De grote uitdaging voor schoolleiders basisonderwijs: Omgaan met gedemotiveerde leerkrachten!
Schoolleiders worden geconfronteerd met allerlei dagdagelijkse issues. Een belangrijke uitdaging is het aanpakken van gedemotiveerde leerkrachten in basisscholen. Het is overduidelijk geworden uit de masterproef van Mohamed Louarroudi, dat schoolleiders zich in een dilemma bevinden. Enerzijds vinden ze het vanzelfsprekend en belangrijk om gedemotiveerde leerkrachten te ondersteunen. Anderzijds zijn ze van mening dat demotivatie een fenomeen is dat moeilijk aan te pakken is. Kortom, ze willen wel, maar weten niet altijd hoe!
Uit dit onderzoek blijkt dat gedemotiveerde leerkrachten ineffectieve prestaties leveren. Tegelijk weten we dat een leerkracht een belangrijke actor is in het onderwijsproces van leerlingen. Het effect van leerkrachten basisonderwijs is veel groter dan in andere onderwijsniveaus. Gedemotiveerde leerkrachten brengen de ontwikkeling van een kind in het gedrang. Het verontrustende is dat gedemotiveerde leerkrachten hun frustraties afreageren op kinderen.
Leerkrachten geraken gedemotiveerd door een te hoge werkdruk of wanneer ze voor een moeilijke klas staan. Daarenboven kan de persoonlijkheid van een leerkracht zeker een rol spelen in het aanwakkeren van demotivatie. Het zijn meestal leerkrachten die zich moeilijk kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden binnen het onderwijs. Denk aan diversiteitsthema, vluchtelingenstroom, M-decreet, enzovoort. Tot slot kan een leerkracht geconfronteerd worden met thuisproblemen waardoor hij of zij totaal geen goesting meer heeft om allerlei taken op te nemen.
De schoolleiders zeggen het probleem ‘gedemotiveerd gedrag’ niet uit de weg gaan. Ze gebruiken daarvoor verschillende strategieën om dat aan te pakken. Het voornaamste is ondersteuning bieden, gesprekken voeren en aanmoedigen middels (im)materieel belonen. Daarnaast gebruiken schoolleiders allerlei preventieve strategieën om demotivatie op de werkvloer te voorkomen. Dit doen ze door zoveel mogelijk rekening te houden met de capaciteiten en interesses van de leerkrachten.
Tegelijk ervaren schoolleiders deze problematiek als een grote uitdaging. Sommige schoolleiders weten niet hoe ze moeten omgaan met gedemotiveerde leerkrachten die gewoonweg het probleem ontkennen. Daarnaast is gebrek aan tijd ook een obstakel. Uit onderzoek blijkt dat competente schoolleiders verschillen met incompetente schoolleiders in de manier waarop ze die uitdagingen percipiëren. Competente schoolleiders beschouwen die barrières niet als echte uitdagingen.
Ten slotte stellen we vast dat er geen duidelijke visie is rond de problematiek ‘demotivatie’ op schoolniveau. Het HRM-beleid op schoolniveau typeert zich eerder als zijnde ad hoc. Kortom, de aanpak van schoolleiders is eerder op korte termijn gericht. Vanwege deze constatering is naar onze visie leiderschapsontwikkeling in deze kwestie voor schoolleiders basisonderwijs sterk aangeraden.
Meer weten?
Mohamed Louarroudi: mohamed.louaroudi@gmail.com
Promotor prof. dr. Jan Vanhoof: jan.vanhoof@uantwerpen.be
Bibliografie
Addison, R., Brundrett, M., (2008). Motivation and demotivation of teachers in primary schools: the challenge of change. Education, 36, 79-94.
Armana, Thalibb, S. B., Mandac, D., (2016). The effect of school supervisors competence and school principals competence on work motivation and performance of Junior High School teachers in Maros Regency, Indonesia. International journal of environmental & science education, 11, 7309-7317.
Blase, J., Blasé, J., (2000). Effective instructional leadership: Teachers' perspectives on how principals promote teaching and learning in schools. Journal of Educational Administration, 38, 130-141.
Bourdeaud’hui, R., Vanderhaeghe, S., (2013) Geraadpleegd van http://www.serv.be/sites/default/files/documenten/Sectorprofiel%20WBM%2…;
Bourdeaud’hui, R., Janssens, F., Vanderhaeghe, S., (2018) Geraadpleegd van https://www.serv.be/sites/default/files/documenten/StIA_20180416_WBM_Le…
Bowen, R. B., (2000). Belonen van werknemers. Amsterdam, Nederland: Academic Service.
