Omgaan met het gevaar voor aardverschuivingen: Bereidheid om te verhuizen, redenen om te blijven

Midas
Baert

Wat is het probleem?

De verhoogde frequentie van natuurrampen door klimaatopwarming en de stijgende populatiedruk zorgen ervoor dat steeds meer mensen zich vestigen op steeds gevaarlijkere plekken. Overheden kunnen deze problemen beperken met behulp van ruimtelijke ordening. Maar ontwikkelingslanden ontbreken vaak een sterke handhaving.

Men kan mensen met harde hand dwingen om weg te verhuizen van het gevaar, maar eens de controle is verdwenen, keren ze waarschijnlijk terug om economische en culturele redenen. Verhuizen is immers duur, het gaat gepaard met onzekerheid en men voelt zich misschien niet thuis op de nieuwe plek. Hervestiging is pas duurzaam als de bevolking zelf bereid is om te verhuizen, want dit is een teken dat ze zelf overtuigd zijn dat het risico op natuurrampen groter is dan de socio-economische risico’s die gepaard gaan met hervestiging.

Hoe pakken we het aan?

De bereidheid tot verhuizen kunnen we analyseren met een econometrische techniek: het discreet keuze-experiment. Hierbij wordt aan een individu gevraagd om een keuze te maken tussen verschillende alternatieven. Elk alternatief komt met verschillende karakteristieken. Op basis van statistische analyse van de gemaakte keuzes kunnen we bepalen welke karakteristieken de keuze beïnvloeden. Bovendien moet het individu de gekozen optie ook vergelijken met zijn huidige situatie.

Voorbeeld van een keuze-kaart met twee mogelijke hervestigingsprogramma’s en de mogelijkheid om beide alternatieven te verwerpen.

Oorspronkelijk is deze techniek ontwikkeld voor prijszetting en winstmaximalisatie. Wij gebruiken diezelfde technieken nu om hervestigingsprogramma’s te ontwikkelen op maat van de getroffen bevolking. De bevolking krijgt zelf een zeg in hoe zijn nieuwe woonlocatie er moet uitzien (bottom-up!). Dit leidt tot programma’s die aantrekkelijk zijn voor de bevolking en kunnen we op een kost-efficiënte en duurzame manier mensen uit een gevaarlijke situatie helpen.

Om de resultaten van deze econometrische techniek juist te interpreteren, organiseerden we groepsgesprekken met de dorpelingen om over hun ervaringen met aardverschuivingen en hervestiging te leren.

Het onderzoek speelde zich af in de Bamboutos vulkaankrater, gelegen in de westelijke regio van Kameroen. De vulkanische activiteit heeft er geleid tot een vruchtbare bodem gelegen op hoogten tot zo’n 2700 meter. De intensieve buien in het regenseizoen leiden tot aardverschuivingen. Er werden 350 mensen uit 6 dorpen ondervraagd.

Huis beschadigd door een kleine aardverschuiving.

Bereidheid om te verhuizen

De resultaten uit ons onderzoek wijzen uit dat de bevolking uit twee groepen bestaat met verschillende preferenties. De eerste groep (class 1) bestaat uit rijkere boeren die aardappels kweken om te verkopen op de markt. Zij willen graag verhuizen naar een plek die veilig is voor aardverschuivingen en hebben een voorkeur voor locaties die goed bereikbaar zijn (met een verharde weg). Zo kunnen ze hun producten eenvoudig naar de markt brengen. De tweede groep (class 2) bestaat uit armere boeren die groenten en fruit kweken voor eigen gebruik. Zij willen liever niet verhuizen. Al zijn ze meer bereid zijn te verhuizen indien hun naburige familie mee kan verhuizen naar dezelfde locatie of indien ze extra landbouwgrond krijgen op de nieuwe locatie.

Locatie van de geïnterviewde gezinnen in de Bamboutos krater. De twee groepen met verschillende preferenties staan aangeduid in verschillende kleuren.

