Terreur...slaat in als een bom.

Chermaine
van de Gruiter

Verpleegkundige aandachtspunten bij blastletsels  

Treat first what kills first   

Stel u voor, u kunt eindelijk op u welverdiende vakantie vertrekken. Ongeduldig staat u te wachten aan de incheckbalies op de luchthaven van Zaventem. U bent ondertussen aan het dagdromen over u tropische vakantiebestemming met palmbomen en hagelwitte stranden, wat kijkt u daar naar uit! Ineens hoort u een luide knal en ziet u niks meer, enkel rook, stof en het enigste wat u hoort zijn schreeuwende en huilende mensen. U merkt dat uzelf hevig bloedt aan het been en u bent volledig in paniek. Op dat moment snelt er echter een militair naar u toe die vakkundig een tourniquet plaatst zodat de bloeding stopt.

Blast

Velen mensen dachten dat dat het terrorisme een ver van ons bed show was. Op 22 maart 2016 is echter bewezen dat dit overal kan gebeuren en dus ook in ons land. Terrorisme zorgt hierdoor voor instabiliteit in de samenleving. We moeten ons hier echter tegen wapenen en kennis is macht, daarom is het noodzakelijk om te weten hoe we zo’n situatie benaderen en hoe we dit medisch kunnen behandelen.

Terrorisme kan omgeschreven worden als het geheel van daden die bedoeld zijn om grote angst te zaaien onder het publiek, een groep personen of bepaalde personen, gepleegd uit politieke motieven. Een modus operandi van terroristen is het gebruik van bestaande en/of zelfgemaakte explosieven. Bij een explosie treden er specifieke verwondingen op, dit worden blastletsels genoemd. Een blastletsel wordt veroorzaakt door de ontploffing. Het mechanisme van een ontploffing bestaat uit een schokgolf, een explosiewind en hitte. Doordat er veel kinetische energie vrijkomt bij een ontploffing geeft dat de capaciteit om te verwonden.

grafiek

De meest gebruikte techniek om terroristische aanslagen te plegen wereldwijd zijn met explosieven (54%). Iedereen kan dus in contact komen met terrorisme en explosies. Het is daarom van belang voor verpleegkundigen om te weten wat blastletsels zijn en hoe deze het beste benaderd en behandeld worden.

Resultaten

De longen zijn de kwetsbaarste organen die bij een primaire drukgolf beschadigd kunnen worden. Een luchtembolie kan ontstaan door de explosie. Het trommelvlies kan al worden aangetast bij een druk van 15 kPa. Dit is daarom geen goede voorspeller van andere blast verwondingen. Als secundaire blastletsels zijn er vooral penetrerende letsels aanwezig, daarom moet er consequent van kop tot teen gezocht worden naar aanwezigheid van deze letsels. Massieve bloedingen dienen gestelpt te worden met een tourniquet of woundpacking. Bij de tertiaire blastletsels moet er aandacht zijn voor stompe trauma’s en amputaties. Traumatische amputaties komen bij 1% tot 7% van de blastslachtoffers voor. Quaternaire blastletsels zijn de indirecte letsels na een explosie. Bij de aanslag tijdens de marathon in Boston op 15 april 2013 ondervonden 24% van de patiënten dergelijke verwondingen, voornamelijk eerste en tweede graad brandwonden. Je kunt niet alle middelen en onderzoeksmiddelen inzetten voor alle patiënten en daarom moet er aan goede triage gedaan worden. Evacuatietijd is ook een belangrijke factor bij blastletsels. De zwaarst getroffen slachtoffers moeten zo snel mogelijk naar een ziekenhuis met chirurgische mogelijkheden worden gebracht. Het militaire Tactical Combat Casualty Care (TCCC) protocol kan met succes vertaald worden naar de civiele setting. Bij de aanslagen op 22 maart 2016 in Zaventem en Maalbeek werd dit protocol massaal toegepast door de aanwezige militairen. Tijdens deze aanslag waren er veel slachtoffers door de Improvised Explosive Devices (IED) die ontploften en die spijkers bevatten. De verwondingen bij deze patiënten waren vooral amputaties, traumatische fracturen en levensgevaarlijke bloedingen door penetrerende shrapnel. Er werden veelvuldig drukverbanden en (geïmproviseerde) tourniquets gebruikt door militairen. Door hun kennis van TCCC toe te passen, hebben zij levens gered. Er is een flowchart ontwikkeld door de onderzoeker voor hulpverleners bij terroristische aanslagen. Tevens is er een protocol voor verpleegkundigen ontwikkeld om blastletsels effectief te kunnen opsporen en behandelen. Dit zorgt ervoor dat de voorkombare overlijdens direct behandeld worden, wat de kans op overleven van een terreuraanslag verhoogt. Er is een mobiele applicatie ontwikkeld, Eerste Hulp Bij Terreur (EHBT) waarin is vertrokken vanuit de flowchart en het protocol. Deze applicatie is een interactieve manier om parate kennis te behouden en kan dienen als geheugensteun voor de hulpverleners en in het bijzonder voor de verpleegkundigen die hulp moeten bieden bij een terroristische aanslag. 

