WANNEER EEN DIEET TOCH NIET ZO GEZOND LIJKT EN GROENTEN EN FRUIT VERBODEN ZIJN

Manon
Casselman

image 44

 

INLEIDING

Heeft u zich al ooit afgevraagd waarom u voor een colonoscopie (dikke darmonderzoek) een aangepaste voeding moet eten zoals wit brood?

 

PROBLEEMSTELLING

Het licht verteerbaar – en restenarm of vezelarm dieet zijn niet éénduidig afgebakend in de literatuur. In de dieetgeschiedenis zijn er protocollen of richtlijnen opgesteld. Deze zijn in de praktijk op basis van ondervinding aangepast en daarbovenop ook té beperkend, zo blijkt uit literatuuronderzoek. Op deze manier ontstond er een grote verscheidenheid aan uitwerkingen.

De diëten zijn niet éénduidig afgebakend en empirisch aangepast.

DOELSTELLING

Vanuit dit probleem kwam de vraag uit de praktijk om éénduidige protocollen op te maken voor het licht verteerbaar en restenarm dieet die de literatuur en de huidige dieetbladen in de praktijk samenvat. Dit is dan ook meteen de hoofdonderzoeksvraag waarover deze bachelorproef handelt. De realisatie van deze bachelorproef biedt éénduidigheid voor de praktijk zodat er minder verwarring bestaat over de twee behandelde maagdarmdiëten aan de hand van afgebakende protocollen. 

De realisatie van deze bachelorproef biedt éénduidigheid voor de praktijk aan de hand van afgebakende protocollen.

Diëtisten van Vlaamse ziekenhuizen kunnen deze protocollen ook gebruiken als naslagwerk.

METHODE

Een zelf opgestelde enquête werd via mail verstuurd om de Vlaamse ziekenhuizen te bevragen. Hierbij werd ook verzocht om de dieetbladen in bijlage toe te voegen bij de respons. De totale respons omvat 21 ziekenhuizen.

Ook het Universitair Medisch Centrum in Utrecht werd telefonisch gecontacteerd om na te gaan hoe de Nederlandse visie op deze diëten is.

RESULTATEN

Hieronder worden de resultaten van het onderzoek weergegeven met de nadruk op de belangrijkste verschillen met de huidige protocollen.

In het licht verteerbaar dieet zijn in de categorie dranken onder andere koffie en thee te mijden aangezien ze de kans op reflux, maagzweer, misselijkheid en braken verhogen. In de categorie graanproducten gaat het voornamelijk over het mijden van bruine en vette varianten. De lijst met toegelaten groenten en fruit is een totaal andere lijst dan de bestaande. De vernieuwde lijst is gebaseerd op weten- schappelijke basiscriteria. De te mijden soorten doen voornamelijk de kans op reflux, misselijkheid of braken afnemen. Voor melkproducten zijn vooral vette varianten en producten met toevoegingen te mijden. Geitenmelk en schapenmelk zijn vet maar licht verteerbaar omwille van de kortere vetzuur- en eiwitsamenstelling. Voor vlees, vis, eieren en vervangproducten zijn ook opnieuw de vette varianten te mijden. Eieren zijn toegelaten. Er is geen wetenschappelijke onderbouwing dat eieren zwaar verteerbaar zijn. Specerijen zijn wel zwaar verteerbaar vanwege de kans op reflux en misselijkheid.

In het restenarm dieet is er per categorie een maximaal gehalte aan voedingsvezels opgesteld. Hierna werden de voedingsmiddelen geselecteerd. De grootste verschillen met de huidige protocollen zijn volgende. Elke bereidingswijze met aardappelen is te mijden. Ook puree voldoet dus niet aan het maximum gehalte aan voedingsvezels voor deegwaren en aardappelen. Ten tweede zijn ook alle groenten en fruit te mijden. Dit aangezien deze voedingsmiddelen geen vezels mogen bevatten. Dit maakt het protocol duidelijk voor de patiënt. Ook zullen de tekorten verwaarloosbaar zijn omwille van het beperkte termijn. Naast de vezelbeperking is er geen vetbeperking van kracht op basis van de vorming van resten in de darm.

CONCLUSIE

Aan de hand van de verschillende basiscriteria en indicaties staan het licht verteerbaar en restenarm dieet los van elkaar.

Aan de hand van de verschillende basiscriteria en indicaties staan het licht

verteerbaar en restenarm dieet los van elkaar.

