LEZEN DOOR RUIMTE EN TIJD

Janneke Johanna

Janssen

Lezen is als fietsen, het heeft een zekere balans, kadans en richting nodig

Er bestaan verschillende fascinerende media om in, op, uit en door te lezen. Dit onderzoek richt zich op het herzien van de geschiedenis en toekomst van het boek als medium om er nieuwe interpretaties voor te ontwerpen. Het vormt tevens een platform waarop lezers communiceren en sociale kwesties delen. Het resultaat is een vernieuwd, interactief en diep verbonden constructie van het boek als object en subject, waarin navigatie het sleutelelement is.

image-20180926213915-3

Navigatiesysteem boek

Nieuwe wegen

Sinds religieuze boeken een lange traditie kennen in vorm en ontwerp, zoals beeld- en vooral tekstgebruik, uit complexe informatie bestaan, niet-lineaire (niet rechtlijnige) en onderling verbonden verschillende leesmogelijkheden hebben, ben ik ervan overtuigd dat ze nuttig kunnen zijn om andere boekvormen te onderzoeken en toe te passen. De complexiteit van informatie nam toe tijdens de digitale evolutie. De behoefte en het vermogen van mensen om te communiceren met nieuwe navigatieoplossingen in boeken en deze grote en verschillende brokken informatie tegelijkertijd te verwerken, groeit. Vooral binnen boeken met een documentatie van bijvoorbeeld collecties en archieven of het onderwijs is dit van belang. Men wil kennis op doen over een bepaald onderwerp door middel van teksten en afbeeldingen zonder de weg kwijt te raken, zowel online als offline. Het boek kan dit voor de toekomst bieden én bewaart een tijdsdocument.

De hypertext of link (een koppeling in een digitale omgeving waar op geklikt kan worden en een digitale code heeft die naar een ander digitaal item, een nieuwe pagina of een ander venster leidt) is een interactieve benadering die veel wordt toegepast in nieuwe media. Het maakt het mogelijk om orde en hiërarchie in informatie te scheppen en de lezer naar secties van keuze te leiden.

Om de interactie aan te gaan met een niet-lineair boek, is er een functionele navigatie nodig. De drang om navigatie te gebruiken om het boek functioneler en dus leesbaar te maken, is groter dan lezen in een lineair boek (rechtlijnig van A naar B), maar kan nog steeds beter worden toegepast dan nu het geval is. Navigatie zal de constructie van het gedrukte boek als een onderdeel of als geheel verdiepen en zal ook de kennis over het specifieke onderwerp verankeren. Door deze andere benadering van het lezen van niet-lineaire, schijnbaar willekeurige stukjes informatie, komen er leespaden naar voren. De paden kunnen nieuwe narratieven onthullen over de inhoud van de boeken, het ontwerp of de manier waarop deze wordt waargenomen door de gebruikers. Dit werpt de vraag op hoe we navigatiesystemen - gebruikt in de Bijbel, Talmoed (Joods wetboek), andere niet-lineaire boeken en nieuwe media - kunnen gebruiken en vernieuwen voor het gedrukte boek om de inhoud ervan functioneler, onderling meer verbonden en interactiever te maken?

image-20180930204359-13

Polyglot Bijbel, 1514

http://dukemagazine.duke.edu/article/converging-visions

image-20180930204339-12

Pagina uit de Talmoed met geschreven commentaren

https://www.islamreligion.com/articles/330/authority-of-talmud-in-judai…

Hoe ziet het ‘nieuwe’ boek eruit?

In het onderzoek werd gekeken naar ontwerp componenten als teksten, afbeeldingen, hun relatie (zoals proportie, grootte, kleur, typografie, links) en rasterstructuren (het systeem of kaders op de pagina’s van het boek dat ervoor zorgt waar zich een tekst of afbeelding bevindt) op een kleine schaal (pagina of woord) en grote schaal (boek, tekst). Daarbij hielp de historische (en religieuze) basis binnen boekontwerp om een vernieuwd navigatiesysteem vorm te geven.

Er kan worden geconcludeerd dat het ontwerp van de teksten in relatie tot de afbeeldingen en rasterstructuren moet worden uitgebalanceerd in lees- en zoekmogelijkheden tussen informatie-ankers zoals paginanummers, koppen, diverse typografische stijlen, kleur, gradatie en de (meervoudige) indexen. De lezer raakt met gefragmenteerde details gemakkelijk verdwaald op de vele paden. Er moet een duidelijke grens zijn tussen navigatie en inhoud.

