Spiritualiteit: niet zweverig, wel duurzaam?
Nova Scotia, Canada: Het Treaty Truckhouse Against Alton Gas blokkeert de ingang naar de rivier. (Anton Vandevoorde, 11 november 2018)
In protestkampen verzetten milieubeschermers zich tegen het dominante idee dat de mens onafhankelijk is van de natuur. Zowel inheemse activisten in Canada als witte grootmoeders in het Verenigd Koninkrijk construeren een wereldbeeld dat aanzet tot duurzamer handelen.
“Water is life, water is sacred,” verklaart Dale, een stevig gebouwde Mi’kmaq waterbeschermer terwijl we samen in het strobalenhuis op een houtstoof koken. De lokale Mi’kmaq First Nations protesteren al sinds 2014 tegen de bouw van een ondergrondse gasopslagplaats nabij Stewiacke in Nova Scotia. Alton Gas wil tienduizend kubieke meter zout uit de ondergrond oplossen om plaats te maken voor gas en het zout in de Shubenacadie rivier dumpen.
De getijdenrivier is van speciaal cultureel en spiritueel belang voor de inheemse bewoners van Nova Scotia. Al sinds lang voor de komst van de Europeanen gebruiken ze de rivier als bron van voedsel, ter oriëntering en speelt ze een rol in talloze verhalen.
Het strobalenhuis waar Dale en ik zaten, blokkeerde de ingang naar de site waar het zout wordt gedumpt. Ondertussen is het huis plat gebulldozerd, maar toen ik Dale in november 2018 bezocht, maakte hij zich klaar voor een tweede winter in het geïmpro-viseerde onderkomen.
Wat drijft activisten om huis en kind in te ruilen voor een harde strijd in de kou? “Voor mij was het een spirituele queeste,” luidde Dales antwoord.
Meerdere werelden
Als blanke man uit de ‘westerse’ monotheïstische traditie is het gemakkelijk om Dales spirituele ideeën als religieus te bestempelen, maar in werkelijkheid ligt het ingewikkelder. Om dit te begrijpen moeten we terug naar Wittgen-steins bekende voorbeeld van de konijn-eend illusie.
Deze tekening is zowel een eend als een konijn. Zonder de materiële werkelijkheid – het bestaan van inkt op papier – te ontkennen, kunnen we begrijpen dat er twee werkelijkheden, twee werelden, bestaan. Een wereld met een konijn en een wereld met een eend. Een insect daarentegen zal niet in staat zijn om de tekening te onderscheiden van een ander plat oppervlak en leeft dus in een nog andere wereld.
Konijn of eend? Bekend uit Wittgensteins Philosophische Untersuchungen. (Wikimedia commons)
Eén hegemonische wereld
Sinds de Europese expansie en later de verlichting en globalisatie is één wereld dominant geworden. Alsof zij die een konijn zagen hun eigen wereld voor werkelijkheid aannamen en de wereld van de anderen die een eend zagen, als een “geloof” bestempelden.
In de strijd van de Mi’kmaq tegen het dominante, hege-monische wereldbeeld gaat het echter niet om iets banaals als een eend tegenover een konijn, maar om de wereld en natuur om ons allen heen. De hegemonische wereld, die minstens sinds de vijftiende eeuw tot stand is gekomen, is gestoeld op het idee dat natuur en cultuur gescheiden categorieën zijn. Natuur wordt gezien als onafhankelijk en leeg en kan zo ongestraft gekapt, vervuild en gebruikt worden om de productie van consumptiegoederen te voeden.
Levend water
Veel inheemse mensen leven echter in een wereld waarin cultuur en natuur niet zomaar kunnen worden gescheiden. Ook bomen, water, stenen en de planeet op zijn geheel worden gezien als levende personen. Hierbij geloven ze niet dat deze “spirits” hetzelfde bewustzijn hebben als mensen, maar wordt leven gedefinieerd door de mogelijkheid tot interpretatie en beweging. En ook stenen en bomen interpreteren! Ze reageren op de grond en nutriënten om zich heen, ze geven zuurstof terug en ze bewegen uiterst langzaam.