Wat kunnen we hieraan doen?

Elke hulpverlener zou getraind moeten worden om blastletsels te kunnen herkennen en behandelen, met het correcte materiaal. Als de flowchart correct wordt toegepast dan kunnen er bij terroristische aanslagen meer slachtoffers in acuut levensgevaar gered worden. De mobiele applicatie Eerste Hulp Bij Terreur (http://EHBT.nu) kan hierbij gebruikt worden.  Extra onderzoek over de integratie van Tactical Emergency Casualty Care (TECC) in de opleiding van alle hulpverleners is aan te raden. Dit geldt zowel voor de opleiding aan EHBO-cursisten, ambulanciers, politiediensten, brandweer, verpleegkundigen en artsen. De onderzoeker raadt aan dat elke eerstelijnshulpverlener een tourniquet bij moet hebben, om massieve bloedingen snel en efficiënt te kunnen beëindigen. 

Bibliografie

Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. (2001). Terrorisme aan het begin van de 21e eeuw; dreigingsbeeld en positionering BVD.  Annex of Statistical Information Country Reports on Terrorism 2016. (2017).  Anthony, M. J. B., Jon, C., & Peter, F. M. (2016). Blast Injury Science and Engineering: A Guide for Clinicians and Researchers: Springer International Publishing: Cham. Balazs, G. C., Blais, M. B., Bluman, E. M., Andersen, R. C., & Potter, B. K. (2015). Blurred front lines: triage and initial management of blast injuries. Curr Rev Musculoskelet Med, 8(3), 304-311. doi:10.1007/s12178-015-9288-5 Beaven, A., & Parker, P. (2015). Treatment principles of blast injuries. Surgery (Oxford), 33(9), 424-429. doi:https://doi.org/10.1016/j.mpsur.2015.07.004 Beckett, A., Pelletier, P., Mamczak, C., Benfield, R., & Elster, E. (2012). Multidisciplinary trauma team care in Kandahar, Afghanistan: current injury patterns and care practices. Injury, 43(12), 2072-2077. doi:10.1016/j.injury.2012.01.005 Blondeel, L. (2017). Omgaan met oorlogswonden. De brandweer (m/v), 557.  Boutillier, J., Deck, C., Magnan, P., Naz, P., & Willinger, R. (2016). A critical literature review on primary blast thorax injury and their outcomes. J Trauma Acute Care Surg, 81(2), 371-379. doi:10.1097/ta.0000000000001076 Brunner, J., Singh, A. K., Rocha, T., Havens, J., Goralnick, E., & Sodickson, A. (2015). Terrorist bombings: foreign bodies from the Boston Marathon bombing. Semin Ultrasound CT MR, 36(1), 68-72. doi:10.1053/j.sult.2014.10.006 C-TECC. (2017). Tactical Emergency Casualty Care (TECC) Guidelines for BLS/ALS Medical Providers   Retrieved from  Callaway, D. W. (2017). Translating Tactical Combat Casualty Care Lessons Learned to the High-Threat Civilian Setting: Tactical Emergency Casualty Care and the Hartford Consensus. Wilderness & Environmental Medicine, 28(2, Supplement), S140-S145. doi:https://doi.org/10.1016/j.wem.2016.11.008 Carli, P., Pons, F., Levraut, J., Millet, B., Tourtier, J. P., Ludes, B., . . . Riou, B. (2017). The French emergency medical services after the Paris and Nice terrorist attacks: what have we learnt? Lancet, 390(10113), 2735-2738. doi:10.1016/s01406736(17)31590-8 CCMed Leopoldsburg. (2017). Handboek Tactical Combat Casualty Care Trainer. In. Center for army lessons learned. (2012). Handbook Tactical Combat Casualty Care. Centers for Disease Control and Prevention. (s.a.). Guideline explosions and blast injuries.  Centers Of Disease Control and Prevention. (2009). Blast injuries: fact sheets for professionals. Retrieved from  Cho SI, Gao SS, Xia A, Wang R, Salles FT, & al., e. (2013). Mechanisms of Hearing Loss after Blast Injury to the Ear. . PLOS ONE 8(7): e67618.   . doi:https://doi.org/10.1371/journal.pone.0067618 DuBose, J., Plurad, D. S., & Rhee, P. M. (2017). Blast Injuries. In Penetrating Trauma: A Practical Guide on Operative Technique and Peri-Operative Management (pp. 541547). Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. Eastridge, B. J., Mabry, R. L., Seguin, P., Cantrell, J., Tops, T., Uribe, P., . . . Blackbourne, L. H. (2012). Death on the battlefield (2001-2011): implications for the future of combat casualty care. J Trauma Acute Care Surg, 73(6 Suppl 5), S431-437. doi:10.1097/TA.0b013e3182755dcc Europol. (2015). European Union terrorism situation and trend report 2015. Retrieved from  Fain, W. B., Phelps, S., & Medda, A. (2015). Lessons learned from the analysis of soldier collected blast data. Mil Med, 180(3 Suppl), 201-206. doi:10.7205/milmed-d-1400431 Franke, A., Bieler, D., Friemert, B., Schwab, R., Kollig, E., & Gusgen, C. (2017). The First Aid and Hospital Treatment of Gunshot and Blast Injuries. Dtsch Arztebl Int, 114(14), 237-243.    