Omwille van deze basiscriteria is het licht verteerbaar dieet te benoemen als het dieet bij reflux, gastritis, maagzweer, misselijkheid en braken. Echter is het belangrijker individuele voedseltriggers weg te laten. Dit benadert de Nederlandse behandelmethode. Op deze manier is het dieet niet onnodig beperkend. Het restenarm dieet is te benoemen als het vezelarm dieet aangezien voedingsvezels de enige bron van resten zijn in de dikke darm. Het restenarm dieet mag toegepast worden als voorbereiding op een colonoscopie of darmoperatie, bij acute diarree of diverticulitis (ontstoken darmuitstulping).

 

Bachelorproef voedings- en dieetkunde VIVES Brugge

Manon Casselman

I.S.M. Kristin De Buyser en Jana Van Canneyt

Academiejaar 2018-2019

Bibliografie

Ada: medische bibliotheek. (2018). Preparing for a Colonoscopy. Geraadpleegd op 6 november, op https://ada.com/preparing-for-a-colonoscopy/#cleansing-the-bowel

 

Bellemans, M., & De Maeyer, M. (2015, januari). Maten en gewichten: Handleiding voor een gestandaardiseerde kwantificering van voedingsmiddelen. (2e compleet herziene druk). Brussel: Hoge Gezondheidsraad.

 

Bohn Stafleu van Loghum. (Red.). (2013). Informatorium Voeding en Diëtetiek - Dieetleer: Dieetleer (8ste dr.). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

 

Boltin, D., & Niv, Y. (2014, December). Pharmacological and alimentary alteration of the gastric barrier. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology, 28 (6), 981-994.

 

Boron, W.F., & Boulpaep, E.L. (2012). The gastrointestinal system. In, Medical physiology (pp. 881-980). United States: Saunders Elsevier.

 

Bredenoord, A., Tack, J., & Smout, A. (2010). Functiestoornissen van het maagdarmkanaal: Een geïllustreerde basisgids. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

 

British English definition of dietetics. (2018). Dietetics. Geraadpleegd op 6 november 2018, op https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/dietetics

 

Compeers, J., Dekeyzer, F., & Segers, H. (1992). Dieetleer. Oosmalle: De Sikkel.

 

Crohn’s & colitis foundation. (2019). Diet and Nutrition. Geraadpleegd op 4 maart 2019, op http://www.crohnscolitisfoundation.org/what-are-crohns-and-colitis/diet-and-nutrition/

 

Cunningham, E. (2012, juni). Are low-residue diets still applicable? Journal of the academy of nutrition and dietetics, 112 (6), 960.

 

De Geeter, H. (2011, september). Voedingsvezels: de feiten. Geraadpleegd op 10 februari 2019, op https://www.nice-info.be/nutrinews/voedingsvezels-de-feiten

 

Dieet (2016). Coëlho: zakwoordenboek der geneeskunde. Houten: Springer Media B.V.

 

Dieet (2018). Van Dale Woordenboeken. Utrecht/Antwerpen: Van Dale Uitgevers.

 

Dieetbehandelingsrichtlijnen. (2018). Dieetbehandelingsrichtlijnen (rapport). Rotterdam: 2010 Uitgevers.

 

Ejustice. (2012, 20 maart). 18 MAART 1980 – Koninklijk besluit betreffende yoghurt en andere gefermenteerde melk. Geraadpleegd op 01 december 2018, van http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=1980031830&table_name=wet

 

Europees parlement. (2006, 20 december). Verordening (EG) Nr. 1924/2006 van het Europees parlement en de raad van 20 december 2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen. Geraadpleegd op 27 maart 2019, van https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02006R1924-20141213&qid=1553263595185&from=NL

 

Flanders’ Food. (2016, 23 februari). EPA, DHA, ALA en andere vetzuren: Wat is de impact op onze gezondheid? Geraadpleegd op 29 maart 2019, van https://www.flandersfood.com/category/tags/vetzuursamenstelling

 

Fokker, A., & Van Loveren, C. (2012). Voeding en mond- en tandziekten. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

 

Former-Boon, M., & van Duinen, J. (Red.). (2008). Evidence based diëtetiek. Principes en werkwijze. Houten: Bohn, Stafleu, van Loghum.

 

Gibson, P.R., Newnham, E., Barrett, J.S., Shepherd, S.J., & Muir, J.G. (2007, februari). Review article: fructose malabsorption and the bigger picture. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 25 (4), 349-363.

