‘We are One’: Effects of Social Identity Leadership on Work-Related Outcomes and the Moderating Role of Leader Gender
Identity Leadership - niet zomaar weer een leiderschapsstijl
Zij het tijdens jouw studentenjob, stage of werk – wellicht ben je al in aanraking gekomen met leidinggevenden. De laatste tijd zien we op het werk een hype ontstaan rondom het thema ‘leiderschap’. Er bestaan bijna evenveel leiderschapsstijlen als leiders zelf. Steeds opnieuw halen onderzoekers een nieuw type leiderschap naar boven. Waarom? Omdat het werk zelf verandert: minder hiërarchieën, meer teamwork. Deze wending vereist een aangepaste leiderschapsstijl. Wanneer je aan teamsport doet, is een ‘we are one’ mentaliteit tussen werkgever (jouw trainer) en werknemer (jouw teamleden) nochtans gepaster dan een ‘you do what I say’ mentaliteit.
Werk maakt een groot deel uit van ons leven. Echter, dat veel werknemers uitvallen vanwege overspanning (zelfs met een stijgende tendens!) is inmiddels geen geheim meer. Verontrustend vooruitzicht, hé? Het is dan ook aan de arbeidspsychologen om te onderzoeken hoe wij de aantallen kunnen laten dalen en werknemers meer tevreden en betrokken zijn op de werkvloer. Een leiderschapsstijl die juist dit kan bevorderen is volgens hen dan ook het meest evidente startpunt. Hier komt Identity Leadership (IL) in het spel.
Wat houdt Identity Leadership in?
De oorsprong ligt in één van de meest populaire theorieën uit de psychologie: de ‘Social Identity Theory’ van Tajfel en Turner (1986). Volgens deze theorie zouden leden uit dezelfde groep, bijvoorbeeld de gehele ICT-afdeling binnen een bedrijf, zichzelf eerder definiëren als een groepslid (‘wij’) dan als individu (‘ik’). Let op: Dit geldt zowel voor de werknemers als voor de werkgever. De psychologen en grondleggers van IL, Haslam, Reicher en Platow (2011), beweren dat de leider hiermee een groepsidentiteit kan creëren - een soort ‘mentale lijm’ die werkgevers en -nemers binnen een organisatie, afdeling of team samenplakt.
Hoe verschilt IL dan van soortgelijke leiderschapsstijlen zoals Transformational Leadership, waarin werknemers eveneens worden gestimuleerd om van denkpatroon te veranderen? Katrien Fransen, docente voor bewegingswetenschappen aan de KU Leuven met talrijke ervaring in leiderschapsonderzoek, weet hierop een antwoord:
“Veel leiderschapstheorieën zijn enkel gericht op de leidinggevende, terwijl bij the social-identity benadering de hele groep in de schijnwerpers staat”.
Deze collectieve ervaring tussen collega’s zou weerom kunnen leiden tot een succesvollere samenwerking.
Wat zijn nu de voordelen van IL?
Uit een recent onderzoek aan de KU Leuven (2018) blijkt dat IL daadwerkelijk positief samenhangt met werktevredenheid en negatief is geassocieerd met het aantal gerapporteerde burn-out symptomen. 335 Belgische werknemers uit verschillende organisaties werden gevraagd om de Identity Leadership Inventory (‘ILI’) af te nemen. Dit is een onlangs ontwikkelde vragenlijst door Steffens et al. (2014) waarmee de voorspellende kracht – lees: meerwaarde - van IL wordt gemeten. Zo kan worden afgeleid of deze leiderschapsstijl daadwerkelijk leidt tot wenselijke uitkomsten op het werk. Ondanks dat het bij de resultaten van deze studie gaat om puur een samenhang en niet oorzaak-gevolg relaties, blijkt dus dat werknemers, wiens baas kiest voor een IL-stijl, zich over het algemeen meer tevreden voelen over hun werk en minder overspanningsklachten vertonen (zie grafiek).