Bovendien laten de resultaten van mijn onderzoek zien dat door het gebruik van aangepaste hyperlinks en koppelingen in typografische variaties, de lezer meer in contact brengt met- en begrip krijgt van de tekst in het boek. Door- en in de teksten te linken met onderscheidende typografische stijlen wordt er een oplossing geboden voor minder afleiding bij bijvoorbeeld interactief lezen. Tevens kan het de nadruk leggen op bepaalde delen in teksten zoals door het gebruik van visuele tekstlinks. Het gebruik van symbolen of (emoj)pictogrammen dichten de afstand tussen woord en afbeelding en worden sneller uit een tekst gefilterd.

image-20180930204055-11

Symbolen in de tekst als link en diagonaal lezen

Hetzelfde kan worden gezegd van andere ankerpunten zoals koppen en sectiemarkeringen. Diagonaal lezen door middel van ankerpunten op pagina’s, biedt de gelegenheid om snel door het boek te bladeren en verhoudingen tussen teksten te lezen. Door woorden en visuele teksten uit het oorspronkelijke verhaal te filteren om een nieuwe link naar een andere tekst, afbeelding of boek te maken, wordt de betekenis van de inhoud dieper verankerd. Discussie tussen twee of meer teksten of zelfs boeken maakt dat ze interactiever worden ervaren.

De tekstinhoud van mijn ontworpen boeken bepalen de rasterstructuur en niet omgekeerd. De structuur helpt mee een duidelijke volgorde bij het lezen of overslaan van secties naar andere leespaden te vormen. Mijn rastersysteem speelt een ondersteunende rol in relatie tot de teksten en afbeeldingen. Een overkoepelend systeem bleek nodig te zijn om de inhoud hiërarchisch geordend en tegelijkertijd dynamisch te houden. Een op tekstlengte gebaseerd raster van hiërarchische kolommen en een repetitief, roterend tekstsysteem doorheen het boek zijn oplossingen bij het combineren van beiden. Door de teksten in delen te lezen, gekoppeld aan ankerpunten, kan de lezer zich zowel beter de inhoud herinneren als door het boek bladeren. Het rastersysteem ondersteunt ook de onderliggende narratieven van het boek, evenals de vormelijke output ervan. Bovendien kan meer contrast tussen teksten en afbeeldingen - de zwaarte van de objecten door verschillende formaten en schalen toe te passen – worden verkregen.

Als het boek complexe gegevens bevat die in categorieën kunnen worden onderverdeeld, zijn er indexen nodig om de onderliggende narratieven en linken weer te geven. De indexen bleken noodzakelijk voor mijn onderzoek om secties of een onderverdeling te markeren. Ze zijn bedoeld om een nodig overzicht te geven van de inhoud voor de gebruiker om het systeem van de boeken te onthullen en om te navigeren tussen de tekstsecties. De toepassing van meerdere indexen op een niveau van een boekpagina is nieuw. Dit is de meest geconcentreerde manier om een overzicht te geven van de inhoud van de boeken en maakt het mogelijk om te laten zien hoe de tekststructuren zijn verbonden.

Net als bij het lezen moet navigatie doorheen het boek op een evenwichtige manier worden toegepast.

image-20180930203730-2 Hooftekst en subtekst A en B in rastersysteem

image-20180930204448-14 Een voorbeeld van verwijzen van de hoofdtekst naar subtekst A en B binnen de rasterstructuur

image-20180930203749-3

Opdeling in twee kolommen van subtekst A

image-20180930203806-4 Opdeling in éen kolom van subtekst A

image-20180930203845-5

Sub-subteksten

image-20180930203909-6

Handgeschreven commentaren

image-20180930203916-7 Kruisverwijzingen

image-20180930204031-10

Multi-indexen systee

Bibliografie

Bertand, M.J. (2015, January). “The Case Against Reference Bibles”. Retrieved from http://www.worldview.org/relay/the-case-against-reference-bibles [20 March 2018].

Brenner D. & Rowland, M. (2000). Beyond Book Indexing: How to Get Started in Web Indexing, Embedded Indexing, and Other Computer-Based Media, New Jersey, American Society of Indexers, Info Today, Inc.

Bringhurst, R. (1992). The Elements of Typographic Style: version 2.4. [2001] USA and Canada: Hartley and Marks.

Cisneros, de, F. X. (1514). Cardinal Francisco Ximénez translated the Complutensian Polyglot Bible. 1514. Toledo.

Coover, R. (1992). ‘The End of Books’ in The New York Times Book Review, June 21 1992

Darnton R. (2010). The Case for Books: Past, Present, and Future, Public Affairs.

Derrida, J. (1996). Archive Fever. Chicago en Londen: University of Chicago Press.

Drucker, J. (2008). Graphic Devices: Narration and Navigation. Narrative, 16(2), 121-139.

Retrieved from http://www.jstor.org/stable/30219279 [26 March 2018].

Gomez, J. (2008). Print Is Dead, Books in Our Digital Age, New York: Macmillan.

Harling, R. (1975). The Letter Forms and Type Designs of Eric Gill ([1st U.S. ed.]. ed.). Westerham, Kent: Published by Eva Svensson, and printed by the Westerham Press.