Ook bomen interpreteren en bewegen en zijn dus personen
Een wereld waarin alles leeft en alles onlosmakelijk verbonden is met het menselijke leven vraagt om een duurzamere levenswijze. Wanneer je leven van het water krijgt, dan moet je er ook zorg aan teruggeven (reciprociteit).
Vandaag, als reactie op de ecologische crisis, is het inheemse wereld(beeld) aan een revival bezig en raken oude tradities weer in zwang, zoals ceremonies die de wederzijdse relaties tussen natuur en mens benadrukken. Wanneer Dale vertelt dat hij dit doet voor het water, dan is daarin impliciet vervat, dat water noodzakelijk is voor zijn kinderen, de generaties daarna en voor het voortbestaan van de Mi’kmaq cultuur.
En Europa dan?
De vraag rijst of gelijkaardige contra-hegemonische werelden ook bestaan en ontstaan in niet-inheemse protest-kampen.
Om dat uit te zoeken trok ik van Canada naar Groot-Brittannië, waar vlakbij Blackpool op de Preston New Road een groep activisten de inkomende vrachtwagens vertraagt en een industrieterrein de klok rond in de gaten houdt vanuit een halfopen hut langs de weg.
Ze protesteren tegen fracking in het Verenigd Koninkrijk, een recente onconventionele methode van gaswinning waarbij water met chemicaliën de grond wordt ingepompt om kleine gasbellen in het schaliegesteente te bevrijden. In de Verenigde Staten, waar de techniek in 2011 quasi ongecon-troleerd boomde, zorgde ze al voor enorme milieuschade, ziektes en kleine aardbevingen.
Dat de beschermers (net als in Canada prefereren ze protectors boven protestors) aan de Preston New Road het grondwater niet als een levend wezen zien, viel te verwachten – al zijn er mensen die inspiratie halen uit de inheemse protesten op het Amerikaanse continent en wel degelijk over Moeder Aarde en reciprociteit spreken.
Toch zijn er gelijkenissen met de Mi’kmaq waterbeschermers. Ook zij tonen de contradicties in ons huidige wereldbeeld door de zorg voor hun kinderen te benadrukken en te tonen hoe deze in strijd is met het splitsen van natuur en milieu. Opvallend is het aantal oudere vrouwen tijdens de protesten, grootmoeders of “Nannas” noemen ze zichzelf. Zij protesteren niet voor zichzelf, maar voor hun kleinkinderen, want het zijn hun toekomstige landschap en gezondheid die op het spel staan.
Zowel door hun acties, hun communicatie als hun dagelijkse gesprekken scheppen ze een wereld waarin de mens intrinsiek ver-bonden is met haar milieu. Net als de Mi’kmaq vechten ze tegen de hegemonische kijk die hen afschildert als onwetenschappelijk en naïef. Niets is echter minder waar, zelf voelen ze zich gesterkt door studies in nieuwe holistische wetenschappelijke takken als de systeemecologie.
Bibliografie
About. (s.d.). Retrieved July 1, 2019, from https://treatytruckhouseagainstaltongas.wordpress.com
Agamben, G. (2004). The Open: Man and Animal. Stanford, CA: Stanford University Press.
Alfred, T. (1999). Peace Power, Righteousness: An Indigenous Manifesto. Toronto, ON: Oxford University Press.
Alfred, T. [CarletonSPPA]. (2015). A Talk by Taiaiake Alfred: Research as Indigenous Resurgence [Video File]. Retrieved from https://www.youtube.com
Alton Gas. (s.d.). Indigenous Relations. Retrieved July 1, 2019, from http://altonnaturalgasstorage.ca
Amnesty International UK (2018, December 10). Stansted 15 verdict is ‘crushing blow’ for human rights in the UK [Press release]. Retrieved from https://www.amnesty.org.uk
Anderson, R. B., Schneider, B., Kayseas, B. (2008). Indigenous Peoples‘ Land and Resource Rights [Research Paper for the National Centre for First Nations Governance]. West Vancouver, BC: National Centre First Nations Governance.
Berneshawi, S. (1997). Resource Management and the Mi’kmaq Nation. The Canadian Journal of Native Studies, 17(1), 115-148.