Bovendien werd verondersteld dat IL de betrokkenheid van werknemers laat toenemen. Door een ‘we are one’ – teamgevoel zouden werknemers namelijk meer OCB vertonen. OC- wat?! Organizational Citizenship Behavior betekent dat werknemers vrijwillig meer doen dan wat formeel in hun contract staat vastgelegd. Concreet wil dit zeggen dat werknemers, die aangeven dat hun baas IL vertoont, meer geneigd zijn om ‘the extra mile’ te gaan. De statistische analyses bevestigen deze veronderstelling. Daadwerkelijk hangt in de Belgische werkpopulatie het aannemen van IL samen met OCB: de collega’s verder helpen, het bedrijfsbeleid mede vormgeven… - een win-win-win situatie! Waarom? Heel simpel, de werknemer zelf haalt er voldoening uit, de collega’s zijn geholpen en de werkgever is blij omdat het werk vlotter gaat. IL vergemakkelijkt teamwork en “teamwork makes the dream work”.
Allemaal goed en wel, maar…
Betekent dat nu dat de effectiviteit van alle andere leiderschapsstijlen uit voorgaande jaren is ontkracht? Zeker niet! De veelbelovende uitkomsten met betrekking tot IL laten zich namelijk evenwel terugvinden bij andere, soortgelijke leiderschapsstijlen. Identity Leadership is ongetwijfeld níet ‘beter’ dan een andere manier van leiddinggeven, maar focust gewoon meer op de groep in kwestie. Met andere woorden, in sectoren waarin teamwork belangrijk is – denk maar aan het keukenpersoneel in een restaurant – zouden werkgevers veel meer kunnen inzetten op IL.
Man of vrouw – maakt dat uit?
Neen. Het onderzoek toonde aan dat IL uiteraard niet gender-consistent is, met andere woorden: Het geslacht van diegene die de IL-stijl vertoont, heeft geen invloed op de betrokkenheid van werknemers. Deze bevinding komt trouwens niet overeen met Eagly’s en Johnson’s (1990) bewering dat vrouwen vaker relatiegerichte leiderschapsstijlen aannemen omdat zij meestal meer empathie-skills eisen in plaats van dominantie. Meer onderzoek is nodig om de redenen hiervoor te achterhalen.
En in de praktijk?
Stel, je leidt een team en wenst a) hun productiviteit te verhogen via OCB en b) te zorgen voor hun psychisch welzijn, zoals meer werktevredenheid en minder burn-out. Je kunt dan best eerst checken of IL überhaupt bij de organisatie en jouw werknemers past. Worden dezelfde waarden van betrokkenheid en eenheid weerspiegelt? Dan kan het raadzaam zijn om IL als leiderschapscultuur op te bouwen met de focus op ‘wij als team’. Binnen een organisatie kan je bijvoorbeeld via workshops meer kennis verspreiden over IL, zodat het personeel zich bewust wordt van de positieve gevolgen maar ook de valkuilen hiervan. Wanneer de bruikbaarheid van IL wordt ingezien, kunnen leidinggevenden trainingen volgen om naar een ander leiderschapsstijl over te schakelen en IL-specifieke gedragscodes aan te leren. Haslam, Reicher en Platow (2011) spreken hier trouwens van de drie “R”s: reflectie, representatie, realisatie.
Dus…
Binnen de Belgische werkpopulatie hangt IL duidelijk samen met een verhoogd welzijn op vlak van tevredenheid, bevlogenheid en burn-out. Het is vrijwel onmiskenbaar dat dit belangrijk is voor een efficiënt teamwork. Hierbij maakt het trouwens geen verschil of de leider zelf een vrouw of een man is. Concluderende boodschap: “The leaders who work most effectively […] never say ‘I’. And that’s not because they have trained themselves not to say ‘I’. They don’t think ‘I’. They think ‘team’.” (Drucker, 1992)
References
Alcock, J., & Sadava, S. (2014). An Introduction to Social Psychology: Global Perspectives. California: SAGE.
Ariani, D. (2012). The Relationship between Employee Engagement, Organizational Citizenship Behavior, and Counterproductive Work Behavior. International Journal of Business Administration, 4(2), 46-56. doi: 10.5430/ijba.v4n2p46
Aziri, B. (2011). Job Satisfaction: A Literature Review. Management Research & Practice, 3(4), 77-86.
