Intercultureel bewustzijn in opvangcentra, zijn we goed op weg?
Nieuws over vluchtelingen en asielzoekers, onze media staat er roodgloeiend van. Ieder van ons heeft er zich al een mening over gevormd. Maar vaak mist er een stem. De stem van de mensen waar het net om gaat. Mannen, vrouwen en kinderen uit verschillende landen, met verschillende culturen, in verschillende talen die vluchten voor conflicten uit eigen land.
Intercultureel bewustzijn, wat?
In opvangcentra voor asielzoekers, m.a.w een persoon die asiel aanvraagt, ontstaat er een superdiverse groep. Uit onderzoek blijkt dat hulpverleners door deze superdiversiteit zich niet meer kunnen gaan specifiëren. Een hulpverlener moet hierdoor multi-inzetbaar zijn. Er is daarom nood aan hulpverleners die intercultureel bewustzijn. Ze moeten beseffen op welke manier ze moeten handelen binnen een relatie waar verschillende culturen invloed op hebben. Dit intercultureel bewustzijn wordt beschreven a.d.h.v. het LOVE & PEACE model. Het is zichtbaar in 4 talenten en 5 handelingen van de hulpverlener.
- Lef: De durf om het anders te doen wanneer de omgeving aangeeft dat het niet anders gaat.
- Ootmoedigheid: Zich volledig wijden aan het bieden van een fatsoenlijke zorg.
- Verbeelding: het kunnen inbeelden van andere perspectieven.
- Erkenning: het anders-zijn van anderen en jezelf inzien en accepteren.
- Praat vrijmoedig: Duidelijk en rechtuit communiceren ook al gaat het over conflicten.
- En-en denken: verbinden om de verschillende behoeften op tafel leggen en om van daaruit zich te kunnen verplaatsen op het continuüm intracultureel-intercultureel. M.a.w. kan er gekozen worden om een contact aan te gaan op voet van gelijken of de verschillen tegenover elkaar te zetten. Naargelang de situatie en het moment kan er verplaatst worden op dit continuüm.
- Aanvaard anders: Open staan voor andere perspectieven en zich empathisch opstellen.
- Creëer coöperatief: Samenwerken met de cliënt om hulpverlening te bieden.
- Ervaar eigenwaarde: Zowel de hulpverlener als de cliënt die zich gerespecteerd voelt in zijn waarden.
Maar ervaren asielzoekers wel effectief het intercultureel bewustzijn bij hun hulpverleners?
Op de goede weg
Omdat dit beginnend onderzoek is, werd er eigenhandig een vragenlijst opgesteld voor het afnemen van semigestructureerde interviews. Door de privacywet die er heerst binnen opvangcentra konden maar weinig mensen bereikt worden. Hierdoor werden er uiteindelijk 3 interviews bekomen.
Uit dit onderzoek blijkt dat asielzoekers ootmoedigheid, vrijmoedig praten, en-en denken en handelen en eigenwaarde ervaren bij hun hulpverleners. Lef en coöperatief creëren worden niet ervaren. Van de andere talenten en praktijk, verbeelding, erkenning en anders-zijn aanvaarden, is niet geweten of ze al dan niet ervaren worden.
Er kan dus gesteld worden dat asielzoekers de helft van deze aspecten ervaren bij hun hulpverleners. Maar er zijn ook aspecten die niet ervaren worden. Het is eerst en vooral belangrijk dat hier verder onderzoek naar wordt gedaan en dat er een oor wordt geboden aan deze groep waar het echt om gaat. Als uit verder onderzoek dezelfde conclusies worden getrokken als uit dit onderzoek, dan is het belangrijk dat hulpverleners bijgeschoold worden en dat toekomstige studenten de bagage meekrijgen die ze hiervoor nodig hebben.
Mijn onderzoek werd op poten gezet om een eerste stap te zijn naar sterke hulp voor asielzoekers. Om eens stil te staan bij wat ze echt nodig hebben. Ons hart open te stellen en diegene de hand te reiken die het echt nodig heeft.