Bhaskar, R. (1979). The Possibility of Naturalism: A Philosophical Critique of the Contemporary Human Sciences. Atlantic Highlands, NJ: Humanities Press.
Blaser, M. (2013). Ontological Conflicts and the Stories of Peoples in Spite of Europe Toward a Conversation on Political Ontology. Current Anthropology, 54(5), 547-568. doi:10.1086/672270
Blaser, M., de la Cadena, M. (2018). Introduction. Pluriverse: Proposals for a World of Many Worlds. In de la Cadena, M., Blaser, M. (Eds.). A World of Many Worlds (pp. 1-22). Durham, NC: Duke University Press.
Bollier, D. (2004). Why We Must Talk about the Information Commons. Law Library Journal, 96(2), 267-282.
Bomberg, E. (2015). Shale We Drill? Discourse Dynamics in UK Fracking Debates. Journal of Environmental Policy & Planning. doi:10.1080/1523908X.2015.1053111
Bregman, R. (2016). Nixon’s Basic Income Plan. Jacobin. Retrieved from https://www.jacobinmag.com
Burawoy, M. (2003). For a Sociological Marxism: The Complementary Convergence of Antonio Gramsci and Karl Polanyi. Politics & Society, 31(2), 193-261. doi:10.1177/0032329203252270
Burow, P. B., Brock, S., Dove, M. R. (2018). Unsettling the Land: Indigeneity, Ontology, and Hybridity in Settler Colonialism. Environment and Society: Advances in Research, 9, 57-74. doi:10.3167/ares.2018.090105
Butko T. J. (2006). Gramsci and the “Anti-globalization” Movement: Think Before You Act. Socialism and Democracy, 20(2), 79-102. doi:10.1080/08854300600691483
Campbell, F. (2019, June 11). Alton Gas battle continues in two Supreme Court hearing. The Chronicle Herald. Retrieved from https://www.thechronicleherald.ca
Carrithers, M., Candea, M., Sykes, K., Holbraad, M., Venkatesen, S. (2010). Ontology is Just Another Word for Culture: Motion Tabled at the 2008 Meeting of the Group for Debates in Anthropological Theory, University of Manchester. Critique of Anthropology, 30(2), 152-200. doi:10.1177/0308275X09364070
Carroll, W. K. (2006). Hegemony, Counter-hegemony, Anti-hegemony. Socialist Studies, 2, 9-43. doi:10.18740/S44G7K
Carroll, W. K., & Ratner, R. S. (1994). Between Leninism and Radical Pluralism: Gramscian Reflections on Counter-Hegemony and the New Social Movements. Critical Sociology, 20(2), 3-26. doi:10.1177/089692059402000201
Casciani, D. (2019, February 6). Are the Stansted 15 being treated like terrorists? BBC News. Retrieved from https://www.bbc.com
Castelli, M. (2015). Fracking and the Rural Poor: Negative Externalities, Failing Remedies, and Federal Legislation. Indiana Journal of Law and Social Equality, 3(2), 281-304.
Cheon, A., Urpelainen, J. (2018). Activism and the Fossil Fuel Industry. Abingdon, England: Routledge.
Coates, K. S. (2000). The Marshall Decision and Native Rights. Montreal, QC: McGill-Queen’s University Press.
Council blocks Little Plumpton fracking application. (2015, June 29). BBC News. Retrieved from https://www.bbc.com
Cox, R. W. (1983). Gramsci, Hegemony and International Relations: An Essay in Method. Millennium: Journal of International Studies, 12(2), 162-175. doi:10.1177/03058298830120020701
Cuadrilla flows gas at UK’s first horizontal shale gas. (2019, February 7). LNG World News. Retrieved from https://www.lngworldnews.com
Cuadrilla fracking protest camp set up in Little Plumpton. (2014 August 14). BBC News. Retrieved from https://www.bbc.com
Cuadrilla Resources (s.d.). Explore our Sites. Cuadrilla Resources. Retrieved from https://cuadrillaresources.com/our-sites/
de la Cadena, M. (2010). Indigenous Cosmopolitics in the Andes: Conceptual Reflections beyond “Politics.” Cultural Anthropology, 25(2), 334-370. doi:10.1111/j.1548-1360.2010.01061.x
de la Cadena, M. (2015). Earth Beings: Ecologies of Practice Across Andean Worlds. Durham, NC: Duke University Press.
