”, Atlantic Monthly, 2003, http://www.wesjones.com/anarchy.htm (geraadpleegd op 8 november 2017)
LEARY, D. en CHAKRABORTY, A., “New horizons in the law of the sea”, Victoria University of Wellington Law Review 2005, 675-682
LECLERCQ, J.F., “Beschouwingen bij enkele bepalingen van internationaal recht betreffende de strijd tegen het terrorisme”, Rechtskundig Weekblad 2009, afl. 19, 770-769
LEE, E. en YONG, J., “Can the PSI be legitimate for the non-proliferation Regime – A critical analysis”, Journal of East Asia and International Law 2010, 29-48
MALIRSCH, M. en PRILL, F., “The proliferation security initiative and the 2005 protocol to the SUA convention”, Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht 2007, afl. 67, 229-240
MARCINIAK, K.J., “International law on piracy and some current challenges related to this definition”, Polish Review of international and European Law 2012, 97-140
MARCOPOULS, A.J., “Flags of terror: An argument for rethinking maritime security policy regarding the flags of convenience”, Tulane Maritime Law Journal 2007, 277-312
MCKINNON, A., “Maritime piracy: a Hong Kong perspective”, Hong Kong Law Journal 2011, 635-657
MORRISON, D. en WEINER, J.R., “Curbing enthusiasm for universal jurisdiction”, Berkeley Journal of International Law 2010, Afl. 4, 1-11
NAGLE, I.E., “Terrorism and universal jurisdiction: Opening Pandora’s box?”, Georgia State University Law Review 2011, Vol. 27, 339-378
NELSON, E.S., “Maritime terrorism and piracy: existing and potential threats”, Global Security studies, 2012 , afl. 3, 15-28
NINCIC, D.J., “Maritime terrorism: how real is the threat?” Maritime Security Review 2010, vol. 2, 1-5
OHANA, D., “Desert and punishment for acts preparatory to the commission of a crime”, Canadian Journal of Law & Jurisprudence 2007, vol. 20, 113-142
ONG, G.G., “Ships can be dangerous too: coupling piracy and maritime terrorism in Southeast Asia’s maritime security framework”, International Politics & security issues series 2004, 1-40
PAPASTAVRIDIS, E.D., “Crimes at sea: A law of the sea perspective”, https://www.peacepalacelibrary.nl/ebooks/files/380717654.pdf (geraadpleegd op 26 april 2018)
PASCA, I.C., “The tendency of criminalizing preparatory acts as self-standing offences or attempt to commit an offence”, Journal of Eastern-European Criminal Law 2017, 46-50
PATHAK, M., “Maritime violence: Piracy at sea & marine terrorism today”, Windsor Review of Legal and Social issues 2005, 65-80
PERL, R. en ROURKE, R.O., “Terrorist attack on USS Cole: Background and issues for congress”, Naval History and Heritage Command 2001, https://www.history.navy.mil/research/library/online-reading-room/title… (geraadpleegd op 23 maart 2018)
PETRIG, A., “The use of force and firearms by private maritime security companies against suspected pirates”, International & Comparative Law Quarterly 2013, afl. 62(3), 665-701
PLANT, G., “The convention for the suppression of unlawful acts against the safety of maritime navigation”, International & Comparative Law Quarterly 1990, afl. 39 (1), 27-56
POWER, J., “Maritime terrorism: A new challenge for national and international security, Barry Law Review 2008, 111-134
PSI.INFO, “Proliferation Security Initiative: Statement of Interdiction Principles”, http://www.psi-online.info/Vertretung/psi/en/07-statement/Interdiction-… (geraadpleegd op 29 maart 2018)
RAJ, A., “Terror on the seas”, New Straits Times 2017, https://www.nst.com.my/opinion/columnists/2017/08/267590/terror-seas (geraadpleegd op 7 november 2017)
RICHARDSON, M., “A new coalition to keep WMD out of terrorists’ hands”, YaleGlobal Online 2004, https://yaleglobal.yale.edu/content/new-coalition-keep-wmd-out-terroris… (geraadpleegd op 25 April 2018)
ROELL, P., “Maritime Terrorism – A Threat To World Trade?”, Institut für Strategie-Politik-Sicherheits- und Wirtschaftsberatung Berlin 2009, 1-6
ROSENBERG, D. en CHUNG, C., “Maritime Security in the South China Sea: Coordinating Coastal and User State Priorities”, Ocean Development and International Law 2008, 51-68
SAUL, B., “Definition of “terrorism” in the UN Security Council: 1985-2004”, Chinese Journal of International Law 2005, 141-166
SCANLON, Z., “Punishing proximity: sentencing preparatory terrorism in Australia and the United Kingdom”, Current Issues in Criminal Justice 2014, 763-784
SHAMLOO, B. en SAJADI, S.A., “Investigating piracy and terrorism in the international legal system”, Journal of politics and law 2017, afl. 10, 125-138