32 

 

 

Fuchs, H., Rossmann, N., Schmid, M. B., Hoenig, M., Thome, U., Mayer, B., . . . Hummler, H. D. (2017). Permissive hypercapnia for severe acute respiratory distress syndrome in immunocompromised children: A single center experience. PLoS ONE, 12(6), e0179974. doi:10.1371/journal.pone.0179974 Haagsman, E., Torn, M., & Waschers, H. A. (2012). Battlefield Advanced Trauma Life Support. Haerkens, Tan, Bleeker, & Hoeven, v. d. (2016). Wat te doen bij een bomaanslag? 15 tips. Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde, week 17 2016.  Harrison, C. D., Bebarta, V. S., & Grant, G. A. (2009). Tympanic membrane perforation after combat blast exposure in Iraq: a poor biomarker of primary blast injury. J Trauma, 67(1), 210-211. doi:10.1097/TA.0b013e3181a5f1db Hossfeld, B., Holstrater, T., Holstrater, S., Rein, D., Josse, F., Lampl, L., & Helm, M. (2014). [Primary treatment of penetrating injuries. Part 1: blast trauma]. Anaesthesist, 63(5), 439-450. doi:10.1007/s00101-014-2322-y Housden, S. (2012). Blast injury: A case study. International Emergency Nursing, 20(3), 173-178. doi:https://doi.org/10.1016/j.ienj.2011.09.001 Kneubuehl. (2011). Wound ballastics of bullets and fragments: Springer. Kotwal, R. S., Howard, J. T., Orman, J. A., Tarpey BW, Bailey JA, Champion HR, . . . KR, G. (2016). The Effect of a Golden Hour Policy on the Morbidity and Mortality of Combat Casualties. JAMA, 151(1), 15–24. doi:10.1001/jamasurg.2015.3104 Mathews, Z. R., & Koyfman, A. (2015). Blast Injuries. The Journal of Emergency Medicine, 49(4), 573-587. doi:https://doi.org/10.1016/j.jemermed.2015.03.013 Mayo, A., & Kluger, Y. (2006). Terrorist bombing. World Journal of Emergency Surgery, 1(1749-7922), 33. doi:10.1186/1749-7922-1-33 %U https://doi.org/10.1186/1749-7922-1-33 Mutafchiyski, V. M., Popivanov, G. I., & Kjossev, K. C. (2014). Medical aspects of terrorist bombings – a focus on DCS and DCR. Military Medical Research, 1(1 %@ 20549369), 13. doi:10.1186/2054-9369-1-13 %U https://doi.org/10.1186/2054-93691-13 Offringa, Assendelft, Scholten, Burgers, & Everdingen., v. (2008). Inleiding in evidencebased medicine: Klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Peleman, R., & De Paepe, P. (2016). Lessen trekken uit de terreuraanslagen in Parijs. Tijdschrift voor Geneeskunde, 72, 726-734.  