Department for Business, Energy & Industrial Strategy. (2018). Energy and Climate Change Public Attitude Tracker (Wave 25). Retrieved from https://www.gov.uk
Department of Justice. (2015, January 07). Legistics First Nation(s) - Aboriginal. Retrieved from https://canada.justice.gc.ca/eng/rp-pr/csj-sjc/legis-redact/legistics/p…
Derrida, J. (1974). Of Grammatology. Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press.
Devet, R. (2019, March 12). Alton Gas Water Protectors: “We have not been consulted one bit.” The Nova Scotia Advocate. Retrieved from https://nsadvocate.org
Doble, B., & Mitchell, V. (2016). Shubenacadie Shaping Land & Communities Through Time. Mawqatmuti’kw, Summer-Fall 2016/17, 68-71.
Dorene, B. (s.d.). Grassroots Grandmothers Circle [About]. In Facebook [Community page]. Retrieved July 1, 2019, from https://www.facebook.com
EIA (U.S. Energy Information Administration). (2016, May 5). Hydraulically fractured wells provide two-thirds of U.S. natural gas production [Press release]. Retrieved from https://www.eia.gov
Escobar, A. (2018). Designs for the Pluriverse. Durham, NC: Duke University Press.
Evensen, D., Stedman, R. (2018). ‘Fracking‘: Promoter and destroyer of ‘the good life.’ Journal of Rural Studies, 59, 142-152. doi:10.1016/j.jrurstud.2017.02.020
Fernandez, L., Silver, J. (2018). Indigenous Workers and Unions: The Case of Winnipeg’s CUPE 500. Winnipeg, MB: Canadian Centre for Policy Alternatives Manitoba Office.
First Nations, residents slow traffic on Nova Scotia highway to protest gas project. (2014, October 1). CTV News. Retrieved from https://www.ctvnews.ca
Fracking OK for ‘desolate’ North East, says Tory peer. (2013, July 30). BBC News. Retrieved from https://www.bbc.com
Frank, A. G., & Fuentes, M. (1987). Nine Theses On Social Movements. Thesis Eleven, 18-19(1), 143-165. doi:10.1177/072551368701800110
Franklin, U. 2000. Silence and the notion of the Commons. Soundscape, The Journal of Acoustic Ecology 1(2): 14–17.
Gayle, D. (2018, October 17). Fracking protesters walk free after court quashes ‘excessive’ sentences. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com
Gibbons, S., Heblich, S., Lho, E., & Timmins, C. (2016). Fear of Fracking? The Impact of the Shale Gas Exploration on House Prices in Britain. NBER Working Paper Series. Retrieved from https://www.nber.org/papers/w22859
Gill, S. (1993). Epistemology, Ontology, and the ‘Italian School.’ In Gramsci, historical materialism and international relations (pp. 21-48). New York, NY: Cambridge University Press.
Gobby, J. (2019, April 10). Alton Gas, Canada. Environmental Justice Atlas. Retrieved from https://ejatlas.org
Googoo, M. (2016, May 20). Millbrook second NS First Nation to leave Mi’kmaq Rights Initiative. Ku’ku’kwes News. Retrieved from http://kukukwes.com
Gramsci, A. (1971). Selections from the prison notebooks of Antonio Gramsci. Hoare, Q., & Smith, G.N. (Eds.). New York: International Publishers
Gramsci, A. (1975). Quaderni del Carcere [Prison Notebooks]. Gerratana, V. (Ed.).Turin, Italy: Einaudi Editore.
Gramsci, A. (1980). Grondbegrippen van de politiek [Basic Concepts of Politics]. Nijmegen, Netherlands: SUN.
Gramsci, A. (2000). The Gramsci Reader: Selected Writings 1916-1935. Forcacs, D. (Ed.). New York, NY: New York University Press.