SHEARER, I.A., “Problems of jurisdiction and law enforcement against delinquent vessels”, International & Comparative Law Quarterly 1986, 320-343
SITTNICK, T.M., “State responsibility and maritime terrorism in the strait of Malacca: Persuading Indonesia and Malaysia to take additional steps to secure the strait”, Pacific Rim Law &Policy Journal 2005, afl. 14, 743-770
SPADI, F., “Bolstering the proliferation security initiative at sea: a comparative analysis of ship-boarding as a bilateral and multilateral implementing mechanism”, Nordic Journal of International Law 2006, 249-278
SU, J., “The proliferation security initiative (PSI) and interdiction at sea: A Chinese perspective”, Ocean Development & International Law 2012, 43:1, 96-118
THENG KOK JASON, T., “Recent developments in Singapore on international law”, Singapore Year Book of International Law 2005, 209-219
THOMAS, T.V., “The proliferation security initiative: Towards regelation of navigational freedoms in UNCLOS: An Indian Perspective”, Chinese Journal of International Law 2009, 657-680
TODD, P., “ISPS clauses in charterparties”, Journal of Business Law 2005, 372-393
TREVES, T., “Piracy, law of the sea, and use of force: developments off the coast of Somalia”, European Journal of international law, 2009, afl. 20, 399-414
TREVES, T., “The convention for the suppression of unlawful acts against the safety of maritime navigation”, Singapore Journal of International and Comparative Law 1998, 541-556
TUERK, H., “Combating terrorism at sea – the suppression of unlawful acts against the safety of maritime navigation”, University of Miami international and comparative law review 2008, 337-367
UNCTAD, “Maritime piracy: an overview of the international legal framework and of multilateral cooperation to combat piracy”, Studies in transport law and policy, 2014, afl. 2, 1-68
VAN DER HEIDE, L. en GEENEN, J., “Preventing terrorism in the courtroom – The criminalisation of preparatory acts of terrorism in the Netherlands”, Security and Human Rights 2015, vol. 26 (2-4), 162-192
WARD, A., “Pirates and terrorists are working together now in Somalia”, VOX 2017, https://www.vox.com/world/2017/7/13/15948184/pirates-terrorists-somalia… (geraadpleegd op 23 April 2018)
WILLIAMS, S.O., “Maritime security: the concept of innocent passage”, Marex 2014, https://www.maritime-executive.com/features/Maritime-Security-Private-T… (geraadpleegd op 24 april 2018)
WILSON, J., “The Rise, The Fall, and the Eventual Return of Modern Piracy: Addressing an Age Old Problem with Modern Solutions”, Journal of Maritime Law and Commerce 2016, afl. 47, 297-340
X, “A synopsis of the terrorist threat facing the O&G Industry”, Oil and gas Industry Terrorism Monitor 2007, https://web.archive.org/web/20070325231204/http://www.ogi-tm.com/ogi_th… (geraadpleegd op 23 maart 2018)
X, “Bomb caused Philippine ferry fire”, BBC News 11 oktober 2004, http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3732356.stm (geraadpleegd op 24 maart 2018)
X, “Fight against terrorism: security of European maritime transport to be strengthened”, European Union Press Information 2003, IP/03/651
X, “International Terrorism”, Asian African Legal Consultative Organization: Report and Selected Documents 2001, vol. 40, 534
X, “Peril on the sea”, The Economist 2003, https://www.economist.com/node/2102424 (geraadpleegd op 23 April 2018)
X, “USS Cole Bombing Fast Facts”, CNN Library 20 september 2017, https://edition.cnn.com/2013/09/18/world/meast/uss-cole-bombing-fast-fa… (geraadpleegd op 23 maart 2018)
XU, J., “Piracy as a maritime offence: some public policy considerations”, Journal of Business Law 2007, 639-655
YAN, H., “What is Al-Shabaab, and what does it want?”, CNN 2015, https://edition.cnn.com/2014/12/02/world/africa/al-shabaab-explainer/in… (geraadpleegd op 23 April 2018)
YANN-HUEI, S., “Security in the strait of Malacca and the regional maritime security initiative: responses to the US proposal”, International Law studies Series. US Naval War college 2007, 97-156
YOO, J. en SULMASY, G., “The proliferation security initiative: a model for international cooperation ideas”, Hofstra Law Review 2006, 405-416
ZHAO, J., “Non-traditional maritime security and international cooperation”, Hong Kong Law Journal 2015, 743-768 (voetnoot 17)
RECHTSLEER – BOEKEN
ALEXANDER, Y. en RICHARDSON, T.B., Terror on the high seas: from piracy to strategic challenge, California, ABC-CLIO, 2009, 688 p.