Bridges, E. (1990). Managing the incompetent teacher. Ugene: ERIC Clearinghouse on Educational
Management.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2011). Research Methods in Education. 7th Edition New York: Routledge.
Collie, R.J., Martin, A. J., (2017). Adaptive and maladaptive work-related motivation among teachers: A person-centered examination and links with well-being. Teaching and Teacher Education, 64, 199-210.
Davis, J., Wilson, S.M., (2000). Principals’ efforts to empower teachers: Effects on teacher motivation and job satisfaction and stress. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 73:6, 349-353.
Deci, E.L., Ryan, R.M., (2000). The ‘‘what’’ and ‘‘why’’ of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behaviour. Psychological Inquiry, 11, 227–268.
Deneire, A., Vanhoof, J., Faddar, J., Van Petegem, P. (2013). Denken, handelen en professionele ontwikkeling van Vlaamse leraren en schoolleiders (TALIS) 2013. Geraadpleegd van https://onderwijs.vlaanderen.be/sites/default/files/atoms/files/Denken%…
Deneire, A., Van Petegem, P., Gijbels, D. (2009). Onze leerkrachten vandaag: lesgeven in de eerste graad van het secundair onderwijs. Eerste resultaten van de TALIS. In Vlaamse Overheid (Ed.): Ministerie van Onderwijs en Vorming
De Prins, P., Brouwers, S., Maloens, M., (2007). Wat als loon niet werkt? Hefbomen voor engagement en retentie anno 2007. Tijdschrift voor HRM, 39-50.
Donche, V., De Maeyer, S., (2016). Het semi-gestructureerde interview. Een open leerpakket. Universiteit Antwerpen.
Gagne, M., Deci, E. L., (2005). Self-determination theory and work motivation. Journal of Organizational Behavior, 26, 331-362.
Glasbergen, P. (1984). Visies op beleid: Sociaal-wetenschappelijke analyse van overheidsbeleid.
Gorozidis, G., Papaioannou, A. G., (2014). Teachers’ motivation to participate in training and to implement innovations. Teaching and Teacher Education, 39, 1-11.
Guay, F., Vallerand, R. J., & Blanchard, C. (2000). On the Assessment of Situational Intrinsic and Extrinsic Motivation: The Situational Motivation Scale (SIMS). Motivation and Emotion, 24, 175-213.
Hammond, L. D., (2000).Teacher Quality and Student Achievement: A Review of State Policy Evidence. Education policy Analyse Archives, 8, 1-44
Harris, A., (2002). Effective Leadership in Schools facing Challenging Contexts. The American Research Association Conference, 1-20.
Herzberg, F., (1987). One more time: how do you motivate employees? Harvard Business Review, 1-16.
Hofstede, G., (1980). Motivation, leadership, and organization: Do American theories. Organizational Dynamics, 9, 42-63.
Hoy, W.K. & Miskel, C.G. (2012). Educational Administration: Theory, Research, and Practice. McGraw-Hill Humanities.
Kersey, R. J., Spray, C., (2013). Amotivation in physical education: Relationships with physical self-concept and teacher ratings of attainment. European Physical Education Review, 19(3), 289–301.
Khumalo, S.S., (2015).The Implications of System 4 Approach on School Leadership Practices. International Education Studies, 8, 38-43.
Leithwood, K., Steinbach, R., Jantzi, D., (2002). School leadership and teachers’ motivation. Educational Administration Quarterly, 38, 94-119.
Mortelmans, D. (2011). Kwalitatieve analyse met Nvivo. Leuven: Acco.
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.
Motivatie. (2017). In Van Dale Online. Geraadpleegd van http://www.vandale.be/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/motivatie….
Müller, K., Alliata, R., Benninghoff, F., (2009). Attracting and Retaining Teachers A Question of Motivation. Educational Management Administration & Leadership,37(5), 574–599.
Nosheen, N., Hina, Y., (2015). Determinants of motivation in teachers: A study of private secondary schools chain networks in Bahawalpur. Journal of Education and Practice, 4(6), 55-60.
OECD. (2005). Teachers Matter Education and Training Policy attracting, developing and retaining effective teachers. Geraadpleegd van http://www.oecd.org/education/school/34990905.pdf.
Olurotimi, O. J., Asad, K. W., Abdulrauf, A., (2015). Motivational Factors and Teachers Commitment in Public Secondary Schools in Mbale Municipality. Journal of Education and Practice, 6, 117-122.
Pasathang, S., Tesaputa, K., & Sataphonwong, P., (2016). Teachers’ performance motivation system in thai primary schools. International Education Studies, 9(7), 119-129.