Gramsci, A. (2002). Antonio Gramsci: Selections from Cultural Writings. Forgacs, D. & Nowell-Smith, G. (Eds.). Cambridge, MA: Harvard University Press.
Grunshaw, C. (s.d.). Fracking. Lancashire Constabulary. Retrieved 2019, April 4 from https://www.lancashire.police.uk/help-advice/safer-communities/fracking/
Haraway, D. J. (2016). Staying with the Trouble: Making kin in the Chthulucene. Durham, NC: Duke University Press.
Harvey, D. (2003). The New Imperialism. Oxford, England: Oxford University Press.
Harvey, F., Carrington, D., & Macalister, T. (2013, March 13). Fracking company Cuadrilla halts operations at Lancashire drilling site. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com
Hayhurst, R. (2017). 66% of Lancashire residents oppose fracking near their homes – new survey. Drill or Drop. Retrieved from https://drillordrop.com
Hayhurst, R. (2018a, October 25). What does a red light mean for fracking? Drill or Drop. Retrieved from https://drillordrop.com
Hayhurst, R. (2018b, October 27). Tremor tracker. Drill or Drop. Retrieved from https://drillordrop.com
Hayhurst, R. (2018c, December 18). Cuadrilla tight-lipped on future of fracking as equipment moved off Preston New Road. Drill or Drop. Retrieved from https://drillordrop.com
Henare, A., Holbraad, M., & Wastell, S. (2006). Introduction: Thinking Through Things. In Thinking Through Things: Theorising artefacts ethnographically (pp. 1-31). London, England: Routledge.
Heywood, P. (2016). Anthropology and What There Is: Reflections on ‘Ontology.’ The Cambridge Journal of Anthropology, 30(1), 143-151.
Heywood, P. (2017, May 19). Ontological Turn, The. The Cambridge Encyclopedia of Anthropology. http://doi.org/10.29164/17ontology
Holbraad, M. (2012). Truth in Motion: The Recursive Anthropology of Cuban Divination. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Hopson, P.T., et al. (1999). Enclosure in letter of Governor Hopson to the Right Honourable The Earl of Holdernesse 6th of Dec. 1752: Treaty or Articles of Peace and Friendship Renewed. Atlantic Policy Congress of First Nation Chiefs Secretariat. Treaty of 1752. Retrieved from https://www.cbu.ca
Hornborg, A.-C. (2008). Mi’kmaq Landscapes: From Animism to Sacred Ecology. Hampshire, England: Ashgate Publishing.
Horton, J. (2013). The Ontological Turn. Unpublished manuscript. Retrieved from http://www.academia.edu/6292081/The_Ontological_Turn
Hubley, J. (2016). The Alton Gas Project: An Analysis. Treaty Truck House Against Alton Gas. Retrieved from https://treatytruckhouseagainstaltongas.wordpress.com
Hyde, L. (2010). Common as Air: Revolution, Art, and Ownership. New York, NY: Farrar, Straus and Giroux.
Illich, I. (1983). Silence is a Commons. The Coevolution Quarterly, 40(Winter). Retrieved from http://www.preservenet.com/theory/Illich/Silence.html
Ingold, T. (2000). The Perception of the Environment: Essays on Livelihood, Dwelling and Skill. London, England: Routledge.
Jacques, S. (2019, March 22). Maple Farm community hub. In Facebook [Public group]. Retrieved July 1, 2019, from https://www.facebook.com
Jones, L. (2019, March 26). Lobbied 22 times, Trudeau government proposes to let Alton Gas dump saltwater into Shubenacadie River. Canada’s National Observer. Retrieved from https://www.nationalobserver.com
Klein, N. (2014). This Changes Everything: Capitalism vs The Climate. New York, NY: Simon & Schuster.
KMKNO (Kwilmu’kw Maw-klusuaqn Negotiation Office). (s.d.). Our History. Retrieved July 1, 2019, from https://mikmaqrights.com
KMKNO (Kwilmu’kw Maw-klusuaqn Negotiation Office). (2014). Alton Gas Project KMKNO’s Timeline. Retrieved from http://mikmaqrights.com/wp-content/uploads/2014/09/Alton-Gas-Project-Ti…
Knockwood, G. (2017, August 22). NativesOutdoors. In Facebook [Brand page]. Retrieved July 1, 2019, from https://www.facebook.com
Kohn, E. (2013). How Forests Think: Towards an Anthropology Beyond the Human. Berkeley, CA: University of California Press.
