Help! De vinger op de wonde leggen.

Andrea
Bosnjak

Bosnjak Andrea

Help! De vinger op de wonde leggen.



Elke dag gebeuren er ongevallen. De meest voorkomende ongevallen zijn valongevallen, verkeersongevallen, arbeidsongevallen of ongevallen thuis. Slachtoffers lopen hierbij traumatische wonden op. Weet jij hoe die correct te verzorgen?

Wist je dat trauma wereldwijd 1 op 10 sterfgevallen veroorzaakt? Veel slachtoffers sterven al aan hun verwondingen voor de professionele hulp is toegekomen. Omstaanders zijn de eersten bij het ongeval. Ook jij kan hulp bieden en levens redden. 

De kennis van studenten bachelor in de  verpleegkunde van Thomas More Lier omtrent wondzorg als onderdeel van eerste hulp.

 

wondzorg

Dit onderzoek toont aan dat veel mensen waaronder ook professionele hulpverleners de eigen kennis omtrent wondzorg als onderdeel van eerste hulp verkeerd inschatten. De opzet van dit onderzoek was om op de eerste plaats inzicht te krijgen in de kennis van de reguliere studenten bachelor verpleegkunde van Thomas More Lier. Ook heeft deze studie onderzocht of de voorkennis van de opleiding zelf een invloed heeft.

Dit onderzoek legt ook de nadruk op het feit dat er internationaal te weinig onderzoek wordt gedaan naar deze kennis zowel bij omstaanders als professionele hulpverleners. Het Rode Kruis heeft al aanzet gedaan om ervoor te zorgen dat de internationale richtlijnen omtrent wondzorg als onderdeel van eerste hulp evidence-based onderbouwd worden. Hiervoor heeft het Rode Kruis ook een applicatie opgericht op 1 april 2019 die toegankelijk is voor iedereen. 

Op Thomas More Lier zijn er nog geen eerdere studies gedaan om deze kennis te toetsen. Deze studie heeft ook onderzocht in welke vakken dit thema al dan niet aan bod komt.

Deze studie is een cross-sectioneel onderzoek met slechts 1 meting. Via een gevalideerde vragenlijst werd data verzameld van 135 respondenten. 

De kennis van de studenten  is gemiddeld goed. De studenten zonder voorkennis scoren niet slechter dan de studenten met voorkennis. Ze scoren zelfs soms beter. Wat vooral opvalt is dat er een kennistekort is bij de studenten bij vaak voorkomende of levensbedreigende traumatische wonden. Niet alle traumatische wonden worden opgenomen in de opleidingsonderdelen van de opleiding bachelor in de verpleegkunde van Thomas More Lier. Wondzorg wordt enkel onderwezen in de eerste en tweede bachelor. Het vak reanimatie (CPR) komt pas in de derde bachelor aan bod, de verzorging van traumatische wonden wordt in deze fase zelfs niet behandeld. 

Uit de literatuur komt naar voor dat het aanleren van eerste hulp, zowel CPR als het correct verzorgen van wondzorgen, vanaf de kleuterschool zou moeten gebeuren tot de volwassen leeftijd. Deze kennis zou ook op regelmatige basis opgefrist moeten worden. 

Deze studie biedt als oplossing om zowel CPR als het correct verzorgen van traumatische wonden op te nemen in een apart opleidingsonderdeel EHBO dat in alle fases van de bachelor verpleegkunde onderwezen wordt. Een andere mogelijkheid is vakoverschrijdend te werken. De bedoeling is wel dat het elk academiejaar herhaald wordt. Ideaal zou zijn dat alle scholen van de kleuterschool tot de hoge scholen en universiteiten dit vak zouden onderwezen krijgen aangezien iedereen over deze kennis zou moeten beschikken. Iedereen kan een getuige van een ongeval zijn. De werkgevers zouden verder er moeten voor zorgen dat hun personeel op de hoogte blijft van de nieuwste evidence-based richtlijnen.

Dit onderzoek heeft slechts 50% van de studenten kunnen bevragen. De bereidheid tot het verlenen van eerste hulp is ook een belangrijke zaak en deze werd niet bevraagd. 

Dit onderzoek legt de nadruk op het feit dat er zowel op lokaal, nationaal, Europees als internationaal vlak meer onderzoek moet gedaan worden omtrent dit thema. Meer onderzoek zou niet enkel in de opleidingen bachelor verpleegkunde moeten gedaan worden maar ook de kennis van andere professionele hulpverleners net als die van de omstaanders zou getest moeten worden.