Babcock-Roberson, M., & Strickland, O. (2010). The Relationship Between Charismatic Leadership, Work Engagement, and Organizational Citizenship Behaviors. The Journal of Psychology Interdisciplinary and Applied, 144(3), 313-326. doi: 10.1080/00223981003648336
Bährer-Kohler, S. (2012). Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working. Berlin. Springer Science & Business Media.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. New Jersey: Prentice Hall.
Billing, Y., & Alvesson, M. (2002). Questioning the Notion of Feminine Leadership: A Critical Perspective on the Gender Labelling of Leadership. Gender, Work and Organization, 7(3), 144-157. doi: 10.1111/1468-0432.00103
Braun, S., Peus, C., Weisweiler, S., & Frey, D. (2013). Transformational leadership, job satisfaction, and team performance: A multilevel mediation model of trust. The Leadership Quarterly, 24(1), 270-283. doi: 10.1016/j.leaqua.2012.11.006
Brazer, S., & Bauer, S. (2013). Preparing Instructional Leaders: A Model. Educational Administration Quarterly, 49(4), 645 – 684. doi: 10.1177/0013161X13478977
Browne, K. (2007). Co-ed Combat: The New Evidence That Women Shouldn't Fight the Nation's Wars. London: Penguin.
Burns, G., Kotrba, L., & Denison, D. (2013). Leader–Culture Fit: Aligning Leadership and Corporate Culture. In H. S. Leonard, R. Lewis, A. M. Freedman, & J. Passmore (Eds.), The Wiley-Blackwell handbook of the psychology of leadership, change and organizational development (pp. 113–128). New Jersey: John Wiley & Sons. doi: 10.1002/9781118326404.ch6
Carless, S., Wearing, A., & Mann, L. (2000). A short measure of Transformational Leadership. Journal of Business and Psychology, 14(3), 389-405.
Carroll, P., Arkin, R., & Wichman, A. (2015). Handbook of Personal Security. London: Psychology Press Ltd.
Cavallo, K., & Brienza, D. (2006). Emotional Competence and Leadership Excellence at Johnson & Johnson. Europe’s Journal of Psychology, 2(1). doi: 10.5964/ejop.v2i1.313
Chapman, C., Hopwood, A., & Shields, M. (2009). Handbooks of Management Accounting Research. Amsterdam: Elsevier.
Cheng, C., Bartram, T., Karimi, L., & Leggat, S. (2016). Transformational leadership and social identity as predictors of team climate, perceived quality of care, burnout and turnover intention among nurses. Personnel Review, 45(6), 1200-1216. doi: 10.1108/PR-05-2015-0118
Child, J. (2015). Organization: Contemporary Principles and Practice. New Jersey: John Wiley & Sons.
Chmiel, N. (2017). An Introduction to Work and Organizational Psychology: An International Perspective. New Jersey: John Wiley & Sons.
Cross, S., & Madson, L. (1997). Elaboration of models of the self: Reply to Baumeister and Sommer (1997) and Martin and Ruble (1997). Psychological Bulletin, 122(1), 51-55. doi: 10.1037/0033-2909.122.1.51
Crowell, D. (2015). Complexity Leadership: Nursing's Role in Health-Care Delivery. Pennsylvania: F.A. Davis.
Davis, S., & Buskist, W. (2007). 21st Century Psychology: A Reference Handbook. California: SAGE Publications.
Desart, S., Schaufeli, W., & De Witte, H. (2017). Op zoek naar een nieuwe definitie van burn-out. Over.Werk. Tijdschrift van het Steunpunt WAV, 27(1), 86-92. Leuven: Steunpunt Werk / Uitgeverij Acco.
Ding, X., Li, Q., Zhang, H., Sheng, Z., & Wang, Z. (2017). Linking transformational leadership and work outcomes in temporary organizations: A social identity approach. International Journal of Project Management, 35(4), 543-556. doi: 10.1016/j.ijproman.2017.02.005
Drucker, P. (1992). Managing the non-profit organization: Practices and principles. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Eagly, A. (1987). Sex differences in social behavior: A social-role interpretation. New Jersey: Lawrence Erlbaum.