Redenen om te blijven

Hoewel een grote groep mensen graag zou verhuizen, zien we dit in realiteit niet gebeuren. Dit wordt veroorzaakt door 5 obstakels die we ontdekten tijdens de groepsgesprekken. (i) Als de bevolkingsdichtheid te hoog is, wordt het moeilijk om een nieuwe locatie te vinden om naartoe te verhuizen. (ii) Als de grenzen tussen de gebieden van verschillende stammen onduidelijk is, kan hervestiging leiden tot grensonenigheden. Er werden gebieden gevonden waar een poging om te verhuizen ongedaan werd gemaakt door een aanval van een naburige stam. (iii) Als hervestiging niet officieel wordt geregistreerd, kan dit leiden tot conflicten met de overheid. In het dorp Aghong werd de bevolking bijna weggejaagd nadat ze waren verhuisd naar een ecologisch reservaat. (iv) Het kan moeilijk zijn om de oude vestiging achter te laten wanneer er een sterke culturele link bestaat met de locatie. Dit bleek het geval in het dorp Atsualah, waar het dorpshoofd zijn paleis niet wou achterlaten uit angst om zijn macht te verliezen. Op een gelijkaardige manier vonden we dat het dorpshoofd in Nkongle niet bereid was om de begraafplaats van zijn voorouders achter te laten. (v) Verhuizen blijft erg kostelijk, zeker wanneer bouwmaterialen moeten worden aangekocht. Dit bleek in het dorp Atsualah, waar de bevolking nog steeds in kleine houten huisjes woonden (14 jaar na de start van hun hervestiging!). Een hervestigingsprogramma moet dus niet enkel aantrekkelijk zijn, maar ook deze obstakels wegwerken!

Nothing but mud and landslides

Het gebruik van discrete keuze-experimenten toont zich een nuttig middel om de bereidheid van mensen te onderzoeken en hun preferenties te identificeren. De combinatie met groepsgesprekken laat toe om de pijnpunten bloot te leggen, die mensen ervan weerhouden om weg te verhuizen van het gevaar.

Toch is het verhaal van de Bamboutos krater nog niet gedaan. Nu moeten Ngo’s en de overheid de stap nemen om een hervestigingsprogramma op poten te zetten dat de noden van de lokale bevolking in rekening neemt. Gebeurt dit niet, dan dreigt het William van Menka gelijk te krijgen: You people pass by and get your diplomas, while we are left here with nothing but mud and landslides.”

En daar wringt voorlopig het schoentje. Kameroen heeft twee officiële landstalen: Frans en Engels. De Engelstalige minderheid voelt zich onderdrukt en protesteert voor een onafhankelijk land (Ambazonia). Tijdens mijn verblijf in de Engelstalige regio escaleerde het conflict. Ook in de dorpen waar ik verbleef, brak geweld uit en verschillende mensen die aan dit onderzoek meewerkten kwamen te overlijden. Zolang dit conflict voortduurt, blijven de Ngo’s weg, heeft de overheid andere prioriteiten terwijl William overblijft “with nothing but mud and landslides”.

Voorbeeld van een landslide. Merk op dat er in de rechterbovenhoek een huis staat.
 

Bibliografie

 ADDIN ZOTERO_BIBL
{"uncited":[],"omitted":[],"custom":[]}
CSL_BIBLIOGRAPHY Anderson, M.G., Holcombe, E., Blake, J.R., Ghesquire, F., Holm-Nielsen, N., Fisseha, T., 2011. Reducing landslide risk in communities: Evidence from the Eastern Caribbean. Appl. Geogr. 31, 590–599. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2010.11.001

Arnall, A., Thomas, D.S.G., Twyman, C., Liverman, D., 2013. Flooding, resettlement, and change in livelihoods: evidence from rural Mozambique. Disasters 37, 468–488. https://doi.org/10.1111/disa.12003

Artur, L., Hilhorst, D., 2014. Floods, resettlement and land access and use in the lower Zambezi, Mozambique. Land Use Policy 36, 361–368. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2013.08.017

Barcus, H., Werner, C., 2017. Choosing to Stay: (Im)Mobility Decisions Amongst Mongolia’s Ethnic Kazakhs. Globalizations 14, 32–50. https://doi.org/10.1080/14747731.2016.1161038

Bech, M., Gyrd-Hansen, D., 2005. Effects coding in discrete choice experiments. Health Econ. 14, 1079–1083. https://doi.org/10.1002/hec.984

Birol, E., Karousakis, K., Koundouri, P., 2006. Using a choice experiment to account for preference heterogeneity in wetland attributes: The case of Cheimaditida wetland in Greece. Ecol. Econ. 60, 145–156. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2006.06.002

Cascetta, E., 2009. Random Utility Theory, in: Transportation Systems Analysis, Springer Optimization and Its Applications. Springer, Boston, MA, pp. 89–167. https://doi.org/10.1007/978-0-387-75857-2_3

Cernea, M., 1997. The risks and reconstruction model for resettling displaced populations. World Dev. 25, 1569–1587. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(97)00054-5