Hayles, N. K. (2002). Writing Machines. Cambridge, Massachusetts, London: The MIT Press.

Headrick, D. R. (2000). When Information Came of Age: Technologies of Knowledge in the Age of Reason and Revolution, 1700-1850. Oxford: Oxford University Press.

Hillesund, T. (2010). ‘Digital Reading Spaces: How Expert Readers Handle Books, the Web and Electronic Paper, on First Monday 15.

Retrieved from http://firstmonday.org/article/view/2762/2504 [8 March 2018].

Hochuli, J., Kinross, R. (1996). Designing books: Practice and Theory. London: Hyphen Press.

Kalbach, J. (2007). Designing Web Navigation. Sebastopol: O’Reilly Media, inc.

Ketelaar, E. (2001). “Tacit Narratives: The Meanings of Archives”, Archival Science. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.

Levy B. J. (2012). Book Review ... The Case for Books, Past, Present, and Future, 21 Perspectives: Teaching Legal Res. & Writing 42.

Mangen, A. (2013). “Reading linear texts on paper versus computer screen: Effects on reading comprehension”, in International Journal of Educational Research 58

Retrieved from http://www.kau.se/sites/default/files/Dokument/event/2012/12/mangen_a_2… [10 February 2018].

Morley, M. (2018, May 18) Print Design in Digital Times [noted during lecture and PowerPoint presentation on Typo Berlin].

Mosley, James (2015, 10 November). Lecture on Gill's work (Speech). 'Me & Mr Gill' talk. Old Truman Brewery, London.

Müller-Brockmann, J. (1981). Grid Systems in Graphic Design, [1968]. Teufen: Verlag Niggli AG.

Scobie, C. (1991, November). The structure of biblical theology, Tyndale Bulletin 42.2, pp.163-194.

Tanner, M. J. (2014). Digital vs. print: Reading comprehension and the future of the book. SLIS Student Research Journal, 4(2).

Retrieved from http://scholarworks.sjsu.edu/slissrj/vol4/iss2/6 [18 March 2018].

Tschichold, J. (1991) De proporties van het boek (Die Proportionen des Buches). Amsterdam: Amst., Intergrafia, [1955], de Buitenkant, [1991].

Twyman, M. (1982). “The Graphic Presentation of Language”. Information design journal, University of Reading.

Van der Lint, R. (2016). “Het boek in de kunst. Een provocatie van de tijd”, Amsterdam; Essay 011

Mondriaan Fonds.

Vervliet, H. (1973). Liber Librorum. 5000 jaar boekkunst. Brussel: Arcade.

Wearden, S. (1998). Landscape vs. Portrait Formats: Assessing Consumer Preferences. Kent: School of Journalism and Mass Communication, Kent State University.

Willems, R. & Boelens, G. (red.) (2011). Roma Publication 152: Beyond the Dust – Artists’ Documents Today. Nederland, Amsterdam: Roma Publications.

Wolf M. (2008). Proust and the Squid: The story and science of the reading brain, New York: Harper Perennial.

List of image sources

¡1 Figure, research own methodology. Source: own image.

¡2 Too many text columns. Source: own images.

¡3 Biblical reference texts. Source: own images.

¡4 Used fonts. Source: own images.

¡5 Too much colour use. Source: own images.

¡6 Personal index of biblical words. Source: own images.

¡7 Dynamic column width. Source: own images.

8 Complutensian Polyglot Bible, 1514.

Source: http://dukemagazine.duke.edu/article/converging-visions

¡9 Rotating system. Source: own images.

10 Cross-references in the TBS Westminster Reference Bible.

Source: https://pastorbrett.wordpress.com/category/bible/bible-design/

¡11 References in biblical sub-texts. Source: own images.

¡12 Heading anchor. Source: own image.

13 Grote Van Dale dictionary by Joost Grootens. Source: www.joostgrootens.nl

¡14 Multiple-index system. Source: own images.

15 “Figurative system of human knowledge”, 1752, the (tree)structure to organise knowledge into. With three main branches: memory, reason, and imagination.

Source: http://ets.lib.uchicago.edu/ARTFL/OLDENCYC/images

16 Talmudic page design with the decorated verse title, hierarchical texts and written comments.

https://www.islamreligion.com/articles/330/authority-of-talmud-in-judai…

17 Pages Book of Hours. Source: https://onlineonly.christies.com/s/script-illumination-leaves-medieval-…

18 Screen Califa. Source: M. D. Coverly.

¡19 Symbols that link also to the image sequences. Source: own image.

20 Family Bible.

Source: http://www.mywesleyanmethodists.org.uk/page/some_old_church_related_stu…

¡21 Prologue- and epilogue image sequence. Source: own images.

¡22 Magazines, visual essays. Source: own images.

23 Spiral of Fibonacci

Source: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fibonacci_spiral.svg

¡24 Formats. Source: own image