“Het lelijkste land ter wereld” schreef architect Renaat Braam zo’n 50 jaar geleden. Hij doelde hiermee op België en op haar ruimtelijke structuur, of eerder haar gebrek aan ruimtelijke structuur. Een land waar bouwen overal kan, liefst in losstaande villa’s en fermettes in een verkaveling. Met als resultaat dat we met z’n allen in de file staan, Vlaanderen draagt namelijk het Europese record aan uren file per werknemer.
De oplossing: Verdichting
Met de ‘betonstop’ is het thema ruimtelijke ordening meer dan eens actueel. We moeten Vlaanderen verdichten, terug in steden en dorpskernen gaan wonen en hierbij ook hoogbouw in overweging nemen. Hoewel het zowel ecologische als economisch voordeliger zou zijn, is deze levensstijl in strijd met de droom van de doorsnee Vlaming. Toch kan een project met een hoge densiteit aan woningen ook sociaal duurzaam zijn, het kan de levenskwaliteit van de bewoners verbeteren en sociale interactie tussen buren aanmoedigen.
Verdicht maar aangenaam, het kan: de Centrale Werkplaatsen Kessel-Lo
Onder de velen die de verdichting van Vlaanderen promoten is ook Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck. Het project ‘Centrale Werkplaatsen’ in Kessel-Lo dat door zijn bureau ontworpen werd, geeft meteen de toon aan van hoe het anders kan. Wat kan men leren uit de benadering van de ontwerpers en hoe resulteert dit in de beleving van de bewoners? Het project wordt in de thesis onderzocht, om zo ontwerpers aan te zetten tot het ontwerpen van sociaal duurzamere woningbouw projecten.
AGSL. (2018, January 05). Centrale Werkplaatsen. Retrieved from http://www.agsl.be/: http://www.agsl.be/nl/centrale-werkplaatsen-0
Augé, M. (1995). Non Places. (J. Howe, Trans.) London, United Kingdom: Verso.
Balthazar, N. (Regisseur). (2018). Plannen voor plaats [Film].
Bogdan & Van Broeck. (2017). Centrale Werkplaatsen. Retrieved from www.bogdanvanbroeck.com: https://www.bogdanvanbroeck.com/projects/centrale-werkplaatsen-leuven-b…
Bogdan & Van Broeck Architects. (2014). Expertenadvies sensibilisering bouwcultuur en ruimterlijk rendement. Ruimte Vlaanderen.
Bramley, G., & Power, S. (2017, March 16). Urban form and social sustainability: The role of density and housing type. Environment and planning B, planning & design, pp. 30-48.
Briney, A. (2018, February 25). An overview of Christaller’s Central Places Theory. Opgehaald van thoughtco: www.thoughtco.com/central-place-theory-1435773
Bristol, K. G. (1991). The Pruitt-Igoe Myth. Journal of Architectural Education, 163- 171.
Brundtland. (1987). Report of World Commision on Environment and development: Our common Future. Oslo: United Nations.
Camp, P. (2017). Wonen in de 21ste eeuw. Den Haag / Leuven: acco.
Chun, C., Kwok, A., & Tamura, A. (2004). Thermal comfort in transitional spaces—basic concepts: literature review and trial measurement. Building and Environment, 39(10), 1187-1192. doi:https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2004.02.003
Coenen, C. (2012, January 22). Bouw van laatste 33 gezinswoningen op Centrale Werkplaatsen. Retrieved from www.leveninleuven.be: http://leveninleuven.be/tags/centrale-werkplaatsen/
De Meulder, B., Schreurs, J., Cock, A., & Notteboom, B. (1999). Sleutelen aan het Belgische stadslandschap. Oase, 52, 78-93.
Dedecker, K. (2014). Duurzame groepswoningbouw - Deel 5: de tussenruimte als concept voor duurzaamheid. Antwerp: Universiteit Antwerpen.
Dempsey , N., Bramley , G., Power, S., & Brown, C. (2011). The Social Dimention of Sustainable Development - Defining Urvan Social Sustainability. Sustainable Development, 289 - 300. doi:10.1002/sd.417
Fylan, F., Glew, D., Smith, M., Johnston, D., Brooke-Peat, M., Miles-Shenton, D., . . . Gorse, C. (2015). Reflections on retrofits: Overcoming barriers to energy efficiency among the fuel poor in the United Kingdom. Elsevier - Energy Research & Social Science, 190 - 198.
Janssens, B. (2014). Transitional Spaces: Reconciling Conflicts in Dense housing. Antwerp: University of Antwerp.
Knack, R. E. (2002). Dense, denser, denser still. APA (American Planning Association), 68.8, 4-5.
Lefèvre , P. (2012). Village en Coeur de ville _ Réhabilitation d’une ancienne savonnerie en 42 logements sociaux, Bruxelles. Ecologik, 25(2), 60-71. Retrieved from http://www.mdw-architecture.com/pdf/78-20120201-Ecologik-Village-en-coe….
Leupen, B., & Mooij, H. (2011). Residential Building. In Housing Design A Manual (pp. 143 - 201). Rotterdam: NAi- Publishers.