Eagly, A., & Johnson, B. (1990). Gender and Leadership Style: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 108(2), 233-256.
Eagly, A., Karau, S., & Makhijani, M. (1995). Gender and the Effectiveness of Leaders: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 117(1), 125-145.
Eatough, E., Chang, C., Miloslavic, S., & Johnson, R. (2011). Relationships of role stressors with organizational citizenship behavior: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 96(3), 619-632. doi: 10.1037/a0021887
Euwema, M., Wendt, H., & Van Emmerik, H. (2007). Leadership styles and group organizational citizenship behavior across cultures. Journal of Organizational Behavior, 28(1), 1035-1057. doi: 10.1002/job.496
Forsyth, D. (2018). Group Dynamics. Boston: Cengage Learning.
Gemmiti, M. (2008). The Relationship Between Organizational Commitment, Organizational Identification and Organizational Citizenship Behavior. München: GRIN Verlag.
Goleman, D., & Boyatzis, R. (2013). Primal Leadership, With a New Preface by the Authors: Unleashing the Power of Emotional Intelligence. Massachusetts: Harvard Business Review Press.
Graen, G., & Uhl-Bien, M. (1995). Development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. Leadership Quarterly, 67(1), 219– 247.
Haines, S. (2007). Strategic and Systems Thinking: The Winning Formula. California: Systems Thinking Press.
Harwiki, W. (2016). The Impact of Servant Leadership on Organization Culture, Organizational Commitment, Organizational Citizenship Behaviour (OCB) and Employee Performance in Women Cooperatives. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 219(1), 283-290. doi: 10.1016/j.sbspro.2016.04.032
Haslam, S., Jetten, J., Postmes, T., & Haslam, C. (2009). Social identity, health and well-being: an emerging agenda for applied psychology. Applied Psychology: An International Review, 58(1), 1-23.
Haslam, A., Reicher, S., & Platow, M. (2011). The New Psychology of Leadership: Identity, Influence and Power. London: Psychology Press Ltd.
Haslam, A., Steffens, N., Peters, K., Boyce, R., Mallett, C., & Fransen, K. (2017). A Social Identity Approach to Leadership Development: The 5R Program. Journal of Personnel Psychology, 16(3), 113-124. doi: 10.1027/1866-5888/a000176
Henrich, J., Heine, S., & Norenzayan, A. (2010). The weirdest people in the world? Behav Brain Sci., 33(2-3), 83-135. doi: 10.1017/S0140525X0999152X
Hewson, C., Vogel, C., & Laurent, D. (2015). Internet Research Methods. California: SAGE Publications.
Hofstede, G. (1983). National Cultures in Four Dimensions: A Research-based Theory of Cultural Differences among Nations. Int. Studies of Man, & Org., 13(2), 46-74.
Hofstede, G., & Arrindell, W. (1998). Masculinity and Femininity: The Taboo Dimension of National Cultures. California: SAGE.
Hofstede, G., Hofstede G., & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind. Revised and Expanded 3rd Edition. New York: McGraw-Hill.
Hogg, M. (2003). Social Identity Processes in Organizational Contexts. Abingdon: Routledge.
Hojat, M. (2016). Empathy in Health Professions Education and Patient Care. Berlin: Springer.
Hopkins, B. (2016). Cultural Differences and Improving Performance: How Values and Beliefs Influence Organizational Performance. Florida: CRC Press.
Hubscher-Davidson, S. (2017). Translation and Emotion: A Psychological Perspective. Abingdon: Routledge.
Hughes, J. (2012). SAGE Internet Research Methods. California: SAGE Publications.
Hui, W., Law, K., Hackett, R., Duanxu, W., & Zhen Xiong, C. (2005). Leader-Member Exchange as a Mediator of the Relationship between Transformational Leadership and Follower’s Performance and Organizational Citizenship Behavior. Academy of Management Journal, 48(3), 420-432. doi: 10.5465/AMJ.2005.17407908
Janjuha-Jivraj, S., & Chisholm, K. (2016). Championing Women Leader: Beyond Sponsorship. Berlin: Springer.