Churchill, R.R., Hutchinson, D.M., 1984. Flood hazard in Ratnapura, Sri Lanka: Individual attitudes vs collective action. Geoforum 15, 517–524. https://doi.org/10.1016/0016-7185(84)90022-8

Cifrodelli, M., Corradini, C., Morbidelli, R., Saltalippi, C., Flammini, A., 2015. The Influence of Climate Change on Heavy Rainfalls in Central Italy. Procedia Earth Planet. Sci., World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium, WMESS 2015 15, 694–701. https://doi.org/10.1016/j.proeps.2015.08.097

Claessens, L., Knapen, A., Kitutu, M.G., Poesen, J., Deckers, J.A., 2007. Modelling landslide hazard, soil redistribution and sediment yield of landslides on the Ugandan footslopes of Mount Elgon. Geomorphology 90, 23–35. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2007.01.007

Claudianos, P., 2014. Out of Harm’s Way; Preventive Resettlement of at Risk Informal Settlers in Highly Disaster Prone Areas. Procedia Econ. Finance, 4th International Conference on Building Resilience, Incorporating the 3rd Annual Conference of the ANDROID Disaster Resilience Network, 8th – 11th September 2014, Salford Quays, United Kingdom 18, 312–319. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(14)00945-9

Correa, E., Ramirez, F., Sanahuja, H., 2011. Populations at risk of disaster : a resettlement guide (No. 65355). The World Bank.

Crozier, M.J., Glade, T., 2005. Landslide Hazard and Risk: Issues, Concepts and Approach, in: Glade, T., Anderson,  lcolm, Crozier, M.J. (Eds.), Landslide Hazard and Risk. John Wiley & Sons, Ltd, pp. 1–40. https://doi.org/10.1002/9780470012659.ch1

Dai, F.C., Chin-Fei, L., Ngai, Y.Y., 2002. Landslide risk assessment and management: An overview. Eng. Geol. 64, 65–87.

de Bekker-Grob, E.W., Ryan, M., Gerard, K., 2012. Discrete choice experiments in health economics: a review of the literature. Health Econ. 21, 145–172. https://doi.org/10.1002/hec.1697

Dercon, S., 2002. Income risk, coping strategies, and safety nets. World Bank Res. Obs. 17, 141–166.

Ferris, E., 2014. Planned relocations, disasters and climate change: consolidating good practies and preparing for the future. Background document., in: Disasters Climate Change and Displacement. Presented at the Sanremo consultation, UNHCR. Brookings. Georgetown univeristy., Sanremo, Italy, p. 16.

Follah, P., 2006. Request for government intervention in Magha-Pinyin border dispute.

Froude, M.J., Petley, D.N., 2018. Global fatal landslide occurrence from 2004 to 2016. Nat. Hazards Earth Syst. Sci. 18, 2161–2181. https://doi.org/10.5194/nhess-18-2161-2018

Fujikura, R., Nakayama, M., 2012. The long-term impacts of resettlement programmes resulting from dam construction projects in Indonesia, Japan, Laos, Sri Lanka and Turkey: a comparison of land-for-land and cash compensation schemes. Int. J. Water Resour. Dev. 29, 4–13.

Gariano, S.L., Guzzetti, F., 2016. Landslides in a changing climate. Earth-Sci. Rev. 162, 227–252. https://doi.org/10.1016/j.earscirev.2016.08.011

Gariano, S.L., Rianna, G., Petrucci, O., Guzzetti, F., 2017. Assessing future changes in the occurrence of rainfall-induced landslides at a regional scale. Sci. Total Environ. 596–597, 417–426. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.03.103

Glade, T., Crozier, M.J., 2005. The Nature of Landslide Hazard Impact, in: Glade, T., Anderson,  lcolm, Crozier, M.J. (Eds.), Landslide Hazard and Risk. John Wiley & Sons, Ltd, pp. 41–74. https://doi.org/10.1002/9780470012659.ch2

Gountie, D.M., Nono, A., Njonfang, E., Kamgang, P., Zangmo, T.G., Kagou, D.A., Nkouathio, D.G., 2011. Le volcanisme ignimbritique de la Ligne du Cameroun (Mounts Bambouto et Bamenda, Ouest-Cameroun): signification dans la genèse des caldeiras | Request PDF. Bull. L’Institut Sci. Rabat Sect. Sci. Terre 33, 1–15.

Greene, W., 2018. Number of classes when matrix fails to converge.

Guedjeo, C.S., Kagou, D.A., Ngapgue, F., Nkouathio, D.G., Zangmo, T.G., Gountie, D.M., Nono, A., 2013. Natural hazards along the Bamenda escarpment and its environs: The case of landslide, rock fall and flood risks (Cameroon volcanic line, North-West Region). Glob. Adv. Res. J. Geol. Min. Res. 2, 15–26.