Prat, N. J., Daban, J. L., Voiglio, E. J., & Rongieras, F. (2017). Wound ballistics and blast injuries. Journal of Visceral Surgery, 154, S9-S12. doi:https://doi.org/10.1016/j.jviscsurg.2017.07.005 Put, E. (2017). Hogesnelheidswonden. Nursing, 23(2), 26-31. doi:10.1007/s41193-0170027-8 Samra, T., Pawar, M., & Kaur, J. (2014). Challenges in management of blast injuries in Intensive Care Unit: Case series and review. Indian Journal of Critical Care Medicine, 18(12), 814-818. doi:10.4103/0972-5229.146317 Shmuel C. Shapira, Jeffrey S. Hammond, & Cole, L. A. (2009). Essentials of Terror Medicine. Springer. Singh, A. K., Ditkofsky, N. G., York, J. D., Abujudeh, H. H., Avery, L. A., Brunner, J. F., . . . Lev, M. H. (2016). Blast Injuries: From Improvised Explosive Device Blasts to the Boston Marathon Bombing. Radiographics, 36(1), 295-307. doi:10.1148/rg.2016150114 Singleton, J. A. G., Gibb, I. E., Hunt, N. C. A., Bull, A. M. J., & Clasper, J. C. (2013). Identifying future ‘unexpected’ survivors: a retrospective cohort study of fatal injury patterns in victims of improvised explosive devices. BMJ Open, 3(8). doi:10.1136/bmjopen-2013-003130 Van Asbroeck, & Vantroyen. (2015). Een terroristische aanslag met saringas:pathofysiologie, symptomatologie en behandeling. Tijdschrift voor Geneeskunde, 71, 1232-1237.    

33 

 

 

van Oostendorp, S. E., Tan, E. C. T. H., & Geeraedts, L. M. G. (2016). Prehospital control of life-threatening truncal and junctional haemorrhage is the ultimate challenge in optimizing trauma care; a review of treatment options and their applicability in the civilian trauma setting. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine, 24(1 %@ 1757-7241), 110. doi:10.1186/s13049-016-03019 %U https://doi.org/10.1186/s13049-016-0301-9 Vander Linden, & Bronselaer. (2017). Blastletsels: een overzicht van de trauma’s waarop men bedacht dient te zijn na een explosie. Tijdschrift voor Geneeskunde, 73(23), 1445-1454.  Wang, D.-w, Liu, Y, & Jiang, M.-m. (2014). Review on emergency medical response against terrorist attack. Military Medical Research, 1(1 %@ 2054-9369), 9. doi:10.1186/2054-9369-1-9 %U https://doi.org/10.1186/2054-9369-1-9 Werkcel Terreur van de Federaal Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid. (2016). Terreurkits brandweer. Retrieved from  Zideman, D. A., De Buck, E. D. J., Singletary, E. M., Cassan, P., Chalkias, A. F., Evans, T. R., . . . Vandekerckhove, P. G. (2015). European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015 Section 9. First aid. Resuscitation, 95, 278-287. doi:10.1016/j.resuscitation.2015.07.031 

Download scriptie (2.18 MB)
Universiteit of Hogeschool
Thomas More Hogeschool
Thesis jaar
2018
Promotor(en)
Dhr Dirk Volckaerts
Thema('s)