Jiang, Y. (2016). A Study on Professional Development of Teachers of English as a Foreign Language in Institutions of Higher Education in Western China. Berlin: Springer.
Jogulu, U. (2010). Culturally-linked leadership styles. Leadership & Organization Development Journal, 31(8), 705-719. doi: 10.1108/01437731011094766
Karanika-Murray, M., Duncan, N., Pontes, H., & Griffiths, M. (2015). Organizational identification, work engagement, and job satisfaction. Journal of Managerial Psychology, 30(8), 1019-1033.
Kellerman, B. (2014). Hard Times: Leadership in America. California: Stanford University Press.
Kelloway, E., Nielsen, K., & Dimoff, J. (2017). Leading to Occupational Health and Safety: How Leadership Behaviours Impact Organizational Safety and Well-Being. New Jersey: John Wiley & Sons.
Kock, N., & Lynn, G. (2012). Lateral Collinearity and Misleading Results in Variance-Based SEM: An Illustration and Recommendations. Journal of the Association for Information Systems, 13(7), 546-580.
León-Cázares, F. (2012). Organizational Citizenship Behaviors among Public Employees. A Structural Equation Modeling Approach. Mexico: Editorial Universitaria - Libros UDG.
Lian, L., & Tui, L. (2012). Leadership Styles and Organizational Citizenship Behavior: The Mediating Effect of Subordinates’ Competence and Downward Influence Tactics. Journal of Applied Business and Economics, 13(2), 59-96.
Lin, C.-C., & Peng, T.-K. (2010). From Organizational Citizenship Behaviour to Team Performance: The Mediation of Group Cohesion and Collective Efficacy. Management and Organization Review, 6(1), 55–75. doi: 10.1111/j.1740-8784.2009.00172
Lipman-Blumen, J. (1992). Connective Leadership: Female Leadership Styles in the 21st-Century Workplace. Sociological Perspectives, 35(1), 183-203. doi:10.2307/1389374
Liu, X., & Wang, Z. (2013). Perceived risk and organizational commitment: The moderating role of organizational trust. Social Behavior and Personality: An international journal, 41(2), 229-240. doi: 10.2224/sbp.2013.41.2.229
Maslach, C., & Jackson, S. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113. 10.1002/job.4030020205
Maslach, C., Schaufeli, W., & Leiter, M. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422. doi: 10.1146/annurev.psych.52.1.397
Maslach, C., & Leiter, P. (2008). The Truth About Burnout: How Organizations Cause Personal Stress and What to Do About It. New Jersey: John Wiley & Sons.
Morton, T., Wright, R., Peters, K., Reynolds, K., & Haslam, A. (2012). Social Identity and the Dynamics of Organizational Communication. In H. Giles (Ed.), The Handbook of Intergroup Communication. Abingdon: Routledge. doi: 10.4324/9780203148624.ch24
Northouse, P. (2012). Leadership: Theory and Practice. California: SAGE Publications.
O’Brien, R. (2007). A Caution Regarding Rules of Thumb for Variance Inflation Factors. Quality & Quantity, 41(5), 673-690. doi: 10.1007/s11135-006-9018-6
Organ, D. (2016). The Roots of Organizational Citizenship Behavior. In P. Podsakoff, S. Mackenzie & N. Podsakoff (Eds.), The Oxford Handbook of Organizational Citizenship Behavior. Oxford: Oxford University Press. doi: 10.1093/oxfordhb/9780190219000.013.2
Peeters, M., De Jonge, J., & Taris, T. (2013). An Introduction to Contemporary Work Psychology. New Jersey: John Wiley & Sons.
Pfeffer, J., & Davis-Blake, A. (1992). Salary Dispersion, Location in the Salary Distribution, and Turnover among College Administrators. ILR Review, 45(4), 753-763. doi: 10.1177/001979399204500410
Politis, J. (2006). Self‐leadership behavioural‐focused strategies and team performance: The mediating influence of job satisfaction. Leadership & Organization Development Journal, 27(3), 203-216. doi: 10.1108/01437730610657721
Purcell, J., Kinnie, N., Swart, J., Rayton, B., & Hutchinson, S. (2008). People Management and Performance. Abingdon: Routledge.