Hanley, N., Mourato, S., Wright, R.E., 2001. Choice modelling approaches: A superior alternative for environmental valuation? J. Econ. Surv. 15, 435–462.

Hanson, K., McPake, B., Nakamba, P., Archard, L., 2005. Preferences for hospital quality in Zambia: results from a discrete choice experiment. Health Econ. 14, 687–701. https://doi.org/10.1002/hec.959

Hoyos, D., 2010. The state of the art of environmental valuation with discrete choice experiments. Ecol. Econ. 69, 1595–1603. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2010.04.011

Huggel, C., Gruber, S., Korup, O., 2013. 13.17 Landslide Hazards and Climate Change in High Mountains, in: Shroder, J.F. (Ed.), Treatise on Geomorphology. Academic Press, San Diego, pp. 288–301. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-374739-6.00367-5

Kervyn, M., Jacobs, L., Maes, J., Bih Che, V., de Hontheim, A., Dewitte, O., Isabirye, M., Sekajugo, J., Kabaseke, C., Poesen, J., Vranken, L., Mertens, K., 2015. Landslide resilience in Equatorial Africa: Moving beyond problem identification! Belg. Rev. Belge Géographie. https://doi.org/10.4000/belgeo.15944

Ketu, I., 2015. Request for effective use of the feasability studies realized since 2008 on the disenclavement of Magha-Bamumbu disaster zone in Wabane subdivision.

KFA, 2011. White paper for a simple ecological reserve in the Bamboutos Massifs. Combining the imperatives of the survival of the residents and that of their off-springs on one hand, and the imperatives of conservation and preservation of biodiversity on the other hand. Knowledge For All. Support Programme for the Structuration of Civil Society in Cameroon., Mbouda.

Kita, S.M., 2017. Urban vulnerability, disaster risk reduction and resettlement in Mzuzu city, Malawi. Int. J. Disaster Risk Reduct. 22, 158–166. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.03.010

Knapen, A., Kitutu, M.G., Poesen, J., Breugelmans, W., Deckers, J., Muwanga, A., 2006. Landslides in a densely populated county at the footslopes of Mount Elgon (Uganda): Characteristics and causal factors. Geomorphology 73, 149–165. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2005.07.004

Komori, D., Rangsiwanichpong, P., Inoue, N., Ono, K., Watanabe, S., Kazama, S., 2018. Distributed probability of slope failure in Thailand under climate change. Clim. Risk Manag. https://doi.org/10.1016/j.crm.2018.03.002

Lambi, C.M., Ndenecho, E.N., 2010. Ecology and Natural Resource Development in the Western Highlands of Cameroon. Issues in Natural Resource Management: Issues in Natural Resource Management. African Books Collective.

Latane, B., Darley, J.M., 1968. Group inhibition of bystander intervention in emergencies. J. Pers. Soc. Psychol. 10, 215–221. http://dx.doi.org.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/10.1037/h0026570

Lizin, S., Van Passel, S., De Schepper, E., Vranken, L., 2012. The future of organic photovoltaic solar cells as a direct power source for consumer electronics. Sol. Energy Mater. Sol. Cells 103, 1–10. https://doi.org/10.1016/j.solmat.2012.04.001

Maes, J., Mertens, K., Jacobs, L., Bwambale, B., Vranken, L., Dewitte, O., Poesen, J., Kervyn, M., 2018. Social multi-criteria evaluation to identify appropriate disaster risk reduction measures: application to landslides in the Rwenzori Mountains, Uganda. Landslides. https://doi.org/10.1007/s10346-018-1030-0

Magidson, J., Vermunt, J.K., 2002. A Nontechnical Introduction to Latent Class Models.

Mangham, L.J., Hanson, K., McPake, B., 2009. How to do (or not to do) … Designing a discrete choice experiment for application in a low-income country. Health Policy Plan. 24, 151–158. https://doi.org/10.1093/heapol/czn047

Mberu, B.U., Ezeh, A.C., Chepngeno‐Langat, G., Kimani, J., Oti, S., Beguy, D., 2013. Family Ties and Urban–Rural Linkages among Older Migrants in Nairobi Informal Settlements. Popul. Space Place 19, 275–293. https://doi.org/10.1002/psp.1711

Mertens, K., Jacobs, L., Kabaseke, C., Maertens, M., Poesen, J., Kervyn, M., Vranken, L., 2016. The direct impact of landslides on household income in tropical regions: A case study from the Rwenzori Mountains in Uganda. Sci. Total Environ. 1032–1043.

