... Geluk zit in een klein hoekje ...

Be
Goris

 

“  Een goed leven, dat wil toch iedereen. 

Maar wat is een goed leven? En hoe moet dat er uit zien?

Dat is voor iedereen heel verschillend."

(Filmfragment, https://www.dop-ovl.be, 2018).

Ieder van ons is op zoek naar geluk, in grote en kleine dingen, maar voor sommigen is deze zoektocht niet evident.       

Een ongeval waardoor iemand in een rolwagen terechtkomt, de geboorte van een kindje met een beperking of een diagnose van autismespectrumstoornis, kunnen de zoektocht naar geluk moeilijker maken. 

In de media zien we een groeiende belangstelling voor thema’s als inclusie, erbij horen en mee doen.  Tv-programma’s als “down the road” on “team scheire” sensibiliseren ons.  Ze geven tegelijkertijd ook aan hoe groot de nood van mensen met een beperking is, om aan hun droom te werken en alledaagse dingen te kunnen doen.

De dienst Ondersteuningsplan

De bachelorproef ‘Geluk zit in een klein hoekje’ onderzocht hoe personen met een beperking en hun mantelzorgers een hogere levenskwaliteit kunnen bereiken in samenwerking met Dienst Ondersteuningsplan (DOP).          

Dit is een gratis dienst voor personen met een beperking die samen met de cliënt én zijn netwerk gaat zoeken naar manieren om de levenskwaliteit te verhogen. 

image 305

Omdat een goed leven voor iedereen verschillend is, gaat DOP op zoek naar ondersteuning op maat. Samen met een steungroep nadenken over wensen, dromen en bezorgdheden is een belangrijk onderdeel van hun werking. Dit alles wordt neergeschreven in een ondersteuningsplan.       

 Een van de voornaamste conclusies is dat een DOP-traject versterkend werkt voor cliënten en hun omgeving. DOP zet het verhaal van al deze mensen centraal en geeft zo de verschillende perspectieven een stem. Mensen nemen samen besluiten, stellen samen een plan op en voeren dit ook samen uit.  

  “De zorgen over de toekomst van onze zoon zorgden voor veel spanningen in ons gezin.

Nu we midden in het DOP-traject zitten merk ik dat onze relatie verbeterd is,

we kunnen terug praten met elkaar.  Dat maakt het draaglijker. ”(Uitspraak van een mama tijdens een DOP-traject)

‘Erbij horen’ en ‘meedoen’ zijn belangrijke domeinen om een hogere levenskwaliteit te ervaren. Toch tonen cijfers aan dat deze domeinen het laagst scoren bij personen met een beperking. Zij hebben bijvoorbeeld minder vaak toegang tot informatie en gebouwen zijn niet altijd fysiek toegankelijk voor een rolwagen. Ondanks de inspanningen die het beleid deed met het M-decreet, heeft nog niet iedereen toegang tot inclusief onderwijs.  Personen met een beperking stromen minder vaak door naar de arbeidsmarkt. 

Zorgaanbod op maat van personen met een beperking

Maar op vlak van zorg en ondersteuning is er ook een omschakeling in het denken nodig.          

Er wordt nog te sterk gedacht vanuit het bestaande zorgaanbod in plaats van de individuele noden centraal te zetten. Binnen een DOP-traject staan daarom de sterktes en talenten van personen met een beperking centraal.

Deze ondersteuning vertrekt vanuit de vraag: “waar blink jij in uit en wat heb jij nodig om volwaardig te kunnen participeren aan de samenleving?”. Op deze manier sluit ondersteuning écht aan bij wat de persoon in kwestie nodig heeft. Personen met een beperking en hun mantelzorgers krijgen zo meer zelf de regie over hun situatie. 

image 306

De DOP en hun bijzondere manier van werken is echter nog te weinig bekend bij de doelgroep en hun omgeving.  “Elk ondersteuningstraject is uniek en op maat en het is daarom niet eenvoudig de werking uit te leggen” aldus DOP.  Aan de hand van digital storytelling werd aan deze vraag tegemoet gekomen. 

Het verhaal van Bas en Kaat, die hulp zochten bij DOP, werd in beeld gebracht via een stop-motion filmpje.  Eerst werd een verhaallijn geschreven en zelf uitgetekend die vervolgens gefotografeerd werd.  Door deze 2000 foto’s achter elkaar te plaatsen kwamen Bas en Kaat tot leven.

 

image 304

Bas en Kaat, en hun familie, getuigen persoonlijk over de weg die ze hebben afgelegd en hoe ze tot een ondersteuningsplan gekomen zijn.  Nu leven ze samen in hun appartementje, maar wel met hulp bij het koken, poetsen en administratie. Dit was een grote droom die voor Bas en Kaat in vervulling gaat, en zij ervaren hierdoor een hogere levenskwaliteit op verschillende domeinen.

    Wij zijn echt gelukkig nu! We hebben ons eigen leven en krijgen hulp thuis.  Ook onze mama’s zijn geruster nu ze weten dat er iemand is om te helpen.”