Lancashire PCC calls for £7m fracking policing costs to be repaid. (2018, March 29). BBC News. Retrieved from https://www.bbc.com
Latour, B. (1993). We Have Never Been Modern. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Latour, B. (2005). Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory. Oxford, England: Oxford University Press.
Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. Oxford, England: Blackwell Publishing.
Loppie, C. J. (2004). Grandmothers’ Voices: Mi’kmaq Women and Menopause [Submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy]. Halifax, NS: Dalhousie University.
Lovelock, J. E., & Margulis, L. (1974). Atmospheric homeostasis by and for the biosphere: the Gaia hypothesis. Tellus, XXVI(1-2), 2–10. doi:10.1111/j.2153-3490.1974.tb01946.x
Low, B. (2016, August 25). Official page for Treaty Truckhouse against Alton Gas. In Facebook [Public group]. Retrieved July 1, 2019, from https://www.facebook.com
MacKay, F. (2004). Indigenous Peoples’ Right to Free, Prior, and Informed Consent and the World Bank’s Extractive Industries Review. Sustainable Development Law & Policy, 4(2). Retrieved from wri.org
Manuel, A., & Derrickson, R. M. (2016). Unsettling Canada: A national Wake-up Call. Vancouver, BC: Langara College.
Manuel, A., Derrickson, R. M., & Klein, N. (2018). The Reconciliation Manifesto: Recovering the Land, Rebuilding the Economy. Toronto, ON: James Lorimer.
Martec Limited (2007). Appendix C Dispersion Modeling of Discharged Brine. Final Alton Environmental Assessment. Retrieved from https://www.novascotia.ca/nse/ea/Alton/AppendixC-I.pdf
Mattei, U. (2013). Protecting the Commons: Water, Culture, and Nature: The Commons Movement in the Italian Struggle against Neoliberal Governance. South Atlantic Quarterly, 112(2), 366-376. doi:10.1215/00382876-2020244
Mazur, A. (2014). How did the fracking controversy emerge in the period 2010-2012? Public Understanding of Science, 1-16. doi:10.1177/0963662514545311
McTague, T. (2013, August 1). Lord Howell apologises over “desolate” North East comment – he meant Lancashire. Mirror. Retrieved from https://www.mirror.co.uk
Merchant, C. (1980). The Death of Nature: Women, Ecology, and the Scientific Revolution. New York, NY: Harper & Row.
Mertes, T. (2004) (Ed.). A Movement of Movements: Is Another World Really Possible? London, England: Verso.
Mignolo, W. D., & Walsh, C. (2018). On Decoloniality. Durham, NC: Duke University Press.
Moore, J. W. (2016). The Rise of Cheap Nature. In Moore, J. W. (Ed.). Anthropocene or Capitalocene. Nature, History, and the Crisis of Capitalism (pp. 78-115). Oakland, CA: PM Press.
Morera, E. (1990). Historicism. In Gramsci’s Historicism: A Realist Interpretation (pp. 9-66). London, England: Routledge.
Morera, E. (2002). Gramsci’s realism. In Martin, J. (Ed.). Antonio Gramsci: Critical Assessments of Leading Political Philosophers, Volume II: Marxism, Philosophy and Politics (pp. 216-226). London, England: Routledge.
Mouffe, C. (1979). Gramsci and Marxist Theory. London, England: Routledge.
Muehlenbachs, L., Spiller, E., & Timmins, C. (2015). The Housing Market Impacts of Shale Gas Development. American Economic Review, 105(12), 3633-3659. doi:10.1257/aer.20140079
Noble, B. (2018). Treaty-Ecologies: With Persons, Peoples, Animals, and the Land. In Asch, M., Borrows, J., Tully, J. (Eds.). Resurgence and Reconciliation: Indigenous-Settler Relations and Earth Teachings (pp. 315-342). Toronto, ON: University of Toronto Press.
