Vertraging door contemplatieve plek en pelgrimsroute

Laura
Boudewyn

Vertraging door contemplatieve plek en pelgrimsroute.

We leven in een alsmaar hectischere wereld, een wereld die niet lijkt stil te staan. Stilte en rust wordt steeds schaarser.

Vanuit het hectische bestaan rijst dan ook meer en meer de vraag naar onthaasting en traagheid, waardoor er een nood ontstaat aan ruimtes die de kwaliteiten dragen om mensen te doen stilstaan, nadenken en herdenken. Betekenisvolle plekken los van tijd, los van alle hectiek die ons leven omringt, die zorgen voor bezinning. 

De uitdaging is hoe we in de huidige maatschappij op die plaatsen een plek kunnen creëren die de kwaliteiten van contemplatie in zich hebben. Een antwoord op deze vraag van bezinning komt er op twee niveaus: een hedendaagse pelgrimstocht en een ontwerp van een contemplatieve plek in het centrum van de stad. 

De twee steden kennen hun oorsprong in de Romeinse tijd. Kortrijk ontstond op een kruising tussen twee heirbanen en haar ligging aan de Leierivier. Aken werd gesticht omwille van haar geneeskrachtige thermen, met de ‘Karlsbrunnen’ op de Grote Markt als oudste thermen. Beide steden liggen op dezelfde breedtegraad en naast de visuele verbinding zijn de twee steden ook verbonden via de Romeinse heirbanen. In de Middeleeuwen werden die heirbanen op heel wat plaatsen gebruikt als pelgrimsroute. Vanuit de geschiedenis rijst dus het idee van de route. Een hedendaagse pelgrimstocht als antwoord op ons hectische bestaan. 

Mensen volgen de route als bezinning en onthaasting, waar mensen zich even kunnen onttrekken uit het dagelijkse leven. Het repetitieve karakter van het wandelen zorgt dat vertraging mogelijk wordt. 

De heirbanen lopen langs de oorsprong van elke stad, dit is telkens waar de huidige marktplaats zich bevindt. De route, de bijzondere ervaring die het wandelen met zich meebrengt, gaat voorbij de Grote Markt in Kortrijk tot die van Aken, waar de route eindigt. 

In Kortrijk wordt een plek op de grote markt gecreëerd die zowel zijn plaats heeft in het verhaal van de route als in de stedelijke context van de markt. De auto wijkt voor de creatie van een onthaastingsplek die de oorspronkelijke markten (Botermarkt, Graanmarkt en Grote Markt) terug integreert en aandacht heeft voor herdenking door het oorlogsmonument op te nemen in de site. Een site die staat voor de waarden van stilte, rust en onthaasting. Deze interventie zal een uitspraak doen over hedendaags en vroegere layers die de markt gekend heeft. Door een interpretatie van vroegere en nieuwe lijnen komt de interventie tot stand. De hortus conclusus, het water en het monument gaan de drie primaire elementen zijn in de interventie.

In Aken, als eindpunt van de route, zal de ingreep eerder subtiel zijn. De tocht op zich, zoals een pelgrimstocht beoogt, is belangrijker dan het eindpunt van de route. Het wordt een horizontale ingreep die in relatie staat met enkele belangrijke elementen op de markt. Zo gaan hier de fontein, de trappen van het stadhuis en de hortus conclusus de drie primaire elementen zijn in de interventie. De plek biedt een belevenis zowel aan de pelgrim als aan de toevallige voorbijganger. De interventie past ook hier in het verhaal van de route en in de stedelijke context van Aken.