Marie Soleil
Bibliografie
Amnesty International. (2014). Struggling to survive Refugees from Syria in Turkey. Opgehaalld op 5 augustus, 2018, van https://www.amnesty-international.be/sites/default/files/bijlagen/strug…
Amnesty International. (2015). ‘Libya is full of cruelty’ Stories of abduction, sexual violence and abuse from migrants and refugees. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van http://www.amnesty.eu/content/assets/Reports_and_Briefings_2015/Libya_i…
Amnesty International. (2015). Europe’s borderlands Violations against refugees and migrants in Macedonia, Serbia and Hungary. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://www.amnesty-international.be/sites/default/files/bijlagen/ser-m…
Amnesty International. (2016). ‘I want a safe space’ Refugee women from Syria uprooted and unprotected in Lebanon. Opgehaald op 4 augustus, 2018, van https://www.amnesty-international.be/sites/default/files/bijlagen/refug…
Amnesty International. (2016). “My children will die this winter” Afghanistan’s broken promise to the displaced. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://www.amnesty-international.be/sites/default/files/bijlagen/afgha…
Amnesty International. (2016). HOTSPOT ITALY HOW EU’S FLAGSHIP APPROACH LEADS TO VIOLATIONS OF REFUGEE AND MIGRANT RIGHTS. Opgelaad op 5 augustus, 2018, van https://www.amnesty-international.be/sites/default/files/bijlagen/repor…
Amnesty International. (2016). TRAPPED IN GREECE AN AVOIDABLE REFUGEE CRISIS. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://www.amnesty-international.be/sites/default/files/bijlagen/trapp…
Amnesty International. (2017). Not time to go home Unsustainable returns of refugees to Somalia. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://www.amnesty.org/download/Documents/AFR5276092017ENGLISH.PDF
Amnesty International. (2018). Refugees, Asylum-seekers and migrants. Opgehaald op 4 augustus, 2018, van https://www.amnesty.org/en/what-we-do/refugees-asylum-seekers-and-migra…
Asielzoeker. (z.j.). In Van Dale. Opgehaald van https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/asielzoe…
CGVS. (2015). Asielprocedure. Opgehaald op 2 augustus, 2018, van https://www.cgvs.be/nl/asiel#jump-1
CGVS. (2015). HOTSPOTS VOOR RELOCATIE: CGVS STUURT EXPERTEN. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://www.cgvs.be/nl/actueel/hotspots-voor-relocatie-cgvs-stuurt-expe…
CGVS. (2015). Subsidiair beschermde. Opgehaald op 11 augustus, 2018, van https://www.cgvs.be/nl/asiel/subsidiair-beschermden
CGVS. (2017). Asielstatistieken december 2017. Opgehaald op 2 augustus, 2018, van https://www.cgvs.be/sites/default/files/asielstatistieken_2017_december…
CGVS. (2018). Asielstatistieken juni 2018. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://www.cgvs.be/sites/default/files/asielstatistieken_2018_juni_nl_…
CGVS. (2018). Procedure verzoek om internationale bescherming. Opgehaald op 2 augustus, 2018, van https://5079.f2w.fedict.be/sites/default/files/brochures/procedure_vib_…
Essink-Bot, M-L., & Suurmond, J. (2016, Januari). Culturele competenties: noodzaak in zorg voor asielzoekers en vluchtelingen. Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen. Opgehaald van https://link-springer-com.am.thomasmore.ezproxy.kuleuven.be/article/10…
Europese Commissie. (z.j.). HOTSPOTS VOOR HET BEHEER VAN UITZONDERLIJKE MIGRATIESTROMEN. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/what-we-do/po…
European Commission. (2018). Annual Report on Migration and Asylum 2017. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/00_arm2017_sy…
Europese Unie. (2013). VERORDENING (EU) Nr. 604/2013 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013R060…
Fedasil. (2018). Balans 2017. Opgehaald op 2 augustus, 2018, van https://www.fedasil.be/sites/default/files/content/download/files/jaarv…
Fedasil. (2018). Cijfers. Opgehaald op 2 augustus, 2018, van https://www.fedasil.be/nl/statistics
Fedasil. (2018). Verblijf in het opvangcentrum. Opgehaald op 3 augustus, 2018, van https://www.fedasil.be/nl/opvangcentra/verblijf-het-opvangcentrum
Internationaal verdrag betreffende de status van vluchtelingen. (1969). In CGVS. Opgehaald op 2 augustus, 2018, van https://www.cgvs.be/sites/default/files/content/download/files/verdrag_…
Kenniscentrum Meetinstrumenten. (z.j.). Vertaling van meetinstrumenten. Opgehaald op 10 augustus, 2018, van http://www.kmin-vumc.nl/images/upload/File/Richtlijn%20vertaling%20van%…
Krols, Y., Simons, J., & de Graef, G. (2011). Interculturele competentie: een raamkader. In Lessius & Cimic, Handboek Interculturele competentie (pp. 5-21). Brussel: Politeia.
Matheusen, F. (z.j.). Goesthing. Opgehaald op 10 augustus, 2018, van https://goes-thing.be/
Matheusen, F. (2016). Mijn held is een hulpverlener. Tielt: LannooCampus.
Moreno-Lax, V. (2015). Europe in crisis: Facilitating Access to Protection, (Discarding) Offshore Processing and Mapping Alternatives for the Way Forward. Opgehaald op 4 augustus, 2018, van http://www.unhcr.org/events/conferences/5a0574c37/europe-crisis-facilit…
UNHCR. (2016). REGIONAL REFUGEE AND MIGRANT RESPONSE PLAN FOR EUROPE. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van http://www.unhcr.org/partners/donors/577220cf7/regional-refugee-migrant…
UNHCR. (2018.) Figures at a glance. Opgehaald op 2 augustus, 2018, van http://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html
UNHCR. (2018). Operational portal Refugee situations. Opgehaald op 4 augustus, 2018, van https://data2.unhcr.org/en/situations
Vluchtelingenwerk (z.j.). Herkomstlanden van vluchtelingen. Opgehaald op 4 augustus, 2018, van https://www.vluchtelingenwerk.nl/feiten-cijfers/landen-van-herkomst
Vluchtelingenwerk (z.j.). Index. Opgehaald op 4 augustus, 2018, van https://www.vluchtelingenwerk.be/index
Vluchtelingenwerk. (2016). Wat is Dublin?. Opgehaald op 5 augustus, 2018, van https://www.vluchtelingenwerk.be/sites/default/files/wat-is-dublin_v04-…