NSUARB (Nova Scotia Utility and Review Board). (2019, March 11). M08974 Alton Gas Board Decision. Retrieved from https://nsuarb.novascotia.ca
Omi, M. & Winant, H. (1994). Racial Formation in the United States: From the 1960s to the 1990s. New York, NY: Routledge.
Parkhill, C. T. (1997). Weaving Ourselves into the Land: Charles Godfrey Leland, ‘Indians,’ and the Study of Native American Religions. Albany, NY: State University of New York Press.
Pedersen, M. A. (2012). Common Nonsense: A Review of Certain Recent Reviews of the “Ontological Turn.” Anthropology of this Century, 5. Retrieved from http://aotcpress.com/articles/common_nonsense/
Peirce, C. S. (1931) Collected Papers of Charles Sanders Peirce. Hartshorne, C., Weiss, P. & Burks, A.W. (Eds.). Cambridge, MA: Harvard University Press.
Perry, C. (2019). Shale Myth Buster. The Rt Hon Claire Perry MP. Retrieved July 1, 2019, from https://www.claireperry.org.uk/
Plumwood, V. (1993). Descartes and the Dream of Power. In Feminism and the Mastery of Nature (pp. 104-119). London, England: Routledge.
Polanyi, K. (2001). The Great Transformation: The political and economic origins of our time. Boston, MA: Beacon Press.
Prins, H. E. L. (1996). The Mi’kmaq: Resistance, Accommodation, and Cultural Survival. San Diego, CA: Harcourt Brace.
Radix (2011, September 17). Why does Cuadrilla own an old gas well near Elswick in Lancashire? Frack-off. Retrieved from https://frack-off.org.uk
Reed, J. P. (2012). Theorist of Subaltern Subjectivity: Antonio Gramsci, Popular Beliefs, Political Passion, and Reciprocal Learning. Critical Sociology, 39(4), 561-591. doi:10.1177/0896920512437391
Reed, S. (2013, August 16). Shale Gas Company Halts Drilling at British Site. The New York Times. Retrieved from https://www.nytimes.com
Rogers, G. (1993). Custom and Common Rights: Waste Land Enclosure and Social Change in West Lancashire. Agricultural History Review, 41(2), 137-154.
Rojas, C. (2016). Contesting the Colonial Logics of the International: Toward a Relational Politics for the Pluriverse. International Political Sociology, 10(4), 369-382. doi:10.1093/ips/olw020
Rossi, U. (2012). On the Varying Ontologies of Capitalism: Embeddedness, Dispossession, Subsumption. Progress in Human Geography, 37(3), 348-365. doi: 10.1177/0309132512463300
Rothery, T. [Green Party – Tina Rothery]. (2017). Green Mondays at Preston New Road anti-fracking site. In Facebook [Public event page]. Retrieved July 1, 2019, from https://www.facebook.com
Rugman, F. P. (2018, April 25). Hydraulic Fracturing: Public Health & Safety and Residential Setback Distance [Letter to Planning Officer, Lancashire County]. Retrieved from http://frackfreelancashire.org
Schmidt, J. J. (2018). Bureaucratic Territory: First Nations, Private Property, and “Turn-Key” Colonialism in Canada. Annals of the American Association of Geographers, 108(4), 901-916. doi:10.1080/24694452.2017.1403878
Simons, I. (2015). How to Slay a Dragon Slowly: Applying Slow Principles to Event Design. In Richards, G., Marques, L., Mein, K. (Eds.). Event Design: Social Perspectives and Practices (pp. 78-91). Oxford, England: Routledge.
Simpson, L. (2013). Elsipogtog Protest: We’re Only Seeing Half the Story [Blog]. Huffington Post. Retrieved from https://www.huffingtonpost.ca
Spivak, G. C. (1988). Can the Subaltern Speak? In Nelson, C. & Grossberg, L. (Eds.). Marxism and the Interpretation of Culture (pp. 271-313). Urban, IL: University of Illinois Press.
Standing Committee on Public Safety and National Security, & McKay, J. (2018). Indigenous People in the Federal Correctional System (Report 42nd Parliament, 1st Session). Canada: House of Commons.