MDW architecture. (n.d.). Savonnerie Heymans. Retrieved december 26, 2017, from www.mdw-architecture.com: www.mdw-architecture.com/m/projects/Savonnerie_Heymans_/78/
Moch, A., Bordas, F., & Hermand, D. (1996). Percieved density: how apartment dwellers view their surroundings. Le courrier du CNRS, 82, 131-132.
Mozas, J., & Per, A. F. (2006). Density _ New Collective housing. Vitoria Gasteiz: a+t researchers.
MVRDV, Maas, W., van Rijs, J., & Koek, R. (1999). FARMAX Excursions on desity. Rotterdam: 010 Publishes.
Office of the Deputy Prime Minister (ODPM). (2006). UK Presidency: EU Ministeral Information on Sustainable Communities. London: ODPM.
Palich, N., & Edmonds , A. (2013, november). Social sustainability: creating places and participatory processes that preform well for people. Opgehaald van https://www.environmentdesignguide.com.au/: http://environmentdesignguide.com.au/media/misc%20notes/EDG_78_NP.pdf
Per, A. F., Mozas, J., & Arpa, J. (2011). Density is Home. Vitoria-Gasteiz: a+t architecture publishers.
Rodríguez-Álvarez, J. (2014). Planning cities for the post-carbon age: A metabolic analysis of the urban form. (Doctaoral dissertation). Universidade da coruña.
Samenwerkende Maatschappij van Goedkope Woningen voor Gest Aalst. (2016). Opgehaald van Inventarisch onroerend erfgoed: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/persoon/10832
Struyven, K. (2011, May 20). Masterplan publieke ruimte centrale werkplaatsen. Retrieved from www.complexestadsprojecten.be: http://www.complexestadsprojecten.be/Documents/4.3_Leuven_Centrale_Werk…
Taleghani, M., Tenpierik, M., & van den Dobbelsteen , A. (2013). Energy performance and thermal comfort of courtyard/ atrium dwellings in the Netherlands in the light of climate change. Elsevier, 486 - 497.
Technical university of Cluj- Napoco. (2013, September 28). Social and architectural implications of high density. Densityarchitecture.
Technical university of Cluj-Napoca. (2014, January 29). Designing better high density environments. densityarchitecture.
Theunis, K. (2006). De wet De Taeye. De individuele woning als bouwsteen van de welvaartstaat. Leuven: Lirias KULeuven.
Thirdspace. (2013, May 9). What is a third space. Retrieved from thirdspacenz.wordpress.com/: https://thirdspacenz.wordpress.com/2013/05/09/what-is-a-third-space/
Trust for London. (2018). Londons geography and population. Opgehaald van Trust for London: https://www.trustforlondon.org.uk/data/londons-geography/
Van Cauwelaert, A. (2017, Januari 11). Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck: ‘Misschien gaan er een paar generaties overheen, maar de Vlaming moet duurzaam ruimtegebruik zelf willen’ - Deel 2. Opgehaald van DuWoBo: http://www.duwobo.be/blog/2017/1/11/vlaams-bouwmeester-leo-van-broeck-m…
Van Damme, A. (1997). Bijvoegsel tot het Belgisch staatsblad van 30 December 1997. Brussels: Belgisch staatsblad.
Van den Broek, A. (2012, October 8). Bouwmeester Peter Swinnen en minister Philippe Muyters over toekomst Vlaamse Huisvestiging. De Morgen, p. 6.
Van Herck, K., & Vandeweghe, E. (2006). Sociale huisvestiging: de tuinwijkgedachte (1919 - 1926). Opgehaald van Inventarisch onroerend erfgoed: inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/124
Vermeersch , L. (2016, October 2016). Bouwmeester Van Broeck wil Vlaming uit zijn villa lokken. Opgehaald van Bruzz: https://www.bruzz.be/samenleving/bouwmeester-van-broeck-wil-vlaming-uit…
Vlaamse overheid. (2014, March 27). Demografische cijfers. Retrieved from Vlaanderen is wonen: https://www.wonenvlaanderen.be/woononderzoek-en-statistieken/demografis…
Vlaamse overheid. (2016, January 9). Cijfers over Vlaanderen in Europees perspectief. Opgehaald van Wonen Vlaanderen: https://www.wonenvlaanderen.be/woononderzoek-en-statistieken/cijfers-ov…
Vlaamse overheid. (2017, January). Toenemende gezinsverdunning: niet alleen een Vlaams fenomeen . Opgehaald van Vlaanderen.be: https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/toenemende-gezinsverdun…
Vlaamse Overheid. (2018). Ontdek Vlaanderen . Opgehaald van Vlaanderen.be: www.vlaanderen.be/nl/ontdek-vlaanderen
WebFinance. (2018). Social sustainability definition. Opgehaald van http://www.businessdictionary.com/definition/social-sustainability.html: http://www.businessdictionary.com/definition/social-sustainability.html
Woodcraft, S., Bacon, N., Caistor-Arendar, L., Hackett, T., & Hall, P. (2012). Design For Social Sustainability. Social Life.