 

Gimenco-García, A.Z., de la Barreda Heuser, R., Reygosa, C., Hernandez, A., Mascareño, I., Nicolás-Pérez, D., . . . Quintero, E. (2019, 3 april). Impact of a 1-day versus 3-day low-residue diet on bowel cleansing quality before colonoscopy: a randomized controlled trial. Endoscopy, 4 (51), 864-1942.

 

Grand, R.J., Montgomery, R.K., Chitkara, D.K., & Hirschhorn, J.N. (2003, mei). Changing genes; losing lactase. BMJ Journals, 52 (5), 617-619.

 

Gupta, E, & Lee, L.A. (2016, december). Diet and Complementary Medicine for Chronic Unexplained Nausea and Vomiting and Gastroparesis. Current Treatment Options in Gastroenterology, 14 (4), 401-409.

 

Hendrikx, A., & De Moor, P. (1981). Voeding en dieetleer. Alpen aan Den Rijn/Brussel: Stafleu.

 

Hofmann, A.F., & Hagey, L.R. (2008, 19 mei). Bile Acids: Chemistry, Pathochemistry, Biology, Pathobiology, and Therapeutics. Cellular and molecular life sciences, 65 (16), 2461-2483.

 

Hofmann, A.F., & Hagey, L.R. (2014, 17 mei). Thematic Review Series: Living History of Lipids. Key discoveries in bile acid chemistry and biology and their clinical applications: history of the last eight decades. Journal of lipid research, 55, 1553-1595.

 

Hoge gezondheidsraad. (2015, oktober). De positie van “melk en zuivelproducten” in een gezonde voeding (Brochure). Brussel: Hoge gezondheidsraad.

 

Janiak, M.C. (2016, 18 oktober). Digestive enzymes of human and nonhuman primates. Evolutionary anthropology, 25 (5), 253-266.

 

Jarosz, M., & Taraszewska, A. (2014). Risk factors for gastroesophageal reflux disease: the role of diet. Prz Gastroenterol, 9 (5), 297-301.

 

Jüngen, IJ. D. (2012). Aandoeningen van het maag-darmkanaal. In, Interne geneeskunde en chirurgie (pp. 324-434). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

 

Kelly, B.J., & Langan, J.P. (2016, 30 augustus). Method of myceliation of agricultural substates for producing functional foods and nutraceuticals. US Patent, 9, 427, 008.

 

Kruizenga, H., & Wierdsma, N. (2018, maart). Zakboek diëtetiek (5e druk). Amsterdam: VU University Press.

 

Kubicova, L., Kadekova, K., & Dobak, D. (2014). Trends in consumption of milk and dairy products in Slovakia after EU accession. Journal ISSN, 12 (61), 2081-3430.

 

Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO & Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). (2004). Multidisciplinaire richtlijn: maagklachten. Alphen aan den Rijn: Van Zuiden Communications B.V.

 

Linden, K. (2009). Zakboek ziektebeelden Gastro-enterologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

 

Maag Lever Darm Stichting. (2018). Helicobacter pylori, infectie met. Geraadpleegd op 2 november 2018, op https://www.mlds.nl/ziekten/helicobacter-pylori-infectie-met/

 

Maag Lever Darm Stichting. (2018). Ileus. Geraadpleegd op 6 november 2018, op https://www.mlds.nl/ziekten/ileus/

 

Maag Lever Darm Stichting. (2019). Divertikels en diverticulitis. Geraadpleegd op 4 maart 2019, op https://www.mlds.nl/ziekten/divertikels-en-diverticulitis/

 

Macforlane, G.T., & Macforlane, S. (2011). Fermentation in the Human Large Intestine: Its Physiologic Consequences and the Potential Contribution of Prebiotics. Clinical gastroenterology, 45, 120-127.

 

Mahan, L.K., & Escott-Stump, S. (2004). Food, Nutrition, & Diet Therapy (11 de ed.). Engeland: Saunders.

 

Mȧnsson, H.L. (2008, 10 juni). Fatty acids in bovine milk fat. Food & Nutrition Research, 52 (1).

 

Martini, F.H., & Bartholomew, E.F. (2017, mei). Het spijsverteringsstelsel. In, Anatomie en fysiologie: een inleiding (6 de dr.) (pp. 638-712). Amsterdam: Pearson Benelux B.V.

 

Müller-Lissner, S.A., Kamm, M.A., Scarpignato, C., & Wald, A. (2005). Myths and Miscoceptions About Chronic Constipation. The American Journal of Gastroenterology, 100, 232 – 242.