Morikang, I., 2003. 21 people perish in landslides in Wabane. Cameroon-Info Net.

Morse, C.E., Mudgett, J., 2018. Happy to Be Home: Place-Based Attachments, Family Ties, and Mobility among Rural Stayers. Prof. Geogr. 70, 261–269. https://doi.org/10.1080/00330124.2017.1365309

Mugagga, F., Kakembo, V., Buyinza, M., 2012. Land use changes on the slopes of Mount Elgon and the implications for the occurrence of landslides. Catena 39–46.

Mulder, C.H., Malmberg, G., 2014. Local Ties and Family Migration. Environ. Plan. Econ. Space 46, 2195–2211. https://doi.org/10.1068/a130160p

Ngoufo, R., 1992. The Bamboutos Mountains: Environment and Rural Land Use in West Cameroon. Mt. Res. Dev. 12, 349–356. https://doi.org/10.2307/3673685

Nguyen, Thanh Cong, Robinson, J., Whitty, J.A., Kaneko, S., Nguyen, The Chinh, 2015. Attribute non-attendance in discrete choice experiments: A case study in a developing country. Econ. Anal. Policy 47, 22–33. https://doi.org/10.1016/j.eap.2015.06.002

Reder, A., Rianna, G., Mercogliano, P., Pagano, L., 2016. Assessing the Potential Effects of Climate Changes on Landslide Phenomena Affecting Pyroclastic Covers in Nocera Area (Southern Italy). Procedia Earth Planet. Sci., The Fourth Italian Workshop on Landslides 16, 166–176. https://doi.org/10.1016/j.proeps.2016.10.018

Rianna, G., Zollo, A., Tommasi, P., Paciucci, M., Comegna, L., Mercogliano, P., 2014. Evaluation of the Effects of Climate Changes on Landslide Activity of Orvieto Clayey Slope. Procedia Earth Planet. Sci., The Third Italian Workshop on Landslides: Hydrological Response of Slopes through Physical Experiments, Field Monitoring and Mathematical Modeling 9, 54–63. https://doi.org/10.1016/j.proeps.2014.06.017

Ryan, M., Gerard, K., Amaya-Amaya, M. (Eds.), 2008. Using Discrete Choice Experiments to Value Health and Health Care, The Economics of Non-Market Goods and Resources. Springer Netherlands.

Sridarran, P., Keraminiyage, K., Amaratunga, D., 2018. Enablers and barriers of adapting post-disaster resettlements. Procedia Eng., 7th International Conference on Building Resilience: Using scientific knowledge to inform policy and practice in disaster risk reduction 212, 125–132. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2018.01.017

Van Eynde, E., Dondeyne, S., Isabirye, M., Deckers, J., Poesen, J., 2017. Impact of landslides on soil characteristics: Implications for estimating their age. CATENA 157, 173–179. https://doi.org/10.1016/j.catena.2017.05.003

Vlaeminck, P., Maertens, M., Isabirye, M., Vanderhoydonks, F., Poesen, J., Deckers, S., Vranken, L., 2016. Coping with landslide risk through preventive resettlement. Designing optimal strategies through choice experiments for the Mount Elgon region, Uganda. Land Use Policy 51, 301–311.

Wabane Council, 2012. Wabane Communal Development Plan. Programme National de Developpement Participatif.

WHO, 2012. WHO | How to Conduct a Discrete Choice Experiment for Health Workforce Recruitment and Retention in Remote and Rural Areas: A User Guide with Case Studies. World health organization, Geneva.

Wouatong, A.S.L., Medjo Eko, R., Nankam, M.A., Kamgang Kabeyene Beyala, V., Ekodeck, G.E., 2014. Mineralogy, Geochemistry and Geotechnical Characteristics of Magha Landslides in the Bambouto Caldera, West Cameroon. J. Civ. Eng. Sci. 3, 36–49.

Yong Chen, Yan Tan, Yong Luo, 2017. Post-disaster resettlement and livelihood vulnerability in rural China. Disaster Prev. Manag. Int. J. 26, 65–78. https://doi.org/10.1108/DPM-07-2016-0130

Zangmo, T.G., Nkouathio, D.G., Kagou Dongmo, A., Wandji, P., Gountie Dedzo, M., Tchoua, F.M., 2011. Mount Bambouto Caldera (Cameroon Volcanic Line): Formation, structure and environmental impact. YES Netw. 1.