ANDREONE, G. (ed.), The future of the law of the sea, Rome, Springer Open, 2017, 269 p.
ATTARD, D.J., FITZMAURICE M. en MARTINEZ GUTIERREZ, N.A. (eds.), The IMLI Manual on international Maritime Law, vol. 1, Oxford, Oxford University Press, 2014, 800 p.
COPPENS, J., “Commentaar bij het Verdrag van 10 maart 1988 tot bestrijding van wederrechtelijke gedragingen gericht tegen de veiligheid van de zeevaart, gedaan te Rome: SUA-verdrag” in SOMERS, E., GONSAELES, G. en COPPENS, J., (eds.), Wet en duiding: Vervoer, Brussel, Larcier, 2013, 492 p.
DE BOEVER, A., De vervolging van piraterij op zee in de praktijk, onuitg. masterproef Ugent, 2015, 8
DELERUE, V., Strafbare poging en strafbare deelneming, onuitg. masterproef Ugent, 2009, 11
DIAZ-BARRADO, C.M., “The definition of terrorism and international law”, in FERNANDEZ SANCHEZ, P.A., (ed.), International legal dimension of terrorism, Leiden, Martinus Nijhoff Publishers, 2009, 513 p.
DJALAL, H., “Combating piracy: co-operation needs, efforts and challenges” in JOHNSON, D. en VALINCIA, M., Piracy in Southeast Asia: status, issues and responses, Singapore, Institute of Southeast Asian Studies, 2005, 174 p.
FRANCKX, E. en GAUTIER, P., The exercise of jurisdiction over vessels: new developments in the field of pollution, fisheries, crimes at sea and trafficking of weapons of mass destruction, Brussel, Bruylant, 2010, 225 p.
GILL, T.D. en FLECK, D. (eds.), The handbook of the international law of military operations, New York, Oxford University Press Inc., 2010, 816 p.
GREENBERG, M.D., CHALK, P., WILLIS, H.H., KHILKO, I. en ORTIZ, D.S., Maritime terrorism, Santa Monica, RAND Corporation, 2006, 200 p.
GUILFOYLE, D., Shipping interdiction and the law of the sea, New York, Cambridge University Press, 2009, 378 p.
HAYKEL, B., HEGGHAMMER, T. en LACROIX, S., (eds.), Saudi Arabia in transition, New York, Cambridge University Press, 2015, 357 p.
HENG, Y.-K. en McDONAGH, K., Risk, Global Governance and Security – The other war on terror, Abingdon, Routledge, 2009, 224 p.
HERBERT-BURNS, R., BATEMAN S. en LEHR, P., (eds.), Lloyd’s MIU handbook of maritime security, Boca Raton, Auerbach Publications, 2009, 404 p.
HIGGINS, R., Problems and process: International Law and How We Use It, Wotton-under-edge, Clarendon Press, 1994, 304 p.
HOUTMAN, S.P., Tussen idealisme en controverse: de Nederlandse toepassing van universele jurisdictie, onuitg. Masterproef Internationale betrekkingen in historisch perspectief Universiteit Utrecht, 2012, https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/251861/Tussen%20Idea… (geraadpleegd op 28 april 2018)
JOYNER, D.H., International Law and the proliferation of weapons of mass destruction, Oxford, Oxford university press, 2009, 402 p.
KARIM, M.S., Maritime terrorism and the Role of judicial institutions in the legal order, Leiden, Brill, 2016, 202 p.
KIRK, M., Ending Somali Piracy Against American and Allied Shipping, Collingdale, Diane Publishing, 2011, 2
MENEFEE, S.P., “Terrorism at sea: the historical development of an international legal response”, in B.A. PARRITT (ed.), Violence at sea: a review of terrorism, acts of war and piracy and countermeasures to prevent terrorism, Parijs, ICC, 1986, 261 p.
RICHARDSON, M., A time bomb for global trade, Singapore, ISEAS Publications, 2004, 157 p.
SCHOFIELD, C.H., LEE, S. en KWONG, M.S. (eds.), The limits of maritime jurisdiction, Leiden, Martinus Nijhoff Publishers, 2014, 794 p.
WOUTERS, J., Internationaal recht in kort bestek, 2de ed, Mortsel, Intersentia, 2017, 464 p.
WEBSITES
National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism (START). (2017). Global Terrorism Database, http://www.start.umd.edu/gtd (geraadpleegd op 18 maart 2018)
Reports on Terrorism 2016: Chapter 6. Foreign Terrorist Organizations, United States Department of State Publication 2017, https://www.state.gov/documents/organization/272488.pdf (geraadpleegd op 23 maart 2018)
Status van het Verdrag inzake de volle zee, Hoofdstuk XXI: Het recht van de zee, https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXI-… (geraadpleegd op 9 mei 2017)