 

Mullie, P. (2015). Evidence-based voedingsleer: Eten en weten. Antwerpen-Apeldoom: Garant.

 

National Institute for Health and Care Excellence. (2014, september). Dyspepsia and gastrooesophageal reflux disease: investigation and management of dyspepsia, symptoms suggestive of gastro-oesophageal reflux disease, or both. Geraadpleegd op 20 april 2019, op https://www.nice.org.uk/guidance/cg184/evidence

 

Nederlandse encyclopedie. (2018). Chymus. Geraadpleegd op 27 september 2018, op http://www.encyclo.nl/begrip/Chymus

 

Nederlandse encyclopedie. (2018). Enzymen. Geraadpleegd op 27 september 2018, op http://www.encyclo.nl/begrip/enzymen

 

Nice voedingsinformatiecentrum. (2019). Voedingswaarde van melk. Geraadpleegd op 22 februari, van https://www.nice-info.be/voedingsmiddelen/melkproducten/melk/voedingswaarde-van-melk

 

Niedzwiecki, A., & Rath, M. (2016, 3 augustus). Voedingsstoffensynergie voor een gezond spijsverteringsstel. Brochure. Santa Clara: Dr. Rath Research Institute.

 

Nonga, H.E., Simon, C., Karimuribo, E.D., & Mdegela, R.H. (2010, augustus). Assessment of antimicrobial usage and residues in commercial chicken egg from smallholder poultry keepers in Morogoro Municipality, Tanzania. Zoonoses And Public Health, 57 (5), 339-344.

 

Noppen, M. (2017, september). De lichtverteerbare voeding. (Brochure). Brussel: UZ Brussel.

 

Noppen, M. (2017, september). Voedingsadviezen bij een diverticulitis. (Brochure). Brussel: UZ Brussel.

 

Nubel. (2017). De Belgische voedingsmiddelentabel (6e editie). Brussel: Nubel vzw.

 

Oncoline. (2018). Darm. Geraadpleegd op 6 november 2018, op https://www.oncoline.nl/voedings-en-dieetbehandeling

 

Oncoline. (2017, 1 maart). Misselijkheid en braken. Geraadpleegd op 22 april 2019, op https://www.oncoline.nl/index.php?pagina=/richtlijn/item/pagina.php&id=…

 

Oxford University Press. (2018). Diet. Geraadpleegd op 6 november 2018, op  https://en.oxforddictionaries.com/definition/diet

 

Pantoflickova, D., Corthésy-Theulaz, I., Dorta, G., Stolte, M., Isler, P., Rochat, F, . . . Blum, L.A. (2003, 8 september). Favourable effect of regular intake of fermented milk containing Lactobacillus johnsonii on Helicobacter pylori associated gastritis. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 18 (8), 805-813.

 

Park, D.I., Park, S.H., Lee, S.K., Baek, Y.H., Han, D.S., Eun, C.S., . . . Yang, S-K. (2009, 27 mei). Efficacy of prepackaged, low residual test meals with 4L polyethylene glycol versus a clear liquid diet with 4L polyethylene glycol bowel preparation: A randomized trial. Journal of Gastroenterology and Hepatology, 24 (6), 988 – 991.

 

Paula, C., & Pereira, Ph. D. (2014, juni). Milk nutritional composition and its role in human health. Nutrition, 30 (6), 619-627.

 

Priebe, M.G., Hagedoorn, R.E., Tabak, S., & Vonk, R.J. (2014, 25 december). Koolhydraten. Informatorium voor Voeding en Diëtetiek, 88, 69-88.

 

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en milieu. (2016). Nederlands voedingsstoffenbestand (nevo). Geraadpleegd op 28 april 2019, van http://nevo-online.rivm.nl/ProductenZoeken.aspx

 

Roosen, M. (2009). Diëten bij gastro-intsteinale aandoeningen: Zin en onzin. Nutrinews, 1, 24 – 31.

 

Shi, J., & Le Maguer, M. (2010, 3 juni). Lycopene in Tomatoes: Chemical and Physical Properties Affected by Food Processing. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 40 (1), 1-42.

 

Skoog, S.M., & Bharucha, A.E. (2004, 1 oktober). Dietary Fructose and Gastrointestinal Symptoms: A Review. American Journal of Gastroenterology, 99, 2046-2050.