Pisoňová, M., (2017). Implementation of motivational strategies between head teachers and foreign language teachers. Journal of Language and Cultural Education, 5(1), ISSN 1339-4584
Plas, D., (2014). Onderpresterende leerkrachten in het Vlaamse gewoon secundair onderwijs. (master thesis). Geraadpleegd van http://anet.uantwerpen.be/desktop/uantwerpen/core /index.phtml?language=&euser=&session=&service=opacuantwerpen&robot=&deskservice=desktop&desktop=uantwerpen&workstation=&extra=
Rawat, B., Khughsal, R., Chaubey, D.S., (2015). Employee attitude towards motivational practices: an empirical study. Sona Global Management Review , 9(2), 14-29.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 68-78.
Schaufeli, W., & Van Rhenen , W., (2006). Over de rol van positieve en negatieve emoties bij het welbevinden van managers: Een studie met de Job-related Affective Well-being Scale (JAWS). Gedrag & Organisatie, 19(4) 323-344.
Shanka, E. B., Thuo, M., (2017). Conflict Management and Resolution Strategies between Teachers and School Leaders in Primary Schools of Wolaita Zone, Ethiopia. Journal of Education and Practice, 8, 63-74.
Spittle, S., Spittle, M., (2014). The reasons and motivation for pre-service teachers choosing to specialise in primary physical education teacher education. Australian Journal of Teacher Education, 39, 1-25.
Thoonen, E. E. J., Sleegers, P. J. C., Oort, F. J., Peetsma, T. T. D., & Geijsel, F. P. (2011). How to Improve Teaching Practices: The Role of Teacher Motivation, Organizational Factors, and Leadership Practices. Educational Administration Quarterly, 47, 3, 496-536.
Tillema, K., (2012). Motivatie door management control. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 86, 338-344.
Tissen, R., Deprez, F. L., (2005). Motivatie in de kenniseconomie: impasse door gebrek aan passie? Tijdschrift voor HRM, 39-50.
Vallerand, R. J., & Blssonnette, R. (1992). Intrinsic, Extrinsic, and Amotivational Styles as Predictors of Behavior: A Prospective Study. Journal of Personality, 60(3), 599-620.
Vandenberghe, R., (2008). Beginnende directeurs Basisonderwijs. Antwerpen - Apeldoorn: Garant
Van den Broeck, A., Vansteenkiste, M., De Witte, H., Lens, W., (2009). De Zelf-Determinatie Theorie: kwalitatief goed motiveren op de werkvloer. Gedrag & Organisatie, 22, 316-335.
Van den Heuvel, M. M., Demerouti, E., Peeters, M.C.W., (2012). Succesvol Job Craften door middel van een groepstraining. Geraadpleegd van https://www.researchgate.net/profile/Machteld_maggie Heuvel/publication/258938647 Succesvol_Job_Craften_door_middel_van_een_groepstraining/links/00b7d5297a5a5cdc03000000 pdf
Van Den Ouweland, L., Vanhoof, J., Roofthooft, N., (2016). Onderpresterende vastbenoemde leraren door de ogen van schoolleiders. Een verkennend, kwalitatief onderzoek naar hun visie op onderpresteren, aanpak en ervaren obstakels. Pedagogiek, 36, 71-90.
Vanhoof, J., Petegem, P. V. (2016). Pei/ijlen naar succesvol schoolbeleid: Praktijkboek voor de beleidseffectieve school. Mechelen: Plantyn.
Vekeman, E., Devos, G., Valcke, M. (2015). Human Resource Architectures for New Teachers in Flemish Primary Education. Educational Management Administration & Leadership, 44, 970-995.
Verhoeven, J. C., Ory, G. (2000). Nationaal rapport van Vlaanderen. Geraadpleegd van https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/83382/1/Unesco-rapportde…
Verswijvel, K., Vanthournout, G., Gijbels, D., Van den Bossche, P., en Sprangers, P. (2016).De relatie tussen participatiemotivatie, vooropgestelde doelen en leervoorkeuren: een mixed-method studie bij deelnemers aan formele professionaliseringsactiviteiten. Pedagogische Studiën, 1(93), 2-23.
Yariv, E. (2004). "Challenging" teachers: What difficulties do they pose for their principals?. Educational Management Administration & Leadership, 32, 2, 149-169.
Yariv, E., Kass, E. (2017). Assisting struggling teachers effectively. Educational Management Administration & Leadership, 1-16.
Zwieten, M. V., Willems, D. (2004). Waardering van kwalitatief onderzoek. Huisarts En Wetenschap, 47, 38-43.