CIJFERGEGEVENS

Cijfergegevens over de meest voorkomende traumatische wonden en welke ongevallen die veroorzaken moeten verzameld worden op internationaal, Europees als nationaal vlak. De kennis van zowel de omstaanders als de professionele hulpverleners moet jaarlijks getest worden en in statistieken opgeslagen worden. Cijfergegevens zijn nodig om de kennis omtrent wondzorg als onderdeel van eerste hulp te verbeteren en levens te redden. 

EERSTE HULP IN BELGIË

Qua integreren van eerste hulp in België zijn volgende voorstellen in overweging te nemen: EHBO als verplicht onderdeel van het behalen van het rijbewijs, de nieuwe gratis applicatie 'Eerste hulp - Rode Kruis' promoten, meer reclame over het belang van eerste hulp, op scholen blijven inzetten naar het belang van eerste hulp. Het beste is omstaanders jaarlijks EHBO-cursussen laten volgen via het werk, of via het Rode Kruis.

Een Russisch spreekwoord luidt: ‘Повторенье мать ученья.’ (Herhaling is de moeder van studeren). Hoe vaker iemand iets doet, hoe bedrevener hij erin wordt.

VERPLEEGKUNDIGEN: KLINISCHE LEIDERS

Verpleegkundigen zijn specialisten in wondzorg en fungeren als rolmodellen. De verpleegkundige kan als klinische leider een belangrijke rol spelen in de educatie aan leken, maar ook coaching van collega’s omtrent wondzorg als onderdeel van eerste hulp. Het is belangrijk dat hij dit correct aanleert. Daarom moeten de verpleegkundigen kritisch tegenover zichzelf zijn of ze zelf wel over de recentste evidence-based richtlijnen omtrent dit onderwerp beschikken. Aangezien onze maatschappij multicultureel is, zou het tevens interessant zijn dat ook de groep van de bevolking die de Nederlandse taal niet machtig is educatie rond eerste hulp krijgt in de eigen moedertaal. Er zijn veel verpleegkundigen die meertalig zijn. Zij kunnen in de moedertaal van de zorgvragers over dit onderwerp educatie geven. Dit zou de kennis van de maatschappij rond dit onderwerp doen stijgen en nog meer slachtoffers van trauma vermijden.

Kortom: “Correcte eerste hulp wondzorg redt levens!”

 

Bibliografie

Literatuurlijst

Adriaansen, M. A. M., & Peters, J. P. J. (2018). Leiderschapsontwikkeling van verpleegkundigen: Houten : Bohn Stafleu Van Loghum.

Carpenito-Moyet, L. J. (2012). Zakboek verpleegkundige diagnosen. Groningen/Houten, Nederland: Noordhoff Uitgevers.

Centre for Evidence-Based Practice Belgian Red Cross-Flanders. (2017). Help! First aid for everyone. Guideline. Mechelen: Centre for Evidence-Based Practice (CEBap) Belgian Red Cross-Flanders

De Buck, E., Borra, V., Van Remoortel, H., Laermans, J., Vande Veegaete , A., &

Vandekerckhove, P. (2018). Eerste hulp voor iedereen: eerstehulprichtlijn voor leken. Tijdschrift voor Geneeskunde, 1, 15-29

De Buck, E., Van Remoortel, H., Dieltjens, T., Verstraeten, H., Clarysse, M., Moens, O., & Vandekerckhove, P. (2015). Evidence-based educational pathway for the integration of first aid training in school curricula. Resuscitation, 94, 8-22. doi:10.1016/j.resuscitation.2015.06.008

Eekhof, J. (2017). Kleine kwalen bij kinderen by Just Eekhof, Arie Knuistingh Neven, Sjoerd Bruggink, Marissa Scherptong-Engbers(vierde, herziene druk. ed.): Houten : Bohn Stafleu van Loghum : Imprint Bohn Stafleu van Loghum.

Expertisecentrum val-en fractuurpreventie Vlaanderen. (2018). Valproblematiek. Retrieved from http://www.valpreventie.be/Zorgverlener/Valproblematiek.aspx

GO! onderwijs van de Vlaamse gemeenschap. (2018-2019). Leerplannen en lessentabellen secundair onderwijs. Retrieved from https://pro.g-o.be/pedagogische-begeleidingleerplannen-nascholing/leerp…

International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies. (2016). International first aid and resuscitation guidelines 2016. In. Geneva

Katholiek onderwijs Vlaanderen. (2018-2019). Leerplannen en lessentabellen so. Retrieved from https://www.katholiekonderwijs.vlaanderen

Khatatbeh, M. (2016). First Aid Knowledge Among University Students in Jordan. Int J Prev Med, 7, 24. doi:10.4103/2008-7802.174772

Laermans, J., Borra, V., Van Remoortel, H., Vande Veegaete, A., De Buck, E., & Vandekerckhove, P. (2018). Help! Eerste hulp voor hulpverleners : eerstehulprichtlijn voor hulpverleners. Tijdschrift voor Geneeskunde, 4, 233-239.

Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie, N. (2012). Domeinspecifiek leerresultatenkader. Opleiding: Bachelor in de verpleegkunde (professioneel gerichte bachelor). Nederland

Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, Q. V. v. H. (2013). Richtlijn 'Wondzorg': Evidence-based richtlijn voor de behandeling van wonden met een acute etiologie in de ketenzorg: Utrecht : Nederlandse Vereniging voor Heelkunde.

Pek, J. H. (2017). Guidelines for Bystander First Aid 2016. Singapore Med J, 58(7), 411-417. doi:10.11622/smedj.2017062

Provinciaal onderwijs Vlaanderen. (2018-2019). Leerplannen secundair onderwijs. Retrieved from http://www.pov.be/site/index.php/leerplannen/leerplannensecundair-onder…

Rode Kruis Vlaanderen. (2017). Belg schat kennis over eerste hulp fout in. Retrieved from https://www.rodekruis.be/nieuws-kalender/nieuws/belg-schat-eigen-kennis…

Rode Kruis Vlaanderen. (2019). Download gratis app eerste hulp. Retrieved from https://www.rodekruis.be/nieuws-kalender/nieuws/gratis-app-eerste-hulp/

Rode Kruis-Vlaanderen. (2017). Leerlijn eerste hulp(pp. 20).

Ryan's ballistic trauma: a practical guide Adam J. Brooks ... [et al.], (editors). (2011). (3rd ed. ed.): London : Springer.

Singletary, E. M., Charlton, N. P., Epstein, J. L., Ferguson, J. D., Jensen, J. L., MacPherson, A. I., . . . Zideman, D. A. (2015). Part 15: First Aid: 2015 American Heart Association and American Red Cross Guidelines Update for First Aid. Circulation, 35 132(18 Suppl 2), S574-589. doi:10.1161/cir.0000000000000269

Singletary, E. M., Zideman, D. A., De Buck, E. D., Chang, W. T., Jensen, J. L., Swain, J. M., . . . Yang, H. J. (2015). Part 9: First Aid: 2015 International Consensus on First Aid Science With Treatment Recommendations. Circulation, 132(16 Suppl 1), S269-311. doi:10.1161/cir.0000000000000278

Tannvik, T. D., Bakke, H. K., & Wilsborg, T. (2012). A systematic literature review on first aid provided by laypeople to trauma victims. Acta Anaesthesiologica Scandinavica, 56(10), 1222-12227.

Thomas More Lier. (2018). Bachelor in de verpleegkunde Lier. Retrieved from http://onderwijsaanbodkempen.thomasmore.be/opleidingen/n/SC_53636868.ht…

van Beeck, E. F., Panneman, M. J. M., Polinder, S., & Blatter, B. (2017). Letsels door ongevallen en geweld in Nederland. In (Vol. 161, pp. 6): Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.

Van De Velde, S. (2011). Evidence-based practice in first aid. Leuven : KUL. Faculteit geneeskunde,

Van den Heede, K., Dubois, C., Devriese, S., Baier, N., Camaly, O., Depuijdt, E., . . . Van de Voorde, K. (2016). Organisatie en financiering van spoeddiensten in België: huidige situatie en opties voor hervorming - Synthese. Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE)

van Vugt, P. d. A. B., Draaisma, D. J. M. T., Luijten, D. H., de Vries, D. W., Gruiters, W., & Heerschop, D. B. (2008). Eerste hulp. Weet wat je moet doen. Oefenboek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Vander Linden, L., & Bronselaer, K. (2017). Blastletsels: een overzicht van de trauma’s waarop men bedacht dient te zijn na een explosie. Tijdschrift voor Geneeskunde, 73, 1445-1454.

Vermeulen, H., & Tiemens, B. (2015). Implementatie van evidence based practice: Praktische tips voor een complexe verandering (1st ed. 2015 ed.): Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Wuthisuthimethawee, P., Lindquist, S. J., Sandler, N., Clavisi, O., Korin, S., Watters, D., & Gruen, R. L. (2015). Wound management in disaster settings. World J Surg, 39(4), 842-853. doi:10.1007/s00268-014-2663-3

Zideman, D. A., De Buck, E. D., Singletary, E. M., Cassan, P., Chalkias, A. F., Evans, T. R.,. . . Vandekerckhove, P. G. (2015). European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015 Section 9. First aid. Resuscitation, 95, 278-287.doi:10.1016/j.resuscitation.2015.07.031

Download scriptie (2.39 MB)
Universiteit of Hogeschool
Thomas More Hogeschool
Thesis jaar
2019
Promotor(en)
Dirk Volckaerts