Statistics Canada (2017, October 25). Aboriginal Peoples in Canada: Key Results from the 2016 Census. Retrieved from https://www150.statcan.gc.ca
Stengers, I. (1997). Sciences et Pouvoirs: La démocratie face à la technoscience [Science and Power: Democracy in the Face of Technoscience]. Brussels, Belgium: La Découverte/Poche.
Talkfracking. (2016, March 6). Who are the Nanas? Talkfracking. Retrieved from http://www.talkfracking.org
Teschke, B. (2006). The Metamorphoses of European Territoriality: A Historical Reconstruction (Russian Translation). In Burgess, M.and Vollaard, H. (Eds.). State Territoriality and European Integration. Europe and the Nation State (pp. 37-67). London, England: Routledge.
The Ecologist (1994). Whose Common Future? Reclaiming the Commons. Environment and Urbanization, 6(1), 106-130. doi:10.1177/095624789400600110
Thomson, A. (2019, February 15). Exclusive: The pro-fracking letter writers with links to oil and gas industry. Channel 4. Retrieved from https://www.channel4.com
Tsing, A. L. (2005). Friction: An Ethnography of Global Connection. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Tsing, A. L. (2015). The Mushroom at the End of the World: On the Possibility of Life in Capitalist Ruins. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Tully, J. (2018). Reconciliation Here on Earth. In Asch, M., Borrows, J., Tully, J. (Eds.). Reconciliation and Resurgence (pp. 82-128). Toronto, ON: University of Toronto Press.
Tutton, M. (2019, April 1). Opposition to Alton Gas get small designated zone for ‘peaceful protest.’ Global News. Retrieved from https://globalnews.ca
UN (United Nations). (2008). United Nations Declaration of the Rights of Indigenous Peoples. Retrieved from https://www.un.org
UNPFII (United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues). (s.d.). Who are Indigenous Peoples? [Factsheet]. Retrieved from https://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/5session_factsheet1.pdf
Vaughan, A. (2018, August 16). UK government drops fracking question from public attitude tracker. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com
Vaughan, A. (2019a, February 12). Fracking firm Cuadrilla loses planning appeal for second UK site. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com
Vaughan, A. (2019b, April 8). N.S. met duty to consult with First Nation on Alton Gas Project: Minister. National Post. Retrieved from https://nationalpost.com
Vlasblom, D. (1979, Ed.). Inleiding [Introduction]. In Gramsci, A. (Author). Klassenstrijd en fascisme: Kroniek en analyse van de opkomst van het fascisme in Italië [Class Conflict and Fascism: Chonicle and Analysis of the Rise of Fascism in Italy] (pp. 7-34). Odijk, Netherlands: Sjaloom.
Vogel, L. (2016). Fracking Tied to Cancer-Causing Chemicals. Canadian Medical Association Journal. doi:10.1503/cmaj.109-5358
von Uexküll, J. (1982). The Theory of Meaning. Semiotica, 42(1), 25-82. The Hague, Netherlands: Mouton Publishers.
Vuntut Gwitchin, & Smith, S. (2010). People of the Lakes: Stories of Our Van Tat Gwich’in Elders/Googwandak Nakhwach’ànjòo Van Tat Gwich’in. Edmonton, AB: The University of Alberta Press.
Waldron, I. R. G. (2018). There’s Something in the Water: Environmental Racism in Indigenous and Black Communities. Black Point, NS: Fernwood Publishing.
Webster, B. (2019, February 9). Relax the rules on earthquakes to let fracking expand, say scientists. The Times. Retrieved from https://www.thetimes.co.uk
Williams, L., Macnaghten, P., Davies, R., Curtis, S. (2017). Framing ‘Fracking’: Exploring Public Perceptions of Hydraulic Fracturing in the United Kingdom. Public Understanding of Science, 26(1), 89-104. doi:10.1177/0963662515595159
Zembylas, M. (2013). Revisiting the Gramscian Legacy on Counter-Hegemony, the Subaltern and Affectivity: Toward an ‘Emotional Pedagogy’ of Activism in Higher Education. Critical Studies in Teach and Learning, 1(1), 1-21. doi:10.14426/cristal.v1i1.2