Rhode, D. (2017). Women and Leadership. Oxford: Oxford University Press.
Riggio, R. (2017). Introduction to Industrial/Organizational Psychology. Abingdon: Routledge.
Robbins, S. (2009). Organisational Behaviour in Southern Africa. Cape Town: Pearson South Africa.
Rosener, J. (1990). Ways Women Lead. Harvard Business Review, 68(6), 119-125.
Steffens, N., Haslam, A., Reicher, S., Platow, M., Fransen, K., Yang, J., Ryan, M., Jetten, J., Peters, K., & Boen, F. (2014). Leadership as social identity management: Introducing the Identity Leadership Inventory (ILI) to assess and validate a four-dimensional model. The Leadership Quarterly, 25(5), 1001-1024. doi: 10.1016/j.leaqua.2014.05.002
Tajfel, H., & Turner, J. C. (1986). The social identity theory of inter-group behavior. In S. Worchel and L. W. Austin (Eds.), Psychology of Intergroup Relations. Chicago: Nelson-Hall.
Tse, H., & Chiu, W. (2014). Transformational leadership and job performance: A social identity perspective. Journal of Business Research, 67(1), 2827-2835. doi: 10.1016/j.jbusres.2012.07.018
Tucker, M., Bonial, R., Vanhove, A., & Kedharnath, U. (2014). Leading across cultures in the human age: an empirical investigation of intercultural competency among global leaders. SpringerPlus, 3(127). doi: 10.1186/2193-1801-3-127
Tuerlinckx, F., Ceulemans, E., Debeer, D., & Fischer, M. (2016). Standaard statistische methoden voor gedragswetenschappen: Regressie- en variantie-analyse. Leuven: Acco Uitgeverij.
Turner, J. (1985). Social categorization and the self-concept: A social cognitive theory of group behavior. In E. Lawler (Ed.), Advances in group processes: Theory and research: Vol. 2. (pp. 77–122). Connecticut: JAI Press.
Tyler, T., & De Cremer, D. (2005). Process-based leadership: Fair procedures and reactions to organizational change. The Leadership Quarterly, 16(4), 529-545. doi: 10.1016/j.leaqua.2005.06.001
Van Dick, R., Schnitger, C., Schwartzmann-Buchelt, C., & Wagner, U. (2001). Der Job Diagnostic Survey im Bildungsbereich: Eine Überprüfung der Gültigkeit des Job Characteristics Model bei Lehrerinnen und Lehrern, Hochschulangehörigen und Erzieherinnen mit berufsspezifischen Weiterentwicklungen des JDS. [The job diagnostic survey for educational sector occupations]. Zeitschrift für Arbeits- und Organisationspsychologie, 45(2), 74-92.
Van Dick, R., Grojean, M.W., Christ, O., & Wieseke, J. (2006). Identity and the extra-mile:Relationships between organizational identification and organizational citizenship behaviour. British Journal of Management, 17, 283-301.
Walumbwa, F., Avolio, B., Gardner, W., Wernsing, T., & Peterson, S. (2008). Authentic leadership: Development and validation of a theory-based measure. Journal of Management, 34(1), 89-126.
Watzke, G., Doktor, R., Dana, J., & Rubenstein, F. (1972). Acta Sociologica, 15(4), 366 – 370. doi: 10.1177/000169937201500404
Welp, A., Meier, L., & Manser, T. (2016). The interplay between teamwork, clinicians’ emotional exhaustion, and clinician-rated patient safety: a longitudinal study. Critical Care, 20(110). doi: 10.1186/s13054-016-1282-9
West, M. (2012). Effective Teamwork: Practical Lessons from Organizational Research. New Jersey: John Wiley & Sons.
Wilderom, C., Den Hartog, D., House, R., Hanges, P., Ruiz-Quintanilla, S., & Dorfman, P. (1999). Emics and etics of culturally endorsed implicit leadership theories: Are attributes of charismatic/transformational leadership universally endorsed? Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/239919671_Emics_and_etics_of_c…
Zopiatis, A., & Constanti, P. (2010). Leadership styles and burnout: is there an association?, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 22(3), 300-320. doi: 10.1108/09596111011035927