 

Song, G., Tian, X., Ma, L., Yi, L., Shuai, T., Zeng, Z., & Zeng, X. (2016, januari). Regime for Bowel Preparation in Patients Scheduled to Dolonoscopy: Low-Redidue Diet or Clear Liquid Diet? Evidence From Systematic Review With Power Analyses. Medicine, 95 (1).

 

Stegeman, N. (2017). Voeding bij gezondheid en ziekte (7 de dr.). Groningen: Noordhoff Uitgevers. 

 

Stichting darmgezondheid. (2018). Spijsvertering. Geraadpleegd op 27 september 2018, op http://www.darmgezondheid.nl/darmgezondheid/spijsvertering/

 

UZ Gent. (2018, 23 oktober). CT-scan dikke darm met virtuele colonoscopie. (Brochure). Gent: UZ Gent.

 

Van de Weerdt, J., & Mortier, T. (2014, september). Wat eten we? Antwerpen: Maklu.

 

Van Der Velde, H. (2016, 16 januari). Obstipatie. Fysiotherapie en medicatie: Medicijngebruik en implicaties voor fysiotherapeutisch handelen (pp. 141-142). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

 

Van Haaster-de Winter, M.A., Van den Berg, I., & Dvortsin, L. (2012, februari). Vol smaak en variatie: Kansen voor producten van geiten- en schapenzuivel op de consumentenmarkt. (Brochure). Geraadpleegd op 07 februari 2019, van https://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/200712

 

Vanhauwaert, E., Matthys, C., Verdonck, L., & De Preter, V. (2015, 1 november). Low-Residue and Low-Fiber Diets in Gastrointestinal Disease Management. Advances in Nutrition, 6 (6), 820 – 827.

 

Vanhauwaert, E., Matthys, E., De Preter, V., Meulemans, A., & Verdonck, L. (2013). Wat is het nu weer, restenarm of vezelarm dieet? Tijdschrift voor voeding en diëtetiek, 39 (6), 16- 24.

 

Vlaams instituut gezond leven. (2018). Vis. Geraadpleegd op 01 december 2018, van https://www.gezondleven.be/themas/voeding/voedingsdriehoek/vis

 

Vlaams instituut gezond leven. (2019). Kaas. Geraadpleegd op 5 maart 2019, van https://www.gezondleven.be/themas/voeding/voedingsdriehoek/kaas

 

Vlaamse Beroepsvereniging van Diëtisten. (2018). Ons beroep. Geraadpleegd op 6 november 2018, op https://vbvd.be/ons-beroep

 

Vlaanderen. (2018). Overzicht van ziekenhuizen in Vlaanderen. Geraadpleegd op 27 september 2018, op https://www.zorgkwaliteit.be/

 

Voedingscentrum. (2019, 28 maart). Lactose. Geraadpleegd op 28 maart 2019, van https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/lactose.aspx

 

Voedingscentrum. (2019, 27 april). Vezels. Geraadpleegd op 27 april 2019, van https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vezels.aspx

 

Wang, X. (2000). How calcium from calcium carbonate and milk benefit peptic ulcer patients. Medical Hypotheses, 54 (3), 432-433.

 

Wereld Kanker Onderzoek Fonds. (2019). Voedingstips bij misselijkheid en braken. Geraadpleegd op 22 april 2019, op http://www.voedingenkankerinfo.nl/voedingstips-bij-misselijkheid-en-bra…

 

Westerterp-Plantenga, M.S. (2001, december). Energiebalans. Nutrinews.

 

Whitcomb, D.C., & Lowe, M.E. (2007, 5 januari). Human Pancreatic Digestive Enzymes. Digestive diseases and Sciences, 52 (1), 1-17.

 

Woolner, J.T., & Kirby, G.A. (2008, 9 oktober). Clinical audit of the effects of low-fibre diet on irritable bowel syndrome. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 13 (4), 249-253.

 

Wytiaz, V., Homko, C., Duffy, F., & Schey, R. (2015, April). Foods Provoking and Alleviating Symptoms in Gastroparesis: Patient Experiences. Digestive Diseases and Sciences, 60 (4), 1052-1058.

 

Zibdeh, N., MS., RD., & CLT. (2017, 20 september). Crohn’s Disease and Diet. Geraadpleegd op 4 maart 2019, op https://www.eatright.org/health/wellness/digestive-health/crohns-disease-and-diet

Download scriptie (901.7 KB)
Universiteit of Hogeschool
VIVES Hogeschool
Thesis jaar
2019
Promotor(en)
Kristin De Buyser en Jana Van Canneyt