Bibliografie

Cornelis van Tilburg, Romeins Verkeer: Weggebruik en verkeersdrukte in het Romeinse Rijk, Cornelis van Tilburg, Romeins Verkeer: Weggebruik en verkeersdrukte in het Romeinse Rijk, AAmmsstteerrddaamm 22000055.. ACrocrhneeolisn veat.nb eTilburg, Traf? c and Congestion in the Roman Empire, Londen & New York, 2007. SGtaadllosh-Risotomrieciunss Tmieunseenum Tongeren JH..F H. vaardne Angbte, rZgu,i dR-oLmimebinusrge uwiteggeezno nedne mrdid Mdaealesetruicwhste. Sgtaealetisdderurekckehtriej-n e tnu sUsietgne Mvearaijbs eednr Rijfi,j nD, e1n9 5H9aag, 1962. JP..FJ.. Hv.a Unb Aagcth, sZ ueind -IL.Mim.Hb.u Ergve. Vrsa (a20ls0, 5W):i tHteismto reisnc hSlee nEanckeycn.lo Sptaeadtiesu Mitgaeavsetrriicj, hDt,e pn. H4a45a:g ‘,r i1jk9sw83e.g’; p. 271: ‘Keerderstraat’. Walburg Pers, Zutphen & Regionaal Historisch Centrum Lim- Ebrufgrgo,e Mdasitaes tTriiecnhet. nIS -B MN u9s0e5u7m30 ‘3H9e9tX Toreke’. ‘‘VOonetdreenk bDuuiitteslna ndde Zliujnidtjewse’ sDt’e, KEounreingkiolijk teu sNseend eMrlaaansdtrsiec hTto, eLruisikte ennb Aonkedn A ,N TiWneBke Zwijgers. Davidsfonds/Leuven 2009 I‘nDvueitnsltaanrids.’o Nnraoteiorennadl Gerefgoogeradp.bheic Reisgids, Antwerpen 2017 ‘DWijkasntrdae, Mlen.F,. Pe.e, nJ. P? l.o Fsloa?m scmhaen g eid.as’., (F2r0é0d4é):r iOc nGdroesrw, Aemg sntearadra gmist 2e0re1n6.. Archeologisch onderzoek naar 2000 jaar wegopbouw langs de noordzijde van het Vrijthof te Maastricht. LAaAnCg/sP droej ewcetegn. bDuer eRaoum, eAinmsset ewrdeagm va. InS BBNo u9l0o–g7n7e0-1s0u–r4-M6-e7r (noanalinr eK eteuklestn), verkeersader voor industrie en handel, P. Stuart, Maastricht 1987 lVe.n B)e. IiSrnBaNe 2rt--9M81a9r9y,3 K1-. 7J-e8neson (eds) (2011): Er was eens een weg - Wegen in de oudheid in het noorden van het Romeinse rijk (tentoonstellingscatalogus Thermenmuseum, Heer-

Kortrijk SPtlaandnsaernc hGierof tKeo Mrtraijkrk t FPrlaannkn eVnabnu dnedne lB Suescscchhei& (Voiugda-ndoir,e 1c9t9u9ur stedenbouw Kortrijk) TBiejdeslcdhbraiftn Ak rKcohriterisjk: ‘ De fragmentarische opbouw van een consistent geheel.’ Bernardo Secchi’s plan voor Kortrijk. Marcel Smets. VwAwNw D.KOorOtrRijkS.EbLeAER, A. & VIERIN, J., De geschiedenis van Kortrijk, Lannoo, Tielt 1990 IVnaven nHtoaorisn baocukewrk, uEngdieigd ,e Drfugizoeendd. Kortrijkse straten, N.V. Vonksteen, 1986, Langemark

Aken RD.. MHäcgKiettremriacnk,n C, Khaarrll edmera Ggrnoeß:e T:h Hee Frorsrcmhaetr iodne so Af ab eEnudrolapnedaens .I dBeiongtirtayp, Chiaem, Bberrildijng e2,0 200008 PW.H. B. rWauilsnofne l(s2 -0 e0.4a).: (Ferodmd. )R,e Kicahrl dtoe rre Gvroolußteio. nLe: Gbeenrmswaenr kh uisntodr yN, a15c5h8le-1b8e0n6, Düsseldorf 1967. BAraucnhoe Rneeur dHeenilbigatucmh:s Dfaehrr tMarienschrein und seine Reliquien – eine problematische Beziehung. In: Gormans, Markschies: Venite et videte. Kunstgeschichtliche Dimensionen der Lexikon der Heiligen, Verlagsgruppe Weltbild, Augsburg 2005

AOlpgeenmbeaeanrheid. ‘Over publieke domein, planning en restruimte.’ Vlaams Bouwmeester, Catherine Robberechts, Brussel 2011 PHuabnldiebkoee rku irmuitme.t ePlriajkket ikjkwbaoleitke.i tw. AwSwP.,p Ruubthlie Skeegrueirms, tPei.ebteer Van den Broeck, Ahmed Z. Khan, Brussel 2013 HMeett rwoeprokl ivtaann LTaonmd Cscaallpeebsa. uVtlaamse Overheid TTihjdes cEnhcriflot Oseads eGarden, History and Development of the Hortus Conclusus and its Reintroduction of the Hortus Conclusus and its Reintroduction into the Present-day Urban Land- scape, Saskia De Wit & Rob Aben, Rotterdam 1999

Download scriptie (19.36 MB)
Universiteit of Hogeschool
KU Leuven
Thesis jaar
2018
Promotor(en)
Bart Van Gassen en Steven Geeraert