Bas en Kaat

De verschillende DOP’s in Vlaanderen gebruiken het filmpje in hun werking. Daarnaast werd het verhaal opgepikt door de media (Tv-oost regionale uitzending 11 juli 2019; Het laatste Nieuws, 11 juli 2019; Het Nieuwsblad, juli 2019; Libelle, 17 oktober 2019).

Het filmpje is te bekijken via: https://www.dop-ovl.be/het-verhaal-van-bas-en-kaat/

Bibliografie

Literatuurlijst

Bartelink, C., & Verheijden, E. (2015). Wat werkt bij het versterken van het sociale netwerk van gezinnen? Geraadpleegd op 9 februari 2019 via https://www.nji.nl/nl/Download-NJi/Wat-werkt-publicatie/Watwerkt_Sociaa…

Bogaerts, S. (2018). Gezinssociologie [syllabus]. Odisee Hogeschool Schaarbeek: Studiegebied Bachelor in de Gezinswetenschappen met levenservaring.

Boumans, J. (2012). Tussen regie en repressie. Een verkenning van het concept empowerment. Geraadpleegd op 3 maart 2019 via https://gerardnass.nl/wp-content/uploads/2015/09/Tussen-regie-en-Repressie-BoumansMovisiegaaf.pdf

Czyzewski, A. (2013). Storytelling: kracht in het sociale domein. Jeugdbeleid (2), p. 71-75.

Dedeurwaerder, L. (2008). Een sociaal netwerk voor ouders met een verstandelijke beperking: een

                haalbare kaart?
[Scriptie]. Gent: Universiteit Gent, Faculteit Psychologie en

                Pedagogische  Wetenschappen.

De Coster, K., & Van Assche, F. (2015). Community building, ten allen tijde een werkwoord. Geraadpleegd op 13 oktober 2018 via                https://demos.be/sites/default/files/community_building_zonnestraalvzw.pdf

Dienst Ondersteuningsplan (2017). Jaarverslag 2017. Geraadpleegd op 8 december 2017 via

                https://www.dop-ovl.be/wp-content/uploads/2018/07/DopOvl_Jaarverslag-2017-

                2018.04.25.pdf

Dienst Ondersteuningsplan. (2018). Werking DOP. Geraadpleegd op 21 oktober 2018, via https://www.dop-ovl.be/

Dierendock, R., & Van Hove, V. (2017). Verbondenheid. Inspiratie voor begeleiders van personen met een beperking. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.

DOP Oost-Vlaanderen. (29 november 2019). Avond van de ambassadeur, een kennismaking met ambassadeurschap voor DOP. (Infoavond). DOP Oost-Vlaanderen, Proeftuinlaan 84 A, 9000 Gent.

D.O.P-Ovl. (2018). De regie in handen geven van mensen, daar gaan we elke dag voor! 

                (Website van DOP). Geraadpleegd op 2018-2019 via https://www.dop-ovl.be/.

Ferket, N. (sd). Samenvattend rapport: het ontwikkelen van een theoretisch model over de relatie tussen Persoonsvolgende Financiering en de Quality of Life. Gent: Hogeschool Gent in opdracht van het VAPH.

Goethals, I., Verlet, D., Moons, D., & Vandevelde, S. (2016). Participatie en kwaliteit van leven bij personen met een handicap of beperking- Pilootstudie: stad Gent. Gent: uitgegeven door Stad Gent en VAPH.

GRIP vzw. (2016). Studiedag deïnstitutionalisering. Naar een recht op een eigen leven midden in de samenleving. Brussel: GRIP vzw.

Heylen, M., & Janssens, K. (2004). Het contextuele denken. Een methodiekontwikkeling voor het welzijnswerk. Leuven: Uitgeverij Acco.

Infowijzer VAPH. (2004). Definitie handicap. Geraadpleegd op 12 oktober 2018, via http://infowijzer.vaph.be/inhoudelijke-module/objectivering-handicap/definitie-handicap

Inspiratiedag: Vraagverheldering voor personen met een (vermoeden van) handicap. (5 april 2019). HIG Schaarbeek: Vlaams Agenschap voor Personen met een Handicap, Steunpunt Mens en Samenleving, Kenniscentrum Gezinswetenschappen Odisee.

Janssens, E., & Van Puyenbroeck, J. (2018). Ondersteuning van personen met een handicap

                [syllabus]
. Odisee Hogeschool Schaarbeek: Studiegebied Bachelor in de

                Gezinswetenschappen met levenservaring.

Kamstra, A. (2017). Who cares? Research into maintaining, strenghthening, and expanding the informal social networks of people with profound intellectual and multiple disabilities [masterthesis]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.

Keunen, s., Van Damme, S., & Cuypers, D. (2017). In welke mate bevordert het Vlaams beleid de inclusie van personen met een handicap? Antwerpen: Steunpunt Gelijkekansenbeleid en Universiteit Antwerpen.

Lambreghts, P. (2014). Burgerschap en handicap, It's all about (em)power(ment). Geraadpleegd op 3 maart 2019, via      http://www.alertonline.be/Portals/pow/alert/pdf/AT400539BEHI6LP.pdf

Lus vzw. ( maart 2016). DOP kwaliteitsindicatoren. Gent: Vzw Dienst Ondersteuningsplan Oost-Vlaanderen.

Lynen, M. (2015). Chronische rouw. Leven met een handicap. Concept- tijdschrift voor Agogisch werk, 12 (nr34).

Maes, B., & Colla, S. (2013). Evaluatie van de dientsten ondersteuningsplan [Samenvatting]. Geraadpleegd op 28 oktober 2018, via https://steunpuntwvg.be/images/rapporten-en-werknotas/evaluatie-diensten-ondersteuningsplan.-samenvatting

Maes, B., Nijs, S., & Op de Beeck, L. (2016). Vervolgonderzoek Diensten Ondersteuningsplan- Analyse van actoren en processen van vraagverduidelijking en ondersteuningsplannen. Leuven: Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Maes, B., & Petry, K. (2006). Kwaliteit van leven bij personen met Verstandelijke Beperkingen [rapport]. Leuven: Centrum voor Orthopedagogiek van KULeuven.

Michielsen, M., Van Mulligen, W., & Hermkens, L. (2010). Leren over leven in loyaliteit. Over contextuele hulpverlening. Leuven: Uitgeverij Acco.

Migenrode, F., Maes, B., & Buysse, A. (2011). Kwaliteit van leven van adolescenten met een handicap en hun familieleden [Onderzoeksrapport]. Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Nabuurs, M. (2007). Basisboek systeemgericht werken. Baarn: HB uitgevers.

Oldenkamp, M., de Klerk, M., & Wagemakers, A. (2013). Beperkt contact? De relatie tussen functionele beperkingen en netwerkkenmerken. .

Verwijzersplatform vzw. (2019). Prisma mantelzorg. Geraadpleegd op 10 februari 2019 via https://www.prisma-mantelzorg.be/

Steyaert, J., & Kwekkeboom, R. (2012). De zorgkracht van sociale netwerken. Utrecht: Movisie.

Theunis J. (20 oktober 2011). Omzendbrief betreffende de erkenning en subsidiëring van Diensten Ondersteuningsplan. Brussel: VAPH.

Van Crombrugge, H. (2009). Ouders in soorten. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.

Van Den Abeele, S. (2009). Een contextuele kijk op relaties in gezinnen met een kind met een beperking: een kwalitatief bi-directioneel onderzoek bij ouders en brussen. Gent: Universiteit Gent, faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.

Van den Eerenbeemt, E., & van Heusden, A. (1983). Balans in beweging. Haarlem: De Toorts.

Van Deurzen, J. (2010). Conceptnota: Perspectief 2020- nieuw ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap [Overheidspublicatie]. Brussel: Kabinet van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen.

Van Ede, A. (z.d.). Storietelling als methodiek bij organisatieverandering. Geraadpleegd op 23 april 2019, via       http://www.invoorzorg.nl/docs/ivz/nieuwsbrief%20coaches/Methodiek_Story…

Van Hove, V. (2013). Kwaliteit van bestaan van mensen met een verstandelijke beperking-

                verkenning van het concept, de meetbaarheid en de toepasbaarheid.
Gent: uitgegeven in

                eigen beheer.

Van Iersel, S. (2016). Toverballen voor het brein. Elf magische verhaalkrachten om je teksten te laten beklijven. Den Haag: Verhaallijnen.

Van Puyenbroeck, J., & Ampe, S. (2019). Zelf aan de slag met mijn ondersteuning. Sam vzw,

                VAPH, Kenniscentrum Gezinswetenschappen, Odisee. Geraadpleegd op 25 februari

                2019, via www.mijnondersteuningsplan.be

Van Regenmortel, T. (2008). Zwanger van empowerment, een uitdagend kader voor sociale inclusie en moderne zorg. Eindhoven: Fontys Hogescholen.

Van Regenmortel, T., & Peeters, J. (2010). Verbindend werken in de hulpverlening: bouwsteen voor een veerkrachtige samenleving. Uit: Een veerkrachtige samenleving. Sociaal werk en duurzame ontwikkeling (red.). Berchem: EPO.

VAPH. (April 2018). Diensten Ondersteuningsplan. Samen uw ondersteuning plannen.

               
[Infobrochure]. Brussel: Vlaams Agenschap voor Personen met een Handicap.

Warren, N., & Manderson, L. (2013). Reframing Disability and Quality of Life: contextual Nuances. In: Warren, N., Manderson, L. (red) Reframing Disability and Quality of life, p. 1-16. Geraadpleegd op 24 oktober 2018, via

https://link-springer-com.odisee.ezproxy.kuleuven.be/content/pdf/10.1007%2F978-94-007-3018-2_1.pdf

Wielenga, F. (2009). Balans in beeld. Een kwalitatief onderzoek naar de ondersteuning van

                wederkerigheid in sociale contacten van mensen met een verstandelijke beperking
.

                [Masterscriptie]. Utrecht: Universiteit Utrecht, Falulteit Sociale Wetenschappen.

 

Download scriptie (2.31 MB)
Universiteit of Hogeschool
Odisee
Thesis jaar
2019
Promotor(en)
Marianne De Boodt